Cách nhận tiền bồi thường khi bị cáo đã đi tù: Hướng dẫn

Hướng dẫn cách nhận tiền bồi thường khi bị cáo đã đi tù là vấn đề được bị hại quan tâm sau khi bản án có hiệu lực. Mặc dù tòa án đã tuyên bị cáo phải bồi thường thiệt hại, nhưng việc người này đang chấp hành án phạt tù khiến quá trình thi hành án dân sự trở nên phức tạp và kéo dài. Bài viết sau Luật Long Phan PMT sẽ giúp bạn nắm rõ trình tự, thủ tục và lưu ý quan trọng để có thể nhận được khoản bồi thường này. 

Nộp đơn yêu cầu thi hành án phần dân sự trong vụ án hình sự – Cách nhận tiền bồi thường khi bị cáo đã đi tù

Sau khi bản án có hiệu lực, người được thi hành án về phần dân sự có quyền nộp đơn yêu cầu thi hành án. Đơn cần đảm bảo nội dung quy định tại Điều 31 Luật Thi hành án dân sự 2008 sửa đổi bổ sung 2014 (LTHADS). Nội dung cần có của mẫu đơn yêu cầu thi hành án gồm:

• Tên, địa chỉ của người yêu cầu;
• Tên cơ quan thi hành án dân sự nơi yêu cầu;
• Tên, địa chỉ của người được thi hành án; người phải thi hành án;
• Nội dung yêu cầu thi hành án;
• Thông tin về tài sản, điều kiện thi hành án của người phải thi hành án, nếu có;
• Ngày, tháng, năm làm đơn;
• Chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm đơn; trường hợp là pháp nhân thì phải có chữ ký của người đại diện hợp pháp và đóng dấu của pháp nhân, nếu có. 

Kèm theo đơn, người yêu cầu cần nộp quyết định/bản án có hiệu lực pháp luật liên quan. Người được thi hành án có quyền tự mình hoặc ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục này. 

Cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận yêu cầu thi hành án

Căn cứ Điều 35 LTHADS quy định thẩm quyền thi hành án. Theo đó, cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp tương đương với tòa xét xử sơ thẩm sẽ có thẩm quyền giải quyết yêu cầu thi hành án phần dân sự trong bản án hình sự.

Thủ tục thi hành án dân sự trong bản án hình sự

Bản án hình sự đã có hiệu lực pháp luật, xác định khoản bồi thường thiệt hại nhưng người phải thi hành án (bị cáo) đang chấp hành hình phạt tù là một tình huống phổ biến. Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình, người được thi hành án cần nắm rõ trình tự, thủ tục pháp lý. Việc tìm hiểu cách nhận tiền bồi thường khi bị cáo đã đi tù không phải là một quy trình tự động mà đòi hỏi sự chủ động từ phía người được bồi thường. Quy trình này bao gồm các bước chính: gửi yêu cầu thi hành án, chờ cơ quan chức năng xác minh điều kiện của người phải thi hành án, áp dụng các biện pháp cưỡng chế nếu cần thiết và cuối cùng là thủ tục nhận tiền.

Ban hành quyết định thi hành án theo yêu cầu

Thủ trưởng cơ quan thi hành án có thẩm quyền ban hành quyết định thi hành án theo yêu cầu. Thời hạn ban hành quyết định nêu trên là 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được yêu cầu của người được thi hành án. 

Cơ quan thi hành án sẽ thông báo và gửi quyết định cho người yêu cầu, người phải thi hành án, Viện kiểm sát. 

Xác minh điều kiện thi hành án

Để giải quyết yêu cầu thi hành án, cơ quan có thẩm quyền tiến hành xác minh điều kiện thi hành án của người phải thi hành án. Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày hết thời hạn tự nguyện thi hành án mà người phải thi hành án không tự nguyện thi hành thì cơ quan thi hánh án thực hiện xác minh. Việc xác minh nhằm làm rõ người phải thi hành án có hay không có điều kiện thi  hành án. 

Việc xác minh được thực hiện định kỳ khi người phải thi hành án chưa có điều kiện thi hành như sau:

• Thực hiện xác minh điều kiện thi hành án ít nhất 06 tháng một lần. 
• Trường hợp người phải thi hành án chưa có điều kiện thi hành án là người đang chấp hành hình phạt tù mà thời gian chấp hành hình phạt tù còn lại từ 02 năm trở lên hoặc không xác định được địa chỉ, nơi cư trú mới của người phải thi hành án thì thời hạn xác minh ít nhất 01 năm một lần.
• Sau hai lần xác minh mà người phải thi hành án vẫn chưa có điều kiện thi hành án thì cơ quan thi hành án dân sự phải thông báo bằng văn bản cho người được thi hành án về kết quả xác minh. Việc xác minh lại được tiến hành khi có thông tin mới về điều kiện thi hành án của người phải thi hành án. 

Cơ sở pháp lý: Điều 44 LTHADS. 

Kê biên, phát mãi tài sản trong trường hợp xác minh có tài sản

Nếu thông qua việc xác minh xác định người phải thi hành có điều kiện nhưng không tự nguyện thi hành thì cơ quan thi hành án áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án. Hình thức cưỡng chế có thể áp dụng là khấu trừ tiền trong tài khoản, kê biên tài sản, … của người phải thi hành án. 

Việc khấu trù tiền được thực hiện theo Điều 76 LTHADS. Việc kê biên sẽ được thực hiện theo quy định Mục 6 LTHADS. Tùy vào đối tượng tài sản bị kê biên mà trình tự, quy định áp dụng sẽ khác nhau. 

Quy trình kê biên, phát mãi tài sản gồm các bước cơ bản:

• Bước 1: Ra quyết định kê biên tài sản của người phải thi hành án. 
• Bước 2: Tiến hành định giá tài sản kê biên 
• Bước 3: Giao hoặc bán tài sản đã kê biên.

Nhận chi trả tiền bồi thường

Cơ quan thi hành án tiến hành thanh toán tiền bồi thường thi hành án. Thủ tục này được thực hiện theo thứ tự quy định tại Điều 47 LTHADS. Chấp hành viên sẽ thông báo cho người được thi hành án đến nhận tiền bồi thường. Người được thi hành án có thể nhận tiền bồi thường qua hình thức:

• Trực tiếp nhận tiền tại cơ quan thi hành án. 
• Ủy quyền cho người khác nhận thay. 
• Đề nghị chuyển tiền qua bưu điện hoặc chuyển khoản. Đối với phương thức này, người được thi hành án phải có đơn đề nghị chuyển tiền ghi rõ: hình thức nhận, địa chỉ người nhận, số tài khoản người nhận, tên ngân hàng. 

Nội dung được hướng dẫn chi tiết bởi:

• Điều 49 Nghị định 62/2015/NĐ – CP sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 152/2024/NĐ-CP.
• Điều 18 Thông tư 04/2023/TT-BTP. 

Lưu ý về thời hiệu yêu cầu thi hành án dân sự trong vụ án hình sự

Việc yêu cầu thi hành án đối với khoản tiền bồi thường trong vụ án hình sự phải đáp ứng thời hiệu yêu cầu theo quy định thi hành án dân sự. Căn cứ Điều 30 LTHADS thì thời hiệu yêu cầu thi hành án là 5 năm kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật. 

Trường hợp người yêu cầu thi hành án khi hết thời hiệu nêu trên thì cơ quan thi hành án có quyền từ chối yêu cầu thi hành án theo Điều 31 LTHADS. 

Trừ trường hợp người yêu cầu chứng minh được do trở ngại khách quan hoặc do sự kiện bất khả kháng mà không thể yêu cầu thi hành án đúng thời hạn thì thời gian có trở ngại khách quan hoặc sự kiện bất khả kháng không tính vào thời hiệu yêu cầu thi hành án.

>> Xem thêm: Không có đủ tài sản thi hành án dân sự thì xử lý thế nào?

Câu hỏi thường gặp về cách nhận tiền bồi thường khi bị cáo đã đi tù

Để làm rõ hơn một số vấn đề có liên quan, dưới đây Chúng tôi đã cập nhật một số câu hỏi thường gặp về cách nhận tiền bồi thường khi bị cáo đã đi tù.

Người bị hại có thể yêu cầu thi hành án dân sự ngay sau khi bị cáo bị kết án không?

Ngay sau khi bản án hình sự có hiệu lực pháp luật, người bị hại có quyền yêu cầu thi hành phần dân sự (bồi thường) trong bản án theo quy định tại Điều 31 LTHADS. Việc bị cáo đang chấp hành án phạt tù không làm mất hiệu lực nghĩa vụ bồi thường. Người yêu cầu cần chuẩn bị đơn theo mẫu, kèm theo bản án và gửi đến cơ quan thi hành án có thẩm quyền. Thời điểm yêu cầu càng sớm sẽ giúp cơ quan thi hành án kịp thời xác minh điều kiện và áp dụng các biện pháp ngăn chặn bị cáo tẩu tán tài sản.

Có thể yêu cầu kê biên tài sản chung của bị cáo và vợ/chồng không?

Người được thi hành án dân sự có quyền yêu cầu kê biên tài sản chung vợ chồng của bị cáo. Tuy nhiên, phạm vi kê biên tài sản để thi hành án chỉ xác định trên phần tài sản thuộc sở hữu của bị cáo. Theo Điều 74 LTHADS, nếu tài sản là tài sản chung vợ chồng, cơ quan thi hành án phải xác định phần quyền sở hữu của người phải thi hành án trong khối tài sản chung. Nếu không thể tách riêng được phần tài sản đó, chấp hành viên có thể kê biên toàn bộ tài sản chung để xử lý. Sau đó thanh toán phần còn lại cho người đồng sở hữu. Quá trình này có thể phức tạp, nên người bị hại cần hỗ trợ pháp lý để bảo vệ quyền lợi.

Có thể yêu cầu thi hành án dân sự phần bồi thường dù chưa thu thập được thông tin tài sản không?

Người bị hại không bắt buộc phải có thông tin cụ thể về tài sản của người phải thi hành án mới được quyền yêu cầu thi hành án. Theo Điều 31 LTHADS, trong đơn yêu cầu chỉ cần nêu nội dung bản án và thông tin cơ bản về người phải thi hành án. Việc xác minh tài sản, điều kiện thi hành là trách nhiệm của cơ quan thi hành án. Tuy nhiên, nếu người yêu cầu cung cấp được thông tin về tài sản thì sẽ hỗ trợ đẩy nhanh quá trình xác minh và cưỡng chế. Việc chủ động thu thập thông tin sẽ giúp tiết kiệm thời gian đáng kể.

Nếu bị cáo đang thi hành án tù nhưng sau đó được đặc xá thì có tiếp tục thi hành phần dân sự không?

Việc đặc xá chỉ áp dụng đối với phần hình phạt tù, không làm chấm dứt nghĩa vụ thi hành phần dân sự. Vì vậy, bị cáo vẫn phải tiết tực thực hiện nghĩa vụ dân sự trong bản án hình sự. Sau khi được đặc xá, nếu bị cáo có thu nhập hoặc tài sản, cơ quan thi hành án sẽ tiếp tục xác minh và cưỡng chế nếu cần thiết. Người bị hại vẫn có thể theo dõi hoặc yêu cầu xác minh lại để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ.

Người bị hại có thể nhận tiền bồi thường từ người thân của bị cáo nếu họ tự nguyện trả không?

Theo nguyên tắc tự nguyện thi hành án tại Điều 6 LTHADS, người được thi hành án và người phải thi hành án có quyền thỏa thuận giải quyết phần dân sự trong vụ án hình sự. Vì vậy, nếu người nhà của bị cáo đồng ý thanh toán tiền bồi thường thay cho bị cáo thì vẫn được cơ quan thi hành án ghi nhận. Việc nhận tiền phải được lập thành biên bản nộp tiền và thanh toán tại cơ quan thi hành án dân sự, có đầy đủ chữ ký, xác nhận để đảm bảo tính hợp pháp và được ghi nhận vào hồ sơ. 

>> Xem thêm: Cách xử lý khi cơ quan thi hành án dân sự không tổ chức thi hành án

Luật sư hướng dẫn cách nhận tiền bồi thường khi bị cáo ở tù

Dịch vụ Luật sư giải quyết thi hành án tại Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ chi tiết:

• Tư vấn quyền yêu cầu thi hành án phần quyết định dân sự trong bản án hình sự.
• Hoàn thiện hồ sơ yêu cầu thi hành án.
• Theo dõi quá trình xác minh điều kiện thi hành án, thực hiện ngăn chặn việc tẩu tán tài sản.
• Phối hợp với Chấp hành viên để thúc đẩy quá trình thi hành án.
• Tư vấn các biện pháp pháp lý khác nếu gặp khó khăn.
• Đại diện làm việc trong suốt quá trình thi hành án. 

Kết luận

Để nhận tiền của bị cáo cần xem họ còn tài sản đã thực hiện hay không và trường hợp không có tiền thì vẫn có những hướng giải quyết cho vấn đề này. Tóm lại biết được cách nhận tiền bồi thường khi bị cáo đã đi tù sẽ giúp chúng ta giải quyết được yêu cầu của mình nhanh chóng và hiệu quả. Nếu quý khách có thắc mắc về vấn đề trên hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại trong vụ án hình sự vui lòng liên hệ qua Hotline: 1900.63.63.87 để được hướng dẫn và hỗ trợ.

Tags: Bồi thường thiệt hại trong hình sự, cách nhận tiền bồi thường khi bị cáo đã đi tù, Cưỡng chế thi hành án, phần dân sự trong bản án hình sự, Thi hành án dân sự, tư vấn pháp luật thi hành án