Thủ tục khiếu nại khi bị trả đơn khởi kiện trong vụ án dân sự

Khiếu nại khi bị trả lại đơn khởi kiện là quyền của đương sự khi xét thấy việc trả đơn khởi kiện xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Thủ tục khiếu nại khi bị trả lại đơn khởi kiện được quy định chi tiết tại Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Bài viết dưới dây sẽ cung cấp thông tin đến Quý độc giả về những trường hợp được và không được trả đơn khởi kiện cũng như thủ tục khiếu nại nếu việc trả đơn khởi kiện là trái pháp luật.

Các trường hợp Tòa án trả lại đơn khởi kiện dân sự

Căn cứ Điều 86 Bộ luật Tố tụng Dân sự (BLTTDS) 2015, “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án (sau đây gọi chung là người khởi kiện) tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.“

Tuy nhiên, đơn khởi kiện sẽ bị trả lại và không được thụ lý khi thuộc một trong các trường hợp tại Điều 192 BLTTDS 2015 sau:

• Người khởi kiện không có quyền khởi kiện. 

Theo hướng dẫn tại Điều 2 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, người khởi kiện không có quyền khởi kiện khi thuộc một trong các trường hợp sau:

• • Người khởi kiện không nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho chính mình hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân mà mình là người đại diện hợp pháp.
  • Người khởi kiện không thuộc trường hợp theo quy định của pháp luật có quyền khởi kiện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, lợi ích công cộng và lợi ích của Nhà nước theo Điều 187 BLTTDS 2015.
  • Yêu cầu khởi kiện của cơ quan, tổ chức, cá nhân không cần xác minh, thu thập chứng cứ cũng đủ căn cứ kết luận là không có việc quyền và lợi ích hợp pháp của họ bị xâm phạm hoặc cần bảo vệ
• Không có đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự.
• Chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định pháp luật.
• Sự việc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định đã có hiệu lực của Tòa án hoặc quyết định đã có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; trừ những trường hợp được quyền khởi kiện lại.
• Hết thời hạn (07 ngày) mà người khởi kiện không nộp biên lai thu tiền tạm ứng án phí cho Tòa án, trừ trường hợp được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí hoặc trở ngại khách quan, sự kiện bất khả kháng.
• Vụ án không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Là trường hợp mà theo luật định thì các tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác hoặc đang do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền khác giải quyết.
• Người khởi kiện không sửa đổi, bổ sung đơn yêu cầu khởi kiện theo yêu cầu của Thẩm phán.
• Người khởi kiện rút đơn khởi kiện.

Thủ tục khiếu nại do bị trả đơn khởi kiện trái luật

Việc trả lại đơn khởi kiện được xem là trái luật nếu không thuộc một trong những trường hợp tại Điều 192 BLTTDS 2015 và hướng dẫn tại Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP. Khi đó, đương sự cần thực hiện thủ tục khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình

Thẩm quyền giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện

Thẩm quyền giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện được quy định tại Điều 194 BLTTDS 2015 như sau:

• Khiếu nại lần đầu: Nộp đơn khiếu nại đến Tòa án đã trả lại đơn khởi kiện.
• Khiếu nại lần hai: Trường hợp không đồng ý với quyết định trả lời khiếu nại của Tòa án đã trả lại đơn khởi kiện, người khởi kiện có thể khiếu nại lần hai đến Chánh án Tòa án trên một cấp trực tiếp.

Trình tự thực hiện khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện

Trình tự khiếu nại và giải quyết khiếu nại quy định tại Điều 194 BLTTDS 2015. Chi tiết như sau:

Khiếu nại lần đầu tại Tòa án trả lại đơn khởi kiện

1. Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được văn bản trả lại đơn khởi kiện, người khởi kiện nộp đơn khiếu nại do trả lại đơn khởi kiện đến Tòa án.
2. Ngay sau khi nhận được đơn khiếu nại, Chánh án phân công một Thẩm phán khác xem xét, giải quyết khiếu nại.
3. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán  mở phiên họp xem xét, giải quyết khiếu nại. Phiên họp có sự tham gia của đại diện Viện kiểm sát cùng cấp và đương sự có khiếu nại; trường hợp đương sự vắng mặt thì Thẩm phán vẫn tiến hành phiên họp.
4. Căn cứ vào tài liệu, chứng cứ có liên quan đến viêc trả lại đơn khởi kiện, ý kiến của đại diện Viện kiểm sát và đương sự khiếu nại tại phiên họp, Thẩm phán phải ra một trong các quyết định:

• Giữ nguyên việc trả lại đơn khởi kiện và thông báo cho đương sự;
• Nhận lại đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo để tiến hành việc thụ lý vụ án.

Khiếu nại lần hai đến Chánh án Tòa án trên một cấp trực tiếp

1. Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định trả lời khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện của Thẩm phán, nếu không đồng ý, người khởi kiện có quyền khiếu nại với Chánh án Tòa án trên một cấp trực tiếp xem xét, giải quyết.

2. Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện, Chánh án Tòa án trên một cấp trực tiếp phải ra một trong các quyết định sau đây:

• Giữ nguyên việc trả lại đơn khởi kiện;
• Yêu cầu Tòa cấp sơ thẩm nhận lại đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo để tiến hành việc thụ lý vụ án.

Quyết định giải quyết khiếu nại của Chánh án Tòa án trên một cấp trực tiếp có hiệu lực thi hành và được gửi ngay cho người khởi kiện, Viện kiểm sát cùng cấp, và Tòa án đã ra quyết định trả lại đơn khởi kiện.

Ngoài ra, trường hợp có căn cứ xác định quyết định giải quyết của Chánh án Tòa án trên một cấp trực tiếp CÓ VI PHẠM PHÁP LUẬT thì trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định, đương sự có quyền khiếu nại với:

• Chánh án TAND cấp cao nếu quyết định bị khiếu nại là của Chánh án TAND cấp tỉnh.

hoặc

• Chánh án TAND tối cao nếu quyết định bị khiếu nại là của Chánh án TAND cấp cao.

Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được khiếu nại của đương sự thì Chánh án phải giải quyết. Quyết định của Chánh án là quyết định cuối cùng.

Thời hạn giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện

Căn cứ Điều 194 Bộ luật Tố tụng dân sự thì thời hạn nộp đơn: trong 10 ngày, kể từ ngày nhận được văn bản trả lại đơn khởi kiện của Tòa án hoặc nhận được quyết định giải quyết khiếu nại. Thời hạn giải quyết cụ thể như sau:

• Giải quyết khiếu nại lần đầu: 05 ngày, kể từ ngày nhận đơn khiếu nại.
• Giải quyết khiếu nại lần thứ hai: 20 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn lần đầu.
• Giải quyết khiếu nại cuối cùng: 10 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần hai.

Trên đây là bài viết hướng dẫn về thủ tục khiếu nại khi bị trả đơn khởi kiện. Nếu có thắc mắc về nội dung trên hoặc có nhu cầu tư vấn pháp luật liên quan đến quá trình giải quyết vụ án dân sự, quý bạn đọc vui lòng liên hệ Công ty Luật Long Phan PMT qua số hotline 1900.6363.87 để được tư vấn luật dân sự hoặc sử dụng dịch vụ luật sư dân sự tham gia tố tụng bảo vệ quyền lợi. Xin cảm ơn.

Tags: Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, khiếu nại trả lại đơn khởi kiện, Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, quyền khởi kiện, Thẩm quyền giải quyết khiếu nại, Thủ tục khiếu nại, Tố tụng dân sự, trả lại đơn khởi kiện, Tư vấn pháp luật