Giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm: Hướng dẫn

Giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm là trường hợp đương sự kháng cáo bản án sơ thẩm về giải quyết chia thừa kế. Thủ tục phúc thẩm cũng là một quá trình giải quyết tranh chấp giống như sơ thẩm nhưng có sự khác biệt về tính chất, phạm vi. Bài viết dưới đây thông tin đến bạn đọc về thẩm quyền, thủ tục và hướng giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm.

Thời hạn kháng cáo bản án sơ thẩm tranh chấp thừa kế

Thời hạn kháng cáo là khoảng thời gian luật định để đương sự thực hiện quyền yêu cầu Tòa án cấp trên xem xét lại bản án, quyết định sơ thẩm. Việc tuân thủ nghiêm ngặt thời hạn này là điều kiện tiên quyết để thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm được tiến hành. Nếu bỏ lỡ thời hạn mà không có lý do chính đáng, đương sự sẽ mất quyền kháng cáo.

Theo quy định tại Điều 273 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (BLTTDS 2015), thời hạn kháng cáo được xác định cụ thể như sau:

• Đối với bản án của Tòa án cấp sơ thẩm, thời hạn kháng cáo bản án là 15 ngày, tính từ ngày tuyên án. Trường hợp đương sự hoặc người đại diện hợp pháp không có mặt tại phiên tòa hoặc không có mặt khi tuyên án vì lý do chính đáng, thời hạn kháng cáo sẽ được tính từ ngày họ nhận được bản án hoặc ngày bản án được niêm yết hợp lệ. Tuy nhiên, nếu đương sự đã tham gia phiên tòa nhưng vắng mặt khi Tòa án tuyên án mà không có lý do chính đáng, thời hạn kháng cáo vẫn được tính từ ngày tuyên án.
• Đối với quyết định tạm đình chỉ hoặc đình chỉ giải quyết vụ án, thời hạn kháng cáo ngắn hơn, là 07 ngày, kể từ ngày đương sự nhận được quyết định hoặc từ ngày quyết định được niêm yết. Pháp luật cũng dự liệu trường hợp gửi đơn qua dịch vụ bưu chính, theo đó ngày kháng cáo được xác định dựa trên dấu ngày của tổ chức bưu chính nơi gửi.
• Đối với người kháng cáo đang bị tạm giam, ngày kháng cáo là ngày đơn được giám thị trại giam xác nhận.

Việc nắm rõ các mốc thời gian này giúp đảm bảo quyền lợi trong việc giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm.

Đơn kháng cáo tranh chấp thừa kế và hồ sơ tài liệu chứng cứ đính kèm

Đơn kháng cáo là văn bản pháp lý chính thức thể hiện ý chí của đương sự về việc không đồng ý với toàn bộ hoặc một phần bản án sơ thẩm. Một đơn kháng cáo hợp lệ là nền tảng để bắt đầu quá trình giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm.

Mẫu đơn kháng cáo dân sự được thực hiện theo Mẫu số 54-DS ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP.

>>> Click tải về: Mẫu đơn kháng cáo tranh chấp thừa kế.

Căn cứ Điều 272 BLTTDS 2015, đơn kháng cáo phải bao gồm các nội dung chính sau:

• Ngày, tháng, năm làm đơn.
• Tên, địa chỉ, thông tin liên lạc (nếu có) của người kháng cáo.
• Nội dung kháng cáo: kháng cáo toàn bộ hay một phần của bản án, quyết định sơ thẩm.
• Lý do của việc kháng cáo và yêu cầu cụ thể của người kháng cáo.
• Chữ ký hoặc điểm chỉ của người kháng cáo hoặc người đại diện hợp pháp.

Người kháng cáo phải tự mình hoặc ủy quyền cho người khác làm đơn. Việc ủy quyền phải được lập thành văn bản có công chứng, chứng thực hoặc lập tại Tòa án theo quy định tại khoản 6 Điều 272 BLTTDS 2015.

Kèm theo đơn kháng cáo, người kháng cáo phải nộp các tài liệu, chứng cứ bổ sung (nếu có) để chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp. Các chứng cứ này có thể là những tài liệu chưa được xuất trình tại cấp sơ thẩm hoặc những tài liệu nhằm phản bác lại nhận định của Tòa án cấp sơ thẩm.

Đơn và hồ sơ được gửi đến Tòa án cấp sơ thẩm đã ra bản án để Tòa án này thực hiện các thủ tục cần thiết trước khi chuyển hồ sơ vụ án giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm lên Tòa án cấp trên.

Kháng cáo quá hạn và thủ tục giải quyết kháng cáo quá hạn

Kháng cáo quá hạn xảy ra khi người kháng cáo nộp đơn sau khi thời hạn luật định tại Điều 273 BLTTDS 2015 đã kết thúc. Pháp luật tố tụng dân sự vẫn tạo điều kiện để xem xét các trường hợp này nếu việc nộp đơn muộn xuất phát từ lý do chính đáng.

Theo Điều 275 BLTTDS 2015, khi nhận được đơn kháng cáo quá hạn, Tòa án cấp sơ thẩm không tự động trả lại đơn. Thay vào đó, Tòa án yêu cầu người kháng cáo trình bày lý do và cung cấp chứng cứ chứng minh lý do đó là chính đáng (ví dụ: do sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan).

Sau đó, Tòa án cấp sơ thẩm phải gửi toàn bộ đơn kháng cáo, bản tường trình và các tài liệu liên quan cho Tòa án cấp phúc thẩm. Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ, Tòa án cấp phúc thẩm sẽ thành lập một Hội đồng gồm ba Thẩm phán để xem xét. Phiên họp xem xét kháng cáo quá hạn có sự tham gia của đại diện Viện kiểm sát cùng cấp và người kháng cáo.

Dựa trên tài liệu và ý kiến các bên, Hội đồng sẽ quyết định chấp nhận hoặc không chấp nhận việc kháng cáo quá hạn. Quyết định này là cơ sở pháp lý để tiếp tục hoặc chấm dứt thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm. Nếu được chấp nhận, Tòa án cấp sơ thẩm sẽ tiến hành các thủ tục tiếp theo như đối với một đơn kháng cáo đúng hạn.

>>> Xem thêm: Kháng cáo bản án sơ thẩm- quy trình thụ lý, giải quyết

Thủ tục thụ lý phúc thẩm giải quyết tranh chấp thừa kế

Sau khi nhận được đơn kháng cáo hợp lệ, Tòa án cấp sơ thẩm phải ra thông báo cho người kháng cáo để họ thực hiện việc nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm. Người kháng cáo có nghĩa vụ nộp khoản phí này trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được thông báo và phải nộp lại biên lai cho Tòa án cấp sơ thẩm. Chỉ sau khi người kháng cáo hoàn tất nghĩa vụ nộp phí, Tòa án cấp sơ thẩm mới chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp phúc thẩm.

Căn cứ Điều 285 BLTTDS 2015, ngay sau khi nhận đủ hồ sơ vụ án, đơn kháng cáo, kháng nghị, biên lai đóng tạm ứng án phí và các tài liệu kèm theo từ toà sơ thẩm, Tòa án cấp phúc thẩm phải vào sổ thụ lý. Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày thụ lý, Tòa án phải thông báo bằng văn bản cho các đương sự, Viện kiểm sát cùng cấp về việc đã thụ lý vụ án. Chánh án Tòa án cấp phúc thẩm sau đó sẽ thành lập Hội đồng xét xử phúc thẩm, thường gồm ba Thẩm phán, và phân công một Thẩm phán làm chủ tọa phiên tòa.

Tiếp theo là giai đoạn chuẩn bị xét xử, theo Điều 286 BLTTDS 2015, thời hạn chuẩn bị xét xử phúc thẩm là 02 tháng kể từ ngày thụ lý. Trong thời gian này, Tòa án có thể ra một trong các quyết định: tạm đình chỉ, đình chỉ xét xử phúc thẩm hoặc đưa vụ án ra xét xử. Thời hạn chuẩn bị xét xử có thể được kéo dài thêm 01 tháng đối với vụ án phức tạp. Đây là giai đoạn để các bên bổ sung chứng cứ và Tòa án nghiên cứu kỹ lưỡng hồ sơ trước khi mở phiên tòa giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm.

Giai đoạn xét xử phúc thẩm giải quyết tranh chấp thừa kế

Giai đoạn xét xử phúc thẩm là giai đoạn trung tâm, nơi Tòa án cấp phúc thẩm trực tiếp xem xét lại tính hợp pháp và tính có căn cứ của bản án sơ thẩm. Trọng tâm của giai đoạn này là việc đánh giá lại các chứng cứ và áp dụng pháp luật dựa trên nội dung kháng cáo, kháng nghị.

Phạm vi xét xử phúc thẩm được giới hạn bởi Điều 293 BLTTDS 2015. Tòa án cấp phúc thẩm chỉ xem xét lại phần bản án, quyết định sơ thẩm có kháng cáo, kháng nghị hoặc có liên quan trực tiếp đến nội dung kháng cáo, kháng nghị. Tòa án không xét xử những phần không bị kháng cáo, kháng nghị, trừ khi chúng có liên quan.

Trong giai đoạn này, các đương sự có quyền trình bày, tranh luận và cung cấp thêm chứng cứ mới nếu chứng minh được rằng họ không thể cung cấp ở cấp sơ thẩm vì lý do chính đáng.

Hội đồng xét xử phúc thẩm có các quyền hạn được quy định tại Điều 308 BLTTDS 2015, bao gồm:

• Giữ nguyên bản án sơ thẩm;
• Sửa bản án sơ thẩm;
• Hủy bản án sơ thẩm để xét xử lại;
• Hoặc hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án.

Việc sửa hoặc hủy án chỉ được thực hiện khi có đủ căn cứ cho thấy Tòa án cấp sơ thẩm đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng hoặc có sai lầm trong việc áp dụng pháp luật, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trong vụ án giải quyết tranh chấp thừa kế.

Phiên tòa phúc thẩm giải quyết tranh chấp thừa kế

Phiên tòa phúc thẩm là hoạt động xét xử công khai, tại đó Hội đồng xét xử lắng nghe trình bày, tranh luận của các bên và Viện kiểm sát để ra phán quyết cuối cùng. Đây là nơi các lập luận và chứng cứ được đưa ra để bảo vệ quan điểm của người kháng cáo.

Thủ tục tại phiên tòa phúc thẩm bắt đầu bằng việc một thành viên Hội đồng xét xử công bố nội dung vụ án và nội dung kháng cáo, kháng nghị (Điều 298 BLTTDS 2015). Sau đó, chủ tọa sẽ hỏi các bên về việc rút đơn khởi kiện, thay đổi, bổ sung hay rút kháng cáo, kháng nghị, và khả năng thỏa thuận. Nếu các bên không thỏa thuận được, phiên tòa tiếp tục với phần trình bày của người kháng cáo, sau đó là ý kiến của các đương sự khác và phát biểu của Kiểm sát viên.

Phần tranh luận (Điều 305 BLTTDS 2015) là trọng tâm, nơi các bên đối đáp về những vấn đề thuộc phạm vi xét xử phúc thẩm. Hội đồng xét xử chỉ hỏi và cho tranh luận về những vấn đề có kháng cáo, kháng nghị.

Sau khi tranh luận kết thúc và Kiểm sát viên phát biểu ý kiến, Hội đồng xét xử vào nghị án và tuyên án. Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật ngay kể từ ngày tuyên án (Điều 313 BLTTDS 2015), kết thúc quá trình giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm.

Thủ tục xem xét lại bản án phúc thẩm giải quyết tranh chấp thừa kế

Sau khi bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật, việc giải quyết tranh chấp về nguyên tắc đã kết thúc. Tuy nhiên, pháp luật tố tụng dân sự Việt Nam vẫn quy định hai thủ tục đặc biệt để xem xét lại các bản án, quyết định đã có hiệu lực, đó là Giám đốc thẩm và Tái thẩm. Đây không phải là cấp xét xử thứ ba, mà là cơ chế giám sát và khắc phục những sai lầm đặc biệt nghiêm trọng hoặc thiếu sót khách quan. Theo đó:

1. Giám đốc thẩm (Chương XX BLTTDS 2015):

Là thủ tục xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị vì phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án. Các căn cứ kháng nghị bao gồm:

• Kết luận trong bản án không phù hợp tình tiết khách quan;
• Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng;
• Hoặc có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật.

2. Tái thẩm (Chương XXI BLTTDS 2015):

Là thủ tục xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị do mới phát hiện được tình tiết quan trọng của vụ án. Các tình tiết này phải là những tình tiết mà khi xét xử, Tòa án và các đương sự đã không thể biết được, và nó có thể làm thay đổi cơ bản nội dung của bản án.

>>>Xem thêm: Không đồng ý với bản án dân sự phúc thẩm thì phải làm như thế nào

Các câu hỏi thường gặp về thủ tục phúc thẩm tranh chấp thừa kế

Bên cạnh những nội dung tổng quan đã được phân tích, quá trình phúc thẩm tranh chấp thừa kế còn phát sinh nhiều tình huống cụ thể. Để làm rõ hơn các vấn đề thực tiễn này, mục dưới đây sẽ giải đáp một số câu hỏi phổ biến nhất mà các đương sự thường gặp.

Ngoài đơn kháng cáo, người kháng cáo có phải nộp thêm khoản phí nào không?

Có. Theo quy định pháp luật, người kháng cáo phải nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm dân sự cho Tòa án cấp sơ thẩm. Nghĩa vụ nộp khoản phí này phải được thực hiện trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được thông báo của Tòa án, trừ trường hợp có lý do chính đáng hoặc được miễn, giảm theo quy định. Nếu không nộp, người kháng cáo sẽ bị coi là từ bỏ việc kháng cáo.

Thế nào được xem là “chứng cứ mới” ở giai đoạn phúc thẩm và quy trình nộp ra sao?

Chứng cứ mới là những tài liệu, vật chứng mà Tòa án cấp sơ thẩm chưa xem xét vì tại thời điểm đó đương sự không thể biết hoặc không thể thu thập được do có lý do chính đáng. Người kháng cáo phải giao nộp các chứng cứ này cho Tòa án cấp phúc thẩm kèm theo đơn kháng cáo hoặc trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, đồng thời phải trình bày rõ lý do không thể cung cấp tại cấp sơ thẩm.

Vai trò cụ thể của Viện Kiểm sát tại phiên tòa phúc thẩm là gì?

Tại phiên tòa phúc thẩm, Kiểm sát viên tham gia để kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng của Thẩm phán, Hội đồng xét xử và những người tham gia tố tụng khác. Sau phần tranh luận, Kiểm sát viên sẽ phát biểu ý kiến về việc giải quyết vụ án, tập trung vào tính hợp pháp của các hành vi tố tụng và việc áp dụng pháp luật, nhưng không đề xuất quan điểm về nội dung tranh chấp như ở cấp sơ thẩm.

Hậu quả pháp lý khi người kháng cáo rút đơn kháng cáo trước khi phiên tòa mở là gì?

Nếu người kháng cáo rút toàn bộ đơn kháng cáo trước khi Tòa án cấp phúc thẩm ra quyết định đưa vụ án ra xét xử, Thẩm phán được phân công sẽ ra quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm. Trong trường hợp này, bản án sơ thẩm sẽ có hiệu lực pháp luật kể từ ngày Tòa án cấp phúc thẩm ra quyết định đình chỉ.

Nếu chỉ kháng cáo một phần bản án sơ thẩm, những phần còn lại của bản án sẽ được thi hành như thế nào?

Những phần của bản án sơ thẩm không bị kháng cáo, không bị kháng nghị và không liên quan đến nội dung kháng cáo, kháng nghị sẽ có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị. Các bên có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự tổ chức thi hành đối với những phần này mà không cần chờ kết quả của phiên tòa phúc thẩm.

Cơ chế nào đảm bảo việc thi hành bản án phúc thẩm sau khi có hiệu lực?

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật ngay sau khi tuyên án. Nếu một bên không tự nguyện thi hành, bên có quyền có thể nộp đơn yêu cầu thi hành án đến cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh nơi có tài sản hoặc nơi bị đơn cư trú/có trụ sở để cưỡng chế thi hành theo quy định của Luật Thi hành án dân sự.

Các bên có thể tiến hành hòa giải trong giai đoạn phúc thẩm không?

Có. Tòa án luôn khuyến khích các bên tự thỏa thuận. Tại phiên tòa phúc thẩm, trước khi bắt đầu phần tranh luận, chủ tọa phiên tòa sẽ hỏi các đương sự về khả năng thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án. Nếu các bên thỏa thuận được và thỏa thuận đó là tự nguyện, không vi phạm điều cấm của luật và không trái đạo đức xã hội, Hội đồng xét xử phúc thẩm sẽ ra quyết định công nhận sự thỏa thuận, quyết định này có hiệu lực ngay và sẽ sửa lại bản án sơ thẩm.

Luật sư giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm

Tư vấn hướng giải quyết

Với việc giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm,  dịch vụ luật sư của Luật Long Phan PMT sẽ tư vấn cho khách hàng các hướng giải quyết sau:

• Sửa bản án sơ thẩm
• Hủy bản án sơ thẩm hoặc hủy một phần bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại

Ngoài ra, chúng tôi còn cung cấp đến khách hàng dịch vụ tư vấn các quy định về giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm như sau:

• Tư vấn quyền kháng cáo bản án sơ thẩm giải quyết tranh chấp thừa kế
• Tư vấn kháng cáo quá hạn
• Tư vấn về thủ tục phúc thẩm vụ án dân sự về giải quyết tranh chấp thừa kế
• Tư vấn về hồ sơ kháng cáo về tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm;
• Tư vấn, hỗ trợ  soạn thảo đơn kháng cáo, các văn bản, đơn từ có liên quan;
• Tư vấn về trình tự, thủ tục khiếu nại đến cơ quan có thẩm quyền trong trường hợp phát hiện có vi phạm từ phía cơ quan giải quyết làm ảnh hưởng trực tiếp quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng

Tham gia bảo vệ quyền và lợi ích

Đối với việc trực tiếp tham gia quá trình kháng cáo bản án sơ thẩm tại tòa án, luật sư của Luật Long Phan PMT sẽ thực hiện các hoạt động như sau:

• Thay mặt khách hàng chuẩn bị hồ sơ kháng cáo và gửi đơn kháng cáo đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết;
• Nghiên cứu hồ sơ, thu thập nguồn chứng cứ, cung cấp những tài liệu có liên quan đến giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm.
• Thay mặt khách hàng làm việc với cơ quan có thẩm quyền và tranh tụng tại phiên tòa phúc thẩm
• Thực hiện thủ tục khiếu nại trong trường hợp có vi phạm về tố tụng làm ảnh hưởng trực tiếp quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng

Phí luật sư giải quyết tranh chấp thừa kế theo thủ tục phúc thẩm

Chi phí thuê luật sư phúc thẩm giải quyết tranh chấp thừa kế có thể khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm sự phức tạp của vụ việc, uy tín và kinh nghiệm của luật sư, cũng như vị trí địa lý.

Phí thuê luật sư được ghi nhận cụ thể trong hợp đồng dịch vụ pháp lý. Trong quá trình giải quyết tranh chấp bằng thừa kế theo thủ tục phúc thẩm mà có phát sinh các vấn đề mới dẫn đến phí dịch vụ thay đổi thì mức phí sẽ được cập nhật bổ sung bằng phụ lục hợp đồng.

Kết luận

Khi không đồng ý với bản án dân sự sơ thẩm tranh chấp thừa kế, đương sự có quyền kháng cáo một phần hoặc toàn bộ bản án để giải quyết theo thủ tục phúc thẩm. Vai trò của luật sư là rất quan trọng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng. Nếu quý khách còn gì thắc mắc hoặc có nhu cầu sử dụng Dịch vụ nhận ủy quyền tham gia vụ án tranh chấp di sản thừa kế hãy liên hệ qua hotline 1900.63.63.87 để được tư vấn và hướng dẫn chi tiết.

>>> Có thể bạn quan tâm:

• Giải quyết tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất như thế nào?
• Hướng dẫn giải quyết tranh chấp tài sản theo di chúc
• Giải quyết tranh chấp đất đã bán cho người khác
• Tranh chấp thừa kế của cháu ngoại giải quyết như thế nào?
• Quyền thừa kế của con riêng, khi có tranh chấp giải quyết thế nào?

Tags: kháng cáo bản án, phúc thẩm, thủ tục phúc thẩm, Thừa kế, Tranh chấp thừa kế