Giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm tài sản sau cháy nổ

Giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm tài sản sau cháy nổ là vấn đề phức tạp mà nhiều bên mua bảo hiểm gặp phải khi doanh nghiệp bảo hiểm từ chối hoặc bồi thường không đầy đủ. Tranh chấp thường phát sinh do bất đồng về nguyên nhân cháy nổ, mức độ thiệt hại hoặc việc áp dụng các điều khoản loại trừ trong hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ. Bài viết này hướng dẫn chi tiết quy trình pháp lý từ thông báo sự kiện đến các biện pháp bảo vệ quyền lợi cuối cùng.

Thông báo sự kiện bảo hiểm khi có cháy nổ

Theo khoản 1 Điều 46 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, Bên mua bảo hiểm có nghĩa vụ pháp lý bắt buộc phải thông báo ngay cho doanh nghiệp bảo hiểm khi xảy ra sự kiện cháy nổ theo thời hạn được thỏa thuận cụ thể trong hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ. Việc không thực hiện hoặc chậm thực hiện nghĩa vụ thông báo sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng là doanh nghiệp bảo hiểm có quyền giảm trừ số tiền bồi thường tương ứng với thiệt hại mà công ty bảo hiểm phải chịu. Giải quyết tranh chấp thường bắt nguồn từ việc bên mua bảo hiểm vi phạm nghĩa vụ thông báo hoặc doanh nghiệp bảo hiểm áp dụng bất hợp lý quyền giảm trừ bồi thường.

Hạn chế tổn thất khi có cháy nổ

Bên mua bảo hiểm có nghĩa vụ chủ động thực hiện các biện pháp đề phòng và hạn chế tổn thất ngay sau khi xảy ra cháy nổ theo Điều 122 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022. Trách nhiệm hạn chế tổn thất không chỉ áp dụng trong giai đoạn phòng ngừa mà còn tiếp tục sau khi sự kiện bảo hiểm đã xảy ra để giảm thiểu thiệt hại gia tăng. Bên mua bảo hiểm phải thông báo ngay cho doanh nghiệp bảo hiểm về sự kiện cháy nổ và thực hiện các biện pháp hạn chế tổn thất theo hướng dẫn cụ thể (nếu có). Giải quyết tranh chấp thường phát sinh khi doanh nghiệp bảo hiểm cho rằng bên mua bảo hiểm không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ này dẫn đến thiệt hại lớn hơn mức cần thiết.

>>>> Xem thêm: Tư vấn giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm cháy nổ

Thu thập hồ sơ, chứng cứ yêu cầu bên bảo hiểm bồi thường

Bên mua bảo hiểm cần thu thập đầy đủ hồ sơ chứng cứ liên quan đến vụ cháy nổ để làm căn cứ yêu cầu bồi thường và giải quyết tranh chấp bao gồm:

• Biên bản của cơ quan Phòng cháy chữa cháy (PCCC): tài liệu quan trọng nhất xác định nguyên nhân cháy nổ và thiệt hại ban đầu
• Ảnh chụp và video hiện trường phải được thực hiện ngay sau khi xảy ra cháy nổ để ghi lại mức độ thiệt hại trước khi có bất kỳ thay đổi nào. Bên mua bảo hiểm nên chụp ảnh từ nhiều góc độ khác nhau và có người làm chứng để tăng tính thuyết phục của chứng cứ. Thời gian chụp ảnh cần được ghi nhận một chính xác.
• Hồ sơ tài liệu chứng minh quyền sở hữu tài sản bao gồm sổ đỏ, hóa đơn mua bán, hợp đồng và biên bản kiểm kê tài sản trước đó.
• Biên bản kê khai thiệt hại chi tiết phải liệt kê đầy đủ các tài sản bị hư hỏng, mất mát và ước tính giá trị thực tế tại thời điểm xảy ra sự kiện
• Giấy tờ tùy thân/ pháp lý của bên mua bảo hiểm.

Giám định tổn thất do sự kiện cháy nổ gây ra

Doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm thực hiện giám định tổn thất để xác định nguyên nhân và mức độ thiệt hại theo Điều 53 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022. Chi phí giám định do doanh nghiệp bảo hiểm chi trả và việc giám định phải được thực hiện khách quan, chính xác. 

Trường hợp các bên không thống nhất về nguyên nhân và mức độ tổn thất, có thể thỏa thuận thuê giám định viên độc lập để đưa ra kết luận khách quan. Hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ có thể quy định trước về việc sử dụng giám định viên độc lập khi có tranh chấp. Nếu các bên không thỏa thuận được việc thuê giám định viên độc lập, một trong các bên có quyền yêu cầu tòa án hoặc trọng tài trưng cầu giám định.

Kết luận của giám định viên độc lập có giá trị bắt buộc đối với các bên và thường được tòa án chấp nhận làm căn cứ giải quyết tranh chấp. Bên mua bảo hiểm cần tham gia tích cực vào quá trình giám định, cung cấp đầy đủ thông tin và đề xuất các chuyên gia có uy tín để thực hiện giám định độc lập. Chi phí giám định độc lập thường được chia đều giữa hai bên hoặc theo thỏa thuận cụ thể trong hợp đồng.

Thông báo bồi thường và thương lượng

Khi sự kiện cháy nổ đã xảy ra và gây thiệt hại cho tài sản được bảo hiểm, việc yêu cầu bồi thường từ doanh nghiệp bảo hiểm trở thành bước then chốt quyết định việc khôi phục tài chính cho bên mua bảo hiểm. Quá trình này đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các quy định pháp luật, thủ tục hành chính và thương lượng để đảm bảo quyền lợi được bảo vệ tối đa. 

>>>> Xem thêm: Dịch vụ tư vấn, rà soát hợp đồng bảo hiểm cháy nổ

Thời hiệu yêu cầu

Bên mua bảo hiểm phải nộp hồ sơ yêu cầu bồi thường trong thời hạn 1 năm kể từ ngày xảy ra sự kiện bảo hiểm theo Điều 30 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022. Trường hợp bên mua bảo hiểm chứng minh được không biết thời điểm xảy ra sự kiện thì thời hạn được tính từ ngày biết việc xảy ra sự kiện đó. Hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ có thể quy định thời hạn ngắn hơn nhưng không được dài hơn 1 năm theo quy định pháp luật.

Thành phần hồ sơ

Hồ sơ bồi thường hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ theo Điều 29 Nghị định 67/2023/NĐ-CP (khoản 3 của Điều này bị thay thế bởi Điểm e Khoản 1 Điều 44 Nghị định 105/2025/NĐ-CP) bắt buộc gồm:

• Văn bản Yêu cầu bồi thường.
• Tài liệu liên quan đến đối tượng bảo hiểm, bao gồm: Hợp đồng bảo hiểm, Giấy chứng nhận bảo hiểm
• Biên bản kiểm tra về phòng cháy, chữa cháy của cơ quan Công an có thẩm quyền tại thời điểm gần nhất thời điểm xảy ra sự kiện bảo hiểm (bản sao).
• Biên bản giám định của doanh nghiệp bảo hiểm hoặc người được doanh nghiệp bảo hiểm ủy quyền.
• Văn bản kết luận hoặc thông báo về nguyên nhân vụ cháy, nổ của cơ quan có thẩm quyền (bản sao) hoặc các bằng chứng chứng minh nguyên nhân vụ cháy, nổ.
• Bảng kê thiệt hại, hoá đơn sửa chữa/thay thế và các giấy tờ chứng minh thiệt hại .

Đàm phán thương lượng về giá trị bồi thường

Thương lượng là phương thức đầu tiên để giải quyết tranh chấp theo Điều 32 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 trước khi áp dụng các biện pháp khác. Bên mua bảo hiểm cần chuẩn bị đầy đủ căn cứ pháp lý và chứng cứ để thuyết phục doanh nghiệp bảo hiểm về tính hợp lý của yêu cầu bồi thường. Quá trình thương lượng thường tập trung vào nguyên nhân cháy nổ, mức độ thiệt hại và áp dụng các điều khoản loại trừ trong hợp đồng.

Gửi văn bản phản đối (khiếu nại nội bộ) đến doanh nghiệp bảo hiểm nếu bị từ chối hoặc được bồi thường dưới mức yêu cầu

Trường hợp thương lượng không thành công, bên mua bảo hiểm có thể gửi văn bản phản đối chính thức đến doanh nghiệp bảo hiểm về quyết định từ chối hoặc bồi thường không đầy đủ. Văn bản phản đối cần nêu rõ:

• Căn cứ pháp lý
• Chứng cứ 
• Yêu cầu cụ thể về mức bồi thường mong muốn.

Doanh nghiệp bảo hiểm có nghĩa vụ xem xét lại và trả lời bằng văn bản trong thời hạn hợp lý.

Hòa giải giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm tài sản sau cháy nổ

Nghị định 22/2017/NĐ-CP ra đời quy định về thủ tục giải quyết tranh chấp bằng “Hòa giải” thương mại cho phép các bên lựa chọn hòa giải vì trong trường hợp này ít nhất sẽ luôn có một bên là doanh nghiệp bảo hiểm có hoạt động thương mại theo Điều 2 của Nghị định này.

Và căn cứ theo Điều 6 Nghị định 22/2017/NĐ-CP thì việc hoà giải thương mại chỉ diễn ra khi các bên có thoả thuận giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm tài sản sau cháy nổ bằng hoà giải thương mại.

Trường hợp hòa giải không thành công, các bên vẫn có quyền tiếp tục giải quyết tranh chấp thông qua trọng tài hoặc tòa án. Bên mua bảo hiểm cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đồng ý với kết quả hòa giải vì sau đó sẽ khó có thể thay đổi.

Khiếu nại (phản ánh) khi bên bảo hiểm không được bồi thường sau cháy nổ

Bên mua bảo hiểm có quyền khiếu nại đến Cục Quản lý giám sát bảo hiểm thuộc Bộ Tài chính theo điểm g khoản 2 Điều 151 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 khi cho rằng doanh nghiệp bảo hiểm vi phạm pháp luật. Khiếu nại đến cơ quan quản lý nhà nước là biện pháp giải quyết tranh chấp hành chính song song với các biện pháp dân sự khác. Hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ khi có tranh chấp có thể được cơ quan quản lý can thiệp nếu phát hiện vi phạm quy định pháp luật về bảo hiểm.

Khởi kiện giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm tài sản sau cháy nổ

Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài hoặc tòa án là biện pháp cuối cùng khi các phương thức khác không thành công. Việc giải quyết bằng trọng tài hoặc toà án được thực hiện như sau:

Đối với giải quyết bằng trọng tài:

• Trong trường hợp này các bên hoàn toàn có thể thỏa thuận lựa chọn giải quyết tranh chấp thông qua Trọng tài vì ít nhất trong quan hệ (HĐBH) luôn có sự tham gia của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm là bên có hoạt động thương mại đáp ứng điều kiện tại Điều 2 Luật Trọng tài thương mại 2010.
• Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài nếu các bên có thoả thuận về trọng tài theo Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp. Theo quy định tại Điều 16 Luật Trọng tài thương mại 2010 thì thỏa thuận trọng tài có thể được xác lập dưới hình thức điều khoản trọng tài trong hợp đồng hoặc dưới hình thức thỏa thuận riêng.

Đối với giải quyết bằng toà án:

• Theo quy định tại Điều 186 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (BLTTDS 2015) thì các bên trong tranh chấp có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp.
• Về thời hiệu khởi kiện: thời hiệu khởi kiện về tranh chấp hợp đồng là 3 năm theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015 kể từ ngày khách hàng biết quyền lợi bị xâm phạm. Việc khởi kiện đòi hỏi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ chứng cứ và có chiến lược pháp lý rõ ràng để đạt kết quả tích cực.
• Về thẩm quyền toà: Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 26, điểm a khoản 1 Điều 35, khoản 1 Điều 39, điểm g khoản 1 Điều 40 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (sau đây gọi là BLTTDS 2015) và Điều 35 Luật số 85/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật tư pháp người chưa thành niên, Luật phá sản và Luật hoà giải, Đối thoại tại Toà án thì tranh chấp về hợp đồng bảo hiểm tài sản sau cháy nổ là tranh chấp hợp đồng dân sự và thẩm quyền giải quyết tranh chấp này sẽ thuộc về Toà án nhân dân khu vực nơi bị đơn có trụ sở hoặc nơi hợp đồng được thực hiện.
• Về đơn và thành phần hồ sơ: Căn cứ theo quy định tại Điều 189 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về hồ sơ khởi kiện và mẫu đơn khởi kiện thì theo mẫu 23-DS ban hành kèm theo nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao ngày 13/01/2017. Kèm theo đơn khởi kiện, người khởi kiện phải chuẩn bị đầy đủ tài liệu chứng cứ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện.

Khuyến nghị của luật sư về các điểm nhấn trong tranh chấp bảo hiểm tài sản sau cháy nổ

Giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ tập trung vào một số điểm tranh chấp chính mà bên mua bảo hiểm cần đặc biệt lưu ý. Luật sư khuyến nghị bên mua bảo hiểm cần hiểu rõ các điểm tranh chấp thường gặp để có chiến lược ứng phó hiệu quả. Doanh nghiệp bảo hiểm thường sử dụng các lập luận pháp lý và kỹ thuật để giảm thiểu trách nhiệm bồi thường, do đó bên mua bảo hiểm cần có sự hỗ trợ chuyên nghiệp.

Nguyên nhân cháy nổ

Xác định nguyên nhân cháy nổ là yếu tố quyết định trong giải quyết tranh chấp vì liên quan trực tiếp đến trách nhiệm bồi thường của doanh nghiệp bảo hiểm. Hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ thường loại trừ một số nguyên nhân như cháy do chủ ý, thiên tai hoặc chiến tranh. Bên mua bảo hiểm cần có bằng chứng rõ ràng chứng minh nguyên nhân cháy nổ thuộc phạm vi bảo hiểm và không thuộc các trường hợp loại trừ.

Mức độ thiệt hại

Tranh chấp về mức độ thiệt hại thường tập trung vào việc định giá tài sản tại thời điểm xảy ra sự kiện và phương pháp tính toán bồi thường. Doanh nghiệp bảo hiểm có xu hướng áp dụng khấu hao để giảm giá trị bồi thường trong khi bên mua bảo hiểm yêu cầu bồi thường theo giá trị tái tạo. Việc có chứng cứ đầy đủ về giá trị tài sản và thiệt hại thực tế là rất quan trọng trong quá trình giải quyết tranh chấp.

Điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm

Doanh nghiệp bảo hiểm phải chứng minh đã giải thích rõ ràng điều khoản loại trừ cho bên mua bảo hiểm khi ký hợp đồng theo Điều 19 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022. Tranh chấp thường phát sinh khi doanh nghiệp bảo hiểm áp dụng các điều khoản loại trừ mà bên mua bảo hiểm cho rằng không được thông báo đầy đủ. Hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ cần có bằng chứng xác nhận việc bên mua bảo hiểm đã hiểu rõ nội dung các điều khoản loại trừ.

Tranh cãi chi phí gián đoạn kinh doanh do chậm bồi thường

Bên mua bảo hiểm có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại gián tiếp do doanh nghiệp bảo hiểm chậm trễ trong việc giải quyết bồi thường. Tranh chấp này tập trung vào việc chứng minh mối quan hệ nhân quả giữa việc chậm bồi thường và thiệt hại kinh tế phát sinh. Giải quyết tranh chấp về vấn đề này đòi hỏi bên mua bảo hiểm phải có bằng chứng cụ thể về tổn thất kinh doanh và thời gian chậm trễ bất hợp lý.

Quyền truy đòi (subrogation) nhắm vào bên thứ ba (có thể là chủ đầu tư, thầu phụ)

Doanh nghiệp bảo hiểm có quyền truy đòi người thứ ba gây ra thiệt hại theo điểm e khoản 1 Điều 20 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 sau khi đã bồi thường cho bên mua bảo hiểm. Tranh chấp có thể phát sinh khi doanh nghiệp bảo hiểm yêu cầu bên mua bảo hiểm hợp tác trong việc truy đòi bên thứ ba hoặc chuyển nhượng quyền khởi kiện. Hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ cần quy định rõ nghĩa vụ hợp tác của bên mua bảo hiểm trong việc thực hiện quyền truy đòi.

Dịch vụ luật sư tư vấn về giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm tài sản sau cháy nổ

Bên mua bảo hiểm cần hỗ trợ chuyên nghiệp để giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ hiệu quả và bảo vệ quyền lợi tối đa. Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn toàn diện về tranh chấp bảo hiểm với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm về luật bảo hiểm và giải quyết tranh chấp thương mại. Dịch vụ bao gồm tư vấn pháp lý, hỗ trợ thương lượng và đại diện bên mua bảo hiểm trong toàn bộ quá trình giải quyết tranh chấp với doanh nghiệp bảo hiểm.

• Tư vấn đánh giá tính hợp pháp của quyết định từ chối bồi thường và khả năng thành công khi giải quyết tranh chấp. 
• Soạn thảo văn bản yêu cầu bồi thường, phản đối quyết định từ chối và các tài liệu pháp lý khác. 
• Đại diện bên mua bảo hiểm trong quá trình thương lượng và đàm phán với doanh nghiệp bảo hiểm. 
• Tư vấn lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp tối ưu cho từng trường hợp cụ thể. 
• Đại diện bên mua bảo hiểm trong hòa giải thương mại và trọng tài bảo hiểm. 
• Đại diện khởi kiện ra tòa án và tham gia toàn bộ quá trình tố tụng hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ.

>>> Xem thêm: Dịch vụ tư vấn, rà soát hợp đồng bảo hiểm cháy nổ

Câu hỏi thường gặp về giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ

Khi xảy ra tranh chấp về bồi thường bảo hiểm, các bên thường có nhiều thắc mắc về quyền và nghĩa vụ của mình. Các câu hỏi dưới đây sẽ giúp Quý khách hiểu rõ những về bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình một cách hiệu quả và đúng quy trình.

Bên mua bảo hiểm có bắt buộc phải thương lượng trước khi khởi kiện không?

Thương lượng không phải là điều kiện bắt buộc nhưng được khuyến nghị để tiết kiệm thời gian và chi phí theo Điều 32 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022. Giải quyết tranh chấp thông qua thương lượng thường đạt kết quả nhanh hơn và duy trì mối quan hệ tốt giữa hai bên.

Bên mua bảo hiểm có phải chịu chi phí giám định không?

 Chi phí giám định do doanh nghiệp bảo hiểm chi trả theo quy định tại khoản 1 Điều 53 Luật kinh doanh bảo hiểm 2022. Trường hợp thuê giám định viên độc lập, chi phí thường được chia theo thoả thuận giữa hai bên.

Bên mua bảo hiểm có được bồi thường lãi suất chậm trả không?

Khi doanh nghiệp bảo hiểm chậm bồi thường, trả tiền bảo hiểm thì sẽ phải trả lãi đối với số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả theo khoản 2 Điều 31 Luật kinh doanh bảo hiểm 2022. Lãi suất đối với số tiền chậm trả được xác định theo thoả thuận của các bên .

Kết luận

Giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm tài sản sau cháy nổ đòi hỏi bên mua bảo hiểm thực hiện đúng trình tự từ thông báo sự kiện, thu thập chứng cứ đến thương lượng và khởi kiện nếu cần thiết. Hợp đồng bảo hiểm sau cháy nổ thường phức tạp với nhiều điều khoản kỹ thuật và doanh nghiệp bảo hiểm có xu hướng áp dụng nghiêm ngặt các điều khoản loại trừ. Việc có sự hỗ trợ chuyên nghiệp từ luật sư giúp bên mua bảo hiểm hiểu rõ quyền lợi và đạt kết quả bồi thường tối ưu trong giải quyết tranh chấp. Quý khách cần tư vấn chuyên nghiệp về tranh chấp bảo hiểm cháy nổ, vui lòng liên hệ hotline 1900636387 để được Luật Long Phan PMT hỗ trợ toàn diện và bảo vệ quyền lợi hợp pháp một cách hiệu quả nhất.

Tags: bảo hiểm cháy nổ, bồi thường bảo hiểm, Giải quyết tranh chấp hợp đồng, giám định tổn thất, hợp đồng bảo hiểm tài sản, Khiếu nại bồi thường