Cách xử lý khi bên nhận bảo đảm tự bán tài sản thế chấp trái phép

Bên nhận bảo đảm có quyền tự bán tài sản thế chấp khi bên thế chấp không thực hiện nghĩa vụ hoặc thực hiện không đúng. Tuy nhiên, việc bên nhận bảo đảm tự bán tài sản thế chấp phải tuân theo quy định của pháp luật cụ thể được quy định cụ thể tại Điều 317 Bộ luật Dân sự năm 2015. Bài viết dưới đây sẽ giải thích cụ thể trường hợp bên nhận được bán, và cách xử lý khi bên nhận bán tài sản thế chấp trái phép.

Thế nào là tài sản bảo đảm?

Thế chấp tài sản là gì?

Theo Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015 thì:

Thế chấp tài sản là việc một bên (sau đây gọi là bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và không giao tài sản cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận thế chấp).

Tài sản thế chấp do bên thế chấp giữ. Các bên có thể thỏa thuận giao cho người thứ ba giữ tài sản thế chấp.

Các trường hợp xử lý tài sản bảo đảm

Theo Điều 299 Bộ luật Dân sự 2015 thì:

• Đến hạn thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm mà bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.
• Bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm trước thời hạn do vi phạm nghĩa vụ theo thỏa thuận hoặc theo quy định của luật.
• Trường hợp khác do các bên thỏa thuận hoặc luật có quy định.

Theo khoản 6 Điều 320 Bộ luật Dân sự 2015 khi không thực hiện nghĩa vụ, thực hiện không đúng, vi phạm nghĩa vụ thì người thế chấp phải giao tài sản thế chấp cho ngân hàng để xử lý.

Phương thức xử lý tài sản thế chấp

Khi người thế chấp tài sản không thực hiện nghĩa vụ, vi phạm nghĩa vụ quy định tại hợp đồng thế chấp thì tài sản thế chấp có thể bị xử lý thông qua các phương thức theo quy định tại Điều 303 Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể:

• Bán đấu giá tài sản;
• Bên nhận bảo đảm tự bán tài sản;
• Bên nhận bảo đảm nhận chính tài sản để thay thế cho việc thực hiện nghĩa vụ của bên bảo đảm;
• Phương thức khác.

>>> Xem thêm: Hướng xử lý tài sản đã thế chấp khi không có đủ khả năng trả nợ

Trường hợp bên nhận bảo đảm được quyền tự bán tài sản thế chấp

Theo Điều 195 Bộ luật Dân sự 2015 quy định “người không phải là chủ sở hữu tài sản chỉ có quyền định đoạt tài sản theo ủy quyền của chủ sở hữu hoặc theo quy định của luật”.

Tuy nhiên, theo Điểm b Khoản 1 Điều 303 Bộ luật Dân sự 2015 đã mở ra một ngoại lệ cho bên nhận bảo đảm là người không phải chủ sở hữu của tài sản bảo đảm – được tự bán tài sản bảo đảm. Như vậy, để bên nhận bảo đảm được tự mình bán tài sản cầm cố hay thế chấp, chỉ cần các bên có thỏa thuận về phương thức xử lý bảo đảm này mà không cần có ủy quyền của bên bảo đảm.

Đây là một quy định mới và được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho bên nhận bảo đảm (ví dụ như Ngân hàng) trong việc xử lý bảo đảm.

Thế nào là tài sản thế chấp và cầm cố?

Hướng xử lý khi bên nhận bảo đảm tự bán tài sản thế chấp khi không có thoả thuận

Trường hợp không có thỏa thuận về phương thức xử lý tài sản bảo đảm theo quy định tại khoản 1 Điều 303, Bộ luật Dân sự 2015  thì tài sản được bán đấu giá, trừ trường hợp luật có quy định khác.

Khi đó, bắt buộc bên nhận bảo đảm phải khởi kiện ra Tòa án Nhân dân có thẩm quyền để khi bản án của tòa có hiệu lực thì tài sản thế chấp đó sẽ được cơ quan thi hành án tổ chức bán đấu giá theo trình tự luật định.

Nếu bên nhận bảo đảm tự bán tài sản thế chấp và gây thiệt hại cho bên còn lại thì bên bảo đảm có thể khởi kiện ra tòa để yêu cầu bên nhận bảo đảm bồi thường.

>>> Xem thêm các bài viết liên quan khác:

• Bán tài sản thế chấp mà không có sự đồng ý của chủ sở có trái luật?
• Tiệm cầm đồ có quyền bán tài sản cầm cố không

Trình tự, thủ tục khởi kiện

Theo Điều 189, 190 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 thì trình tự khởi kiện như sau:

Bước 1: Tổ chức, cá nhân khởi kiện phải làm đơn khởi kiện. Việc làm đơn khởi kiện của cá nhân được thực hiện như sau:

• Có đầy đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự thì tự mình hoặc nhờ người khác làm hộ đơn khởi kiện vụ án.
• Nếu là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi thì người đại diện hợp pháp của họ có thể tự mình hoặc nhờ người khác làm hộ đơn khởi kiện vụ án.
• Nếu thuộc hai trường hợp trên là người không biết chữ, người khuyết tật nhìn, người không thể tự mình làm đơn khởi kiện, người không thể tự mình ký tên hoặc điểm chỉ thì có thể nhờ người khác làm hộ đơn khởi kiện và phải có người có đủ năng lực tố tụng dân sự làm chứng.
• Mẫu đơn khởi kiện theo Mẫu số 23- DS, được ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP do Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao ban hành ngày 13/01/2017.

Bước 2: Người khởi kiện gửi đơn khởi kiện kèm theo tài liệu, chứng cứ mà mình hiện có (Khoản 5, Điều 189, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015) đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án bằng các phương thức được quy định tại Điều 190, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 :

• Nộp trực tiếp tại Tòa án;
• Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính;
• Gửi qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia

Mức bồi thường

Theo Điều 13 Bộ luật Dân sự 2015 thì Cá nhân, pháp nhân có quyền dân sự bị xâm phạm được bồi thường toàn bộ thiệt hại, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

Luật sư tư vấn hướng xử lý khi bên nhận bảo đảm tự bán tài sản thế chấp

• Tư vấn về phương thức xử lý tài sản cầm cố, thế chấp
• Luật sư tư vấn về phương thức giải quyết tranh chấp dân sự: Thương lượng, hòa giải, khởi kiện
• Tư vấn quy trình giải quyết tranh chấp dân sự tại Tòa án: Xác định thẩm quyền của Tòa án; viết đơn, nộp đơn, đóng án phí, yêu cầu xem xét, thẩm định tại chỗ, tạm đình chỉ giải quyết vụ án, các thủ tục khiếu nại, khiếu kiện, tố cáo,…
• Tư vấn quyền đòi lại tài sản
• Tư vấn Căn cứ phát sinh và đối tượng của nghĩa vụ
• Tư vấn Thực hiện, chấm dứt nghĩa vụ
• Tư vấn Các biện pháp bảo đảm nghĩa vụ dân sự: Cầm cố, thế chấp, đặt cọc, bảo lãnh…

Thủ tục khởi kiện khi bên nhận bảo đảm tự bán tài sản

Trên đây là bài viết của đội ngũ luật Long Phan về cách xử lý khi bên nhận bảo đảm tự bán tài sản thế chấp. Nếu còn thắc mắc về vấn đề này hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ luật sư tư vấn khởi kiện xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua HOTLINE 1900.63.63.87 để được tư vấn và được hỗ trợ tốt nhất. Xin cảm ơn!