Thủ tục thừa kế theo pháp luật: Hướng dẫn đầy đủ

Thủ tục thừa kế theo pháp luật là trình tự để người thừa kế nhận di sản khi người để lại di sản không lập di chúc hoặc di chúc không hợp pháp. Quá trình này bao gồm việc xác định người thừa kế, phân chia tài sản và hoàn tất các thủ tục pháp lý liên quan. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về thủ tục này, giúp Quý khách hàng hiểu rõ và thực hiện đúng quy định, từ đó bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Thừa kế theo pháp luật là gì?

Thừa kế theo pháp luật là hình thức chuyển giao quyền sở hữu tài sản từ người đã mất (người để lại di sản) sang cho những người thừa kế theo quy định của pháp luật. Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rõ: “Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định”.

Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, những người thừa kế theo pháp luật được phân chia theo thứ tự sau:

• Hàng thừa kế thứ nhất: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
• Hàng thừa kế thứ hai: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
• Hàng thừa kế thứ ba: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Khi nào thì thừa kế theo pháp luật?

Theo quy định tại Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, thừa kế theo pháp luật xảy ra trong các trường hợp sau:

• Không có di chúc.
• Di chúc không hợp pháp.
• Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
• Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
• Phần di sản không được định đoạt trong di chúc.
• Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật.
• Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

>>> Xem thêm: Bán di sản thừa kế: Quy trình & thủ tục pháp lý

Thủ tục thừa kế theo pháp luật

Thủ tục thừa kế theo pháp luật có thể được thực hiện thông qua Văn bản khai nhận di sản thừa kế hoặc Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế. Cụ thể:

Văn bản khai nhận di sản thừa kế áp dụng khi Người duy nhất được hưởng di sản theo pháp luật hoặc những người cùng được hưởng di sản theo pháp luật nhưng thỏa thuận không phân chia di sản đó.

Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế áp dụng khi thừa kế theo pháp luật mà không xác định rõ phần hưởng di sản của từng người.

Dưới đây là thủ tục phân chia di sản thừa kế theo pháp luật được thực hiện tại Tổ chức hành nghề công chứng:

Hồ sơ cần chuẩn bị

Hồ sơ bao gồm:

• Phiếu yêu cầu công chứng.
• Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng.
• Giấy chứng tử hoặc giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản đã chết.
• Dự thảo Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế hoặc Văn bản khai nhận di sản thừa kế (nếu có).
• Giấy tờ nhân thân của người thừa kế (chứng minh nhân dân, căn cước công dân, hộ chiếu, sổ ).
• Giấy tờ về tài sản (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đăng ký xe ô tô).

>>> Xem thêm: Thủ tục khai nhận di sản thừa kế theo di chúc, theo pháp luật

Thủ tục thực hiện

Thủ tục thừa kế theo pháp luật được thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng. Quá trình này bao gồm các bước sau:

Bước 1: Nộp hồ sơ

Người thừa kế nộp đầy đủ hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng. Công chứng viên sẽ kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ. Nếu hồ sơ đầy đủ, công chứng viên sẽ tiếp nhận và thụ lý. Nếu hồ sơ thiếu sót, người thừa kế sẽ được yêu cầu bổ sung.

Bước 2: Niêm yết công khai

Tổ chức hành nghề công chứng niêm yết công khai thông tin về việc thừa kế, cụ thể như sau:

• Niêm yết tại trụ sở của Ủy ban nhân cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người để lại di sản;
• Trường hợp không xác định được nơi thường trú cuối cùng thì niêm yết tại nơi tạm trú có thời hạn cuối cùng của người đó;
• Trường hợp di sản gồm cả bất động sản và động sản hoặc di sản chỉ gồm có bất động sản thì việc niêm yết được thực hiện  tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có bất động sản.

Thời gian niêm yết là 15 ngày.

Bước 3: Ký công chứng và trả kết quả

Sau khi hết thời gian niêm yết và không có khiếu nại, tổ chức hành nghề công chứng sẽ hướng dẫn người thừa kế ký Văn bản khai nhận di sản hoặc Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế. Công chứng viên kiểm tra, đối chiếu bản chính với bản sao và ký xác nhận. Tổ chức hành nghề công chứng thu phí, thù lao và trả lại bản chính văn bản cho người thừa kế.

Dịch vụ tư vấn, hướng dẫn thừa kế theo pháp luật của Luật Long Phan PMT

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ thực hiện thủ tục thừa kế theo pháp luật một cách nhanh chóng và hiệu quả. Dịch vụ của Chúng tôi bao gồm:

• Tư vấn các trường hợp thừa kế theo pháp luật;
• Tư vấn hàng thừa kế theo pháp luật;
• Tư vấn cách phân chia di sản thừa kế theo pháp luật;
• Tư vấn chuẩn bị hồ sơ khai nhận di sản thừa kế thoe pháp luật;
• Soạn thảo văn bản khai nhận hoặc thỏa thuận phân chia di sản thừa kế;
• Hướng dẫn thủ tục khai nhận di sản thừa kế theo pháp luật;
• Tư vấn và giải đáp các vướng mắc trong quá trình khai nhận di sản;
• Tư vấn giải quyết tranh chấp thừa kế (nếu có);
• Tư vấn và giải đáp các vấn đề khác có liên quan.

>>> Xem thêm: Thủ tục giải quyết tranh chấp đối với di sản thừa kế

Câu hỏi thường gặp về thừa kế theo pháp luật

Thời điểm mở thừa kế được quy định như thế nào?

Theo Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015, thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế được xác định theo ngày chết mà Tòa án đã xác định.

Người thừa kế có được từ chối nhận di sản không?

Có, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản. Việc từ chối phải được lập thành văn bản và thông báo cho những người thừa kế khác.

Di sản thừa kế bao gồm những gì?

Di sản thừa kế bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.

Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là bao lâu?

Theo điều 623 Bộ luật dân sự 2015. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế.

Trong trường hợp có tranh chấp về hàng thừa kế, cần phải làm gì?

Nếu có tranh chấp, các bên có thể hòa giải hoặc khởi kiện tại Tòa án để yêu cầu giải quyết.

Người thừa kế có phải chịu trách nhiệm về các khoản nợ của người chết không?

Người thừa kế có trách nhiệm thanh toán các khoản nợ trong phạm vi di sản được nhận.

Người con nuôi có được hưởng di sản thừa kế như con đẻ không?

Có, theo quy định của pháp luật, con nuôi có quyền và nghĩa vụ thừa kế như con đẻ.

Trường hợp vợ chồng đang làm thủ tục ly hôn thì có được thừa kế di sản của nhau không?

Theo luật quy định, trường hợp vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Tòa án cho ly hôn bằng bản án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, nếu một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.

Kết luận

Thủ tục thừa kế theo pháp luật có thể phức tạp, nhưng với sự hỗ trợ của Luật Long Phan PMT, Quý khách hàng sẽ được đảm bảo quyền lợi hợp pháp một cách nhanh chóng và hiệu quả. Nếu Quý khách cần tư vấn hoặc hỗ trợ về thủ tục thừa kế theo pháp luật, hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline: 1900636387 để được tư vấn chi tiết.

Tags: Di sản thừa kế, Khai nhận di sản, Luật sư thừa kế, Luật sư tư vấn thừa kế, Phân chia di sản, Thủ tục khai nhận di sản, thủ tục thừa kế, thừa kế theo pháp luật, Tranh chấp thừa kế, Tư vấn luật thừa kế