Tư vấn làm giấy khai sinh cho con khi chưa đăng ký kết hôn

Tư vấn làm giấy khai sinh cho con khi chưa đăng ký kết hôn là vấn đề pháp lý phức tạp mà nhiều cặp đôi quan tâm. Theo quy định cá nhân từ khi sinh ra có quyền được khai sinh, bất kể tình trạng hôn nhân của cha mẹ. Quy trình đăng ký khai sinh cho trẻ khi cha mẹ chưa có giấy chứng nhận kết hôn cần tuân thủ các quy định về nhận cha để bảo đảm đầy đủ thông tin trên giấy khai sinh. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình pháp lý và các tình huống cụ thể trong thực tế.

Chưa đăng ký kết hôn có làm được giấy khai sinh cho con không?

Theo quy định của Khoản 1 Điều 30 Bộ luật Dân sự 2015 cá nhân từ khi sinh ra có quyền được khai sinh. Vì vậy, trường hợp cha mẹ của trẻ chưa đăng ký kết hôn thì con vẫn được đăng ký khai sinh.

Điều 15 Luật Hộ tịch 2014 quy định cha hoặc mẹ có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho con trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày sinh. Việc không đăng ký kết hôn không ảnh hưởng đến quyền khai sinh của trẻ.

Theo khoản 2 Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP, trường hợp chưa xác định được cha thì dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ. Phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống. Điều này có nghĩa là giấy khai sinh vẫn được cấp nhưng không có thông tin về người cha.

Trong thực tế, cơ quan hộ tịch sẽ tiếp nhận và giải quyết việc đăng ký khai sinh cho trẻ ngay cả khi cha mẹ chưa đăng ký kết hôn. Tuy nhiên, để có thông tin đầy đủ về cha trên giấy khai sinh, cần thực hiện thêm thủ tục nhận cha theo quy định của khoản 3, Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP

Làm giấy khai sinh cho con khi chưa đăng ký kết hôn trong trường hợp không có tranh chấp

Trường hợp không có tranh chấp xảy ra khi có cơ sở xác định con chung và cha mẹ đồng thuận đăng ký khai sinh. Đây là tình huống cha mẹ đang ở tình trạng độc thân, không thuộc các trường hợp được xác định là con chung với người khác theo Khoản 1 Điều 88 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Cụ thể thì người con không phải sinh ra trong các trường hợp sau:

• Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.
• Con được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân được coi là con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.

Nghĩa là nếu người con sinh ra một trong các trường hợp trên dù là con ruột của người sau nhưng vẫn được xác định là con chung của người mẹ và người chồng trước.

Trường hợp không có tranh chấp thì cha mẹ thực hiện song song hai thủ tục: công nhận cha cho con và khai sinh để có tên cha trên giấy khai sinh.

Theo Khoản 3 Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP, nếu vào thời điểm đăng ký khai sinh người cha yêu cầu làm thủ tục nhận con, Ủy ban nhân dân kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh. Thông tư 04/2020/TT-BTP hướng dẫn cụ thể về việc kết hợp hai thủ tục này để tối ưu hóa quy trình hành chính.

Hồ sơ chuẩn bị

Theo Khoản 2 Điều 15 Thông tư 04/2020/TT-BTP và Nghị định 123/2015/NĐ-CP, hồ sơ kết hợp đăng ký khai sinh và nhận con gồm:

• Tờ khai đăng ký khai sinh theo mẫu quy định
• Tờ khai đăng ký nhận cha, mẹ, con theo mẫu quy định
• Giấy chứng sinh hoặc giấy tờ thay thế theo quy định tại Khoản 1 Điều 16 Luật Hộ tịch
• Chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ, con theo quy định tại Điều 14 Thông tư 04/2020/TT-BTP

Chứng cứ chứng minh quan hệ cha con bao gồm: văn bản thỏa thuận của cha, mẹ về việc nhận con; giấy tờ, tài liệu khác có liên quan đến việc xác định quan hệ cha con như kết quả xét nghiệm ADN (nếu có); lời khai của nhân chứng; các chứng cứ khác theo quy định của pháp luật

>>> Xem thêm: Chưa đăng ký kết hôn có được làm giấy khai sinh có tên cha không

Cơ quan tiếp nhận và giải quyết hồ sơ

Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là Ủy ban nhân dân cấp xã) thực hiện thẩm quyền đăng ký hộ tịch theo quy định tại Điều 4 Nghị định 120/2025/NĐ-CP. Cơ quan này có thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết cả hai thủ tục đăng ký khai sinh và nhận cha, mẹ, con trong cùng một quy trình. T

heo Khoản 1 Điều 5 Nghị định 120/2025/NĐ-CP, người dân được lựa chọn thực hiện thủ tục hộ tịch tại bất kỳ UBND cấp xã nơi cư trú – bao gồm nơi thường trú hoặc nơi tạm trú. Đặc biệt, nếu người dân nộp hồ sơ tại nơi không phải thường trú hay tạm trú, thì UBND xã nơi tiếp nhận hồ sơ có trách nhiệm hỗ trợ gửi hồ sơ trực tuyến đến cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo khoản 2 Điều này

Các bước cơ bản UBND cấp xã tiếp nhận và xử lý:

1. Tiếp nhận hồ sơ và kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ
2. Thẩm tra các giấy tờ chứng minh quan hệ cha con
3. Xác minh thông tin và đối chiếu với cơ sở dữ liệu
4. Ghi vào Sổ hộ tịch và cấp Giấy khai sinh có đầy đủ thông tin cha, mẹ

Thời hạn giải quyết là 03 ngày làm việc, trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Làm giấy khai sinh cho con khi chưa đăng ký kết hôn trong trường hợp có tranh chấp

Một trong các trường hợp được xác định là có tranh chấp bao gồm: cha không nhận con hoặc mẹ không đồng ý cho cha nhận con hoặc có con trong thời kỳ hôn nhân với người khác thuộc trường hợp xác định con chung với chồng cũ theo Điều 88 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Trong các tình huống này, việc xác định quan hệ cha con cần được giải quyết thông qua thủ tục tố tụng tại tòa án.

Khi có tranh chấp, Tòa án Nhân dân là cơ quan nhà nước duy nhất có thẩm quyền giải quyết. Theo khoản 2 Điều 101 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, việc yêu cầu Tòa án xác nhận cha cho con khi có tranh chấp bắt buộc phải thông qua thủ tục tố tụng tại Tòa án.

Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về nhận cha, mẹ, con theo quy định tại khoản 4 Điều 28 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Lưu ý: Điều 3 Nghị quyết 81/2025/UBTVQH15 do Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 27 tháng 06 năm 2025thì các TAND khu vực thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật Tổ chức TAND, các luật tố tụng (Xét xử sơ thẩm các vụ án, vụ việc; giải quyết, xét xử vi phạm hành chính; Quyết định những vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của luật…).

Như vậy, kể từ sau 01/7/2025 thì trường hợp khởi kiện xác định cha cho con thì nộp tại tòa khu vực nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc theo điểm a, khoản 1 Điều 39, BLTTDS 2015

Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện và xác định yêu cầu khởi kiện

Hồ sơ khởi kiện theo khoản 4 và khoản 5 Điều 189 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 gồm:

• Đơn khởi kiện theo  mẫu số 23-DS ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP do Hội đồng Thẩm phán ban hành ngày 13/01/2017
• Bản sao y giấy tờ tùy thân của người khởi kiện
• Chứng cứ, tài liệu liên quan đến việc chứng minh quan hệ cha con (Kết quả giám định ADN, hình ảnh, thư từ, video, văn bản cam đoan của cha mẹ có người làm chứng, và các chứng cứ liên quan khác..)
• Giấy chứng sinh
• Bản sao y giấy tờ tùy thân của người khởi kiện (nếu có)

Yêu cầu khởi kiện cần xác định rõ là yêu cầu tòa án công nhận cha cho con. Đơn khởi kiện phải nêu rõ các sự kiện, căn cứ pháp lý và yêu cầu cụ thể về việc công nhận quan hệ cha con. Người khởi kiện cần cung cấp đầy đủ chứng cứ chứng minh mối quan hệ huyết thống với trẻ.

Quy trình giải quyết tại tòa án

Quy trình giải quyết một vụ án dân sự về tranh chấp xác định cha cho con tại Tòa án được thực hiện theo các bước quy định trong Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 như sau:

• Bước 1: Nộp đơn khởi kiện
• Bước 2: Tòa án tiếp nhận và xử lý đơn
• Bước 3: Thụ lý vụ án.
• Bước 4: Giai đoạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm
• Bước 5: Mở phiên tòa xét xử sơ thẩm. Tòa án phải mở phiên tòa trong thời hạn 01 tháng (hoặc 02 tháng nếu có lý do chính đáng) kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử.

• Bước 6: Giải quyết theo thủ tục phúc thẩm (nếu có kháng cáo, kháng nghị)

Trong quá trình xét xử, tòa án có thể yêu cầu giám định ADN để xác định quan hệ huyết thống. Điều 102 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định về giám định tư pháp, trong đó giám định ADN là một trong những phương pháp khoa học để xác định quan hệ cha con.

Thời hạn giải quyết tranh chấp dân sự sơ thẩm là 04 tháng đối với vụ án phức tạp và 02 tháng đối với vụ án khác, kể từ ngày thụ lý theo quy định tại Điều 203 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Thủ tục đăng ký khai sinh sau khi có bản án/quyết định có hiệu lực của tòa án

Sau khi có bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật của tòa án về việc công nhận cha cho con, đương sự có thể tiến hành đăng ký khai sinh hoặc bổ sung thông tin cha vào giấy khai sinh đã có. Hồ sơ gồm: bản chính bản án/quyết định của tòa án, tờ khai đăng ký khai sinh hoặc bổ sung hộ tịch, và các giấy tờ khác theo yêu cầu của cơ quan hộ tịch.

Cơ quan đăng ký hộ tịch có trách nhiệm thực hiện việc ghi nhận thông tin theo đúng nội dung bản án/quyết định của tòa án. Thời hạn giải quyết là 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Trường hợp cần bổ sung thông tin vào giấy khai sinh đã cấp, cơ quan hộ tịch sẽ thực hiện theo quy định về bổ sung hộ tịch.

Câu hỏi thường gặp về tư vấn làm giấy khai sinh cho con khi chưa đăng ký kết hôn

Sau đây là các câu hỏi thường gặp phải trong quá trình giải quyết thủ tục đăng ký khai sinh cho con khi ba mẹ chưa đăng ký kết hôn

Có cần xét nghiệm ADN khi làm giấy khai sinh cho con mà cha mẹ chưa kết hôn?

Xét nghiệm ADN không bắt buộc trong mọi trường hợp. Theo pháp luật hiện hành, xét nghiệm ADN chỉ được yêu cầu trong các trường hợp có tranh chấp hoặc khi tòa án xét thấy cần thiết để làm rõ quan hệ cha con.

Mất bao lâu để hoàn thành thủ tục đăng ký khai sinh khi chưa đăng ký kết hôn?

Đối với trường hợp không có tranh chấp và thực hiện kết hợp hai thủ tục Thời hạn giải quyết là 03 ngày làm việc, trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Trường hợp có tranh chấp cần giải quyết tại tòa án có thể mất từ 04 – 06 tháng kể từ ngày thụ lý tùy theo độ phức tạp của vụ việc. Tuy nhiên, trên thực tế nếu giải quyết tại tòa án thì thời gian sẽ bị kéo dài hơn so với luật định

Chi phí yêu cầu Tòa án xác định cha cho con gồm những gì?

Chi phí chính bao gồm lệ phí hoặc án phí Tòa án và chi phí giám định ADN. Theo Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14, nếu không có tranh chấp, người yêu cầu nộp lệ phí giải quyết việc dân sự là 300.000 đồng. Nếu có tranh chấp (khởi kiện vụ án), người khởi kiện phải nộp tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm là 300.000 đồng. Chi phí giám định ADN sẽ dao động tùy thuộc vào cơ quan giám định.

Yêu cầu xác định cha cho con có bị giới hạn về thời gian không?

Không. Theo quy định tại Luật Hôn nhân và Gia đình và Điều 155 Bộ luật Dân sự 2015, quyền yêu cầu Tòa án xác định quan hệ cha, mẹ, con không bị áp dụng thời hiệu. Điều này có nghĩa là việc yêu cầu có thể được thực hiện vào bất kỳ lúc nào, không kể con đã bao nhiêu tuổi hay sự việc đã xảy ra bao lâu.

Dịch vụ đăng ký khai sinh cho con khi cha mẹ chưa đăng ký kết hôn trọn gói

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ toàn diện cho việc đăng ký khai sinh trong trường hợp cha mẹ chưa đăng ký kết hôn. Dịch vụ bao gồm:

• Tư vấn pháp lý chuyên sâu: Phân tích tình huống cụ thể, xác định phương án tối ưu và rủi ro pháp lý
• Chuẩn bị hồ sơ hoàn chỉnh: Soạn thảo các tờ khai, thu thập chứng cứ chứng minh quan hệ cha con
• Đại diện thực hiện thủ tục: Nộp hồ sơ, theo dõi quá trình giải quyết tại cơ quan hộ tịch
• Hỗ trợ giải quyết tranh chấp: Đại diện tại tòa án, chuẩn bị hồ sơ khởi kiện và bào chữa
• Tư vấn về giám định ADN: Hướng dẫn lựa chọn cơ sở giám định uy tín, thủ tục thực hiện
• Theo dõi hồ sơ: Cập nhật tiến độ xử lý, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền

Kết luận

Việc đăng ký khai sinh cho con khi cha mẹ chưa đăng ký kết hôn là quyền được pháp luật bảo đảm và có thể thực hiện thông qua các quy trình được quy định rõ ràng. Quý khách hàng cần nắm vững các quy định pháp lý và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ để đảm bảo quyền lợi cho con em. Luật Long Phan PMT với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ Quý khách hàng thực hiện thủ tục một cách nhanh chóng và hiệu quả. Liên hệ hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và nhận báo giá dịch vụ chi tiết.

Tags: con ngoài giá thú, Đăng ký khai sinh, làm giấy khai sinh khi chưa đăng ký kết hôn, thủ tục nhận cha cho con, xác định cha cho con