Tiền tái định cư khi thu hồi đất có được xem là di sản?

Tiền tái định cư khi thu hồi đất có được xem là di sản thừa kế vốn là vấn đề được các người thừa kế đặc biệt quan tâm sau khi nhà nước thu hồi đất. Điều này liên quan đến nhiều mối quan hệ giữa các thành viên hộ gia đình và cơ quan chức năng. Để biết rõ những quy định của pháp luật hiện hành về tiền tái định cư khi thu hồi đất có được xem là di sản thừa kế, các bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây của Luật Long Phan PMT.

Di sản theo quy định pháp luật có bao gồm tiền tái định cư không?

Nhiều người thắc mắc liệu tiền tái định cư có được coi là di sản thừa kế khi người được hưởng qua đời hay không. Sau đây, chúng tôi sẽ phân tích vấn đề này: 

• Thứ nhất, căn cứ Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015, tài sản không chỉ bao gồm vật mà còn có quyền tài sản. Di sản của người mất theo Điều 612 Bộ luật này bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác. Từ đấy, có thể kết luận quyền tài sản được xem là di sản do người mất để lại.
• Thứ hai, theo khoản 7 Điều 26 Luật đất đai 2024 quy định người sử dụng đất khi bị thu hồi đất thì có quyền được bồi thường, được tái định cư đây là quyền tài sản phát sinh từ quyền sử dụng đất. Ngoài ra, trường hợp thuộc diện đủ điều kiện được hưởng chính sách tái định cư mà có nhu cầu tự lo về chỗ ở thì được hỗ trợ bằng tiền (Điều 23 nghị định 88/2024/NĐ-CP ngày 15/7/2024). Đây cũng có thể được xác định là tiền tái định cư.

Từ phân tích trên, chúng ta có thể khẳng định tiền tái cư được xem là di sản thừa kế vì di sản bao gồm quyền tài sản mà quyền được hưởng tiền tái định cư là quyền tài sản phát sinh từ việc sử dụng đất hợp pháp. Khi người có quyền hưởng tiền tái định cư chết, quyền này chuyển thành di sản để lại cho người thừa kế. 

Các điều kiện để tiền tái định cư khi thu hồi đất trở thành di sản

Khi người được hưởng tiền tái định cư qua đời, việc xác định khoản tiền này có phải là di sản không và phải phân chia như thế nào là vấn đề pháp lý quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người thừa kế. Để một khoản tiền tái định cư trở thành di sản cần đáp ứng điều kiện Luật định. 

Tiền tái định cư trở thành di sản khi người có quyền nhận tiền tái định cư đã chết

Căn cứ Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015, điều kiện đầu tiên để tiền tái định cư trở thành di sản là người có quyền nhận đã chết. 

Lưu ý: Việc tiền tái định cư được cơ quan chức năng xác định có trước hay sau khi người được hưởng chết không ảnh hưởng đến tính chất di sản. 

Ví dụ: Bà A nhận quyết định về tiền tái định cư và đã nhận tiền rồi mới chết hoặc chết trước khi cơ quan bồi thường ban hành quyết định về tiền tái định cư thì khoản tiền này vẫn được xác định là di sản của bà A. 

Như vậy, có thể khẳng định điều kiện tiên quyết và quan trọng nhất để tiền tái định cư khi thu hồi đất trở thành di sản chính là sự kiện pháp lý người có quyền hưởng tiền tái định cư đã qua đời. Và thời điểm cơ quan chức năng ban hành quyết định chi trả là yếu tố thủ tục, không làm thay đổi bản chất pháp lý rằng khoản tiền này đã thuộc về khối di sản của người đã mất.

Việc định đoạt tiền tái định cư là di sản

Tiền tái định cư là tài sản hợp pháp của người được hưởng. Vì vậy, khi người này qua đời, khoản tiền này sẽ được xem là di sản thừa kế và sẽ được phân chia theo hai hình thức: theo pháp luật hoặc theo di chúc nếu đáp ứng điều kiện luật định. 

Thừa kế theo pháp luật

Khi người được hưởng tiền tái định cư qua đời mà không có di chúc, khoản tiền này sẽ được coi là di sản và được phân chia theo pháp luật. Cụ thể, căn cứ khoản 1 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, tiền tái định cư được chia theo pháp luật trong các trường hợp sau:

• • Không có di chúc;
  • Di chúc không hợp pháp;
  • Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc. 

• Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định hàng thừa kế theo thứ tự sau: hàng thứ nhất gồm vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi; hàng thứ hai gồm ông bà nội ngoại, anh chị em ruột, cháu ruột; hàng thứ ba gồm cụ nội ngoại, bác chú cậu cô dì ruột, cháu ruột và cháu ruột theo quan hệ tương ứng. Khi đó những người thuộc hàng thừa kế cùng hàng sẽ được hưởng phần di sản là tiền tái định cư bằng nhau (khoản 2 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015).

Do đó, có thể khẳng định khi không có di chúc hợp pháp, tiền tái định cư sẽ được phân chia theo thứ tự ưu tiên của các hàng thừa kế theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 đây là căn cứ để xác định người có quyền hưởng.

Thừa kế theo di chúc

Khác với việc chia thừa kế theo pháp luật, việc lập di chúc cho phép người có tài sản được toàn quyền quyết định việc phân chia khoản tiền tái định cư theo đúng ý chí của mình.

Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình và để lại tài sản cho người thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc. Ngoài ra, khoản 2 Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015 quy định người lập di chúc có quyền phân định phần di sản cho từng người thừa kế, trong đó bao gồm phần di sản là tiền bồi thường tái định cư. Do đó, người được hưởng tiền tái định cư có quyền lập di chúc nhưng phải tuân thủ điều kiện có hiệu lực của di chúc Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 tại để thừa kế tiền bồi thường tái định cư cho người được chỉ định mà không bắt buộc phải là các phần bằng nhau như trên. 

Tuy nhiên, Khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 quy định những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật mà không phụ thuộc vào nội dung di chúc: con chưa thành niên, cha mẹ, vợ chồng và con thành niên không có khả năng lao động của người lập di chúc. 

Lưu ý quan trọng: Dù là thừa kế theo pháp luật hay thừa kế theo di chúc thì tiền tái định cư phải được xác định cụ thể bằng quyết định hành chính của cơ quan có thẩm quyền. Quyết định này có thể cùng chung với vấn đề bồi thường và các chính sách hỗ trợ khác khi thu hồi đất.

Giới hạn của di sản nằm trong phần quyền hưởng tái định cư của người chết

Khi tiền tái định cư thuộc sở hữu chung, quyền lợi của các đồng sở hữu còn sống được pháp luật bảo vệ ra sao khi một người qua đời? 

Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015 quy định di sản bao gồm phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác. Do đó, khi tiền tái định cư được xác định là tài sản chung của các đồng sở hữu thì phần di sản của người chết chỉ được giới hạn trong phần sở hữu riêng của họ trong phần thuộc sở hữu chung đó. 

Cụ thể, trường hợp nhiều người cùng là chủ sử dụng đất bị thu hồi, tiền tái định cư được chia theo tỷ lệ sở hữu của từng người. Phần tiền tái định cư thuộc về người đã chết sẽ trở thành di sản, còn phần của những người khác vẫn thuộc sở hữu riêng của họ. Điều quan trọng là phải có sự phân định rõ ràng giữa phần tài sản riêng và phần tài sản chung để tránh tranh chấp. 

Vì vậy, điều quan trọng không kém trước khi chia thừa kế là phải xác định và tách bạch phần tiền tái định cư thuộc sở hữu của người đã mất ra khỏi khối tài sản chung. Sau đó, xác định những người thừa kế và tiến hành phân chia phần di sản này.

>>> Xem thêm: Điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ tái định cư khi bị thu hồi đất

Dịch vụ luật sư tư vấn và giải quyết tranh chấp di sản là tiền tái định cư

Với sự am hiểu sâu sắc về pháp luật đất đai và dân sự, Luật Long Phan PMT cam kết mang lại giải pháp tối ưu cho từng trường hợp cụ thể. Dịch vụ của chúng tôi bao gồm:

• Tư vấn các phương án giải quyết thông qua thương lượng, hòa giải hoặc khởi kiện;

• Hướng dẫn Quý khách thu thập chứng cứ;
• Tư vấn quy trình hòa giải, khởi kiện;
• Đại diện theo ủy quyền của Quý khách tham gia các buổi đàm phán, thương lượng với các bên liên quan;
• Hướng dẫn và hỗ trợ các bên thực hiện thủ tục công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản tại tổ chức hành nghề công chứng;
• Soạn thảo đơn khởi kiện và các văn bản có liên quan trong suốt quá trình giải quyết vụ việc
• Đại diện hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho khách hàng tại các phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải, cũng như trực tiếp tham gia tranh tụng tại phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm (nếu có);
• Tư vấn quy trình, soạn thảo đơn yêu cầu thi hành án.

Việc lựa chọn luật sư chuyên nghiệp sẽ giúp Quý khách tiết kiệm thời gian, chi phí và đạt được kết quả tốt nhất trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Luật Long Phan PMT sẽ là chỗ dựa đáng tin cậy đồng hành cùng Quý khách từ đầu đến khi nhận được phần di sản.

>>> Xem thêm:

• Tiền đền bù giải tỏa có phải là di sản thừa kế không?
• Phân chia di sản thừa kế là nhà đất được thực hiện thế nào nếu có tranh chấp
• Thủ tục nhận di sản thừa kế là phần bồi thường do bị thu hồi đất

Luật sư tư vấn thừa kế tiền tái định cư khi thu hồi đất

Với sự am hiểu sâu sắc về pháp luật đất đai và dân sự, Luật Long Phan PMT cam kết mang lại giải pháp tối ưu cho từng trường hợp cụ thể. Dịch vụ của chúng tôi bao gồm:

• Tư vấn các quy định liên quan đến tái định cư khi thu hồi đất và quy định về thừa kế;
• Tư vấn thủ tục nhận tiền đền bù thu hồi đất của cha mẹ đã mất
• Tư vấn về trình tự thủ tục tiến hành thừa kế tiền tái định cư;
• Tư vấn soạn thảo các văn bản liên quan, chuẩn bị hồ sơ để làm việc với cơ quan chức năng có thẩm quyền về thừa kế tiền tái định cư khi thu hồi đất;
• Hỗ trợ soạn thảo tài liệu, giấy tờ có liên quan;
• Tư vấn giải quyết tranh chấp di sản thừa kế là nhà ở tái định cư
• Luật sư đại diện theo ủy quyền, trực tiếp thực hiện, giải quyết vấn đề về thừa kế tiền tái định cư khi thu hồi đất.

Việc lựa chọn luật sư chuyên nghiệp sẽ giúp Quý khách tiết kiệm thời gian, chi phí và đạt được kết quả tốt nhất trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Luật Long Phan PMT sẽ là chỗ dựa đáng tin cậy đồng hành cùng Quý khách từ đầu đến khi nhận được phần di sản.

Câu hỏi thường gặp về di sản là tiền tái định cư khi thu hồi đất

Để giúp Quý khách hiểu rõ hơn về di sản là tiền tái định cư, chúng tôi đã tổng hợp một số câu hỏi có liên quan sau:

Nếu người đã mất có nghĩa vụ tài chính chưa thanh toán, chủ nợ có thể yêu cầu trừ vào tiền tái định cư không?

Có. Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rõ về việc thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại. Theo đó, những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại. Vì vậy, chủ nợ có quyền hợp pháp để yêu cầu thanh toán khoản nợ từ khối di sản, bao gồm cả tiền tái định cư.

Thời hiệu để các thừa kế khởi kiện yêu cầu phân chia di sản là tiền tái định cư là bao lâu?

Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015 quy định thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 10 năm đối với động sản (tiền được xác định là động sản), kể từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm người có tài sản chết). Quá thời hạn này, di sản sẽ được xử lý như tài sản chung của các đồng thừa kế.

Trong trường hợp các đồng thừa kế không thể đồng thuận, quy trình pháp lý để giải quyết là gì?

Nếu không tự thỏa thuận được, các bên có thể yêu cầu hòa giải tại UBND cấp xã (điều này không bắt buộc). Nếu hòa giải không thành, theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, bất kỳ người thừa kế nào cũng có quyền nộp đơn khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết tranh chấp về phân chia di sản thừa kế.

Nếu người sử dụng đất mất trước khi có quyết định chính thức về việc chi trả, quyền lợi của người thừa kế được xác lập ra sao?

Quyền được bồi thường và hỗ trợ tái định cư là một “quyền tài sản” (theo khoản 7 Điều 26 Luật đất đai 2024 và Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015) phát sinh từ thời điểm có quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước. Dù quyết định chi trả cụ thể được ban hành sau khi người đó qua đời, quyền tài sản này vẫn được xác định là đã tồn tại và thuộc khối di sản của người đã mất theo Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015.

Nếu đất là tài sản chung của vợ chồng nhưng chỉ một người đứng tên, tiền tái định cư được xác định là di sản ra sao khi người đứng tên mất?

Theo Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, đất đai có được trong thời kỳ hôn nhân là tài sản chung của vợ chồng, trừ khi có thỏa thuận khác. Do đó, tiền tái định cư cũng là tài sản chung. Khi người đứng tên qua đời, chỉ một nửa giá trị khoản tiền này được xác định là di sản của người đã mất để chia thừa kế theo Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015. Nửa còn lại thuộc quyền sở hữu của người vợ/chồng còn sống.

Kết luận

Khi thu hồi đất Nhà nước có bồi thường tái định cư bằng tiền cho cá nhân, hộ gia đình và nó cũng được xem là di sản thừa kế. Tiền tái định cư khi thu hồi đất được thừa kế theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và được khai nhận theo thủ tục dân sự về thừa kế. Nếu bạn có thắc mắc hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ luật sư giải quyết tranh chấp đất thừa kế, hãy liên hệ Luật Long Phan PMT qua hotline 1900.63.63.87 để được luật sư hỗ trợ tốt nhất. Xin cảm ơn.

Các bài viết liên quan có thể bạn quan tâm:

• Giá trị bồi thường khi bị thu hồi đất được xem là di sản khi lập di chúc?
• Thủ tục nhận tiền đền bù thu hồi đất của cha mẹ đã mất
• Tranh chấp thừa kế tiền bồi thường đất giải quyết như thế nào?

Tags: Di sản thừa kế, Phân chia di sản thừa kế, Thu hồi đất, thừa kế theo di chúc, thừa kế theo pháp luật, tiền tái định cư, tranh chấp di sản thừa kế