Yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính là quyền hợp pháp của cá nhân, tổ chức khi bị thiệt hại do hành vi trái pháp luật của cơ quan nhà nước trong quá trình tố tụng hành chính. Người khởi kiện phải hiểu rõ trình tự, thủ tục và các điều kiện chứng minh để yêu cầu được giải quyết, trách trường hợp phải mất thời gian và chi phí khởi kiện. Bài viết dưới đây của Luật Long Phan PMT sẽ giúp Quý khách hàng làm rõ từng khía cạnh trên.
Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính
Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án có thể thực hiện tại các thời điểm sau đây:
Yêu cầu ngay khi giải quyết vụ án hành chính
Căn cứ theo Điều 7 Luật Tố tụng Hành chính 2015 (được bổ sung bởi khoản 7 Điều 2 Luật Kiểm toán nhà nước sửa đổi 2019), Người khởi kiện hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hành chính có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu cho rằng thiệt hại phát sinh từ:
- Quyết định hành chính;
- Hành vi hành chính;
- Quyết định kỷ luật buộc thôi việc;
- Quyết định giải quyết khiếu nại liên quan đến xử lý vụ việc cạnh tranh;
- Quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động kiểm toán nhà nước;
- Danh sách cử tri do cơ quan nhà nước lập.
Yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính được xem là một yêu cầu dân sự được giải quyết trong cùng vụ án hành chính. Do đó, người khởi kiện nếu có yêu cầu này cần phải nộp tạm ứng án phí dân sự theo quy định để được Tòa án thụ lý xem xét.
Đồng thời, người yêu cầu phải cung cấp tài liệu, chứng cứ cụ thể để chứng minh hành vi vi phạm, thiệt hại thực tế và mối quan hệ nhân quả của hành vi vi phạm của người bị kiện đối với thiệt hại thực tế của người yêu cầu. Nếu không có đủ tài liệu, căn cứ chứng minh, Tòa án tuyên không chấp nhận yêu cầu bồi thường thiệt hại thì người yêu cầu vẫn phải chịu toàn bộ án phí cho phần yêu cầu dân sự này.
Yêu cầu ngay sau khi bản án hành chính có hiệu lực
Căn cứ theo khoản 1 Điều 8 Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà Nước 2017, bản án, quyết định của Tòa án có thẩm quyền xác định rõ hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ là một trong những văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường thiệt hại. Nếu chưa đủ tài liệu, chứng cứ để chứng minh và yêu cầu bồi thường thiệt hại cùng thời điểm giải quyết vụ án hành chính, người bị thiệt hại có thể yêu cầu sau khi vụ án hành chính được giải quyết.
Thủ tục yêu cầu bồi thường trong khi giải quyết vụ án hành chính
Trong quá trình Tòa án thụ lý và giải quyết vụ án hành chính, người khởi kiện hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có thể đồng thời yêu cầu bồi thường thiệt hại. Yêu cầu phải được thể hiện bằng đơn khởi kiện/đơn khởi kiện sửa đổi, bổ sung theo Mẫu số 01-HC ban hành kèm theo Nghị quyết 02/2017/NQ-HĐTP (nếu người khởi kiện yêu cầu); hoặc đơn yêu cầu độc lập (nếu người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan yêu cầu). Kèm theo đơn, người yêu cầu phải cung cấp tài liệu, chứng cứ để chứng minh.
Người yêu cầu thực hiện nghĩa vụ đóng tạm ứng án phí theo thông báo của tòa án và nộp lại biên lai cho tòa. Sau khi nhận được biên lai, Tòa án sẽ ban hành thông báo thụ lý/ thông báo thụ lý bổ sung (theo Điều 125 Luật Tố tụng Hành chính 2015).
Các thủ tục giải quyết yêu cầu bồi thường được thực hiện đồng thời với thủ tục giải quyết vụ án: Sau thụ lý, Tòa án sẽ thực hiện các thủ tục đối chất, lấy lời khai, xem xét thẩm định tại chỗ, trưng cầu giám định, định giá tài sản/ thẩm định giá tài sản, tổ chức phiên họp kiểm tra việc tiếp cận công khai chứng cứ và đối thoại.
Sau khi thực hiện đầy đủ các thủ tục chuẩn bị xét xử, tòa án sẽ mở phiên xét xử sơ thẩm. Thời hạn chuẩn bị xét xử các vụ án hành chính là từ 04 – 06 tháng kể từ thời điểm thụ lý theo Điều 130 Luật Tố tụng Hành chính 2015). Trường hợp, đương sự có kháng cáo, thời gian giải quyết có thể bị kéo dài để thực hiện xét xử theo thủ tục phúc thẩm.
>>> Xem thêm: Thủ tục khởi kiện vụ án hành chính
Thủ tục yêu cầu bồi thường sau khi bản án/quyết định giải quyết vụ án hành chính có hiệu lực
Sau khi vụ án hành chính đã giải quyết xong và bản án/ quyết định có hiệu lực của Tòa án xác định rõ hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ, người bị thiệt hại căn cứ vào đó để thực hiện thủ tục khởi kiện để yêu cầu theo thủ tục tố tụng dân sự.
Một trong những tài liệu, chứng cứ làm căn cứ yêu cầu bồi thường thiệt hại quan trọng nhất chính khi chuẩn bị hồ sơ khởi kiện vụ án dân sự là bản án/ quyết định ghi nhận rõ hành vi vi phạm của người thi hành công vụ. Kèm theo đó, người khởi kiện cần cung cấp thêm bằng chứng, tài liệu chứng minh thiệt hại thực tế để tòa án xem xét, giải quyết.
>>> Xem thêm: Thủ tục khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại
Khuyến nghị của Luật sư khi yêu cầu bồi thường trong vụ án hành chính
Một số khuyến nghị của Luật sư đối với người cần thực hiện thủ tục khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính như sau:
Ưu tiên thực hiện thủ tục sau khi bản án hành chính có hiệu lực
Người bị thiệt hại nên lựa chọn thực hiện thủ tục yêu cầu bồi thường sau khi bản án hành chính có hiệu lực. Việc này giúp:
- Hạn chế nghĩa vụ chứng minh hành vi vi phạm ngay trong quá trình giải quyết vụ án hành chính;
- Hạn chế khả năng bị tòa án không chấp thuận yêu cầu bồi thường do không đủ căn cứ;
- Hạn chế khả năng mất một khoản án phí nếu yêu cầu không được chấp thuận.
Cần lập bảng kê chi tiết thiệt hại
Người yêu cầu bồi thường cần:
- Lập bảng kê khai chi tiết các khoản thiệt hại về tài sản, thu nhập, chi phí phát sinh và thiệt hại tinh thần (nếu có);
- Kèm theo hóa đơn, chứng từ, tài liệu chứng minh thiệt hại thực tế để tòa án xem xét, chấp thuận yêu cầu.
Khuyến khích đối thoại, thương lượng
Luật sư khuyến nghị ưu tiên giải quyết thông qua thương lượng với cơ quan có trách nhiệm bồi thường trước khi lựa chọn con đường khởi kiện tại Tòa án. Bởi:
- Thủ tục thương lượng không phát sinh tạm ứng án phí;
- Có thể giúp giải quyết nhanh chóng, tránh mất một khoảng thời gian tố tụng tại tòa.
Chỉ khi thương lượng không thành hoặc không nhận được thiệt chí giải quyết, người bị thiệt hại mới nên khởi kiện dân sự tại Tòa án có thẩm quyền để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Câu hỏi thường gặp (FAQ) về yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính
Dưới đây là câu hỏi thường gặp về yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính.
Khi nào có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính?
Có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại tại hai thời điểm:
- Ngay khi giải quyết vụ án hành chính.
- Ngay sau khi bản án hành chính có hiệu lực.
Những loại thiệt hại nào có thể yêu cầu bồi thường?
Thiệt hại có thể phát sinh từ: Quyết định hành chính; Hành vi hành chính; Quyết định kỷ luật buộc thôi việc; Quyết định giải quyết khiếu nại liên quan đến xử lý vụ việc cạnh tranh; Quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động kiểm toán nhà nước; Danh sách cử tri do cơ quan nhà nước lập (căn cứ theo khoản 1 Điều 7 Luật Tố tụng Hành chính 2015 (được bổ sung bởi khoản 7 Điều 2 Luật Kiểm toán nhà nước sửa đổi 2019).
Nếu yêu cầu bồi thường ngay khi giải quyết vụ án hành chính nhưng không chứng minh được, người yêu cầu có phải chịu án phí không?
Có, nếu không có đủ tài liệu, căn cứ chứng minh và Tòa án tuyên không chấp nhận yêu cầu bồi thường thiệt hại, người yêu cầu vẫn phải chịu toàn bộ án phí cho phần yêu cầu dân sự này (Điều 144 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).
Căn cứ nào để yêu cầu bồi thường sau khi bản án hành chính có hiệu lực?
Bản án, quyết định của Tòa án có thẩm quyền xác định rõ hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ là một trong những văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường thiệt hại (theo theo khoản 1 Điều 8 Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà Nước 2017).
Thủ tục yêu cầu bồi thường trong khi giải quyết vụ án hành chính được thực hiện như thế nào?
Yêu cầu phải được thể hiện bằng đơn khởi kiện/đơn khởi kiện sửa đổi, bổ sung (nếu là người khởi kiện) hoặc đơn yêu cầu độc lập (nếu là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan). Kèm theo đơn là tài liệu, chứng cứ chứng minh và biên lai nộp tạm ứng án phí. Các thủ tục giải quyết yêu cầu bồi thường được thực hiện đồng thời với thủ tục giải quyết vụ án hành chính.
Thủ tục yêu cầu bồi thường sau khi bản án/quyết định giải quyết vụ án hành chính có hiệu lực được thực hiện như thế nào?
Người bị thiệt hại căn cứ vào bản án/quyết định có hiệu lực của Tòa án để thực hiện thủ tục khởi kiện yêu cầu bồi thường theo thủ tục tố tụng dân sự, kèm theo bằng chứng, tài liệu chứng minh thiệt hại thực tế.
Có nên ưu tiên yêu cầu bồi thường sau khi bản án hành chính có hiệu lực?
Nên ưu tiên lựa chọn thực hiện thủ tục yêu cầu bồi thường sau khi bản án hành chính có hiệu lực để hạn chế nghĩa vụ chứng minh hành vi vi phạm ngay trong quá trình giải quyết vụ án hành chính, hạn chế khả năng bị tòa án không chấp thuận yêu cầu bồi thường và hạn chế mất án phí.
Cần chuẩn bị những tài liệu gì để chứng minh thiệt hại khi yêu cầu bồi thường?
Người khởi kiện/ yêu cầu cần lập bảng kê khai chi tiết các khoản thiệt hại về tài sản, thu nhập, chi phí phát sinh và thiệt hại tinh thần (nếu có), kèm theo hóa đơn, chứng từ, tài liệu chứng minh thiệt hại thực tế.
Việc đối thoại, thương lượng trong yêu cầu bồi thường thiệt hại có lợi ích gì?
Thủ tục thương lượng không phát sinh tạm ứng án phí và có thể giúp giải quyết nhanh chóng, tránh mất thời gian tố tụng tại tòa.
Luật sư có vai trò như thế nào trong quá trình yêu cầu bồi thường thiệt hại?
Luật sư hỗ trợ thân chủ trong việc tư vấn pháp luật, hướng dẫn thu thập chứng cứ, soạn thảo đơn từ, tham gia các phiên làm việc, phiên tòa để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của thân chủ.
Dịch vụ luật sư tư vấn, tham gia yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính
Dưới đây là phạm vi công việc của dịch vụ luật sư tư vấn, tham gia yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính:
- Tư vấn điều kiện, căn cứ pháp lý để yêu cầu bồi thường thiệt hại.
- Hướng dẫn, hỗ trợ lập bảng kê chi tiết thiệt hại.
- Soạn thảo đơn khởi kiện/ đơn khởi kiện sửa đổi, bổ sung, bản tự khai liên quan đến yêu cầu bồi thường.
- Đại diện nộp hồ sơ và làm việc với Tòa án trong quá trình giải quyết vụ án hành chính.
- Tham gia đối thoại, thương lượng với cơ quan có trách nhiệm bồi thường (nếu có).
- Tư vấn thủ tục khởi kiện dân sự trong trường hợp cần tách yêu cầu bồi thường.
- Đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp tại Tòa án dân sự.
>>> Xem thêm: Thủ tục nhờ luật sư bảo vệ quyền lợi trong vụ án hành chính
Kết luận
Yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính là một quyền lợi chính đáng nhưng phải được thực hiện theo trình tự, thủ tục luật định. Một trong những khó khăn lớn nhất trong thủ tục này là chứng minh được hành vi vi phạm của người thực thi công vụ. Việc lựa chọn đúng thời điểm, thủ tục và cách thức yêu cầu bồi thường sẽ giúp người bị thiệt hại bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của mình, đồng thời tránh những rủi ro không đáng. Quý khách hàng cần tư vấn chuyên sâu hoặc sử dụng dịch vụ luật sư hành chính của Luật Long Phan PMT vui lòng liên hệ qua 1900636387 để được hỗ trợ.
Tags: Bồi thường thiệt hại, Chứng minh thiệt hại, Thủ tục khởi kiện, Tố tụng hành chính, trách nhiệm bồi thường của nhà nước, Vụ án hành chính
Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Luật Long Phan PMT chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng Luật Long Phan PMT sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.