Thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự [CẬP NHẬT 2025]

Thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự là một quy trình pháp lý giữ vai trò quyết định trong việc xác định tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, làm căn cứ định khung hình phạt và giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại. Toàn bộ quy trình này được pháp luật quy định chặt chẽ tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 và được hướng dẫn chi tiết bởi Nghị định 30/2018/NĐ-CP. Bài viết dưới đây sẽ trình bày các quy định về quyền yêu cầu định giá, trình tự thành lập Hội đồng định giá, các bước tiến hành cho đến giá trị pháp lý của kết luận định giá.

Quyền yêu cầu định giá tài sản trong tố tụng hình sự

Quyền yêu cầu định giá tài sản trong Bộ luật Tố tụng Hình sự (BLTTHS) 2015 quy định rõ ràng cho các chủ thể khác nhau. Nghị định 30/2018/ND-CP đã cụ thể hóa các quy định này một cách chi tiết và toàn diện.

Theo khoản 1 Điều 215 BLTTHS 2015 có quy định, khi cần xác định giá của tài sản để giải quyết vụ án hình sự, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra văn bản yêu cầu định giá tài sản. Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bao gồm cơ quan điều tra, Viện kiểm tra nhân dân và Tòa án nhân dân theo khoản 1 Điều 34 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015. Định giá tài sản được thực hiện nhằm mục đích xác định giá trị bằng tiền của tài sản liên quan đến vụ án hình sự. Hội đồng định giá tài sản sẽ được thành lập để thực hiện nhiệm vụ này theo đúng quy trình luật định.

Ngoài ra, tại khoản 1 Điều 218 BLTTHS 2015 có quy định trường hợp có nghi ngờ kết luận định giá lần đầu, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng tự mình hoặc theo đề nghị của người bị buộc tội, người tham gia tố tụng khác ra văn bản yêu cầu định giá lại tài sản. Việc định giá lại tài sản do Hội đồng định giá tài sản cấp trên trực tiếp thực hiện.

Thời hạn thực hiện quyền yêu cầu định giá phải tăng thủ theo quy định của pháp luật tụng hình sự.

Đơn và thành phần hồ sơ yêu cầu định giá tài sản trong vụ án hình sự

Căn cứ Điều 215 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định văn bản yêu cầu định giá tài sản có các nội dung:

• Tên cơ quan yêu cầu định giá; họ tên người có thẩm quyền yêu cầu định giá;
• Tên Hội đồng định giá tài sản được yêu cầu;
• Thông tin và đặc điểm của tài sản cần định giá;
• Tên tài liệu có liên quan (nếu có);
• Nội dung yêu cầu định giá tài sản;
• Ngày, tháng, năm yêu cầu định giá tài sản, thời hạn trả kết luận định giá tài sản.

Thành phần hồ sơ được yêu cầu định giá bao gồm các tài liệu bắt buộc và tài liệu bổ sung. Tài liệu bắt buộc bao gồm các đơn yêu cầu định giá, các tờ giấy chứng minh quyền sở hữu tài sản, mô tả chi tiết về tài sản cần định giá (nếu có)… Mẫu yêu cầu định giá phải được điền đầy đủ các thông tin theo quy định, không được để trống các mục bắt buộc.

Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra văn bản yêu cầu định giá tài sản, cơ quan yêu cầu định giá phải giao hoặc gửi văn bản yêu cầu định giá tài sản, hồ sơ, đối tượng yêu cầu định giá tài sản cho Hội đồng định giá tài sản được yêu cầu; gửi văn bản yêu cầu định giá tài sản cho Viện kiểm sát có thẩm quyền thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra.

Việc yêu cầu định giá tài sản để giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự được thực hiện theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự mới nhất

Nghị định số 30/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết việc thành lập và hoạt động của Hội đồng định giá tài sản; trình tự, thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự khi cần xác định giá của tài sản để giải quyết vụ án hình sự.

Các bước thực hiện định giá trong tố tụng hình sự bao gồm: Tiếp nhận yêu cầu định giá tài sản, thành lập hội đồng định giá, khảo sát tài sản cần định giá; khảo sát giá; thu thập thông tin liên quan đến tài sản cần định giá, tổ chức phiên họp định giá tài sản, lập biên bản họp và ra kết luận định giá tài sản

Thành lập hội đồng định giá

Thành lập hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự được thực hiện theo quy định tại Nghị định 30/2018/ND-CP. Thủ trưởng cơ quan có thẩm quyền thành lập Hội đồng định giá thường xuyên hoặc theo vụ việc có trách nhiệm yêu cầu các cơ quan chuyên môn liên quan đến tài sản cần định giá lựa chọn và cử những người am hiểu về loại tài sản cần định giá, có kiến thức chuyên môn để tham gia thành viên Hội đồng định giá theo quy định của Nghị định này.

Số lượng thành viên của Hội đồng định giá phải là số lẻ, tối thiểu là 03 người đối với Hội đồng định giá cấp huyện, tối thiểu là 05 người đối với Hội đồng định giá các cấp khác theo khoản 4 Điều 8 Nghị định 30/2018/NĐ – CP (sửa đổi bởi Điểm a Khoản 2 Điều 1 Nghị định 97/2019/NĐ-CP)

Việc thành lập Hội đồng định giá phải đảm bảo đúng thời hạn, không để ảnh hưởng đến tiến độ định giá tài sản theo yêu cầu.

Các thành viên hội đồng định giá phải độc lập, không có quyền liên quan đến tài sản cần định giá. Hội đồng định giá có trách nhiệm thực hiện định giá tài sản theo đúng cơ sở pháp lý và phương pháp định giá được quy định trong tố tụng hình sự. Thành phần của Hội đồng định giá được hướng dẫn chi tiết tại Điều 8 Nghị định 30/2018/NĐ-CP (bổ sung bởi Điểm b Khoản 2 Điều 1 Nghị định 97/2019/NĐ-CP).

>> Xem thêm: Thẩm quyền định giá tài sản trong tố tụng hình sự

Phiên họp định giá

Phiên họp định giá tài sản được tổ chức theo quy trình nghiêm ngặt nhằm đảm bảo tính chính xác và khách quan. Phiên họp định giá tài sản có thể thực hiện tại nơi có tài sản được định giá hoặc nơi khác theo quyết định của Hội đồng định giá tài sản.

Theo Điều 18 Nghị định 30/2018/NĐ-CP thì phiên họp định giá tài sản chỉ được tiến hành khi có mặt ít nhất 2/3 số lượng thành viên của Hội đồng định giá tham dự. Trường hợp Hội đồng định giá chỉ có 03 thành viên thì phiên họp phải có mặt đủ 03 thành viên. Trước khi tiến hành phiên họp định giá tài sản, những thành viên vắng mặt phải có văn bản gửi tới Chủ tịch Hội đồng nêu rõ lý do vắng mặt và có ý kiến độc lập của mình về giá của tài sản cần định giá.

Hội đồng định giá tài sản kết luận về giá của tài sản theo ý kiến đa số của những thành viên Hội đồng có mặt tại phiên họp. Trường hợp không đồng ý với giá của tài sản do Hội đồng quyết định thì thành viên của Hội đồng định giá có quyền bảo lưu ý kiến của mình; ý kiến bảo lưu đó được ghi vào Biên bản phiên họp định giá tài sản.

Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán có thể tham dự phiên họp định giá tài sản nhưng phải báo trước cho Hội đồng định giá biết; khi được sự đồng ý của Chủ tịch Hội đồng thì có quyền đưa ra ý kiến về việc định giá, nhưng không được quyền biểu quyết về giá của tài sản.

Kết quả định giá

Theo quy định thì hội đồng định giá phải lập biên bản phiên họp định giá tài sản. Biên bản phiên họp định giá tài sản phải ghi đầy đủ và trung thực toàn bộ nội dung phiên họp định giá tài sản.

Điều 20 Nghị định 30/2018/NĐ-CP quy định kết luận định giá tài sản phải ghi rõ kết luận về giá của tài sản theo nội dung yêu cầu định giá và các nội dung khác theo quy định của pháp luật.

Kết luận định giá tài sản thực hiện theo các quy định tại Điều 101 và Điều 221 Bộ luật Tố tụng Hình sự.

Theo khoản 2 Điều 221 BLTTHS 2015 quy định trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra kết luận định giá tài sản, Hội đồng định giá tài sản phải gửi kết luận cho cơ quan yêu cầu định giá tài sản, người yêu cầu định giá tài sản. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận được kết luận định giá tài sản, cơ quan đã yêu cầu, người yêu cầu định giá tài sản phải gửi kết luận định giá tài sản cho Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra.

Để làm sáng tỏ nội dung kết luận định giá tài sản, cơ quan yêu cầu định giá tài sản có quyền yêu cầu Hội đồng định giá tài sản giải thích kết luận định giá; hỏi thêm Hội đồng định giá tài sản về những tình tiết cần thiết.

Các trường hợp định giá lại trong tố tụng hình sự

Định giá lại tài sản trong tố tụng hình sự được thực hiện trong các trường hợp cụ thể theo quy định tại Điều 218 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.  Trường hợp có nghi ngờ kết luận định giá lần đầu, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng tự mình hoặc theo đề nghị của người bị buộc tội, người tham gia tố tụng khác ra văn bản yêu cầu định giá lại tài sản. Việc định giá lại tài sản do Hội đồng định giá tài sản cấp trên trực tiếp thực hiện. Khi có yêu cầu của người tham gia tố tụng hình sự về việc định giá lại tài sản, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét và ra quyết định.

Khoản 5 Điều 21 Nghị định 30/2018/NĐ – CP quy định các trường hợp sau đây không thuộc trường hợp định giá lại tài sản theo quy định tại Điều này:

• Hội đồng định giá chưa thực hiện đúng trình tự, thủ tục định giá hoặc chưa có kết luận về giá của tài sản cần định giá; hoặc thành viên Hội đồng thuộc một trong các trường hợp không được tham gia định giá tài sản;
• Có sự thay đổi về thông tin, đặc điểm của tài sản cần định giá, thay đổi về nội dung yêu cầu định giá khi có yêu cầu bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
• Việc định giá tài sản đối với những trường hợp quy định tại điểm a và b khoản này được thực hiện như trường hợp định giá lần đầu.

Căn cứ, phương pháp xác định giá tài sản trong tố tụng hình sự

Căn cứ định giá tài sản trong tố tụng hình sự được quy định rõ ràng tại Điều 15 Nghị định 30/2018/NĐ-CP. Việc xác định giá cần phải phù hợp với đặc điểm, tính chất của từng loại tài sản cụ thể để đảm bảo tính chính xác.

Tùy theo tài sản là hàng cấm hay tài sản không phải là là hàng cấm mà các căn cứ để xác định giá là khác nhau. Việc định giá tài sản không phải là hàng cấm được hướng dẫn theo khoản 1 Điều 15 Nghị định 30/2018/NĐ-CP còn trường hợp tài sản là hàng cấm thì các căn cứ để xác định giá được quy định tại khoản 2 của Điều này

Các mức giá từ các nguồn thông tin quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều Điều 15 Nghị định 30/2018/NĐ-CP được xác định tại thời điểm và tại nơi tài sản được yêu cầu định giá. Trường hợp thu thập nguồn thông tin về mức giá tài sản tại thời điểm khác hoặc ở địa phương khác thì mức giá đó cần được điều chỉnh phù hợp về thời điểm và nơi tài sản được yêu cầu định giá.

Khoản 1 Điều 17 Nghị định 30/2018/NĐ – CP quy định căn cứ vào loại tài sản; thông tin và đặc điểm của tài sản; tình hình khảo sát giá, thu thập thông tin liên quan đến tài sản cần định giá; Hội đồng định giá thực hiện định giá tài sản theo tiêu chuẩn về thẩm định giá, phương pháp định giá chung đối với hàng hóa, dịch vụ và các tiêu chuẩn, phương pháp định giá quy định tại pháp luật chuyên ngành liên quan đến tài sản cần định giá.

Các câu hỏi thường gặp về định giá tài sản trong tố tụng hình sự

Dưới đây là những câu hỏi thường gặp về định giá tài sản trong tố tụng hình sự để làm rõ hơn vấn đề này.

Ai phải chi trả chi phí cho việc định giá tài sản?

Chi phí định giá, định giá lại tài sản tài sản được gọi là chi phí tố tụng theo quy định tại khoản 4 Điều 135 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015. Căn cứ khoản 1 Điều 136 BLTTHS 2015, các chi phí này do các cơ quan, người đã trưng cầu, yêu cầu, chỉ định chi trả; trường hợp Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước cử người bào chữa thì do Trung tâm này chi trả.

Giá trị tài sản được xác định tại thời điểm nào để truy cứu trách nhiệm hình sự?

Để xác định một hành vi có cấu thành tội phạm hay không và để định khung hình phạt, giá trị tài sản phải được xác định tại thời điểm và tại nơi mà hành vi phạm tội được thực hiện. Nguyên tắc này đảm bảo việc áp dụng pháp luật hình sự một cách chính xác, không bị ảnh hưởng bởi biến động giá cả của thị trường sau thời điểm phạm tội.

Kết luận định giá tài sản có giá trị pháp lý như thế nào đối với Tòa án?

Kết luận định giá tài sản là một nguồn chứng cứ quan trọng, được quy định tại Điều 87 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015. Tuy nhiên, nó không phải là chứng cứ duy nhất và không có giá trị bắt buộc tuyệt đối. Hội đồng xét xử sẽ xem xét, đánh giá kết luận định giá cùng với các chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án một cách khách quan và toàn diện trước khi đưa ra phán quyết cuối cùng.

Khi có kết luận định giá lần đầu và kết luận định giá lại mâu thuẫn nhau, cơ quan tố tụng sẽ xử lý ra sao?

Trường hợp kết luận định giá lần đầu và kết luận định giá lại có sự khác biệt, cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền phải xem xét, đánh giá toàn bộ quy trình, phương pháp, và căn cứ của cả hai lần định giá để quyết định sử dụng kết quả nào. Nếu cần thiết, theo Điều 218 BLTTHS 2015, cơ quan tố tụng có thể quyết định định giá lại lần thứ hai và đây là lần định giá cuối cùng.

Người bị buộc tội hoặc bị hại có quyền tham gia vào phiên họp định giá không?

Người tham gia tố tụng không có quyền trực tiếp tham dự phiên họp nội bộ của Hội đồng định giá. Tuy nhiên, họ có quyền được thông báo về kết luận định giá và có quyền trình bày các ý kiến, nghi ngờ của mình, đồng thời cung cấp các thông tin, tài liệu liên quan cho cơ quan yêu cầu định giá để làm căn cứ đề nghị định giá lại nếu thấy cần thiết.

Việc định giá tài sản để xác định trách nhiệm hình sự và để bồi thường thiệt hại có khác nhau không?

Có sự khác biệt quan trọng. Để xác định trách nhiệm hình sự, giá trị tài sản được tính tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội. Trong khi đó, để xác định mức bồi thường thiệt hại cho bị hại, giá trị tài sản thường được xác định tại thời điểm xét xử sơ thẩm nhằm đảm bảo quyền lợi của người bị thiệt hại được bù đắp một cách thỏa đáng theo giá thị trường hiện tại, theo nguyên tắc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng của Bộ luật Dân sự.

Thời hạn tối đa để Hội đồng định giá phải ra kết luận là bao lâu?

Theo Điều 21 Nghị định 30/2018/NĐ-CP, thời hạn định giá tối đa là 20 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ yêu cầu. Đối với các vụ việc phức tạp hoặc tài sản định giá có đặc điểm đặc thù, thời hạn này có thể được gia hạn nhưng không quá hai lần, mỗi lần không quá 20 ngày.

Điều gì xảy ra nếu Hội đồng định giá vi phạm thủ tục?

Nếu có căn cứ cho rằng Hội đồng định giá đã không thực hiện đúng trình tự, thủ tục hoặc thành viên hội đồng thuộc trường hợp không được tham gia định giá, kết luận định giá đó sẽ không có giá trị pháp lý. Theo Khoản 5 Điều 21 Nghị định 30/2018/NĐ-CP, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ yêu cầu định giá lại, và việc này được coi như định giá lần đầu.

Kết quả thẩm định giá của một công ty tư nhân có được sử dụng trong vụ án hình sự không?

Trong tố tụng hình sự, chỉ có Kết luận định giá tài sản do Hội đồng định giá do cơ quan có thẩm quyền thành lập theo quy định của BLTTHS và Nghị định 30/2018/NĐ-CP mới có giá trị là một nguồn chứng cứ. Chứng thư thẩm định giá của các công ty tư nhân có thể được người tham gia tố tụng nộp cho cơ quan tố tụng như một tài liệu tham khảo để củng cố cho yêu cầu định giá lại, nhưng không thể thay thế kết luận của Hội đồng định giá.

Tư vấn thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn toàn diện về thủ tục định giá tài sản, thủ tục định giá lại tài sản trong tố tụng hình sự cho quý khách hàng.

• Tư vấn về quyền yêu cầu định giá tài sản, định giá lại tài sản và thời điểm thích hợp để thực hiện quyền này trong quá trình tố tụng hình sự
• Soạn thảo đơn đề nghị định giá lại, định giá tài sản cho khách hàng
• Tư vấn thủ tục và quy trình định giá tài sản
• Tham gia vụ án với tư cách người bào chữa/người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho khách hàng

Kết luận

Tóm lại, thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự là một quy trình phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật. Từ việc xác định thẩm quyền, thành lập Hội đồng định giá, cho đến việc thực hiện định giá lại khi có nghi ngờ, mỗi bước đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả vụ án. Hiểu rõ giá trị của kết luận định giá với tư cách là một nguồn chứng cứ quan trọng sẽ giúp các bên bảo vệ quyền lợi của mình.

Để đảm bảo mọi thủ tục được thực hiện chính xác và bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong vụ án hình sự, quý khách hàng hãy liên hệ ngay tổng đài 1900.63.63.87 của Luật Long Phan PMT để nhận được sự tư vấn chuyên sâu và hỗ trợ kịp thời từ luật sư hình sự của Chúng tôi.

Tags: Định giá lại tài sản, Định giá tài sản, hội đồng định giá tài sản, Luât sư hình sự, thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự, Tố tụng hình sự, tư vấn pháp luật hình sự