Thủ tục giám định thương tật [CẬP NHẬT 2025]

Thủ tục giám định thương tật là quy trình pháp lý phức tạp nhằm xác định tỷ lệ thương tật trên cơ thể con người thông qua các cơ quan có thẩm quyền. Quá trình này đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nạn nhân và xác định trách nhiệm pháp lý của bên gây hại hoặc để các cá nhân thực hiện các thủ tục hành chính. Việc hiểu rõ thủ tục giám định thương tật giúp Quý khách hàng thực hiện đúng trình tự pháp lý và đảm bảo quyền lợi tối đa của mình

Thẩm quyền trưng cầu và thẩm quyền giám định thương tật

Thẩm quyền trưng cầu và thẩm quyền giám định thương tật được phân định rõ ràng trong hệ thống pháp luật Việt Nam nhằm đảm bảo tính khách quan và chính xác của quá trình giám định. Việc xác định đúng thẩm quyền giúp tránh những sai sót trong thủ tục pháp lý và đảm bảo kết luận giám định có giá trị pháp lý đầy đủ. Sự phân công thẩm quyền này dựa trên nguyên tắc chuyên môn hóa và phân cấp quản lý, tạo điều kiện cho các cơ quan có năng lực chuyên môn thực hiện giám định một cách hiệu quả nhất.

Thẩm quyền trưng cầu giám định

Thẩm quyền trưng cầu giám định thương tật được quy định trong Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 và Luật Giám định Tư pháp 2012 (sửa đổi, bổ sung 2020). Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có quyền ra quyết định trưng cầu giám định khi có yêu cầu xác định tỷ lệ thương tật của bị hại. Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân có thẩm quyền trưng cầu giám định. Các trường hợp bắt buộc phải tiến hành giám định trong tố tụng hình sự được quy định tại Điều 206, Bộ luật Tố tụng Hình sự (BLTTHS) 2015.

Đương sự hoặc người đại diện hợp pháp có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu giám định những vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ theo quy định tại Điều 207, BLTTHS 2015. Đề nghị này phải được lập thành văn bản và nêu rõ lý do cần thực hiện giám định thương tật.

Trong các thủ tục hành chính khác như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bồi thường thiệt hại, cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền hoặc tổ chức bảo hiểm có thẩm quyền hoặc cá nhân yêu cầu giám định thương tật. Các cơ quan này bao gồm Sở Lao động – Thương binh và Xã hội (nay là Sở Nội vụ), Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh, và các đơn vị liên quan trong hệ thống y tế. Quyết định trưng cầu giám định phải tuân thủ đúng thẩm quyền và trình tự thủ tục được quy định trong các văn bản pháp luật chuyên ngành.

Thẩm quyền giám định

Tại Luật Giám định tư pháp 2012 (sửa đổi bổ sung 2020) các cơ quan công lập có thẩm quyền tiến hành việc giám định xác định về tỷ lệ thương tật bao gồm:

• Trong lĩnh vực pháp y: Viện pháp y của Bộ y tế, Bộ quốc phòng, Trung tâm giám định pháp y cấp tỉnh hoặc của Viện khoa học hình sự (Bộ công an)
• Trong lĩnh vực pháp y tâm thần: Viện pháp y tâm thần trung ương, Trung tâm pháp y tâm thần khu vực

Căn cứ vào nhu cầu và điều kiện thực tế của địa phương, Phòng kỹ thuật hình sự thuộc công an cấp tỉnh có giám định viên pháp y thực hiện giám định pháp y tử thi.

Như vậy, khi một cá nhân bị thương tích, bị tổn hại sức khỏe do hành vi của người khác gây ra muốn xác định về tỷ lệ thương tật cần phải đến một trong những tổ chức trên theo quy định của pháp luật.

>>> Xem thêm: Trình tự thủ tục thực hiện trưng cầu giám định hình sự

Thủ tục giám định thương tật cập nhật mới nhất

Trình tự, thủ tục tiến hành giám định thương tật được tiến hành theo các quy định pháp luật về giám định. Tuỳ vào các trường hợp giám định thương tật khác nhau mà pháp luật chuyên ngành cũng có các quy định về trình tự, thủ tục thực hiện việc giám định thương tật là khác nhau. Cơ bản thì có thể chia thành 02 loại là giám định trong tố tụng và giám định tỷ lệ thương tật để thực hiện các thủ tục hành chính như để hưởng chế độ tại nạn lao động, công nhận thương binh…

Lưu ý, hiện nay căn cứ theo Quyết định 2119/QĐ-BYT của Bộ Y tế ban hành ngày 26 tháng 6 năm 2025 đã bãi bỏ 17 thủ tục giám định y khoa. Hiện nay, các thủ tục giám định gộp thành 01 thủ tục “Khám giám định y khoa” duy nhất.

Hiện nay, Nghị định 148/2025/NĐ-CP cũng ghi nhận về việc bãi bỏ 17 thủ tục giám định y khoa so với trước đây. Ngoài ra một số nội dung được phân cấp phân quyền về người đứng đầu cơ quan chuyên môn về y tế thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tức giám đốc Sở Y tế.

Ví dụ so với trước đây thì hiện việc bổ nhiệm giám định viên pháp y, giám định viên pháp y tâm thần được quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 9 Luật Giám định tư pháp năm 2012 được sửa đổi, bổ sung năm 2020 thuộc thẩm quyền của người đứng đầu cơ quan chuyên môn về y tế thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Đối với giám định trong tố tụng

Hồ sơ yêu cầu giám định phải tuân thủ theo Điều 26 Luật Giám định Tư pháp năm 2012 (sửa đổi bổ sung 2020)

• Văn bản yêu cầu giám định/đề nghị giám định;
• Các tài liệu, đồ vật có liên quan (nếu có);
• Bản sao giấy tờ chứng minh mình là đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hình sự hoặc người đại diện hợp pháp của họ đến cá nhân, tổ chức thực hiện giám định

Quy trình giám định thương tật trong tố tụng bắt đầu từ việc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định. Cơ quan này gửi hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền kèm theo yêu cầu cụ thể về các vấn đề cần giám định. Cơ quan giám định tiếp nhận hồ sơ và thông báo lịch hẹn khám giám định cho bị hại hoặc người đại diện hợp pháp.

• Bước 1. Người có quyền yêu cầu giám định thương tích hoặc Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định (khoản 1 Điều 207 Bộ luật TTHS năm 2015)
• Bước 2. Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giám định tiếp nhận và thực hiện giám định theo yêu cầu.
• Bước 3. Gửi kết quả giám định cho cơ quan đã trưng cầu hoặc người yêu cầu giám định.

Theo khoản 2 Điều 213 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 thì kết luận giám định của tổ chức được yêu cầu phải được gửi đến cơ quan đã ra quyết định trưng cầu hoặc cá nhân yêu cầu giám định về tỷ lệ thương tật trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra kết luận.

Đối với giám định để thực hiện các thủ tục hành chính khác

Thủ tục giám định thương tật cho các mục đích hành chính khác như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, hoặc bồi thường thiệt hại có quy trình đơn giản hơn so với giám định trong tố tụng. Cá nhân hoặc tổ chức có nhu cầu giám định trực tiếp nộp hồ sơ tại Hội đồng Giám định Y khoa có thẩm quyền. Tùy từng thủ tục hành chính mà các tài liệu đính kèm hồ sơ sẽ khác nhau. Thông thường Hồ sơ bao gồm đơn đề nghị giám định theo mẫu quy định, bản sao y giấy tờ tùy thân, và các tài liệu y khoa liên quan.

Căn cứ quy định tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Thông tư 01/2023/TT-BYT quy định về trình tự khám giám định y khoa thì việc khám giám định y khoa được thực hiện theo trình tự 8 bước như sau:

• Bước 1: Xác định đối tượng giám định y khoa
• Bước 2: Kiểm tra đối chiếu
• Bước 3: Khám tổng quát
• Bước 4: Khám chuyên khoa
• Bước 5: Hội chẩn chuyên môn
• Bước 6: Họp Hội đồng giám định y khoa
• Bước 7: Ban hành Biên bản giám định y khoa
• Bước 8: Lưu trữ hồ sơ khám giám định y khoa

Giám định lại, giám định bổ sung đối với thương tật

Theo quy định của Điều 29, Luật Giám định tư pháp 2012 (sửa đổi, bổ sung 2020)

Việc giám định bổ sung được thực hiện trong trường hợp nội dung kết luận giám định chưa rõ, chưa đầy đủ hoặc khi phát sinh vấn đề mới liên quan đến tình tiết của vụ án, vụ việc đã được kết luận giám định trước đó. Việc trưng cầu, yêu cầu giám định bổ sung được thực hiện như giám định lần đầu.

Việc giám định lại được thực hiện trong trường hợp có căn cứ cho rằng kết luận giám định lần đầu không chính xác hoặc trong trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 30 của Luật này.

>> Xem thêm:

• Yêu cầu giám định lại thương tích trong vụ án hình sự
• Thủ tục đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự

Người trưng cầu giám định tự mình hoặc theo đề nghị của người yêu cầu giám định quyết định việc trưng cầu giám định lại. Trường hợp người trưng cầu giám định không chấp nhận yêu cầu giám định lại thì phải thông báo cho người yêu cầu giám định bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Kết luận giám định lại có giá trị pháp lý thay thế hoàn toàn kết luận giám định ban đầu. Trường hợp kết luận giám định lại khác với kết luận ban đầu, cần có giải thích rõ ràng về nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt. Thời hạn thực hiện giám định lại thường dài hơn so với giám định ban đầu do tính chất phức tạp và cần sự thận trọng cao trong đánh giá.

Câu hỏi thường gặp về Thủ tục giám định thương tật

Ai là người chịu trách nhiệm thanh toán chi phí giám định thương tật?

Nghĩa vụ chi trả chi phí giám định tùy thuộc vào người yêu cầu. Trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng (Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án) trưng cầu giám định, chi phí sẽ do ngân sách nhà nước chi trả. Trường hợp cá nhân, tổ chức tự yêu cầu giám định để thực hiện các thủ tục hành chính hoặc bảo vệ quyền lợi của mình, thì cá nhân, tổ chức đó phải tự thanh toán chi phí cho cơ quan giám định.

Tỷ lệ phần trăm tổn thương cơ thể được xác định dựa trên cơ sở nào?

Tỷ lệ tổn thương cơ thể (tỷ lệ thương tật) được xác định căn cứ vào Bảng tỷ lệ phần trăm tổn thương cơ thể ban hành kèm theo các Thông tư của Bộ Y tế, ví dụ như Thông tư số 22/2019/TT-BYT. Bảng này quy định chi tiết tỷ lệ % cho từng loại thương tổn cụ thể trên các bộ phận của cơ thể.

Tôi có thể làm gì nếu không đồng thuận với kết luận giám định lần đầu?

Nếu có căn cứ cho rằng kết luận giám định lần đầu không chính xác, không đầy đủ hoặc thiếu khách quan, bạn có quyền đề nghị cơ quan đã trưng cầu giám định hoặc người có thẩm quyền yêu cầu giám định lại theo quy định của Điều 29, Luật Giám định tư pháp 2012 (sửa đổi, bổ sung 2020). Cần nêu rõ lý do và cung cấp các bằng chứng (nếu có) để chứng minh cho yêu cầu của mình.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bị hại từ chối tham gia giám định thương tật trong vụ án hình sự?

Việc từ chối giám định có thể gây bất lợi cho chính quyền lợi của người bị hại. Nếu không có kết luận về tỷ lệ thương tật, cơ quan tố tụng sẽ gặp khó khăn trong việc xác định mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội, từ đó ảnh hưởng đến việc định tội danh và khung hình phạt cho người gây ra thương tích, cũng như ảnh hưởng đến quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại của bị hại.

Căn cứ theo khoản 4 Điều 62 và khoản 2 Điều 127 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 bị hại có nghĩa vụ phải chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Nếu họ từ chối việc giám định theo quyết định trưng cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì sẽ bị dẫn giải.

Cần chuẩn bị những giấy tờ y tế cụ thể nào để hồ sơ giám định được đầy đủ nhất?

Để đảm bảo quá trình giám định chính xác, bạn nên chuẩn bị đầy đủ các tài liệu y tế liên quan đến thương tật, bao gồm: giấy ra viện, tóm tắt bệnh án, kết quả chiếu chụp (X-quang, CT, MRI), đơn thuốc, hình ảnh vết thương ở các thời điểm khác nhau, và các giấy tờ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế theo Điều 26 Luật Giám định Tư pháp năm 2012 (sửa đổi bổ sung 2020)

Phương pháp xác định tỷ lệ phần trăm tổn thương cơ thể hiện nay thế nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 4 Thông tư 22/2019/TT-BYT thì việc xác định tỷ lệ % TTCT được tính theo phương pháp cộng như sau:

Tổng tỷ lệ % TTCT = T1 + T2 + T3 +…+ Tn; trong đó:

• T1: Được xác định là tỷ lệ % TTCT của TTCT thứ nhất (nằm trong khung tỷ lệ các TTCT được quy định tại Thông tư này).
• T2: là tỷ lệ % của TTCT thứ hai:

T2 = (100 – T1) x tỷ lệ % TTCT thứ 2/100;

• T3: là tỷ lệ % của TTCT thứ ba:

T3 = (100-T1-T2) x tỷ lệ % TTCT thứ 3/100;

• Tn: là tỷ lệ % của TTCT thứ n:

Tn – {100-T1-T2-T3-…-T(n-1)} x tỷ lệ % TTCT thứ n/100.

• Tổng tỷ lệ % TTCT sau khi được làm tròn số là kết quả cuối cùng.

Kết luận giám định có phải là bằng chứng duy nhất và mang tính quyết định không?

Kết luận giám định là một nguồn chứng cứ khoa học quan trọng nhưng không phải là duy nhất. Trong quá trình giải quyết vụ án hoặc tranh chấp, Tòa án sẽ xem xét kết luận giám định cùng với tất cả các chứng cứ, tài liệu khác có trong hồ sơ (lời khai, vật chứng, tài liệu khác) để đưa ra phán quyết cuối cùng một cách toàn diện.

Thời hạn giám định và yêu cầu giám định vết thương

Căn cứ khoản 4 Điều 206 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (BLTTHS) trường hợp cần xác định thương tật, mức độ tổn thương sức khỏe hoặc khả năng lao động là trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định. Thời gian giám định là không quá 9 ngày đối với trường hợp nêu trên.

Căn cứ khoản 1 Điều 207 BLTTHS thì đương sự hoặc đại diện của họ có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu giám định những vấn đề liên quan đến quyền lợi hợp pháp của họ. Trừ trường hợp giám định để xác định trách nhiệm hình sự của người bị buộc tội.

Thủ tục giám định thương tật đối với người nước ngoài tại Việt Nam có gì khác biệt không?

Về cơ bản, quy trình và thẩm quyền giám định đối với người nước ngoài là tương tự như công dân Việt Nam. Tuy nhiên, một điểm khác biệt quan trọng là tất cả các tài liệu, giấy tờ do cơ quan nước ngoài cấp (hộ chiếu, hồ sơ y tế…) phải được hợp pháp hóa lãnh sự và dịch thuật công chứng sang tiếng Việt theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Dịch vụ luật sư tư vấn trọn gói về giám định thương tật

Đội ngũ luật sư tại Luật Long Phan PMT có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tố tụng hình sự và giám định tư pháp sẽ đồng hành cùng Quý khách hàng từ khâu chuẩn bị hồ sơ đến khi nhận kết luận giám định.

• Tư vấn thủ tục và chuẩn bị hồ sơ giám định thương
• Đại diện khách hàng trong quá trình liên hệ với cơ quan có thẩm quyền
• Hỗ trợ thu thập, tổng hợp các tài liệu y khoa và pháp lý cần thiết cho quá trình giám định
• Tham gia cùng khách hàng trong quá trình khám giám định
• Đề nghị giám định lại hoặc giám định bổ sung khi có căn cứ hợp pháp
• Đại diện khách hàng trong các thủ tục tố tụng liên quan đến tranh chấp về kết luận giám định
• Tư vấn về quyền lợi bồi thường thiệt hại dựa trên kết luận giám định thương tật
• Hỗ trợ thực hiện các thủ tục hành chính khác liên quan đến giám định thương tật

Kết luận

Thủ tục giám định thương tật là quy trình pháp lý phức tạp đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các quy định pháp luật và thực tiễn áp dụng. Việc thực hiện đúng thủ tục giám định không chỉ đảm bảo quyền lợi của Quý khách mà còn góp phần vào việc giải quyết công bằng các tranh chấp pháp lý. Để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ toàn diện, Quý khách hàng vui lòng liên hệ Luật Long Phan PMT qua hotline 1900636387 để nhận được dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp nhất.

Tags: giám định thương tật, giám định tư pháp, giám định tỷ lệ thương tật, thẩm quyền giám định, thủ tục giám định thương tật, Trưng cầu giám định