Từ chối nhận di sản thừa kế không có hiệu lực trong trường hợp nào?

Từ chối nhận di sản thừa kế không có hiệu lực khi việc từ chối nhận di sản không thỏa mãn một số điều kiện luật định. Di chúc được hiểu sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết, tuy nhiên người thừa kế theo di chúc cũng có quyền từ chối nhận di sản thừa kế. Bài viết sau đây sẽ thông tin đến cho quý bạn đọc những quy định của pháp luật về từ chối nhận di sản thừa kế không có hiệu lực.

Những trường hợp từ chối nhận di sản không có hiệu lực

Quy định pháp luật về từ chối nhận di sản thừa kế

Điều kiện để từ chối nhận di sản

Theo quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản với điều kiện là việc từ chối nhận di sản không nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác. Bên cạnh đó, việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản và lập thành văn bản, văn bản này phải được gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.

Điều kiện từ chối nhận di sản thừa kế

Các trường hợp từ chối nhận di sản thừa kế không có hiệu lực

Theo quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, khi thoả mãn tất cả các điều kiện sau đây thì từ chối nhận di sản thừa kế có hiệu lực:

• Người thừa kế từ chối nhận di sản mà không nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
• Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện bằng văn bản, văn bản này phải được người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
• Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.

Như vây, nếu người từ chối nhận di sản không thỏa đầy đủ các điều kiện trên thì từ chối nhận di sản thừa kế không có hiệu lực.

Đã từ chối nhận di sản thì có quyền đòi lại phần di sản thừa kế không?

Do Bộ luật Dân sự 2015 không quy định rõ, vì thế trong trường hợp người từ chối nhận di sản thừa kế theo di chúc cũng là một trong những người được thừa kế theo pháp luật thì ngay cả khi họ từ chối nhận di sản theo di chúc thì vẫn có thể được hưởng di sản chia theo pháp luật; trừ trường hợp trong văn bản từ chối nhận di sản thừa kế có đề cập đến cả việc từ chối nhận di sản thừa kế theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, nếu việc từ nhận di sản thừa kế vô hiệu (như đã đề cập ở trên) thì người thừa kế vẫn có thể nhận di sản thừa kế theo di chúc.

>>>Xem thêm: Đã từ chối nhận di sản thừa kế, có đòi lại được không

Thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế

Theo quy định tại khoản 3 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết. Người thừa kế có thể yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản tại các tổ chức hành nghề công chứng theo quy định tại Điều 59 Luật Công chứng 2014 hoặc chứng thực văn bản từ chối nhận di sản theo khoản 2 Điều 5 Nghị định 23/2015/NĐ-CP và tiểu mục 3 Mục IV Quyết định 1329/QĐ-BTP năm 2020.

1. Thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Theo Điều 59 Luật Công chứng 2014, hồ sơ yêu cầu công chứng từ chối nhận di sản thừa kế gồm:

• Bản sao di chúc trong trường hợp thừa kế theo di chúc.
• Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng theo pháp luật về thừa kế.
• Giấy chứng tử hoặc giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản đã chết.
• Văn bản từ chối nhận di sản thừa kế.
• Các giấy tờ nhân thân: Chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu hoặc căn cước công dân … của người từ chối nhận di sản thừa kế.

Bước 2: Tiếp nhận và xử lý yêu cầu công chứng

Bước 3:  Công chứng viên ký công chứng và trả kết quả

Sau quá trình tiếp nhận và xử lý yêu cầu chung, công chứng viên thực hiện ký công chứng và trả kết quả:

• Công chứng viên sẽ yêu cầu người từ chối di sản xuất trình các giấy tờ (bản chính) theo quy định để đối chiếu và ghi lời chứng, ký công chứng;
• Sau khi đã ký, đóng dấu vào văn bản từ chối, người yêu cầu công chứng phải trả phí, thù lao công chứng theo quy định và nhận lại văn bản từ chối di sản thừa kế đã được công chứng.

Bước 4: Trả kết quả

Theo khoản 2 Điều 43 Luật Công chứng 2014, trong thời hạn 2 ngày làm việc (hoặc kéo dài hơn trong trường hợp nội dung công chứng phức tạp, nhưng chỉ kéo dài thêm không quá 10 ngày) công chứng viên trả kết quả công chứng.

2. Thủ tục chứng thực văn bản từ chối nhận di sản

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Người yêu cầu chứng thực nộp 01 bộ hồ sơ yêu cầu chứng thực, gồm các giấy tờ:

• Dự thảo văn bản từ chối nhận di sản;
• Bản sao Giấy chứng minh nhân dân/CCCD hoặc Hộ chiếu còn giá trị sử dụng của người yêu cầu chứng thực (xuất trình kèm theo bản chính để đối chiếu);
• Bản sao Giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản sao giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng trong trường hợp hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản đó (xuất trình kèm theo bản chính để đối chiếu).

Bước 2: Nộp hồ sơ.

Nộp hồ sơ trực tiếp tại UBND cấp xã.

Bước 3: Kiểm tra hồ sơ

Người thực hiện chứng thực hoặc người tiếp nhận hồ sơ kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu chứng thực, nếu đầy đủ, tại thời điểm chứng thực người từ chối nhận di sản tự nguyện, minh mẫn và nhận thức, làm chủ được hành vi của mình thì thực hiện chứng thực.

Lưu ý:

• Người từ chối nhận di sản phải ký trước mặt người thực hiện chứng thực, nếu văn bản từ chối có từ hai trang trở lên thì phải ký vào từng trang. Trường hợp yêu cầu chứng thực nộp hồ sơ tại bộ phận một cửa, một cửa liên thông thì phải ký trước mặt người tiếp nhận hồ sơ.
• Trường hợp người yêu cầu chứng thực không ký được thì phải điểm chỉ; nếu người đó không đọc được, không nghe được, không ký, không điểm chỉ được thì phải có 02 người làm chứng.
• Người yêu cầu chứng thực không thông thạo tiếng Việt thì phải có người phiên dịch.

>>>Xem thêm: Người nước ngoài từ chối nhận di sản thừa kế như thế nào

Luật sư tư vấn về thừa kế tại Việt Nam

Quan hệ thừa kế là một quan hệ xã hội rất phổ biến trong đời sống ngày nay. Nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, quý khách hàng có thể tham khảo những dịch vụ sau đây của chúng tôi:

• Tư vấn các quy định về thừa kế theo di chúc, theo pháp luật tại Việt Nam.
• Hỗ trợ soạn thảo và chuẩn bị những giấy tờ, tài liệu cần thiết cho việc từ chối nhận di sản thừa kế.
• Đại diện theo ủy quyền thay mặt khách hàng để làm việc với các cơ quan có thẩm quyền.
• Bảo vệ quyền và lợi ích của khách hàng trong tranh chấp thừa kế
• Thực hiện các yêu cầu khác của khách hàng.

Tư vấn về luật thừa kế theo quy định pháp luật

>>>Xem thêm: Tư vấn giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc

Người thừa kế cần phải thỏa mãn một số điều kiện để cho việc từ chối nhận di sản thừa kế có hiệu lực pháp luật. Những quy định pháp luật về thừa kế có thể khiến cho quý khách hàng bối rối khi áp dụng. Nếu quý khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ luật sư tư vấn luật thừa kế hãy liên hệ với chúng tôi qua số Hotline 1900.63.63.87 để được tư vấn một cách nhanh chóng và kịp thời.

Các bài viết liên quan đến thừa kế mà có thể bạn quan tâm:

• Có được hưởng thừa kế khi không có tên trong di chúc
• Cách xử lý khi di sản thừa kế là tài sản tranh chấp trong vụ án khác
• Có được bán di sản thờ cúng khi người được chỉ định từ chối quản lý
• Người hưởng thừa kế đang ở tù có được chia thừa kế không
• Tư vấn giải quyết tranh chấp di sản thừa kế có yếu tố nước ngoài