Hướng dẫn thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế mới nhất năm 2024

Hướng dẫn thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế mới nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự và luật khác có liên quan. Trên thực tế, ngoài việc được hưởng quyền thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật, cá nhân cũng có thể từ chối nhận di sản thừa kế. Tuy nhiên, không phải khi nào cá nhân cũng được từ chối. Bài viết dưới đây của chúng tôi sẽ hướng dẫn chi tiết về thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế, mời quý khách hàng tham khảo.

Thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế

Người thừa kế có được từ chối nhận di sản thừa kế không

Theo Điều 610 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

Mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền để lại tài sản của mình cho người khác và quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Theo Khoản 1 Điều 615 quy định:

Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cụ thể về việc từ chối nhận di sản thừa kế như sau:

• Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
• Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
• Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.

Như vậy, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản trừ trường hợp việc từ chối này nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình với người khác và phải thực hiện theo quy định của pháp luật.

Điều kiện để được từ chối nhận di sản thừa kế

Theo Chương XXI quy định về thừa kế trong Bộ luật Dân sự 2015, mặc dù việc từ chối nhận di sản thừa kế nếu không nhằm mục đích trốn tránh nghĩa vụ đối với tài sản do người chết để lại thì vẫn phải đáp ứng các điều kiện sau:

• Phải là người có quyền được hưởng di sản thừa kế (theo di chúc hoặc theo pháp luật);
• Phải được lập văn bản từ chối theo quy định pháp luật và gửi đến người quản lý di sản, người thừa kế khác hoặc người được giao nhiệm vụ phân chia di sản;
• Phải hoàn thành trước thời điểm phân chia di sản.

Ngoài ra, tại khoản 1 Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 cũng có quy định chi tiết về những người không được hưởng di sản thừa kế:

• Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
• Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
• Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
• Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

Nhưng trong trường hợp những người nêu trên vẫn có quyền hưởng thừa kế nếu người để lại di sản đã biết hành vi của họ mà vẫn cho họ được quyền hưởng di sản thừa kế.

Như vậy, ngoài các trường hợp luật quy định về những người không được hưởng di sản về thừa kế, thì việc từ chối nhận di sản thừa kế nếu không nhằm mục đích trốn tránh nghĩa vụ đối với tài sản do người chết để lại vẫn phải đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Có được đổi ý khi đã từ chối nhận di sản thừa kế không

Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và những luật khác có liên quan, nếu thực hiện từ chối nhận di sản thừa kế nhưng không đúng trình tự, điều kiện và các thủ tục liên quan khác thì việc từ chối nhận di sản đều sẽ không có hiệu lực.

Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, những trường hợp sau đây việc từ chối sẽ không được công nhận:

• Việc từ chối nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ tài sản của người thừa kế với người khác;
• Không được lập thành văn bản và không được gửi đến những người liên quan;
• Từ chối di sản sau thời điểm phân chia di sản.

Như vậy, về cơ bản, đã từ chối nhận di sản thì không được đổi ý và việc từ chối nhận di sản có thể không có hiệu lực trong một số trường hợp nhất định.

>>> Xem thêm: Đã từ chối nhận di sản thừa kế, có đòi lại được không 

Đổi ý khi đã từ chối nhận di sản

Thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế

Theo quy định tại khoản 3 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết. Người thừa kế có thể yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản tại các tổ chức hành nghề công chứng theo quy định tại Điều 59 Luật Công chứng 2014 hoặc chứng thực văn bản từ chối nhận di sản theo khoản 2 Điều 5 Nghị định 23/2015/NĐ-CP và tiểu mục 3 Mục IV Quyết định 1329/QĐ-BTP năm 2020.

1. Thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Theo Điều 59 Luật Công chứng 2014, hồ sơ yêu cầu công chứng từ chối nhận di sản thừa kế gồm:

• Bản sao di chúc trong trường hợp thừa kế theo di chúc.
• Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng theo pháp luật về thừa kế.
• Giấy chứng tử hoặc giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản đã chết.
• Văn bản từ chối nhận di sản thừa kế.
• Các giấy tờ nhân thân: Chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu hoặc căn cước công dân … của người từ chối nhận di sản thừa kế.

Bước 2: Tiếp nhận và xử lý yêu cầu công chứng

Bước 3:  Công chứng viên ký công chứng

Sau quá trình tiếp nhận và xử lý yêu cầu chung, công chứng viên thực hiện ký công chứng và trả kết quả:

• Công chứng viên sẽ yêu cầu người từ chối di sản xuất trình các giấy tờ (bản chính) theo quy định để đối chiếu và ghi lời chứng, ký công chứng;
• Sau khi đã ký, đóng dấu vào văn bản từ chối, người yêu cầu công chứng phải trả phí, thù lao công chứng theo quy định và nhận lại văn bản từ chối di sản thừa kế đã được công chứng.

Bước 4: Trả kết quả

Theo khoản 2 Điều 43 Luật Công chứng 2014, trong thời hạn 2 ngày làm việc (hoặc kéo dài hơn trong trường hợp nội dung công chứng phức tạp, nhưng chỉ kéo dài thêm không quá 10 ngày) công chứng viên trả kết quả công chứng. Trong trường hợp hồ sơ yêu cầu công chứng đầy đủ và hợp pháp,  người cần công chứng sẽ nhận văn bản công nhận từ chối nhận di sản thừa kế.

>>>Xem thêm: Người nước ngoài từ chối nhận di sản thừa kế như thế nào

2. Thủ tục chứng thực văn bản từ chối nhận di sản

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Người yêu cầu chứng thực nộp 01 bộ hồ sơ yêu cầu chứng thực, gồm các giấy tờ:

• Dự thảo văn bản từ chối nhận di sản;
• Bản sao Giấy chứng minh nhân dân/CCCD hoặc Hộ chiếu còn giá trị sử dụng của người yêu cầu chứng thực (xuất trình kèm theo bản chính để đối chiếu);
• Bản sao Giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản sao giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng trong trường hợp hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản đó (xuất trình kèm theo bản chính để đối chiếu).

Bước 2: Nộp hồ sơ.

Nộp hồ sơ trực tiếp tại UBND cấp xã.

Bước 3: Kiểm tra hồ sơ

Người thực hiện chứng thực hoặc người tiếp nhận hồ sơ kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu chứng thực, nếu đầy đủ, tại thời điểm chứng thực người từ chối nhận di sản tự nguyện, minh mẫn và nhận thức, làm chủ được hành vi của mình thì thực hiện chứng thực.

Lưu ý:

• Người từ chối nhận di sản phải ký trước mặt người thực hiện chứng thực, nếu văn bản từ chối có từ hai trang trở lên thì phải ký vào từng trang. Trường hợp yêu cầu chứng thực nộp hồ sơ tại bộ phận một cửa, một cửa liên thông thì phải ký trước mặt người tiếp nhận hồ sơ.
• Trường hợp người yêu cầu chứng thực không ký được thì phải điểm chỉ; nếu người đó không đọc được, không nghe được, không ký, không điểm chỉ được thì phải có 02 người làm chứng.
• Người yêu cầu chứng thực không thông thạo tiếng Việt thì phải có người phiên dịch.

Đặc biệt, văn bản từ chối nhận di sản cần phải thông qua thủ tục chứng thực tại Ủy ban nhân dân cấp xã theo khoản 2 Điều 5 Nghị định 23/2015/NĐ-CP. Thủ tục chứng thực văn bản từ chối nhận di sản được thực hiện dựa theo tiểu mục 3 Mục IV Quyết định 1329/QĐ-BTP năm 2020 như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Người yêu cầu chứng thực nộp 01 bộ hồ sơ yêu cầu chứng thực, gồm các giấy tờ:

• Dự thảo văn bản từ chối nhận di sản;
• Bản sao Giấy chứng minh nhân dân/CCCD hoặc Hộ chiếu còn giá trị sử dụng của người yêu cầu chứng thực (xuất trình kèm theo bản chính để đối chiếu);
• Bản sao Giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản sao giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng trong trường hợp hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản đó (xuất trình kèm theo bản chính để đối chiếu).

>>>Xem thêm: Mẫu đơn từ chối nhận di sản

Bước 2: Nộp hồ sơ.

Nộp hồ sơ trực tiếp tại UBND cấp xã.

Bước 3: Kiểm tra hồ sơ

Người thực hiện chứng thực hoặc người tiếp nhận hồ sơ kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu chứng thực, nếu đầy đủ, tại thời điểm chứng thực người từ chối nhận di sản tự nguyện, minh mẫn và nhận thức, làm chủ được hành vi của mình thì thực hiện chứng thực.

Lưu ý:

• Người từ chối nhận di sản phải ký trước mặt người thực hiện chứng thực, nếu văn bản từ chối có từ hai trang trở lên thì phải ký vào từng trang. Trường hợp yêu cầu chứng thực nộp hồ sơ tại bộ phận một cửa, một cửa liên thông thì phải ký trước mặt người tiếp nhận hồ sơ.
• Trường hợp người yêu cầu chứng thực không ký được thì phải điểm chỉ; nếu người đó không đọc được, không nghe được, không ký, không điểm chỉ được thì phải có 02 người làm chứng.
• Người yêu cầu chứng thực không thông thạo tiếng Việt thì phải có người phiên dịch.

Luật sư hướng dẫn thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế mới nhất năm 2024

Chúng tôi cung cấp những dịch vụ liên quan đến các thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế như sau:

• Tư vấn điều kiện có hiệu lực của di chúc;
• Tư vấn các điều kiện được nhận di sản thừa kế;
• Tư vấn soạn thảo các đơn từ, giấy tờ pháp lý liên quan đến thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế;
• Tư vấn cách giải quyết các tranh chấp phát sinh trong quá trình từ chối nhận di sản thừa kế;
• Đại diện khách hàng tiến hành các thủ tục pháp lý trước cơ quan có thẩm quyền;
• Các vấn đề pháp lý khác liên quan đến thừa kế.

Hướng dẫn thủ tục từ chối nhận di sản

>>>Xem thêm: Luật sư tham gia tố tụng giải quyết tranh chấp thừa kế

Như vậy, không phải lúc nào người thừa kế cũng được từ chối nhận di sản thừa kế. Việc từ chối nhận di sản thừa kế cần phải thực hiện theo thủ tục do luật quy định. Nếu quý khách có thắc mắc về vấn đề trên hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ tư vấn luật thừa kế vui lòng liên hệ qua Hotline: 1900.63.63.87 để được hướng dẫn và hỗ trợ.

Các bài viết về tranh chấp thừa kế có thể bạn quan tâm:

• Quy trình giải quyết một vụ án tranh chấp thừa kế về đất đai
• Hướng dẫn kiện đòi di sản thừa kế khi bị người khác chiếm hữu, sử dụng
• Hồ sơ cần chuẩn bị khi khởi kiện tranh chấp tài sản thừa kế là nhà đất
• Hướng dẫn giải quyết tranh chấp đất thừa kế nhờ trông coi 
• Tranh chấp thừa kế do di chúc bị mất giải quyết như thế nào?