Thay đổi cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn: Thủ tục năm 2025

Thay đổi cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn là quyền lợi hợp pháp và cần thiết khi hoàn cảnh sống của các bên có sự biến động đáng kể. Dù nguyên nhân xuất phát từ nhu cầu thiết yếu của con trẻ tăng lên hay do khả năng kinh tế của cha mẹ thay đổi, pháp luật đều tạo điều kiện để điều chỉnh mức chu cấp cho phù hợp. Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 đã quy định rõ về các điều kiện và trình tự thực hiện nghĩa vụ này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp một cách nhìn toàn diện về cơ sở pháp lý, các trường hợp được Tòa án chấp thuận và hướng dẫn chi tiết thủ tục thay đổi mức cấp dưỡng, giúp đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho con.

Căn Cứ Pháp Lý và Điều Kiện Yêu Cầu Thay Đổi Cấp Dưỡng Nuôi Con Sau Ly Hôn

Theo quy định tại Khoản 2, Điều 116 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, mức cấp dưỡng nuôi con sau khi ly hôn hoàn toàn có thể được điều chỉnh khi có lý do chính đáng và phù hợp với thực tế. Việc thay đổi này có thể do hai bên tự thỏa thuận. Tuy nhiên, nếu không đạt được tiếng nói chung, một trong hai bên có quyền yêu cầu Tòa án can thiệp để giải quyết. Quyết định của Tòa án sẽ dựa trên cơ sở thu nhập, khả năng tài chính thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người con.

Để tiến hành thủ tục thay đổi cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn, Tòa án sẽ xem xét và đánh giá một cách toàn diện các yếu tố then chốt. Những yếu tố này chính là cơ sở vững chắc để đưa ra phán quyết công bằng, đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho đứa trẻ. Các căn cứ chính bao gồm sự thay đổi trong nhu cầu thiết yếu của con, sự biến động về khả năng kinh tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng, và sự thay đổi trong tình hình tài chính của người đang trực tiếp nuôi dưỡng con.

Sự thay đổi về nhu cầu thiết yếu của con

Yếu tố tiên quyết và quan trọng nhất khi xem xét thay đổi cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn chính là nhu cầu thiết yếu của người con. Theo thời gian, các chi phí dành cho sinh hoạt, học tập và chăm sóc sức khỏe của trẻ sẽ không ngừng tăng lên. Pháp luật hoàn toàn công nhận việc điều chỉnh mức cấp dưỡng khi nhu cầu thực tế này thay đổi.

Nhu cầu thiết yếu được hiểu là các khoản chi phí cơ bản như: ăn uống, quần áo, chỗ ở, y tế và giáo dục. Cùng với sự phát triển của xã hội, chi phí sinh hoạt cũng tăng theo. Khi trẻ lớn lên, các nhu cầu về học tập nâng cao, tham gia hoạt động ngoại khóa, chăm sóc sức khỏe chuyên sâu cũng sẽ phát sinh. Tòa án sẽ căn cứ vào các bằng chứng cụ thể về những nhu cầu này để đánh giá tính hợp lý của yêu cầu điều chỉnh.

Thực tế cho thấy, chi phí sinh hoạt tại các đô thị lớn như TP.HCM, Hà Nội cao hơn đáng kể so với các địa phương khác. Do đó, mức cấp dưỡng cần phải tương xứng với điều kiện sống tại nơi trẻ ở để đảm bảo một cuộc sống ổn định. Các chi phí phát sinh đột xuất và cần thiết như chi phí điều trị bệnh tật, học phí tại các trường tư thục… cũng là những căn cứ hợp lệ để yêu cầu tăng mức cấp dưỡng. Tòa án sẽ yêu cầu các bên cung cấp bằng chứng rõ ràng về các khoản chi này để làm cơ sở cho quyết định cuối cùng.

Sự thay đổi về khả năng kinh tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng

Khả năng kinh tế thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng là cơ sở để xác định mức chu cấp phù hợp. Bất kỳ sự thay đổi nào, dù là tăng hay giảm thu nhập, đều có thể trở thành lý do để yêu cầu điều chỉnh mức cấp dưỡng. Người cấp dưỡng có trách nhiệm cung cấp thông tin trung thực về tình hình tài chính của mình, đây không chỉ là nghĩa vụ với Tòa án mà còn là trách nhiệm của một người cha/mẹ đối với con cái.

Thu nhập của người cấp dưỡng có thể thay đổi do được thăng tiến, thay đổi công việc có mức lương cao hơn hoặc kinh doanh phát đạt. Tòa án sẽ xem xét tổng thu nhập từ mọi nguồn như lương, thưởng, lợi nhuận kinh doanh. Khi thu nhập tăng lên đáng kể, bên trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu tăng mức cấp dưỡng một cách tương xứng. Ngược lại, nếu người cấp dưỡng gặp khó khăn tài chính do mất việc, bệnh tật, kinh doanh thua lỗ, họ cũng có thể đề nghị Tòa án giảm mức cấp dưỡng.

Để chứng minh sự thay đổi về thu nhập, các tài liệu như hợp đồng lao động, bảng lương, sao kê tài khoản ngân hàng là hết sức cần thiết. Trong trường hợp có dấu hiệu che giấu thu nhập để trốn tránh nghĩa vụ, bên nuôi con có quyền đề nghị Tòa án yêu cầu các cơ quan chức năng như cơ quan thuế, ngân hàng cung cấp thông tin để làm rõ tình hình tài chính thực tế. Việc xác định mức cấp dưỡng phải phù hợp với khả năng kinh tế để đảm bảo tính khả thi khi thi hành án.

Sự thay đổi về khả năng kinh tế của người trực tiếp nuôi con

Nghĩa vụ nuôi dưỡng con là trách nhiệm chung của cả cha và mẹ, không phân biệt người trực tiếp hay không trực tiếp nuôi con, theo Điều 110 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Điều này có nghĩa, khả năng tài chính của người trực tiếp nuôi con cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến mức cấp dưỡng.

Nếu người trực tiếp nuôi con gặp phải các vấn đề tài chính như mất việc làm, bệnh tật kéo dài hoặc rơi vào hoàn cảnh khó khăn bất khả kháng khác, khả năng đóng góp vật chất để chăm sóc con của họ sẽ bị suy giảm. Trong những trường hợp này, họ có quyền yêu cầu người còn lại tăng mức cấp dưỡng để bù đắp phần thiếu hụt, từ đó đảm bảo con cái tiếp tục có điều kiện phát triển ổn định và toàn diện.

Tòa án sẽ đánh giá một cách tổng thể khả năng kinh tế của cả hai bên để đưa ra quyết định về mức cấp dưỡng sao cho hợp lý nhất. Mục tiêu cuối cùng là đảm bảo đứa trẻ được hưởng sự chăm sóc tốt nhất trong điều kiện và khả năng của cả gia đình. Các yếu tố như tài sản riêng, các khoản nợ và những cam kết tài chính khác của mỗi bên cũng sẽ được xem xét. Quyết định về nghĩa vụ cấp dưỡng phải vừa công bằng, phù hợp với hoàn cảnh thực tế của cha mẹ, vừa phải đặt quyền lợi và sự phát triển của con lên hàng đầu.

Thủ Tục Thay Đổi Cấp Dưỡng Nuôi Con Sau Ly Hôn: Trình Tự và Các Bước Thực Hiện

Cấp dưỡng cho con là nghĩa vụ pháp lý và đạo đức của cha, mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng. Khi có những căn cứ hợp lý để thay đổi cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn, pháp luật luôn khuyến khích các bên ưu tiên việc tự thương lượng và thỏa thuận. Giải pháp này không chỉ thể hiện trách nhiệm chung đối với con mà còn giúp các bên tiết kiệm chi phí, thời gian và tránh những tranh chấp không đáng có.

Tuy nhiên, trong trường hợp không thể tìm được tiếng nói chung, việc đưa vụ việc ra Tòa án là giải pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi chính đáng của đứa trẻ. Dưới đây là hai phương thức chính để thực hiện việc thay đổi mức cấp dưỡng:

Thương lượng, thỏa thuận

Thương lượng và thỏa thuận trực tiếp là phương án được ưu tiên hàng đầu để giải quyết yêu cầu thay đổi mức cấp dưỡng. Việc đạt được thỏa thuận không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí tố tụng mà còn góp phần duy trì mối quan hệ hòa hảo giữa cha và mẹ vì lợi ích tốt nhất của con cái.

Quá trình thương lượng cần được tiến hành một cách công khai, minh bạch. Các bên nên chuẩn bị đầy đủ các tài liệu, bằng chứng về sự thay đổi trong khả năng kinh tế của mình cũng như nhu cầu thiết yếu của con. Để đảm bảo tính pháp lý và công bằng, có thể mời luật sư hoặc một bên thứ ba trung lập tham gia hỗ trợ đàm phán. Khi đã đạt được sự đồng thuận, các bên phải lập thành văn bản thỏa thuận, trong đó có đầy đủ chữ ký của cả hai và người làm chứng (nếu có).

Nội dung của văn bản thỏa thuận cần ghi rõ các điều khoản quan trọng như: mức cấp dưỡng mới, thời điểm bắt đầu áp dụng, và phương thức thanh toán cụ thể. Văn bản này có thể được công chứng hoặc chứng thực để tăng thêm giá trị pháp lý. Nếu một bên vi phạm thỏa thuận, bên còn lại có toàn quyền khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu giải quyết.

Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền

Khi việc thương lượng không thành công, khởi kiện tại Tòa án là giải pháp cuối cùng để yêu cầu thay đổi cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn. Tòa án sẽ xem xét vụ việc một cách khách quan, dựa trên các quy định của pháp luật và bằng chứng mà các bên cung cấp để đưa ra phán quyết.

Về thẩm quyền, theo khoản 5 Điều 28 và Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 thì tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc có thẩm quyền giải quyết. Ngoài ra các bên có thể thỏa thuận lựa chọn tòa án nơi nguyên đơn cư trú để giải quyết.

Hồ sơ khởi kiện

Để Tòa án thụ lý vụ án, người khởi kiện cần chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ và hợp lệ. Căn cứ theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, hồ sơ khởi kiện yêu cầu thay đổi mức cấp dưỡng bao gồm các giấy tờ sau:

• Đơn khởi kiện: Theo mẫu số 23-DS được ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP.
• Giấy tờ tùy thân: Bản sao công chứng Căn cước công dân/Hộ chiếu của người khởi kiện và người bị kiện (nếu có).
• Quyết định/Bản án ly hôn: Bản sao có hiệu lực pháp luật của Tòa án.
• Giấy khai sinh của con: Bản sao công chứng.
• Chứng cứ chứng minh yêu cầu thay đổi là có căn cứ: Các tài liệu liên quan đến lý do yêu cầu thay đổi như: hồ sơ bệnh án, giấy xác nhận tăng học phí, hợp đồng lao động mới, sao kê lương, giấy tờ vay nợ…
• Chứng cứ chứng minh thu nhập của cả hai bên.
• Các tài liệu, giấy tờ khác có liên quan đến vụ việc.

Lưu ý: Nếu vì lý do khách quan mà không thể nộp đầy đủ tài liệu ngay từ đầu, người khởi kiện phải nộp những chứng cứ hiện có và trình bày rõ lý do. Trong quá trình giải quyết, Tòa án sẽ yêu cầu bổ sung các tài liệu, chứng cứ cần thiết.

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ hồ sơ khởi kiện theo danh mục nêu trên, người yêu cầu cần tiến hành nộp đơn đến Tòa án và tuân thủ quy trình tố tụng dân sự. Quá trình này bao gồm nhiều giai đoạn, từ khi nộp đơn cho đến khi Tòa án ra phán quyết cuối cùng.

Quy trình nộp và xử lý đơn khởi kiện

Bước 1. Nộp đơn khởi kiện

Người khởi kiện nộp hồ sơ trực tiếp tại Tòa án có thẩm quyền hoặc gửi qua đường bưu điện.

Bước 2. Tòa án tiếp nhận và xử lý đơn

• Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ khi nhận đơn, Chánh án Tòa án sẽ phân công một Thẩm phán xem xét.
• Trong thời hạn 05 ngày làm việc tiếp theo, Thẩm phán sẽ ra một trong các quyết định: yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn; tiến hành thụ lý vụ án; chuyển đơn cho Tòa án khác có thẩm quyền; hoặc trả lại đơn nếu không thuộc thẩm quyền giải quyết.

Bước 3. Tòa án thụ lý vụ án Sau khi đơn kiện hợp lệ, Tòa án sẽ ra thông báo nộp tạm ứng án phí. Người khởi kiện nộp phí và Tòa án chính thức thụ lý vụ án.

Bước 4. Chuẩn bị xét xử Thời hạn chuẩn bị xét xử là 04 tháng kể từ ngày thụ lý. Đối với các vụ án phức tạp hoặc có trở ngại khách quan, thời hạn này có thể được gia hạn nhưng không quá 02 tháng.

Bước 5. Mở phiên tòa sơ thẩm Trong vòng 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án sẽ mở phiên tòa. Thời hạn này có thể kéo dài đến 02 tháng nếu có lý do chính đáng.

Bước 6. Kháng cáo, kháng nghị (nếu có) Sau khi có bản án sơ thẩm, các bên có quyền kháng cáo nếu không đồng ý với phán quyết của Tòa án.

Giải Đáp Các Thắc Mắc Thường Gặp Về Thay Đổi Cấp Dưỡng Nuôi Con Sau Ly Hôn

Dưới đây là phần giải đáp một số câu hỏi phổ biến liên quan đến việc thay đổi mức cấp dưỡng nhằm cung cấp một cái nhìn toàn diện và thực tế hơn cho người đọc.

Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chấm dứt khi nào?

Nghĩa vụ cấp dưỡng sẽ chấm dứt theo quy định tại Điều 118 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 trong các trường hợp sau:

• Khi người được cấp dưỡng đã thành niên (đủ 18 tuổi) và có khả năng lao động, có tài sản để tự nuôi mình;
• Người được cấp dưỡng được nhận làm con nuôi.
• Người cấp dưỡng đã trực tiếp nuôi dưỡng người được cấp dưỡng;
• Người cấp dưỡng hoặc người được cấp dưỡng chết;
• Bên được cấp dưỡng sau khi ly hôn đã kết hôn;
• Trường hợp khác theo quy định của luật.

Con đã thành niên (trên 18 tuổi) có thể tiếp tục được cấp dưỡng không?

Có thể. Theo Điều 110 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cha, mẹ vẫn có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con đã thành niên nếu con không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi sống bản thân, ví dụ như trường hợp con bị khuyết tật, mất năng lực hành vi dân sự.

Mức cấp dưỡng tối thiểu pháp luật quy định là bao nhiêu?

Pháp luật Việt Nam hiện hành không quy định một con số cụ thể cho mức cấp dưỡng tối thiểu. Thay vào đó, Điều 116 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 xác định mức cấp dưỡng sẽ được quyết định dựa trên sự cân nhắc linh hoạt giữa “nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng” và “khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng” trong từng trường hợp cụ thể.

Có thể yêu cầu tăng cấp dưỡng chỉ vì lý do lạm phát, trượt giá không?

Hoàn toàn có thể. Lạm phát và sự trượt giá của đồng tiền làm tăng chi phí sinh hoạt thực tế, trực tiếp ảnh hưởng đến “nhu cầu thiết yếu” của đứa trẻ. Do đó, đây được xem là một “lý do chính đáng” để yêu cầu Tòa án xem xét điều chỉnh tăng mức cấp dưỡng cho phù hợp với tình hình kinh tế – xã hội.

Nếu người có nghĩa vụ cấp dưỡng cố tình che giấu thu nhập thì phải làm sao?

Trong trường hợp này, bên yêu cầu có quyền đề nghị Tòa án áp dụng các biện pháp thu thập chứng cứ theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự. Cụ thể là yêu cầu Tòa án triệu tập người làm chứng, hoặc yêu cầu các cơ quan, tổ chức như cơ quan thuế, ngân hàng, công ty, cơ quan bảo hiểm xã hội cung cấp thông tin, tài liệu về thu nhập và tài sản của người đó để làm rõ khả năng tài chính thực tế.

>>> Xem thêm: Cha không cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn có bị xử lý hình sự?

Hai bên có thể thỏa thuận về việc cấp dưỡng một lần thay vì hàng tháng không?

Có. Điều 117 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 ưu tiên sự thỏa thuận của các bên. Do đó, cha mẹ hoàn toàn có thể thỏa thuận về phương thức cấp dưỡng, bao gồm việc chu cấp một lần với một khoản tiền hoặc tài sản cụ thể. Thỏa thuận này nên được lập thành văn bản và có công chứng, chứng thực để đảm bảo tính pháp lý và tránh tranh chấp về sau.

Nếu người được nuôi con ngăn cản việc thăm nom, người cấp dưỡng có quyền ngưng chu cấp không?

Tuyệt đối không. Việc cấp dưỡng cho con và quyền thăm nom con là hai nghĩa vụ và quyền lợi hoàn toàn độc lập được pháp luật quy định. Việc một bên vi phạm nghĩa vụ này không phải là lý do để bên kia từ chối thực hiện nghĩa vụ của mình. Nếu bị ngăn cản thăm con, người cấp dưỡng cần khởi kiện một vụ án khác để yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

>>> Xem thêm: Bị ngăn cản quyền thăm con sau ly hôn phải làm gì?

Luật sư tư vấn thủ tục thay đổi mức cấp dưỡng cho con sau ly hôn

• Tư vấn các quy định pháp luật về việc thay đổi mức cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn.
• Tư vấn, hướng dẫn làm thủ tục, hồ sơ khởi kiện để thay đổi mức cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn.
• Hỗ trợ soạn thảo đơn theo yêu cầu cũng như các đơn khác có liên quan trong suốt quá trình giải quyết vụ án
• Luật sư tham gia các buổi hòa giải đàm phán thương lượng giữa các bên
• Luật sư tham gia các phiên họp, buổi làm việc, phiên xét xử sơ thẩm và phúc thẩm (nếu có)
• Tư vấn thủ tục yêu cầu thi hành án

Kết luận

Tóm lại, bài viết đã phân tích chi tiết các căn cứ và thủ tục pháp lý để thực hiện việc thay đổi mức cấp dưỡng nuôi con. Từ việc chứng minh sự thay đổi về nhu cầu của con, khả năng tài chính của cha mẹ cho đến quy trình thực hiện thông qua hai con đường chính: thỏa thuận dân sự hoặc khởi kiện tại Tòa án. Dù lựa chọn phương thức nào, mục tiêu cuối cùng luôn là đảm bảo điều kiện phát triển ổn định và toàn diện cho trẻ. Quá trình này có thể phức tạp và đòi hỏi nhiều chứng cứ pháp lý.

Trên đây là toàn bộ bài viết tư vấn chi tiết về việc thủ tục thay đổi mức cấp dưỡng sau ly hôn. Trong quá trình tìm hiểu, nếu quý bạn đọc có bất kỳ khó khăn, vướng mắc hay các vấn đề khác liên quan đến lĩnh vực hôn nhân và gia đình thì hãy gọi ngay vào Hotline 1900.63.63.87 để được Luật Long Phan PMT tư vấn luật hôn nhân gia đình cũng như các vấn đề pháp lý liên quan. Xin cảm ơn!

Tags: Cách yêu cầu thay đổi cấp dưỡng, Hỗ trợ pháp lý về cấp dưỡng, Luật sư tư vấn cấp dưỡng nuôi con, Mức cấp dưỡng tối thiểu cho con, Nghĩa vụ cấp dưỡng sau ly hôn, Quy định pháp luật về cấp dưỡng, Tăng giảm tiền cấp dưỡng nuôi con, Thay đổi cấp dưỡng nuôi con, Tòa án thay đổi mức cấp dưỡng, Tranh chấp cấp dưỡng, Xử lý vi phạm nghĩa vụ cấp dưỡng