Tư vấn khởi kiện trong tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa phát sinh khi một trong các bên vi phạm hợp đồng. Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình, bên bị thiệt hại có quyền nhờ pháp luật can thiệp giải quyết. Phạm vi bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về cách thức khởi kiện tuân thủ đúng theo luật định liên quan đến lĩnh vực này.

Hợp đồng mua bán hàng hóa là gì?

Hợp đồng mua bán hàng hóa là một dạng của hợp đồng mua bán tài sản, là sự thỏa thuận giữa các bên nhằm xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt các quyền và nghĩa vụ trong quan hệ mua bán, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng hóa và chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên giao.

Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa xảy ra khi các bên trong hợp đồng mâu thuẫn, bất động về quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng chủ yếu liên quan đến việc thực hiện hoặc không thực hiện quyền và nghĩa vụ đã thỏa thuận hoặc liên quan đến nội dung hợp đồng, sửa đổi, bổ sung chấm dứt hợp đồng.

Căn cứ phát sinh tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Bên vi phạm hợp đồng có trách nhiệm đối với bên bị vi phạm khi có đủ các điều kiện sau đây:

• Có sự vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa được thể hiện qua việc thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ của hợp đồng. Ví dụ như bên bán không giao hàng, giao hàng chậm, kém chất lượng,…
• Có thiệt hại về tài sản của bên vi phạm. Đây được xem là căn cứ để bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm bồi thường thiệt hại. Nghĩa vụ chứng minh thiệt hại thuộc về bên bị vi phạm.
• Có quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm hợp đồng và thiệt hại vật chất xảy ra. Vi phạm hợp đồng phải là nguyên nhân, còn thiệt hại về tài sản của bên bị vi phạm là hậu quả của nó thì mới có căn cứ để yêu cầu bồi thường thiệt hại.
• Có lỗi của bên vi phạm. Đây là điều kiện để quy trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng của bên vi phạm.

Những yêu cầu mà người khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa thông thường là:

• Yêu cầu thanh toán nợ gốc và lãi suất chậm trả theo hợp đồng
• Yêu cầu bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng.
• Thỏa thuận phạt vi phạm và mức phạt vi phạm hợp đồng
• Tạm dừng thanh toán tiền về chất lượng hàng hóa

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Căn cứ theo quy định tại (khoản 1 Điều 30 Bộ luật tố tụng dân sự 2015) thì tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận cụ thể là mua bán hàng hóa thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

Theo quy định của (Nghị quyết 03/2012/NQ-HĐTP) thì cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh là cá nhân, tổ chức đã được cơ quan có thẩm quyền đăng ký kinh doanh cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh theo quy định, cụ thể như sau:

• Cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác
• Doanh nghiệp
• Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã
• Cá nhân, tổ chức khác theo quy định của pháp luật về đăng ký kinh doanh.

Thời hiệu khởi kiện giải quyết tranh chấp là 02 năm, kể từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm được quy định tại (Điều 319 Luật thương mại 2005). Nếu thời hạn kết thúc thì người khởi kiện bị mất quyền khởi kiện.

Trình tự thủ tục khởi kiện

Thành phần hồ sơ

• Đơn khởi kiện (theo mẫu)
• Hợp đồng mua bán hàng hóa, phụ lục hợp đồng (nếu có)
• Các tài liệu, chứng cứ chứng minh bên còn lại vi phạm hợp đồng
• Tài liệu về bảo đảm thực hiện hợp đồng như bảo lãnh, cầm cố, thế chấp (nếu có)
• Tài liệu về việc thực hiện hợp đồng như: biên bản giao nhận hàng, các chứng từ thanh toán, biên bản thanh lý hợp đồng, biên bản làm việc về công nợ
• Tài liệu chứng minh tư cách pháp lý của người khởi kiện như: giấy phép đăng ký hoạt động kinh doanh, giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, điều lệ công ty,
• Bản kê các tài liệu nộp kèm theo đơn khởi kiện (ghi rõ số bản chính, bản sao)
• Các tài liệu giao dịch khác (nếu có)

>> Tham khảo thêm: Mẫu hợp đồng kinh tế

Trình tự thủ tục khởi kiện

Việc lựa chọn cơ quan giải quyết tranh chấp được các bên thỏa thuận. Một trong hai cơ quan giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa là Tòa án hoặc Trọng tài thương mại.

Tòa án giải quyết

1. Nộp đơn (hồ sơ khởi kiện) tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền
2. Tòa án tiếp nhận và xem xét đơn khởi kiện. Nếu hợp lệ Tòa ra thông báo nộp tạm ứng án phí.
3. Đương sự thực hiện nghĩa vụ đóng tiền tạm ứng án phí. Mức án phí trong tranh chấp kinh doanh thương mại được quy định tại (Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14).
4. Đương sự nộp biên lại tạm ứng án phí cho Tòa, thẩm phán phụ trách vụ án ra quyết định thụ lý vụ án.
5. Thẩm phán kiểm tra, đánh giá hồ sơ và tiến hành hòa giải các bên.
6. Các bên đương sự có văn bản trình bày ý kiến đối với nội dung khởi kiện trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử.
7. Mở phiên tòa xét xử sơ thẩm và phúc thẩm (nếu có).

Thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa là 02 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án quy định tại (điểm b khoản 1 Điều 203 BLTTDS 2015).

Thời hạn mở phiên tòa là 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm. Trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn là 02 tháng.

Trọng tài thương mại

1. Nguyên đơn nộp đơn kiện ra VIAC (kèm theo đơn kiện phải có thỏa thuận trọng tài, các tài liệu, bằng chứng liên quan).
2. VIAC tiếp nhận hồ sơ đơn kiện, kiểm tra sơ bộ các vấn đề về thẩ quyền và yêu cầu nguyên đơn nộp phí trọng tài.
3. VIAC thụ lý vụ và thông báo cho bị đơn ngay sau khi nguyên đơn thực hiện nghĩa vụ nộp phí trọng tài.
4. Sau khi nhận được đơn kiện do VIAC gửi, bị đơn nộp bản tự bảo vệ cho VIAC.
5. Thành lập Hội đồng trọng tài. Các bên có thỏa thuận về số lượng trọng tài viên giải quyết vụ án tranh chấp.
6. VIAC chuyển hồ sơ vụ kiện cho Hội đồng trọng tài để nghiên cứu hồ sơ, xác minh sự việc
7. Hội đồng trọng tài triệu tập các bên tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp. Phiên họp giải quyết vụ tranh chấp không công khai.
8. Sau khi phiên họp giải quyết tranh chấp và quá trình tố tụng kết thúc, Hội đồng trọng tài ra phán quyết. Phán quyết trọng tài có giá trị chung thẩm và ràng buộc đối với các bên.
9. Sau khi nhận được phán quyết của Hội đồng trọng tài, VIAC sẽ gửi phán quyết cho các bên.

Tòa án hay Trọng tài thương mại giải quyết tranh chấp đều có những ưu và nhược điểm riêng. Các bên cần cân nhắc và xem xét vụ việc của mình để đưa ra được lựa chọn cơ quan giải quyết phù hợp.

Trên đây là nội dung bài viết liên quan đến khởi kiện tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa.

Nếu quý bạn đọc có thắc mắc về nội dung hoặc có mong muốn được tư vấn thủ tục khởi kiện về tranh chấp trên một cách chi tiết hơn, quý bạn đọc có thể liên hệ công ty Luật Long Phan PMT để gặp trực tiếp luật sư tư vấn hợp đồng để trao đổi và có thể tìm được hướng giải quyết tốt nhất cho vấn đề mà bạn đang gặp phải. Xin cảm ơn.