Nhận thừa kế đất nhưng không đủ diện tích tách thửa khiến cho người nhận thừa kế khó khăn trong việc xác lập quyền. Trường hợp này đòi hỏi người thừa kế phải nắm rõ quy định pháp luật và thực hiện đúng thủ tục. Các phương án xử lý bao gồm đứng đồng sở hữu hoặc thỏa thuận cho một người nhận đất và thanh toán cho những người khác. Quá trình khai nhận di sản và sang tên sổ đỏ cần tuân thủ trình tự chặt chẽ. Bài viết dưới đây của Luật Long Phan PMT sẽ phân tích chi tiết các bước thực hiện cần thiết.
Đăng ký cập nhật biến động theo diện đồng sở hữu
Đứng đồng sở hữu trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là phương án thường được lựa chọn khi nhận thừa kế đất nhưng không đủ diện tích tách thửa.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 135 Luật Đất đai năm 2024 thì nếu thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất, nhiều người sở hữu chung tài sản gắn liền với đất thì cấp cho mỗi người 01 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; trường hợp những người có chung quyền sử dụng đất, chung quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất có yêu cầu thì cấp chung 01 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và trao cho người đại diện.
Việc thực hiện đăng ký biến động theo hình thức này đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho tất cả những người thừa kế.
Thủ tục đăng ký biến động đồng sở hữu bao gồm việc chuẩn bị hồ sơ theo quy định tại Điều 37 Nghị định 101/2024/NĐ-CP. Người thừa kế cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ chứng minh mối quan hệ thừa kế, giấy chứng tử của người để lại di sản, văn bản phân chia di sản có công chứng theo Điều 59 Luật Công chứng 2024. Các giấy tờ tùy thân của tất cả người thừa kế cũng phải được chuẩn bị theo yêu cầu.
Quy trình thực hiện đăng ký thông qua văn phòng đăng ký đất đai (cấp tỉnh), hoặc các chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai đặt tại đơn vị hành chính cấp xã/liên xã theo khoản 2 Điều 16 Nghị định 151/2025/NĐ-CP.
Thương lượng, thỏa thuận chuyển nhượng lại kỷ phần thừa kế đất cho đồng thừa kế khác
Phương án thương lượng giữa các đồng thừa kế thể hiện tính linh hoạt trong giải quyết vấn đề nhận thừa kế đất nhưng không đủ diện tích tách thửa theo quy định của Điều 220 Luật Đất đai 2024.
Theo đó, những người thừa kế có quyền thỏa thuận về việc phân chia di sản theo hướng có lợi cho tất cả các bên. Cụ thể thì các đồng thừa kế có thể thỏa thuận cho một người nhận phần tài sản và chi trả tiền cho những người thừa kế khác theo tỷ lệ mà họ đáng lý được hưởng. Thỏa thuận này phải được thực hiện dưới hình thức văn bản có công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo tính pháp lý.
Quy trình thương lượng bắt đầu từ việc xác định giá trị thực tế của thửa đất thừa kế. Các bên cần thống nhất về giá trị đền bù cho những người từ bỏ quyền thừa kế theo nguyên tắc công bằng và tự nguyện. Việc định giá có thể thông qua các đơn vị thẩm định giá độc lập để đảm bảo khách quan. Pháp luật không có quy định cấm người thừa kế không được tách thửa đất thừa kế, nhưng thỏa thuận chuyển nhượng giúp tập trung quyền sử dụng đất cho một người.
Thủ tục hoàn tất thỏa thuận chuyển nhượng quyền thừa kế cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật. Văn bản thỏa thuận phải được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng có thẩm quyền. Sau đó, người nhận chuyển nhượng thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai tại cơ quan có thẩm quyền để hoàn tất thủ tục.
Khởi kiện tranh chấp thừa kế nếu không thỏa thuận được
Khởi kiện tranh chấp thừa kế tại Tòa án là biện pháp cuối cùng khi các bên không thể thỏa thuận được về việc phân chia di sản. Theo quy định tại khoản 5, Điều 26 và điểm a, khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế là Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc trừ trường hợp giữa các bên có thỏa thuận lựa chọn tòa án theo điểm b, khoản 1, Điều 39, BLTTDS 2015
Thủ tục khởi kiện bắt đầu bằng việc chuẩn bị đơn khởi kiện theo mẫu 23 – DS. Đơn khởi kiện phải thể hiện rõ yêu cầu của nguyên đơn, căn cứ pháp lý, tài liệu chứng cứ liên quan. Người khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ chứng cứ chứng minh quyền thừa kế hợp pháp, nguồn gốc của thửa đất, các tài liệu về việc thỏa thuận không thành công. Hồ sơ khởi kiện được hướng dẫn theo khoản 4 và khoản 5, Điều 189, BLTTDS 2015
Quy trình giải quyết tại Tòa án bao gồm giai đoạn tiếp nhận và xử lý đơn khởi kiện, thụ lý, chuẩn bị xét xử và xét xử. Tòa án sẽ tiến hành thu thập chứng cứ, xác minh nguồn gốc đất, xác minh di chúc và nội dung di chúc (nếu có), xác minh nhân thân người thừa kế theo pháp luật. Pháp luật không có quy định cấm người thừa kế không được tách thửa đất thừa kế, nhưng Tòa án sẽ căn cứ vào quy định về diện tích tối thiểu để đưa ra quyết định phù hợp.
>>> Xem thêm: Hồ sơ cần chuẩn bị khi khởi kiện tranh chấp thừa kế đất đai
Các câu hỏi FAQ về vấn đề nhận thừa kế đất đai nhưng không đủ điều kiện tách thửa
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp mà Quý khách hàng có thể tham khảo:
Việc đảm bảo lối đi đến các công trình công cộng có phải là điều kiện để tách thửa đất không?
Chắc chắn rồi, việc tách thửa phải đảm bảo có lối đi hợp lý, kết nối với đường giao thông công cộng, hệ thống thoát nước và các tiện ích thiết yếu khác.
Đâu là phương án xử lý ban đầu phổ biến khi đất thừa kế không đủ diện tích tối thiểu để tách thửa?
Một phương án ban đầu phổ biến là tất cả những người thừa kế cùng đứng tên đồng sở hữu trên thửa đất.
Theo Luật Đất đai năm 2024, việc đồng sở hữu đất được ghi nhận như thế nào?
Khi nhiều người cùng có quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sẽ ghi đầy đủ thông tin của tất cả những người này. Mỗi người sẽ được cấp một bản Giấy chứng nhận riêng, hoặc có thể cấp chung một Giấy chứng nhận cho người đại diện nếu có yêu cầu, theo Khoản 2, Điều 135 của Luật Đất đai năm 2024.
Ngoài đồng sở hữu, còn phương án nào khác khi đất thừa kế không thể chia cắt?
Một lựa chọn khác là một người thừa kế nhận toàn bộ phần đất và thanh toán tiền bồi thường tương ứng cho những người thừa kế còn lại. Trường hợp không thỏa thuận được thì khởi kiện tại tòa án
Thời gian niêm yết văn bản về việc tiếp nhận công chứng văn bản phân chia di sản là bao lâu?
Theo Điều 44, Điều 44 Nghị định 104/2025/NĐ-CP thì văn bản về việc tiếp nhận công chứng văn bản phân chia di sản phải được niêm yết trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày niêm yết. Việc niêm yết được thực hiện tại trụ sở của Ủy ban nhân cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người để lại di sản; trường hợp không xác định được nơi thường trú cuối cùng thì việc niêm yết được thực hiện tại trụ sở của Ủy ban nhân cấp xã nơi tạm trú có thời hạn cuối cùng của người đó.
Những giấy tờ nào thường được yêu cầu để đăng ký chuyển quyền sử dụng đất sau thừa kế?
Các giấy tờ thường bao gồm đơn đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất, văn bản phân chia di sản đã được công chứng và bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được hướng dẫn theo Điều 37, Nghị định 101/2024/NĐ – CP
Hồ sơ đăng ký chuyển quyền sử dụng đất được nộp ở đâu?
Theo quy định trước ngày 01/7/2025 sẽ nộp hồ sơ tách thửa ở Văn phòng/Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai hoặc Bộ phận Một cửa (nếu có) tại UBND nơi có đất theo khoản 3 Điều 21, Nghị định 101/2024/NĐ – CP
Tuy nhiên, theo khoản 1 điều 18 nghị định 151/2025/NĐ-CP (có hiệu lực từ 01/7/2025) thì “Việc nộp hồ sơ quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 21 Nghị định số 101/2024/NĐ-CP thì người yêu cầu đăng ký được lựa chọn một trong các nơi nộp hồ sơ trên địa bàn cấp tỉnh”.
Ngoài ra, kể từ ngày 01/7/2025, không còn tổ chức chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện. Thay vào đó, chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai đặt tại các đơn vị hành chính cấp xã hoặc khu vực liên xã, phường do UBND cấp tỉnh quyết định theo khoản 2 Điều 16 Nghị định 151/2025/NĐ-CP
Như vậy, từ 01/7/2025, người dân không còn bị giới hạn phải nộp hồ sơ tại nơi có đất, mà được quyền chọn bất kỳ xã nào trong tỉnh, hoặc nộp tại văn phòng đăng ký đất đai (cấp tỉnh), hoặc các chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai đặt tại đơn vị hành chính cấp xã/liên xã.
Dịch vụ luật sư tư vấn và giải quyết tranh chấp thừa kế đất đai
Luật sư tại Luật Long Phan PMT sẽ thực hiện các nhiệm vụ sau để hỗ trợ khách hàng:
- Tư vấn pháp lý về quy định thừa kế đất đai
- Hướng dẫn thủ tục khai nhận di sản thừa kế
- Hỗ trợ thực hiện thủ tục công chứng, sang tên sổ đỏ
- Hỗ trợ giải quyết tranh chấp thừa kế (nếu có): Tham gia tố tụng với tư cách luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng tại các cấp tòa xét xử theo quy định của pháp luật.
- Tư vấn phương án tối ưu khi thừa kế đất không đủ diện tích tách thửa
- Hỗ trợ thương lượng giữa các đồng thừa kế
Kết luận
Nhận thừa kế đất nhưng không đủ diện tích tách thửa đòi hỏi hiểu biết pháp luật và thủ tục chuyên sâu. Quý khách hàng cần được tư vấn chi tiết để lựa chọn phương án phù hợp và thực hiện đúng quy trình. Liên hệ ngay Luật Long Phan PMT qua hotline 1900636387 để được đội ngũ luật sư tư vấn và hỗ trợ giải quyết hiệu quả các vấn đề thừa kế đất đai.
>> Xem thêm bài viết có liên quan:
Tags: Diện tích tối thiểu, Đồng sở hữu, Giải quyết tranh chấp, Luật Đất đai 2024, Quy định về thừa kế, Sang tên sổ đỏ, Tách thửa, Thủ tục pháp lý, Thừa kế đất, Văn bản thỏa thuận
Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Luật Long Phan PMT chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng Luật Long Phan PMT sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.