Làm gì khi không được đền bù giải phóng mặt bằng

Không được đền bù giải phóng mặt bằng là nỗi lo lắng của nhiều hộ dân khi dự án thu hồi đất được triển khai. Việc không nhận được khoản bồi thường thỏa đáng không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống sinh hoạt của người dân. Vậy trong trường hợp không được đền bù hoặc mức đền bù không phù hợp, người dân cần làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin pháp lý quan trọng và hướng dẫn chi tiết cách xử lý khi gặp phải tình huống này.

Đền bù giải phóng mặt bằng

Giải phóng mặt bằng là quá trình thực hiện các công việc liên quan đến di chuyển nhà cửa, cây cối của người dân trên phần đất quy hoạch. Việc di dời này nhằm phục vụ cho mục đích cải tạo, quy hoạch đô thị hay mở rộng vốn đất hoặc xây dựng các công trình mới.

Khi giải phóng mặt bằng, người dân phải thực hiện “dịch chuyển” một phần hoặc toàn bộ nơi ở của gia đình. Quá trình này có thể mất rất nhiều thời gian, công sức và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt của các hộ dân  Vì vậy, khi có Quyết định thu hồi đất thuộc quy hoạch, chủ sở hữu cần được bồi thường chi phí để thực hiện các công việc trên và ổn định lại cuộc sống.

Điều kiện để được đền bù khi giải phóng mặt bằng

 Theo khoản 2 Điều 95 Luật Đất đai 2024 thì các trường hợp được bồi thường khi đáp ứng một trong các điều kiện sau:

• Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, tài sản gắn liền với đất;
•  Có quyết định giao, cho thuê đất hoặc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
• Có giấy tờ về quyền sử dụng đất làm căn cứ cấp Giấy chứng nhận;
• Nhận chuyển quyền sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa hoàn tất thủ tục đăng ký;
• Sử dụng đất theo thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp hoặc kết quả đấu giá đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính.

>>> Xem thêm: Bồi thường giải phóng mặt bằng được pháp luật quy định như thế nào?

Căn cứ xác định giá trị đền bù giải phóng mặt bằng

​Theo Mục 2, Mục 3 Chương VII Luật Đất đai 2024, khi Nhà nước thu hồi đất, người dân có thể được bồi thường theo một trong bốn hình thức sau:​

• Bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi: Người có đất bị thu hồi sẽ được giao một diện tích đất mới có cùng mục đích sử dụng với đất đã bị thu hồi. ​
• Bồi thường bằng tiền: Trong trường hợp không có đất để bồi thường, người dân sẽ nhận được khoản tiền tương ứng với giá trị quyền sử dụng đất của diện tích đất bị thu hồi, theo giá đất cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường. ​
• Bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi: Nếu người có đất bị thu hồi có nhu cầu và địa phương có điều kiện về quỹ đất, họ có thể được xem xét bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất bị thu hồi. ​
• Bồi thường bằng nhà ở: Trong trường hợp người có đất bị thu hồi có nhu cầu và địa phương có quỹ nhà ở, họ có thể được xem xét bồi thường bằng nhà ở. ​

Ngoài việc được bồi thường đất, người có đất bị thu hồi còn được bồi thường về tài sản, chi phí đầu tư vào đất.

Làm gì khi không được đền bù giải phóng mặt bằng

Các thủ tục có thể thực hiện khi không được đền bù giải phóng mặt bằng:

Khiếu nại yêu cầu đền bù giải phóng mặt bằng

Theo quy định tại khoản 1 Điều 7 Luật Khiếu nại 2011, khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình thì người khiếu nại khiếu nại lần đầu đến người đã ra quyết định hành chính hoặc cơ quan có người có hành vi hành chính.

Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết lần đầu hoặc quá thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khiếu nại lần hai đến Thủ trưởng cấp trên trực tiếp của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu.

Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần hai hoặc hết thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu đền bù giải phóng mặt bằng

Thủ tục khởi kiện vụ án hành chính sẽ áp dụng quy định tại Luật Tố tụng hành chính 2015, các bước như sau:

Bước 1. Chuẩn bị đơn khởi kiện và tài liệu chứng cứ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện.

Bước 2. Nộp đơn khởi kiện.

• Thời hiệu khởi kiện: Theo điểm a khoản 2 Điều 116 Luật Tố tụng Hành chính 2015, thời hiệu khởi kiện vụ án hành chính là 1 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính. ​

• Nộp đơn tại Tòa án có thẩm quyền: Người khởi kiện nộp đơn tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền. ​

Bước 3. Tiếp nhận và xử lý đơn khởi kiện:

• Thụ lý vụ án: Sau khi nhận đơn khởi kiện, nếu xét thấy đơn đủ điều kiện thụ lý, Tòa án sẽ thông báo cho người khởi kiện về việc nộp tiền tạm ứng án phí. Sau khi người khởi kiện nộp biên lai thu tiền tạm ứng án phí, Tòa án sẽ thụ lý vụ án. ​

• Trường hợp trả lại đơn khởi kiện: Nếu đơn khởi kiện không đáp ứng điều kiện thụ lý, Tòa án sẽ trả lại đơn và nêu rõ lý do.

Bước 4. Chuẩn bị xét xử:

• Thực hiện thủ tục xem xét, thẩm định tại chỗ.
• Mở phiên họp kiểm tra việc tiếp cận, công khai chứng cứ và đối thoại.

Câu hỏi thường gặp về việc không được đền bù giải phóng mặt bằng

Các câu hỏi thường gặp là:

Khi không được đền bù giải phóng mặt bằng, tôi có thể khiếu nại ở đâu?

Nộp đơn khiếu nại lần 1 lên Ủy ban Nhân dân cấp huyện; khiếu nại lần 2 đến Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh, nơi ban hành quyết định thu hồi đất. Nếu không được giải quyết thỏa đáng, bạn có thể khởi kiện ra Tòa án Nhân dân.

Những trường hợp nào sẽ không được đền bù khi giải phóng mặt bằng?

Các trường hợp không được đền bù gồm: đất lấn chiếm, đất sử dụng sai mục đích, đất chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ), và đất vi phạm pháp luật về đất đai.

Tôi có quyền yêu cầu thẩm định lại giá đền bù không?

Có. Quý khách có quyền yêu cầu Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư xem xét lại mức giá nếu cho rằng giá đền bù không phù hợp với thực tế.

Thời hạn giải quyết khiếu nại về bồi thường đất đai là bao lâu?

Theo quy định tại Luật Khiếu nại 2011, thời hạn giải quyết lần đầu là 30 ngày (tối đa 45 ngày đối với vùng sâu, vùng xa). Thời hạn giải quyết lần hai là 45 ngày (tối đa 60 ngày đối với vùng sâu, vùng xa).

Tôi có được thuê luật sư để hỗ trợ giải quyết tranh chấp đền bù không?

Được. Luật sư sẽ tư vấn về quyền lợi, soạn thảo đơn khiếu nại hoặc đại diện tham gia tranh tụng tại Tòa án để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của Quý khách.

Nếu đã nhận tiền đền bù nhưng vẫn không đồng ý, tôi có thể khiếu nại không?

Vẫn có thể khiếu nại hoặc khởi kiện, nhưng việc đã nhận tiền đền bù có thể khiến Quý khách gặp khó khăn trong quá trình yêu cầu thay đổi mức đền bù.

Làm sao để xác định mức đền bù có hợp lý hay không?

Bạn cần đối chiếu với bảng giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành và tham khảo các giao dịch đất đai tương tự trong khu vực để có cái nhìn tổng quan.

Khi không đồng ý với quyết định thu hồi đất, tôi cần chuẩn bị hồ sơ gì để khiếu nại?

Hồ sơ gồm:

• Đơn khiếu nại (theo mẫu).
• Bản sao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
• Quyết định thu hồi đất.
• Các tài liệu chứng minh quyền lợi bị xâm phạm.

Trong quá trình khiếu nại, tôi có bị cưỡng chế thu hồi đất không?

Nếu quyết định thu hồi đã có hiệu lực pháp luật, việc cưỡng chế vẫn có thể diễn ra. Quý khách cần làm đơn xin tạm dừng thi hành cưỡng chế để chờ giải quyết khiếu nại.

Nếu không được đền bù, tôi có thể yêu cầu hỗ trợ tái định cư không?

Phải đáp ứng điều kiện về tái định cư thì mới được hỗ trợ.

Dịch vụ tư vấn phương án giải quyết khi không được đền bù khi giải phóng mặt bằng

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn bao gồm:

• Tư vấn pháp lý về bồi thường, hỗ trợ tái định cư.
• Kiểm tra tính pháp lý của quyết định thu hồi và phương án bồi thường.
• Soạn thảo đơn khiếu nại, đơn tố cáo về bồi thường, hỗ trợ tái định cư.
• Hướng dẫn thủ tục nộp đơn và làm việc với cơ quan chức năng.
• Đại diện pháp lý trong các vụ kiện hành chính:
• Tham gia tố tụng, bảo vệ quyền lợi trước Tòa án hành chính.

>>> Xem thêm: Thủ tục khởi kiện quyết định bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất

Việc không được đền bù giải phóng mặt bằng là một vấn đề pháp lý phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và cuộc sống của người dân. Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, người dân cần nắm rõ quy định pháp luật, kiên trì khiếu nại, khởi kiện đúng trình tự và thời hạn. Đồng thời, việc tham vấn ý kiến luật sư chuyên nghiệp sẽ giúp quá trình giải quyết tranh chấp được nhanh chóng và hiệu quả hơn. Nếu Qúy khách đang gặp khó khăn trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai hoặc cần tư vấn pháp lý chi tiết, hãy liên hệ với Luật Long Phan PMT qua Hotline 1900.63.63.87 để được hỗ trợ nhanh chóng.

Tags: Đền bù đất theo quy định pháp luật, Đền bù giải phóng mặt bằng, Hỗ trợ pháp lý thu hồi đất, Khiếu nại thu hồi đất, Khởi kiện hành chính đất đai, Luật sư bảo vệ quyền lợi đất đai, Quyền lợi khi bị thu hồi đất, Tranh chấp đền bù đất đai, Tư vấn pháp lý giải phóng mặt bằng, Xử lý tranh chấp bồi thường đất