Đất mua bằng giấy viết tay có được bồi thường khi thu hồi?

Đất mua bằng giấy viết tay có được bồi thường khi thu hồi là vướng mắc pháp lý phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của nhiều hộ gia đình. Theo quy định của Luật Đất đai 2024, câu trả lời là CÓ, nhưng phải đáp ứng các điều kiện chặt chẽ về việc sử dụng đất. Ngay cả khi chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), người dân vẫn có cơ hội được bồi thường nếu chứng minh được quá trình sử dụng ổn định, công khai và không có tranh chấp. Bài viết này sẽ phân tích sâu các điều kiện được bồi thường, chính sách xác định giá đất cụ thể, các khoản hỗ trợ tái định cư, đồng thời hướng dẫn chi tiết trình tự, thủ tục pháp lý như khiếu nại hoặc khởi kiện hành chính để người dân bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình khi Nhà nước thu hồi đất.

Đất mua bằng giấy viết tay có được bồi thường khi thu hồi không? Điều kiện?

Đất mua bằng giấy viết tay vẫn có thể được bồi thường khi Nhà nước thu hồi, tuy nhiên không phải mọi trường hợp đều được giải quyết. Điều kiện tiên quyết là người sử dụng đất phải chứng minh được việc sử dụng đất là hợp pháp, ổn định, liên tục và công khai.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, đặc biệt là Luật Đất đai 2024, tính hợp pháp của giao dịch mua bán bằng giấy viết tay được xem xét dựa trên nhiều yếu tố. Ngay cả khi chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), nếu việc sử dụng đất đáp ứng các điều kiện để được cấp giấy chứng nhận thì người sử dụng đất vẫn có cơ hội được bồi thường khi đất bị thu hồi vì mục đích quốc phòng, an ninh hoặc phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Để xác định cụ thể các trường hợp được bồi thường, pháp luật đã quy định rõ ràng các điều kiện áp dụng. Các trường hợp này bao gồm cả tình huống người sử dụng đất có một số loại giấy tờ liên quan và cả những trường hợp không có giấy tờ nhưng đã sử dụng đất ổn định trong thời gian dài.

Có một trong các giấy tờ luật định hoặc nhận chuyển quyền nhưng chưa hoàn tất thủ tục

Căn cứ theo khoản 2 Điều 95 Luật Đất đai 2024, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất mua bán bằng giấy viết tay có thể được xem xét bồi thường về đất nếu thuộc một trong hai trường hợp sau:

• Có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất được quy định tại Điều 137 của Luật Đất đai 2024, đây là những giấy tờ làm căn cứ để cấp Giấy chứng nhận.
• Đã nhận chuyển quyền sử dụng đất hợp pháp từ người có quyền sử dụng đất theo quy định nhưng chưa hoàn thành thủ tục đăng ký đất đai tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Các trường hợp khác được bồi thường về đất và điều kiện kèm theo

Ngoài trường hợp nêu trên, khoản 3 Điều 95 Luật Đất đai 2024 cũng mở rộng các đối tượng được xem xét bồi thường nếu đáp ứng đủ điều kiện cụ thể, bao gồm:

• Hộ gia đình, cá nhân không có giấy tờ về quyền sử dụng đất nhưng đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận theo quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5 và 6 Điều 138 của Luật Đất đai.
• Hộ gia đình, cá nhân có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 01/7/2014 nhưng đã sử dụng đất ổn định và thuộc các trường hợp được xem xét cấp Giấy chứng nhận theo quy định tại khoản 1, điểm a và điểm c khoản 2, khoản 3, khoản 4 Điều 139 của Luật Đất đai.
• Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất được giao không đúng thẩm quyền hoặc do mua, nhận thanh lý, hóa giá nhà ở gắn liền với đất không đúng quy định nhưng đã sử dụng đất ổn định trước ngày 01/7/2014.
• Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp đang sử dụng đất nông nghiệp ổn định từ trước ngày 01/7/2004 nhưng lại không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Các chính sách bồi thường cho người mua đất bằng giấy viết tay khi bị thu hồi

Theo khoản 2, khoản 3 và khoản 4  Điều 91 Luật Đất đai 2024 thì:

• Việc bồi thường về đất được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, trường hợp không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định
• Đối với người có đất thu hồi nếu có nhu cầu và địa phương có điều kiện về quỹ đất, quỹ nhà ở thì được xem xét bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở.
• Chủ sở hữu tài sản theo quy định của pháp luật dân sự mà bị thiệt hại về tài sản thì được bồi thường thiệt hại; chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh phải ngừng sản xuất, kinh doanh do Nhà nước thu hồi đất thì được xem xét hỗ trợ.
• Nhà nước có trách nhiệm hỗ trợ cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản để tạo điều kiện cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản có việc làm, có thu nhập, ổn định đời sống, sản xuất.

Như vậy, hiện nay khi thu hồi đất thì nhà nước ưu tiên giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, trường hợp không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền. Ngoài ra, nếu đáp ứng được các điều kiện thì còn được bồi thường các chi phí như hỗ trợ tái định cư, bồi thường thiệt hại về tài sản và các khoản hỗ trợ theo Điều 108 Luật Đất đai 2024.

Hướng xử lý khi đất mua bằng giấy viết tay không được bồi thường khi thu hồi

Trong trường hợp người sử dụng đất không được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất mua bằng giấy viết tay, hoặc không đồng thuận với phương án, quyết định bồi thường, pháp luật đã có quy định rõ ràng về các biện pháp bảo vệ quyền lợi. Theo Điều 237 Luật Đất đai 2024, người dân có quyền lựa chọn khiếu nại hoặc khởi kiện hành chính đối với quyết định hoặc hành vi không bồi thường đó.

Mỗi phương thức sẽ có trình tự, thủ tục và cơ quan giải quyết riêng, được quy định chi tiết trong Luật Khiếu nại và Luật Tố tụng hành chính. Người sử dụng đất cần nắm rõ hai hướng xử lý này để có thể thực hiện đúng quy trình, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình một cách hiệu quả nhất.

>>> Xem thêm: Bồi thường thu hồi đất không thỏa đáng thì phải làm sao?

Khiếu nại quyết định hoặc hành vi không bồi thường

Khiếu nại là biện pháp được thực hiện trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước, bao gồm hai cấp là khiếu nại lần đầu và khiếu nại lần hai. Khiếu nại quyết định hoặc hành vi không bồi thường khi thu hồi đất gồm:

• Khiếu nại lần đầu: Người khiếu nại nộp đơn đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh – người đã ban hành quyết định thu hồi đất hoặc có thẩm quyền quản lý trực tiếp đối với hành vi không bồi thường. Thẩm quyền này được quy định tại Luật Khiếu nại 2011 và Luật Đất đai 2024.
• Khiếu nại lần hai: Trong trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu, hoặc quá thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết, người dân có quyền tiếp tục khiếu nại lần hai. Đơn khiếu nại lần này được gửi đến Thủ trưởng cấp trên trực tiếp của người đã giải quyết khiếu nại lần đầu.

Lưu ý: Thời hiệu để thực hiện quyền khiếu nại là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được có hành vi hành chính không bồi thường. Ngoài ra, sau khi khiếu nại lần đầu mà không đồng ý hoặc quá thời hạn không được giải quyết, người dân có quyền lựa chọn giữa tiếp tục khiếu nại lần hai hoặc trực tiếp khởi kiện vụ án hành chính luôn.

Khởi kiện hành chính đối với quyết định, hành vi không bồi thường

Bên cạnh việc khiếu nại, người có đất bị thu hồi có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu hủy bỏ quyết định không bồi thường hoặc tuyên bố hành vi không bồi thường là trái pháp luật.

Hồ sơ khởi kiện: Căn cứ Điều 118 Luật Tố tụng Hành chính 2015, một bộ hồ sơ khởi kiện cơ bản bao gồm:

• Đơn khởi kiện theo mẫu quy định.
• Các tài liệu, chứng cứ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện là có căn cứ và hợp pháp (ví dụ: giấy tờ mua bán tay, chứng từ nộp thuế, xác nhận của hàng xóm về việc sử dụng đất ổn định…).
• Bản sao quyết định hành chính, quyết định giải quyết khiếu nại (nếu có).
• Bản sao Căn cước công dân/Hộ chiếu của người khởi kiện.
• Giấy ủy quyền tham gia tố tụng (nếu có người đại diện).

Thủ tục khởi kiện tại Tòa án thường diễn ra theo các bước sau:

1. Bước 1: Nộp hồ sơ khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền.
2. Bước 2: Tòa án tiếp nhận và xem xét đơn.
3. Bước 3: Tòa án ra thông báo thụ lý vụ án.
4. Bước 4: Giai đoạn chuẩn bị xét xử, thu thập chứng cứ.
5. Bước 5: Mở phiên tòa xét xử sơ thẩm.
6. Bước 6: Tòa án ra bản án hoặc quyết định sơ thẩm.
7. Bước 7: Thủ tục phúc thẩm nếu có kháng cáo từ các bên hoặc kháng nghị từ Viện kiểm sát.

Người có đất bị thu hồi cần lưu ý về thời hiệu khởi kiện hành chính đối với quyết định, hành vi không bồi thường thu hồi đất là 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính đó. Ngoài ra

Giải đáp thắc mắc về bồi thường đất mua bằng giấy viết tay khi thu hồi

Dưới đây là tổng hợp một số thắc mắc có liên quan và giải đáp của chúng tôi về bồi thường đất mua bằng giấy viết tay khi thu hồi.

Giá trị bồi thường cho đất mua giấy tay được xác định như thế nào?

Giá trị bồi thường được xác định dựa trên “giá đất cụ thể” tại thời điểm có quyết định thu hồi đất, không phải dựa trên bảng giá đất mà Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành hằng năm. Theo Luật Đất đai 2024, giá đất cụ thể được xác định thông qua phương pháp định giá phù hợp (như so sánh, thu nhập, thặng dư) và có thể do một đơn vị tư vấn định giá độc lập thực hiện để đảm bảo tính khách quan.

Thế nào được định nghĩa là “sử dụng đất ổn định” để làm căn cứ bồi thường?

Theo khoản 38 Điều 3 Luật Đất đai 2024, “Sử dụng đất ổn định” là việc sử dụng đất vào một mục đích chính nhất định kể từ thời điểm bắt đầu sử dụng đất vào mục đích đó đến thời điểm cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét việc sử dụng đất ổn định.

Người mua có được lựa chọn hình thức bồi thường bằng đất hay bằng tiền không?

Nguyên tắc bồi thường ưu tiên là giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi. Tuy nhiên, việc này phụ thuộc vào quỹ đất của địa phương. Nếu địa phương không có quỹ đất để bồi thường, người dân sẽ được bồi thường bằng tiền. Người dân có thể đề đạt nguyện vọng, nhưng quyết định cuối cùng phụ thuộc vào điều kiện thực tế và phương án bồi thường đã được phê duyệt.

“Chi phí đầu tư vào đất còn lại” được bồi thường bao gồm những gì?

Đây là các chi phí thực tế mà người sử dụng đất đã đầu tư vào đất để sử dụng theo mục đích được phép mà đến thời điểm thu hồi đất vẫn chưa thu hồi hết. Các chi phí này có thể bao gồm tiền san lấp mặt bằng, tiền cải tạo làm tăng độ màu mỡ của đất, chi phí gia cố bờ bao, hệ thống tưới tiêu… và phải có hồ sơ, chứng từ hợp lệ chứng minh.

Nếu chỉ mua một phần của thửa đất có sổ đỏ bằng giấy viết tay thì có được bồi thường không?

Có, nếu phần diện tích đất đó đáp ứng các điều kiện về sử dụng ổn định, không tranh chấp và phù hợp với quy hoạch. Khi đó, phần diện tích này sẽ được xem xét bồi thường như một trường hợp riêng lẻ, dù chưa được tách thửa chính thức trên giấy tờ.

Bước đầu tiên cần làm ngay khi nhận được thông báo thu hồi đất là gì?

Ngay khi nhận thông báo, người sử dụng đất cần chủ động rà soát, tập hợp tất cả các giấy tờ mình có liên quan đến thửa đất (giấy viết tay, biên lai thuế, giấy tờ tùy thân, xác nhận của địa phương…). Đồng thời, cần đối chiếu thông tin trên thông báo với tình trạng sử dụng thực tế và tìm hiểu kỹ về phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự kiến của địa phương để chuẩn bị cho các bước làm việc tiếp theo.

Luật sư tư vấn hướng xử lý khi không được bồi thường thu hồi đất mua bằng giấy viết tay

Khi đối mặt với việc không được bồi thường cho đất mua bằng giấy viết tay, việc tìm đến luật sư chuyên về đất đai là giải pháp hiệu quả để bảo vệ quyền lợi. Dịch vụ pháp lý của Luật Long Phan PMT sẽ bao gồm các công việc chuyên môn sau:

• Tư vấn và đánh giá hồ sơ: Luật sư sẽ tiếp nhận, phân tích toàn bộ giấy tờ, tài liệu của người sử dụng đất để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và khả năng được bồi thường dựa trên các quy định của Luật Đất đai 2024.
• Xây dựng chiến lược pháp lý: Dựa trên hồ sơ, luật sư sẽ tư vấn phương án tối ưu: nên thực hiện khiếu nại hành chính hay khởi kiện ra Tòa án, cũng như vạch ra lộ trình các bước cần thực hiện.
• Thu thập và củng cố chứng cứ: Hướng dẫn và hỗ trợ người dân thu thập các tài liệu quan trọng như xác nhận của người làm chứng, biên lai thuế, giấy tờ cư trú… để củng cố bộ hồ sơ chứng minh việc sử dụng đất ổn định, hợp pháp.
• Soạn thảo văn bản pháp lý: Thay mặt người dân soạn thảo đơn khiếu nại, đơn khởi kiện, các bản giải trình, kiến nghị… đảm bảo nội dung chặt chẽ, đầy đủ căn cứ pháp luật và thuyết phục.
• Đại diện theo ủy quyền: Cử luật sư làm người đại diện theo ủy quyền, trực tiếp làm việc với Ủy ban nhân dân các cấp, cơ quan chức năng trong suốt quá trình giải quyết khiếu nại.
• Tranh tụng tại Tòa án: Cử luật sư tham gia phiên tòa, trình bày luận điểm, tranh luận và thực hiện mọi hoạt động tố tụng cần thiết nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp tối đa cho người sử dụng đất.

Kết luận

Tóm lại, bài viết đã khẳng định đất mua bằng giấy viết tay hoàn toàn có thể được bồi thường khi Nhà nước thu hồi, miễn là người sử dụng đất chứng minh được các điều kiện về sử dụng ổn định, hợp pháp theo Luật Đất đai 2024. Nội dung cũng đã hệ thống hóa các chính sách bồi thường về đất, tài sản trên đất, chi phí đầu tư và các khoản hỗ trợ khác. Đặc biệt, bài viết đã chỉ rõ hai con đường pháp lý là khiếu nại tại Ủy ban nhân dân hoặc khởi kiện hành chính ra Tòa án khi quyền lợi không được đảm bảo.

Trên đây là toàn bộ bài viết về vấn đề bồi thường khi thu hồi đất đối với đất mua bằng giấy tờ viết tay. Để tìm hiểu thêm hoặc có bất kỳ thắc mắc liên quan đến vấn đề này cần tư vấn luật đất đai, vui lòng liên hệ Công ty Luật Long Phan PMT theo hotline: 1900.63.63.87 để được Luật sư nhà đất tư vấn. Xin cảm ơn.

Tags: Bồi thường thu hồi đất, Đất mua bằng giấy viết tay, điều kiện bồi thường đất, Hỗ trợ tái định cư, Khiếu nại thu hồi đất, Khởi kiện hành chính đất đai, Luật sư đất đai, Tư vấn luật đất đai