Thủ tục đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự

Thủ tục đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự là thủ tục tố tụng được thực hiện nhằm làm rõ tình tiết vụ án. Kết quả giám định là căn cứ quan trọng để xác định trách nhiệm hình sự và trách nhiệm dân sự trong vụ án. Tuy nhiên, một số trường hợp kết luận giám định lần đầu có thể thiếu sót, không phù hợp với các chứng cứ khác hoặc có dấu hiệu vi phạm quy trình, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của các bên. Do đó, pháp luật tố tụng hình sự cho phép yêu cầu giám định lại khi có căn cứ rõ ràng. Bài viết này, Luật Long Phan PMT sẽ cung cấp quy định cụ thể về giám định lại. 

Quyền và căn cứ đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự

Người có quyền yêu cầu giám định lại bao gồm:

• Người tham gia tố tụng. Người tham gia tố tụng có quyền đề nghị cơ quan tiến hành tố tụng trưng cầu giám định lại.
• Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Cơ quan này có quyền tự mình hoặc theo yêu cầu của người tham gia tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định lại. 

Căn cứ yêu cầu giám định lại: 

• Khi có căn cứ cho rằng kết luận giám định lần đầu không chính xác. 
• Trong trường hợp đặc biệt, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định việc giám định lại sau khi đã có kết luận của Hội đồng giám định.

Cơ sở pháp lý: 

• Điều 221, 212 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (BBLTTHS.
• Điều 29 Luật Giám định tư pháp 2012.

Thời gian đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự

Pháp luật tố tụng hình sự không quy định về thời hạn đề nghị giám định lại. Vì vậy, trong quá trình giải quyết vụ án, bị can, bị hại hoặc người tham gia tố tụng khác có căn cứ xác định kết luận giam định chưa chính xác thì có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng đang giải quyết vụ án trưng cầu giám định lại. Trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng phát hiện kết luận chưa chính xác thì tự mình ra quyết định trưng cầu giám định lại. 

Kết luận giám định là một trong các chứng cứ có giá trị pháp lý quyết định đến trách nhiệm hình sự, dân sự cũng như quyền lợi hợp pháp của người tham gia tố tụng. Vì vậy, khi phát hiện kết luận chưa chính xác, người có quyền nên nhanh chóng yêu cầu giám định lại. Điều này giúp vụ án được giải quyết công bằng, khách quan và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người tham gia tố tụng. 

>> Xem thêm: Các trường hợp bắt buộc trưng cầu giám định trong tố tụng hình sự

Thủ tục đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự [ĐÃ CẬP NHẬT]

Khi có nghi ngờ về tính chính xác của kết luận giám định lần đầu, các bên liên quan có quyền đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự. Quy trình này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hồ sơ, xác định đúng cơ quan có thẩm quyền và nắm rõ trình tự giải quyết. Để thực hiện thủ tục này một cách hiệu quả, cần tìm hiểu về các thành phần hồ sơ cần thiết, cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết, và kết quả của việc đề nghị sẽ được xử lý ra sao.

Hồ sơ và tài liệu cần thiết cho việc đề nghị giám định lại

Để thực hiện quyền đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự, người yêu cầu cần chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, bao gồm các loại giấy tờ sau:

• Đơn đề nghị giám định lại: Văn bản chính thức nêu rõ yêu cầu và lý do đề nghị.
• Kết luận giám định lần đầu: Bản sao kết luận đã được cơ quan giám định ban hành trước đó.
• Tài liệu chứng minh sự mâu thuẫn: Các căn cứ, bằng chứng cho thấy có sự khác biệt hoặc thiếu chính xác về cùng một nội dung đã được giám định.
• Giấy tờ pháp lý cá nhân: Giấy tờ tùy thân và các tài liệu chứng minh tư cách tham gia tố tụng của người có yêu cầu (ví dụ: bị can, bị cáo, người bị hại…).
• Tài liệu, chứng cứ liên quan khác (nếu có): Bất kỳ tài liệu bổ sung nào có thể hỗ trợ cho quá trình giám định lại.

Thẩm quyền ra quyết định trưng cầu giám định lại

Thẩm quyền quyết định việc có tiến hành giám định lại hay không thuộc về cơ quan đang thụ lý, giải quyết vụ án. Cụ thể:

• Cơ quan có thẩm quyền: Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Tòa án, tùy thuộc vào giai đoạn tố tụng của vụ án.
• Nguyên tắc thực hiện:
  • Việc giám định lại lần đầu phải do một người giám định viên khác, không phải người đã thực hiện giám định lần đầu, tiến hành.
  • Trường hợp cần giám định lại lần thứ hai, thẩm quyền sẽ thuộc về một Hội đồng giám định.

Quy trình và kết quả giải quyết đề nghị giám định lại

Sau khi nhận được hồ sơ đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự, cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành xem xét và đưa ra quyết định.

• Bước 1: Xem xét đề nghị: Cơ quan tiến hành tố tụng sẽ đánh giá hồ sơ, đặc biệt là các căn cứ chứng minh sự thiếu chính xác trong kết luận giám định ban đầu.
• Bước 2: Ra quyết định:
  • Trường hợp chấp thuận: Cơ quan có thẩm quyền sẽ ban hành Quyết định trưng cầu giám định lại.
  • Trường hợp từ chối: Cơ quan sẽ ra văn bản thông báo, nêu rõ lý do không chấp nhận đề nghị giám định lại cho người yêu cầu được biết.

Cơ sở pháp lý cho quy trình này được quy định tại khoản 2 Điều 211 Bộ luật Tố tụng Hình sự (BLTTHS).

Cơ quan thực hiện và thời hạn trả kết quả giám định lại

Việc tổ chức thực hiện giám định lại được tiến hành theo quyết định trưng cầu của cơ quan có thẩm quyền.

• Cơ quan thực hiện: Tổ chức giám định được trưng cầu sẽ phân công một giám định viên khác (hoặc Hội đồng giám định) để tiến hành giám định lại.
• Thời hạn trả kết quả:
  • Thời gian hoàn thành giám định phụ thuộc vào tính chất phức tạp của đối tượng và nội dung cần giám định.
  • Thông thường, cơ quan ra quyết định trưng cầu sẽ ấn định một thời hạn cụ thể trong quyết định.
  • Người trưng cầu và người thực hiện giám định có thể thỏa thuận về thời hạn, tuy nhiên phải đảm bảo tuân thủ thời hạn tối đa theo quy định tại Điều 208 BLTTHS.

>> Xem thêm: Yêu cầu giám định lại thương tích trong vụ án hình sự

Giá trị của kết luận giám định lại trong vụ án hình sự

Trường hợp có sự khác nhau giữa kết luận giám định lần đầu và kết luận giám định lại về cùng nội dung thì thực hiện giám định lại lần thứ hai. 

Vì vậy, kết luận giám định lần đầu, kết luận giám định lại đều có giá trị pháp lý như nhau. Đây đều được xem  xét là chứng cứ giải quyết vụ án. Khi có sự mâu thuẫn, không thống nhất về nội dung thì cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành trưng cầu giám định lại để làm rõ sự không thống nhất, mang đến sự khách quan, chính xác. 

Cơ sở pháp lý: Điều 211 BLTTHS.

Có thể yêu cầu giám định lại lần thứ hai sau khi có kết quả giám định lại không?

Việc giám định lại lần thứ hai có thể được thực hiện nếu có sự khác nhau giữa kết luận giám định lần đầu và kết luận giám định lại. Việc giám định lần thứ hai sẽ do cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng đã trưng cầu giám định quyết định. 

Trong trường hợp nhận thấy nội dung kết luận giữa hai lần có sự khác nhau thì bị can, bị hại và người tham gia tố tụng khác có quyền nêu ý kiến và đề nghị xem xét thực hiện giám định lại lần thứ hai. 

Cơ sở pháp lý: khoản 3 Điều 211 BLTTHS. 

Câu hỏi thường gặp về thủ tục đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự

Dưới đây Chúng tôi đã tổng hợp một số câu hỏi thường gặp về thủ tục đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự để giải đáp chuyên sâu hơn một số vấn đề có liên quan.

Việc cố tình không thực hiện giám định lại dù có yêu cầu hợp lý có thể bị xử lý thế nào? 

Khi cơ quan có thẩm quyền trưng cầu giám định không giải quyết yêu cầu giám định lại thì người yêu cầu có quyền khiếu nại lên thủ trưởng cơ quan để được giải quyết. Việc khiếu nại thực hiện theo quy định Bộ luật Tố tụng Hình sự. Người khiếu nại có thể là bị can, bị cáo, người bị hại, người bảo vệ quyền lợi hợp pháp, luật sư… Người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại sẽ xem xét, trả lời và nếu phát hiện vi phạm, có thể yêu cầu thực hiện lại thủ tục. Trong trường hợp gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền lợi tố tụng, có thể bị xử lý trách nhiệm pháp lý. 

Người bị tạm giam có thể trực tiếp đề nghị giám định lại không hay phải thông qua luật sư? 

Người bị tạm giam hoàn toàn có quyền trực tiếp đề nghị cơ quan điều tra, viện kiểm sát hoặc tòa án trưng cầu giám định lại. Tuy nhiên, để đảm bảo tính pháp lý và khả năng được chấp nhận cao hơn, người bị tạm giam thường thực hiện thông qua người bào chữa (luật sư). Luật sư có thể hỗ trợ người bị tạm giam soạn thảo đơn yêu cầu, thu thập chứng cứ chứng minh căn cứ giám định chưa chính xác, từ đó gửi đến cơ quan có thẩm quyền. Điều này đảm bảo quyền lợi và hạn chế rủi ro bị bác bỏ không rõ lý do.

Nếu giám định viên cũ tham gia vào giám định lại, kết quả có bị hủy không? 

Theo Điều 211 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, việc giám định lại phải do người giám định khác thực hiện để đảm bảo tính khách quan. Nếu phát hiện người giám định cũ tham gia lại vào quá trình giám định, kết quả giám định lại có thể bị xem là không hợp lệ và bị loại khỏi hồ sơ vụ án. Trong trường hợp này, người có quyền và lợi ích liên quan có thể đề nghị giám định lại lần hai hoặc yêu cầu cơ quan tố tụng thay đổi giám định viên theo Điều 46 Luật Giám định tư pháp 2012. Việc vi phạm thủ tục có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá trị chứng cứ trong vụ án.

Có thể đề nghị giám định lại trong giai đoạn phúc thẩm không?

Người tham gia tố tụng có quyền đề nghị giám định lại trong giai đoạn xét xử phúc thẩm nếu có căn cứ cho rằng kết luận giám định trước đó không chính xác, ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án. Tòa án phúc thẩm sẽ xem xét hồ sơ, tài liệu, chứng cứ để quyết định có chấp nhận yêu cầu giám định lại hay không. Trong nhiều trường hợp, kết luận giám định mới có thể là căn cứ để hủy bản án sơ thẩm hoặc phúc thẩm để điều tra lại theo hướng có lợi cho bị cáo.

Luật sư tư vấn yêu cầu giám định lại trong vụ án hình sự

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn quy định giám định lại:

• Tư vấn trường hợp bắt buộc phải giám định, giám định lại, giám định bổ sung.
• Tư vấn thủ tục yêu cầu giám định, giám định lại khi có căn cứ không chính xác.
• Soạn thảo, hướng dẫn hồ sơ yêu cầu giám định lại trong vụ án hình sự.
• Tư vấn xác định thời điểm phù hợp để yêu cầu giám định lại trong từng giai đoạn tố tụng.
• Đánh giá tính pháp lý của kết luận giám định lần đầu để xác định có căn cứ đề nghị giám định lại hay không.
• Soạn thảo đơn yêu cầu giám định lại đảm bảo hình thức, nội dung đúng quy định pháp luật.
• Hướng dẫn chuẩn bị hồ sơ, tài liệu chứng minh nội dung cần giám định lại và quyền tham gia tố tụng của người yêu cầu.
• Tham gia bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho khách hàng trong quá trình giải quyết vụ án.
• Đề xuất thực hiện giám định lại lần hai nếu có mâu thuẫn giữa kết luận giám định ban đầu và kết luận giám định lại.
• Tư vấn thủ tục kháng cáo, giám đốc thẩm hoặc tái thẩm nếu giám định lại phát hiện sai phạm nghiêm trọng.
• Giải đáp pháp lý liên quan đến trình tự, thủ tục giám định lại trong tố tụng hình sự.
• Cung cấp dịch vụ luật sư chuyên sâu hình sự.

Kết luận

Tóm lại, thủ tục đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự là một công cụ pháp lý phức tạp nhưng có ý nghĩa quyết định, ảnh hưởng trực tiếp đến sự thật khách quan của vụ án. Bài viết đã hệ thống hóa các khía cạnh cốt lõi từ quyền và căn cứ yêu cầu, hồ sơ cần chuẩn bị, thẩm quyền của cơ quan tố tụng, cho đến giá trị pháp lý của kết luận giám định lại. Việc hiểu đúng và vận dụng các quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự sẽ giúp người tham gia tố tụng bảo vệ được quyền lợi chính đáng của mình.

Quý khách hàng có nhu cầu tư vấn giám định lại trong vụ án hình sự, vui lòng liên hệ luật sư hình sự của Luật Long Phan PMT qua số hotline 1900.636.387 để được hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả.

Tags: giám định lại trong vụ án hình sự, Luât sư hình sự, quyền yêu cầu giám định lại, Tố tụng hình sự, Trưng cầu giám định, tư vấn pháp luật hình sự, vụ án hình sự