Lấy xe để gán nợ có bị xem là cướp tài sản?

Hành vi lấy xe để gán nợ có thể bị xem là cướp tài sản không?

Hành vi lấy xe để gán nợ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cướp tài sản hoặc không, tùy thuộc vào cách thức thực hiện hành vi. Việc một người tự ý lấy xe của con nợ để trừ nợ không hoàn toàn là một giao dịch dân sự mà có thể tiềm ẩn yếu tố hình sự. Yếu tố quyết định để phân định giữa một thỏa thuận dân sự và hành vi phạm tội là sự tự nguyện của người có tài sản và cách thức xử lý của chủ nợ.

Để xác định chính xác hành vi lấy xe để gán nợ có bị xem là cướp tài sản hay không, cần phải xem xét hai trường hợp cụ thể: hai bên đã có thỏa thuận trước về việc gán nợ, và trường hợp hai bên không có bất kỳ thỏa thuận nào. Mỗi tình huống sẽ có hướng xử lý và hậu quả pháp lý hoàn toàn khác nhau.

Trường hợp hai bên thỏa thuận việc lấy xe gán nợ

Trường hợp hai bên không có thỏa thuận

Khi không có sự đồng ý, chấp thuận của chủ sở hữu xe, việc lấy xe gán nợ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không cũng phải xem xét hành vi của lấy xe có đủ cấu thành tội cướp tài sản theo quy định của Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 hay không?

Theo đó, cấu thành của tội cướp tài sản là: Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản. Như vậy, việc lấy xe để gán nợ chỉ bị xem là tội cướp tài sản nếu người thực hiện sử dụng vũ lực, đe dọa hoặc có hành vi khác khiến người sở hữu xe không thể chống cự và buộc phải giao xe. Nếu không có yếu tố trên, thì hành vi đó không cấu thành tội cướp tài sản.

Lấy xe gán nợ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cưỡng đoạt tài sản

Ngoài ra, hành vi lấy xe để gán nợ trong trường hợp không có sự đồng ý của chủ sở hữu cũng có thể cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản theo quy định tại Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 khi chủ nợ có hành vi đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần con nợ nhằm chiếm đoạt tài sản là chiếc xe. Người phạm tội cưỡng đoạt tài sản có thể bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

>>> Xem thêm: Cướp tài sản do lấy xe cấn trừ nợ

Cách xử lý khi người vay không trả tiền vay

Như vậy, việc lấy xe gán nợ không phải là một phương án tối ưu để xử lý khoản nợ khó đòi. Chủ nợ cần nắm rõ quy định pháp luật để tránh vướng vào vòng lao lý. Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình cũng như khả năng thu hồi nợ, chủ nợ cần thực hiện các thủ tục pháp lý sau:

Khởi kiện đến Tòa án yêu cầu trả nợ

Thực hiện thủ tục khởi kiện đến tòa án có thẩm quyền theo quy định tại Điều 186 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 để yêu cầu con nợ thực hiện nghĩa vụ trả nợ gốc và khoản lãi theo quy định tại giấy vay nợ/ hợp đồng vay hoặc theo quy định pháp luật.

Hồ sơ khởi kiện và thủ tục nộp đơn

Hồ sơ khởi kiện bao gồm: Đơn khởi kiện theo mẫu số 23-DS ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP; kèm theo đơn khởi kiện là tài liệu, chứng cứ chứng minh quan hệ vay tiền, hành vi chậm thanh toán của người đi vay, chứng từ/ biên lai/ sao kê chứng minh khoản tiền đã cho vay.

Hồ sơ khởi kiện được nộp trực tiếp hoặc nộp thông qua đường bưu điện đến tòa án khu vực nơi con nợ cư trú, làm việc (theo khoản 3 Điều 26, điểm a khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015; Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân 2024, sửa đổi năm 2025).

Thụ lý hồ sơ khởi kiện và giải quyết vụ án

Sau khi nhận đơn khởi kiện Chánh án Tòa án sẽ phân công Thẩm phán xem xét đơn trong vòng 08 – 10 ngày kể từ ngày nhận hồ sơ và thông báo về việc xử lý đơn theo Điều 191 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, như sau:

• Thông báo sửa đổi, bổ sung (nếu có);
• Thông báo nộp tạm ứng án phí (trừ trường hợp được miễn theo Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14)

Sau khi nhận được biên lai thu tiền tạm ứng án phí của người khởi kiện (hoặc trường hợp được miễn tạm ứng) Tòa án sẽ ban hành Thông báo thụ lý (theo Điều 195 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015).

Thời hạn để chuẩn bị xét xử sơ thẩm là 04 – 06 tháng kể từ thời điểm ban hành thông báo thụ lý (theo Điều 203 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015). Trường hợp có kháng cáo, kháng nghị, vụ án sẽ bị kéo dài để xét xử theo thủ tục phúc thẩm. Thời hạn để chuẩn bị xét xử theo thủ tục phúc thẩm theo Điều 286 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 là từ 02 – 03 tháng kể từ thời điểm thụ lý phúc thẩm.

Yêu cầu tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời

Ngoài ra, trong trường hợp người đi vay có tài sản là chiếc xe (phải có quyền sở hữu hợp pháp) thì người khởi kiện có thể yêu cầu tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo Điều 111 và khoản 7 Điều 114 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 để cấm bị đơn chuyển dịch quyền sở hữu tài sản, đảm bảo cho quá trinh thi hành án.

Câu hỏi thường gặp (FAQ) về trách nhiệm khi lấy xe gán nợ

Dưới đây là câu hỏi thường gặp liên quan đến trách nhiệm có thể phải gánh chịu khi lấy xe gán nợ:

Khi nào việc lấy xe gán nợ chuyển sang phạm tội hình sự?

Việc lấy xe gán nợ có thể chuyển sang phạm tội nếu chủ nợ và con nợ không có thỏa thuận về việc chuyển giao quyền sở hữu xe để trả nợ. Đồng thời hành vi lấy xe của chủ nợ phải có dấu hiệu dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự hoặc đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần con nợ với mục đích chiếm đoạt tài sản, lần lượt được quy định tại Điều 168, Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.

Lấy xe gán nợ có cấu thành tội Cướp tài sản không?

Việc lấy xe gán nợ có thể cấu thành tội cướp tài sản theo Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 nếu chủ nợ có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự để lấy xe.

Khung hình phạt cho tội Cướp tài sản là gì?

Khung hình phạt cho tội cướp tài sản là phạt tù từ 03 năm đến 10 năm. Trường hợp, người có hành vi cướp tài sản có các tình tiết định khung tăng nặng như có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, sử dụng vũ khí, phương tiện hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác, tái phạm nguy hiểm thì khung hình phạt sẽ tăng lên và cao nhất có thể lên đến tù chung thân theo Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.

Hành vi lấy xe gán nợ có thể là tội Cưỡng đoạt tài sản (Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 không?

Hành vi lấy xe để gán nợ có thể cấu thành tội Cưỡng đoạt tài sản nếu thỏa mãn các yếu tố được quy định tại Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, cụ thể có hành vi đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản.

Chưa chiếm được xe mà chỉ đe dọa có bị truy cứu trách nhiệm tội cướp tài sản không?

Theo khoản 5 Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017, người chuẩn bị phạm tội cướp tài sản thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Chủ nợ nên khởi kiện thế nào nếu bị chây ỳ trả nợ?

Chủ nợ nên chuẩn bị đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo để chứng minh hành vi vi phạm của con nợ để khởi kiện đến tòa án nhân dân có thẩm quyền nơi con nợ cư trú, làm việc theo khoản 3 Điều 26, điểm a khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015; Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân 2024, sửa đổi năm 2025.

Chủ nợ đe dọa tinh thần để buộc giao xe thì bị xử lý như thế nào?

Nếu chủ nợ đe dọa tinh thần buộc giao xe để trả nợ thì tùy hành vi cụ thể có thể bị xử lý hình sự theo tội Cướp tài sản theo Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 hoặc tội cưỡng đoạt tài sản Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Nếu đang kiện mà phát hiện con nợ có dấu hiệu tẩu tán tài sản là xe thì xử lý thế nào?

Nếu đang khởi kiện mà phát hiện con nợ có dấu hiệu tẩu tán xe để trốn tránh trách nhiệm thi hành án, người khởi kiện có thể yêu cầu tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời cấm chuyển dịch quyền sở hữu tài sản đối với chiếc xe theo Điều 111, khoản 7 Điều 114 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Trường hợp nào lấy xe gán nợ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Việc lấy xe gán nợ không vi phạm khi hai bên có thỏa thuận về việc xử lý tài sản khi con nợ không có khả năng chi trả. Thỏa thuận này phải được lập thành văn bản có chữ ký của hai bên, chiếc xe phải thuộc quyền sở hữu hợp pháp của con nợ và việc chuyển quyền này không làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của bên thứ 3.

Có thể yêu cầu con nợ không được bán xe khi đang kiện tại Tòa án không?

Nguyên đơn không được tự yêu cầu Bị đơn không được chuyển dịch quyền sở hữu tài sản đối với xe mà phải có đơn yêu cầu Toa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo Điều 111 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Luật sư tư vấn hướng giải quyết khi con nợ không trả nợ

Dưới đây là hạng mục công việc dịch vụ luật sư tư vấn hướng giải quyết khi con nợ không trả nợ:

• Tư vấn về quan hệ vay nợ, phân tích và đề xuất phương án xử lý khoản vay.
• Soạn thảo và gửi văn bản yêu cầu thanh toán nợ.
• Tư vấn, soạn thảo và nhận ủy quyền đại diện thân chủ thực hiện thủ tục khởi kiện tại Tòa án.
• Tư vấn trình tự thủ tục, hướng dẫn hồ sơ khởi kiện đòi lại sản tại Tòa án.
• Soạn thảo đơn khởi kiện, toàn bộ hồ sơ liên quan đến quá trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án.
• Nhận ủy quyền tham gia các giai đoạn tố tụng, tham gia phiên tòa để đảm bảo quyền lợi thân chủ.

Kết luận

Việc tự ý lấy xe để gán nợ trong khi không có sự thỏa thuận hợp pháp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội cướp tài sản hoặc cưỡng đoạt tài sản. Trong trường hợp không có thỏa thuận, chủ nợ nên lựa chọn phương án khởi kiện và yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời để đảm bảo quyền lợi hợp pháp mà không vi phạm pháp luật. Nếu Quý khách đang gặp khó khăn trong việc thu hồi nợ, đừng ngần ngại liên hệ với Luật Long Phan PMT qua hotline 1900636387 để được tư vấn và hỗ trợ giải quyết nhanh chóng, đúng luật.

Tags: khởi kiện đòi nợ, Lấy xe gán nợ, Siết nợ, thu hồi nợ, Tội cưỡng đoạt tài sản, Tội cướp tài sản, tư vấn pháp luật hình sự