Quy trình giám định tổn thất hàng hóa

Quy trình giám định tổn thất hàng hóa bao gồm các hoạt động xác định mức độ, nguyên nhân và thời điểm xảy ra tổn thất hàng hóa để làm cơ sở cho việc bồi thường khi hàng hoá bị hư hỏng, đổ vỡ, thiếu hụt, giảm chất lượng ở cảng đến hoặc trên đường hành trình do người được bảo hiểm yêu cầu. Bài viết dưới đây của Luật Long Phan cung cấp các thông tin và quy định về quy trình giám định tổn thất hàng hóa giúp cho Quý bạn đọc hiểu rõ hơn về cách thực hiện quy trình này.

Giám định tổn thất hàng hóa là gì?

Giám định tổn thất hàng hóa là gì?

• Là hoạt động của giám định viên, bên bảo hiểm hoặc các công ty giám định thực hiện nghiên cứu hiện trường, kiểm tra tình trạng hàng hóa để xác định mức độ tổn thất, nguyên nhân và thời điểm xảy ra thiệt hại đối với hàng hóa để xác định trách nhiệm của các bên.
• Được tiến hành khi hàng hoá bị hư hỏng, đổ vỡ, thiếu hụt, giảm chất lượng ở cảng đến hoặc trên đường hành trình do người được bảo hiểm yêu cầu.

CSPL: Điều 254, Điều 255 Luật Thương mại năm 2005 và khoản 1 Điều 53 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022.

Nguyên tắc bồi thường tổn thất hàng hóa

Hàng hóa là vật có thực nên thuộc đối tượng của hợp đồng bảo hiểm tài sản theo quy định tại Điều 43 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022.

• Bên bảo hiểm chỉ bồi thường trong phạm vi số tiền bảo hiểm.

Theo đó, số tiền bồi thường mà doanh nghiệp bảo hiểm trả cho người được bảo hiểm không vượt quá số tiền bảo hiểm. Vì vậy, nếu trong quá trình xử lý tổn thất hàng hóa phát sinh chi phí cứu hộ, giám định, đòi người thứ ba bồi thường, đánh giá và bán lại hàng hóa bị tổn thất… mà khi cộng lại vượt quá số tiền bảo hiểm thì sẽ không được bồi thường thêm số tiền vượt quá đó. Tuy nhiên, nếu trong hợp đồng bảo hiểm các bên có thỏa thuận điều khoản quy định bồi thường các khoản chi phí trên thì dù có vượt quá số tiền bảo hiểm vẫn được bồi thường.

• Bên bảo hiểm bồi thường tổn thất hàng hóa bằng tiền chứ không phải bằng hiện vật.
• Ngoài số tiền bồi thường, doanh nghiệp bảo hiểm còn phải trả cho người được bảo hiểm những chi phí cần thiết, hợp lý để đề phòng, hạn chế tổn thất và những chi phí phát sinh mà người được bảo hiểm phải chịu để thực hiện chỉ dẫn của doanh nghiệp bảo hiểm.

CSPL: Điều 51 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022

Trách nhiệm của người mua bảo hiểm và giám định viên

Người mua bảo hiểm

• Phải thông báo ngay cho công ty bảo hiểm để biết được tình hình khi phát hiện hàng hóa bị tổn thất.
• Khi phát hiện có dấu hiệu tổn thất, người nhận hàng và các bên liên quan phải có trách nhiệm thực hiện các biện pháp hạn chế tối đa sự phát sinh thêm tổn thất và chờ cơ quan giám định tới làm việc.
• Gửi đơn yêu cầu giám định kèm theo các giấy tờ cần thiết (liên quan đến điều kiện bảo hiểm, thông tin về hàng hóa, phương tiện vận chuyển, phương thức thực hiện, …) trực tiếp cho người giám định (hoặc thông qua công ty bảo hiểm/công ty giám định) để giám định viên sẽ căn cứ vào giấy tờ nhận được để xác định tổn thất hàng hóa có phù hợp với điều kiện bảo hiểm hay không và xác định trách nhiệm của công ty bảo hiểm trong bồi thường tổn thất này.

CSPL: Điểm d, đ, e khoản 2 Điều 21 LKDBH năm 2022;

Nếu hàng hóa bị tổn thất ngay khi hàng đến cảng, bên mua bảo hiểm hàng hóa phải yêu cầu giám định tổn thất ngay, không được muộn hơn 60 ngày kể từ ngày dỡ hàng khỏi tàu.

CSPL: Khoản 3 và khoản 4 Điều 174 Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015.

Giám định viên

Trước khi tiến hành giám định tổn thất

Giám định viên cần phải xác định các thông tin liên quan đến việc giám định bao gồm:

• Tính đồng bộ và đầy đủ của giấy yêu cầu giám định và các giấy tờ kèm theo.
• Số lượng, khối lượng hàng hóa bị tổn thất.
• Tình trạng hư hỏng của bao bì và hàng hóa.
• Nội dung yêu cầu của bên được bảo hiểm.
• Các tính chất hàng hóa có liên quan đến nguyên nhân tổn thất trực tiếp
• Thời gian và địa điểm tiến hành giám định.

Trong quá trình giám định tổn thất

Giám định viên thực hiện các công việc sau:

• Đến kho hàng tìm gặp bên vận chuyển, chủ kho hàng, kiểm tra tình trạng và nguyên nhân tổn thất hàng hóa.
• Chuẩn bị: Biên bản giám định, giấy ghi diễn biến vụ giám định, phiếu cân, biên lai lấy mẫu, dụng cụ lấy và đựng mẫu.
• Đến địa điểm giám định và lấy mẫu.

>>> Xem thêm: Hàng hóa bị hư hại trên đường vận chuyển trách nhiệm thuộc về ai?

Quy trình giám định tổn thất hàng hóa

Nhận yêu cầu giám định

Người được bảo hiểm hoặc người phát hiện tổn thất có trách nhiệm thông báo tổn thất. Sau đó, tiến hành xác định tính chất, loại tổn thất và thông báo cho người chuyên chở và Công ty bảo hiểm hoặc đại lý của Công ty bảo hiểm. Có 2 loại tổn thất sau:

• Tổn thất rõ rệt – Appearant loss or damage (có thể xác định được bằng ngoại quan): Lập biên bản ghi nhận tổn thất tại chỗ có chữ ký xác nhận của các bên liên quan.
• Tổn thất không rõ rệt – Non-appearant loss or damage (không xác định được bằng ngoại quan nhưng theo kinh nghiệm có nghi ngờ tổn thất trong kiện hàng): thông báo tổn thất bằng cách lập biên bản tại chỗ (Thư dự kháng – Letter of reservation), mô tả hiện tượng, ghi hình toàn bộ và gửi công văn cho các bên liên quan.

Dựa trên các chứng từ thu thập được, giám định viên phân tích yêu cầu giám định, xem xét các điều kiện bảo hiểm, loại hàng hóa, phương thức đóng gói, phương tiện vận chuyển… để đánh giá sơ bộ tổn thất có được bảo hiểm và có thuộc phạm vi trách nhiệm của công ty bảo hiểm không. Theo đó:

• Nếu tổn thất không được bảo hiểm hoặc có thể khẳng định ngay là không thuộc trách nhiệm bảo hiểm thì phải trả lời ngay cho khách hàng để khách hàng có biện pháp thích hợp đối với hàng hóa của mình, tránh tổn thất hàng hóa phát sinh.
• Nếu tổn thất thuộc trách nhiệm bảo hiểm hoặc trách nhiệm bảo hiểm chưa xác định được ngay hoặc phạm vi bảo hiểm chưa rõ ràng, công ty bảo hiểm sẽ tiến hành các công việc tiếp theo.

Thực hiện giám định

Chủ hàng hóa có thể tự thực hiện giám định hoặc thuê công ty giám định chuyên nghiệp để thực hiện công việc. Giám định viên có trách nhiệm phối hợp với các bên liên quan để thu thập và điều tra chứng cứ.

Các giấy tờ cần xem xét bao gồm:

• Giấy chứng nhận bảo hiểm.
• Vận đơn (B/L).
• Chi tiết đóng gói (P/L).
• Hóa đơn mua hàng (Invoice).
• Hợp đồng mua bán (Sale Contract).
• Giấy chứng nhận phẩm chất.
• Biên bản hàng hóa hư hỏng, đổ vỡ do tàu gây nên.
• Sơ đồ xếp hàng.
• Nhật ký hàng hải.
• Giấy chứng nhận kín chắc hầm tàu trước khi xếp hàng.
• Giấy chứng nhận vệ sinh hầm tàu trước khi xếp hàng.
• Giấy chứng nhận ôn độ.
• Vận tải đơn.
• Phiếu đóng gói hàng hóa.
• Biên bản hàng hóa hư hỏng đổ vỡ do tàu gây nên.
• Biên bản kết toán nhận hàng với tàu.
• Kết quả dỡ hàng khỏi container.
• Khiếu nại bồi thường tổn thất.
• Giấy ủy quyền.
• Các giấy tờ khác có liên quan.

Việc thực hiện giám định tại hiện trường được tiến hành theo trình tự:

• Lấy mẫu.
• Kiểm tra phương tiện vận tải, kiểm tra tình trạng kho hàng, kiểm tra số liệu và seal chì của container (nếu có).
• Đo đạc, kiểm đếm và ghi nhận tại hồ sơ làm việc.
• Xác định khối lượng, số lượng thiệt hại; Kiểm tra tình trạng chất lượng và kỹ thuật của hàng hóa tại thời điểm giám định; Chụp ảnh, ghi hình hiện trạng hàng hóa; Lập biên bản mô tả chi tiết.
• Xác định mức độ tổn thất, ước tính chi phí khắc phục và biện pháp giúp làm giảm thiệt hại, đảm bảo giá trị còn lại của lô hàng hóa.

Lập biên bản và hồ sơ giám định

Biên bản giám định phải ghi rõ:

• Nguyên nhân và mức độ tổn thất.
• Tình trạng sắp xếp chèn lót thiết bị của tàu.
• Số lượng kiện hàng.
• Số thứ tự kiện hàng bị tổn thất.
• Tình trạng tổn thất và bao bì hư hỏng.

Theo đó, biên bản giám định phải được lập tại hiện trường nơi tiến hành giám định và có chữ ký của các bên liên quan xác nhận.

Thông báo kết quả và ban hành Chứng thư giám định

• Là bước rất quan trọng của hoạt động giám định bởi Chứng thư giám định chính là cơ sở để xác định trách nhiệm của các bên có liên quan và là chứng cứ phục vụ giải quyết khiếu nại bồi thường sau này.
• Căn cứ vào Chứng thư giám định thì Công ty bảo hiểm sẽ xem xét và đối chiếu với Hợp đồng bảo hiểm để xử lý giải quyết. Trường hợp tổn thất thuộc phạm vi bảo hiểm thì Công ty bảo hiểm căn cứ vào kết quả giám định, phân bổ và bồi thường tổn thất cho người được bảo hiểm.

Quy trình giám định tổn thất hàng hóa

Luật sư tư vấn quy trình giám định tổn thất hàng hóa

• Tư vấn các quy định pháp luật về quy trình giám định tổn thất hàng hóa.
• Chuẩn bị các hồ sơ và giấy tờ phục vụ cho việc giám định tổn thất hàng hóa.
• Tư vấn thủ tục thực hiện giám định tổn thất hàng hóa đối với người được bảo hiểm.
• Liên hệ và làm việc với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong quá trình giám định tổn thất hàng hóa.
• Tư vấn thủ tục khiếu nại, khởi kiện khi không đồng ý với kết quả giám định tổn thất hàng hóa.

Những vấn đề pháp lý và cụ thể các bước trong quy trình giám định tổn thất hàng hóa đã được chúng tôi phân tích và làm rõ thông qua bài viết trên. Luật Long Phan hi vọng Quý khách hàng đã nắm rõ về những quy định liên quan và cách thức thực hiện quy trình giám định tổn thất hàng hóa nhằm bảo vệ tốt nhất quyền lợi hợp pháp của mình. Nếu Quý khách hàng có thắc mắc cần luật sư tư vấn giải đáp xin vui lòng liên hệ chúng tôi qua Hotline 1900.63.63.87 để được hỗ trợ tốt nhất.