Tranh chấp xác định cha cho con giải quyết như thế nào ?

Tranh chấp xác định cha cho con là vấn đề phát sinh khi có sự không thống nhất về mối quan hệ huyết thống giữa cha và con. Đây là vấn đề đặc thù trong lĩnh vực hôn nhân gia đình, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, đặc biệt là quyền lợi của trẻ em. Để giải quyết tranh chấp này, pháp luật Việt Nam quy định rõ về thẩm quyền, trình tự và thủ tục giải quyết tại Tòa án nhân dân.

Quy định pháp luật về xác định cha cho con

Xác định cha cho con theo Luật Hôn nhân và gia đình

Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định việc xác định cha cho con dựa trên nguyên tắc bảo vệ quyền lợi của trẻ em. Theo đó, việc xác định quan hệ cha con được thực hiện thông qua nhiều phương thức khác nhau. Điều 88 và Điều 89 của Luật này đưa ra các căn cứ pháp lý để xác định mối quan hệ cha con.

1. Xác định cha, mẹ

• Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.
• Con được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân được coi là con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.
• Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận là con chung của vợ chồng.
• Trong trường hợp cha, mẹ không thừa nhận con thì phải có chứng cứ và phải được Tòa án xác định.

2. Xác định con

• Người không được nhận là cha, mẹ của một người có thể yêu cầu Tòa án xác định người đó là con mình.
• Người được nhận là cha, mẹ của một người có thể yêu cầu Tòa án xác định người đó không phải là con mình.

Trong trường hợp người cha không thừa nhận con, người mẹ hoặc người giám hộ có quyền yêu cầu Tòa án xác định cha cho con. Việc xác định này phải dựa trên các chứng cứ khoa học như kết quả xét nghiệm ADN hoặc các bằng chứng khác theo quy định của pháp luật.

Các trường hợp tranh chấp xác định cha cho con phổ biến

Thực tiễn xét xử cho thấy nhiều dạng tranh chấp về xác định cha cho con. Các tranh chấp này thường phát sinh từ những tình huống khác nhau trong đời sống gia đình. Việc nắm rõ các dạng tranh chấp giúp xác định phương hướng giải quyết phù hợp. Dưới đây là một số trường hợp phổ biến

• Trường hợp thứ nhất là khi người cha từ chối nhận con ngoài giá thú. Đây là tình huống người đàn ông không thừa nhận đứa trẻ là con mình mặc dù có quan hệ tình cảm với người mẹ. Trường hợp này đòi hỏi phải có những chứng cứ cụ thể chứng minh mối quan hệ huyết thống.
• Trường hợp thứ hai liên quan đến việc có con với người khác trong thời kỳ hôn nhân. Khi phát hiện vợ hoặc chồng có con với người khác, vấn đề xác định cha cho con trở nên phức tạp và thường kéo theo các tranh chấp về ly hôn, phân chia tài sản.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp xác định cha cho con

Tòa án Nhân dân là cơ quan duy nhất có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp về xác định cha cho con. Theo Khoản 2, Điều 101 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, việc xác định cha cho con khi có tranh chấp phải thông qua Tòa án giải quyết. Quy định này đảm bảo tính khách quan và tuân thủ pháp luật trong quá trình giải quyết tranh chấp.

Tòa án có thẩm quyền yêu cầu các bên đương sự cung cấp chứng cứ, thực hiện xét nghiệm ADN và thực hiện các biện pháp thu thập chứng cứ khác. Tòa án cũng có quyền triệu tập người làm chứng, trưng cầu giám định và áp dụng các biện pháp tố tụng cần thiết để làm rõ sự thật của vụ án.

Sau khi có quyết định của Tòa án về việc xác định cha cho con, đương sự sử dụng bản án/quyết định này gửi cho cơ quan đăng ký hộ tịch để ghi chú theo quy định. Các bên liên quan có quyền kháng cáo nếu không đồng ý với quyết định sơ thẩm của Tòa án.

Ngoài ra, tại khoản 4 Điều 28; khoản 1 Điều 35 và khoản 1, Điều 37, BLTTDS 2015 thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp thuộc Tòa án Nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc hoặc Tòa án Nhân dân cấp tỉnh trong trường hợp có yếu tố nước ngoài theo quy định.

Quy trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án

Quá trình giải quyết tranh chấp xác định cha cho con tại Tòa án tuân theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự. Người khởi kiện phải chuẩn bị hồ sơ đầy đủ theo yêu cầu của pháp luật. Việc nộp đơn khởi kiện phải thực hiện đúng thẩm quyền và trình tự tố tụng.

Hồ sơ khởi kiện xác định cha cho con

Theo khoản 4 và khoản 5 Điều 189, BLTTDS 2015 thì để khởi kiện xác định cha cho con người khởi kiện cần chuẩn bị hồ sơ bao gồm:

• Đơn khởi kiện (theo mẫu số 23-DS ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP DO Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao ban hành ngày 13/01/2017)
• Giấy tờ tùy thân của người khởi kiện: CCCD/Hộ chiếu bản sao y
• Giấy khai sinh của người con (nếu có)
• Bản sao y Giấy chứng sinh
• Giấy tờ, tài liệu chứng minh quan hệ cha con như: Kết quả xét nghiệm ADN; Thư từ, hình ảnh, video chứng minh mối quan hệ; Văn bản cam đoan của cha mẹ có ít nhất 2 người thân làm chứng;
• Các chứng cứ khác chứng minh quan hệ cha con.

Trường hợp vì lý do khách quan mà người khởi kiện không thể nộp đầy đủ tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện thì họ phải nộp tài liệu, chứng cứ hiện có để chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm. Người khởi kiện bổ sung hoặc giao nộp bổ sung tài liệu, chứng cứ khác theo yêu cầu của Tòa án trong quá trình giải quyết vụ án

Quy trình giải quyết hồ sơ khởi kiện

Khi tranh chấp xảy ra các đương sự nộp đơn khởi kiện đến Tòa án cấp có thẩm quyền để được giải quyết theo quy định. Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định về trình tự, thủ tục giải quyết vụ án dân sự như sau:

Nộp đơn khởi kiện

Nộp đơn khởi kiện đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết bằng một trong các phương thức sau

• Nộp trực tiếp tại Tòa án;
• Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính;
• Gửi trực tuyến qua Cổng dịch vụ công Quốc gia (nếu có).

Toà án tiếp nhận và xử lý đơn khởi kiện

Thứ nhất, tiếp nhận đơn

• Nếu nộp trực tiếp, Tòa án cấp ngay giấy xác nhận đơn cho người khởi kiện
• Nếu nộp theo đường dịch vụ bưu chính, Tòa án gửi thông báo nhận đơn cho  người khởi kiện trong thời hạn 02 ngày làm việc kể từ ngày nhận đơn
• Nếu nộp bằng phương thức gửi trực tuyến, Tòa án phải thông báo ngay việc nhận đơn cho người khởi kiện qua Cổng dịch vụ công Quốc gia (nếu có)

Thứ hai, xử lý đơn

Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện và ra một trong các quyết định sau:

• Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện;
• Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn
• Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khác;
• Trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện nếu vụ việc đó không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

Thụ lý đơn khởi kiện

Căn cứ Điều 195 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, khi xét thấy hồ sơ khởi kiện đầy đủ và vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án thì Thẩm phán sẽ ra thông báo cho người khởi kiện thực hiện thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí trong trường hợp họ phải nộp tiền tạm ứng án phí. Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày nhận được giấy báo của Tòa án về việc nộp tiền tạm ứng án phí, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí và nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí.

Chuẩn bị xét xử sơ thẩm

Thời hạn chuẩn bị xét xử là 4 tháng kể từ ngày thụ lý. Trong trường hợp vụ án có tính chất phức tạp, sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì có thể gia hạn nhưng không quá 02 tháng.

Theo khoản 2 Điều 230 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, Thẩm phán thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:

• Lập hồ sơ vụ án theo quy định tại Điều 198 của Bộ luật này;
• Xác định tư cách đương sự, người tham gia tố tụng khác;
• Xác định quan hệ tranh chấp giữa các đương sự và pháp luật cần áp dụng;
• Làm rõ những tình tiết khách quan của vụ án;
• Xác minh, thu thập chứng cứ theo quy định của Bộ luật này;
• Áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời;
• Tổ chức phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải theo quy định của Bộ luật này, trừ trường hợp vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn;
• Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của Bộ luật này.

Mở phiên tòa xét xử sơ thẩm

Trong thời hạn 01 tháng, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa; trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 02 tháng

Giải quyết theo thủ tục phúc thẩm nếu có kháng cáo, kháng nghị

Theo quy định của Điều 270, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 thì Tòa án cấp phúc thẩm trực tiếp xét xử lại vụ án mà bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị.

Thời hạn kháng cáo bản án sơ thẩm là 15 ngày kể từ ngày tuyên án

• Đối với đương sự không có mặt tại phiên tòa hoặc không có mặt khi tuyên án mà có lý do chính đáng thì thời hạn kháng cáo được tính từ ngày họ nhận được bản án hoặc bản án được niêm yết.
• Đối với trường hợp đương sự đã tham gia phiên tòa nhưng vắng mặt khi Tòa án tuyên án mà không có lý do chính đáng thì thời hạn kháng cáo được tính từ ngày tuyên án.

Luật sư hỗ trợ thủ tục khởi kiện xác định cha cho con

• Tư vấn pháp lý toàn diện về quy trình xác định cha cho con
• Thu thập và đánh giá chứng cứ pháp lý
• Soạn thảo đơn khởi kiện và các tài liệu tố tụng
• Đại diện khách hàng tham gia các phiên tòa
• Thực hiện các thủ tục sau khi có quyết định của tòa án
• Hỗ trợ thực hiện xét nghiệm ADN và các thủ tục liên quan
• Tham gia hòa giải và thương lượng với các bên liên quan
• Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng trong suốt quá trình tố tụng
• Tư vấn các vấn đề pháp lý phát sinh sau khi có quyết định của tòa án

Các câu hỏi thường gặp (FAQs) về việc giải quyết tranh chấp xác định cha cho con

Các thắc mắc thường gặp về việc giải quyết tranh chấp xác định cha cho con:

Ai có quyền yêu cầu Tòa án xác định cha cho con?

Người mẹ, người giám hộ của con, hoặc chính người con (nếu đã thành niên) có quyền yêu cầu Tòa án xác định cha cho con trong trường hợp người cha không thừa nhận.

Xét nghiệm ADN có phải là bắt buộc trong mọi trường hợp tranh chấp xác định cha cho con không?

Không bắt buộc, nhưng kết quả xét nghiệm ADN là chứng cứ khoa học có giá trị cao nhất để xác định quan hệ huyết thống. Tòa án có thể yêu cầu xét nghiệm ADN nếu cần thiết.

Nếu người cha đã mất, có thể yêu cầu xác định cha cho con không?

Có, trong trường hợp người cha đã mất, người có yêu cầu có thể nộp đơn khởi kiện lên Tòa án để xác định cha cho con. Tòa án sẽ xem xét các chứng cứ hiện có, bao gồm cả việc khai quật tử thi để xét nghiệm ADN nếu cần thiết.

Thời gian giải quyết tranh chấp xác định cha cho con tại Tòa án mất bao lâu?

Thời gian giải quyết tùy thuộc vào tính chất phức tạp của vụ án. Thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm là 4 tháng, có thể gia hạn thêm 2 tháng nếu vụ án phức tạp. Phiên tòa xét xử sơ thẩm phải diễn ra trong vòng 1-2 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử.

Quyết định của Tòa án về việc xác định cha cho con có hiệu lực như thế nào?

Quyết định của Tòa án về việc xác định cha cho con có hiệu lực pháp lý và là căn cứ để cơ quan đăng ký hộ tịch ghi chú thông tin về cha cho con trong giấy khai sinh.

Nếu người cha không đồng ý xét nghiệm ADN thì Tòa án sẽ xử lý như thế nào?

Nếu người cha không đồng ý xét nghiệm ADN mà không có lý do chính đáng, Tòa án có thể xem xét các chứng cứ khác và đưa ra phán quyết dựa trên các chứng cứ đó.

Kết luận

Để giải quyết tranh chấp xác định cha cho con hiệu quả, Quý khách hàng cần có sự hỗ trợ của đội ngũ luật sư chuyên nghiệp. Luật Long Phan PMT với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm sẽ đồng hành cùng Quý khách trong suốt quá trình giải quyết vụ việc. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí về trường hợp của Quý khách.

Tags: Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, hồ sơ khởi kiện, Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tranh chấp tài sản, tranh chấp xác định cha cho con, tư vấn pháp lý