Thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc: Hướng dẫn chi tiết

Thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc là việc chuyển quyền sử dụng đất từ người đã mất sang người thừa kế theo quy định của pháp luật. Quá trình này tuân theo một trình tự pháp lý chặt chẽ, đòi hỏi sự hiểu biết và tuân thủ các quy định của pháp luật về thừa kế và đất đai. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc, giúp Quý khách hàng nắm rõ quy trình và các bước cần thiết để hoàn tất thủ tục này một cách thuận lợi.

Hiểu như thế nào là thừa kế đất đai không có di chúc?

Thừa kế đất đai không có di chúc là việc chuyển quyền sử dụng đất từ người chết sang người khác theo quy định của pháp luật, khi người chết không để lại di chúc. Việc này được thực hiện theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự do pháp luật quy định.

Theo khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế được chia thành 03 hàng và những người ở cùng hàng được hưởng phần di sản thừa kế bằng nhau, chỉ khi không còn ai ở hàng trên thì hàng dưới mới được hưởng:

• Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
• Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
• Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Các trường hợp thừa kế theo pháp luật

Việc thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong các trường hợp được quy định tại Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm:

• Không có di chúc;
• Di chúc không hợp pháp;
• Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
• Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:

• Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;
• Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;
• Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc

Thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc thực chất là thủ tục khai nhận hoặc thỏa thuận văn bản khai nhận di sản thừa kế. Theo quy định tại điểm c khoản 3 Điều 27 Luật Đất đai 2014 văn bản thừa kế quyền sử dụng đất phải công chứng hoặc chứng thực. Dưới đây sẽ thủ tục công chứng văn  bản hoặc khai nhận di sản thừa kế đất đai không có di chúc.

Hồ sơ cần chuẩn bị

Căn cứ khoản 1 Điều 40 Luật Công chứng 2014, để thực hiện thừa kế đất đai không có di chúc, cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau:

• Phiếu yêu cầu công chứng;
• Dự thảo văn bản thỏa thuận về phân chia di sản thừa kế;
• Bản sao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc bản sao giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với đất đai.
• Bản sao giấy tờ tùy thân của người yêu cầu công chứng;
• Bản sao giấy tờ khác có liên quan (giấy khai tử của người để lại di sản, giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân giữa người để lại di sản và người thừa kế).

>>> Xem thêm: Hướng dẫn cách chia thừa kế đất đai trường hợp không có di chúc

Các bước thực hiện

Để thực hiện thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc, thực hiện các bước theo quy định tại Điều 57 Luật Công chứng 2014. Cụ thể như sau:

Bước 1: Người thừa kế chuẩn bị và nộp đầy đủ hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng.

Bước 2: Công chứng viên kiểm tra, xem xét đầy đủ hồ sơ, giấy tờ và đưa ra quyết định:

• Tiếp nhận, thụ lý và ghi vào sổ công chứng.
• Từ chối công chứng.
• Yêu cầu người thừa kế bổ sung giấy tờ, tài liệu còn thiếu.

Bước 3: Công chứng viên phải soạn thảo văn bản niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất. Việc niêm yết này được thực hiện trong 15 ngày kể từ ngày niêm yết.

Bước 4: Sau khi nhận được kết quả niêm yết từ Ủy ban nhân dân cấp xã, công chứng viên sẽ hướng dẫn người thừa kế ký vào một trong hai văn bản: Thỏa thuận phân chia di sản hoặc khai nhận di sản nếu không có khiếu nại, tố cáo về nội dung chia thừa kế.

Bước 5: Công chứng viên đối chiếu bản chính với bản sao giấy tờ đã được người yêu cầu công chứng nộp trước đó. Nếu đầy đủ hồ sơ thì ký xác nhận vào từng trang của văn bản chia thừa kế, ký tên vào lời chứng và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng.

Dịch vụ tư vấn thừa kế đất đai không có di chúc

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ khách hàng trong quá trình thực hiện thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc, bao gồm:

• Tư vấn các trường hợp thừa kế theo pháp luật;
• Tư vấn các hàng thừa kế theo pháp pháp luật;
• Hướng dẫn chuẩn bị hồ sơ và giấy tờ cần thiết;
• Soạn thảo văn bản thỏa thuận phân chia di sản hoặc khai nhận di sản;
• Hướng dẫn chi tiết thủ tục thừa kế đất đai theo pháp luật;
• Giải quyết các tranh chấp phát sinh trong quá trình thừa kế (nếu có);
• Tư vấn và giải đáp các vấn đề khác liên quan đến thừa kế đất đai.

>>> Xem thêm: Tư vấn giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc

Các câu hỏi thường gặp (FAQ) về thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc

Thời gian thực hiện thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc là bao lâu?

Thời gian thực hiện thủ tục này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm thời gian niêm yết công khai tại UBND xã, thời gian công chứng và thời gian hoàn tất các thủ tục hành chính tại cơ quan đăng ký đất đai.

Có thể ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc được không?

Có, người thừa kế có thể ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục này, nhưng phải có văn bản ủy quyền được công chứng hoặc chứng thực.

Chi phí công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế được tính như thế nào?

Chi phí công chứng được tính dựa trên giá trị của di sản thừa kế và theo quy định của từng tổ chức hành nghề công chứng.

Trong trường hợp có tranh chấp về quyền thừa kế, các bên có thể giải quyết bằng cách nào?

Các bên có thể thương lượng, hòa giải hoặc khởi kiện tại Tòa án để giải quyết tranh chấp.

Sau khi hoàn tất thủ tục thừa kế, người thừa kế cần làm gì để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất?

Người thừa kế cần nộp hồ sơ đăng ký biến động đất đai tại Văn phòng đăng ký đất đai để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Nếu người thừa kế đang ở nước ngoài thì có thể thực hiện thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc được không?

Có, người thừa kế ở nước ngoài có thể ủy quyền cho người khác ở Việt Nam thực hiện thủ tục này.

Hàng thừa kế nào được ưu tiên hưởng di sản thừa kế trước?

Hàng thừa kế thứ nhất được ưu tiên hưởng di sản thừa kế trước, nếu không còn ai ở hàng thứ nhất thì mới đến hàng thứ hai và thứ ba.

Có thể yêu cầu chia di sản thừa kế bằng hiện vật thay vì bằng tiền được không?

Có thể, nếu các đồng thừa kế có thỏa thuận thống nhất về việc chia di sản thừa kế bằng hiện vật.

Nếu có người thừa kế từ chối nhận di sản thừa kế thì phần di sản đó sẽ được xử lý như thế nào?

Phần di sản mà người thừa kế từ chối sẽ được chia cho những người thừa kế còn lại theo quy định của pháp luật.

Kết luận

Thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc đòi hỏi sự am hiểu pháp luật và tuân thủ chặt chẽ các quy định. Luật Long Phan PMT sẵn sàng đồng hành cùng Quý khách hàng, cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp, giúp Quý khách hàng hoàn tất thủ tục một cách nhanh chóng và hiệu quả. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline: 1900.63.63.87 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất!

Tags: Bộ luật Dân sự 2015, Quy định về thừa kế, Quyền sử dụng đất đai, thủ tục thừa kế, thừa kế đất đai