Hành vi chiếm đoạt tiền bảo hiểm y tế xử lý như thế nào?

Hành vi chiếm đoạt tiền bảo hiểm y tế (BHYT) là hành vi gây thiệt hại cho quỹ BHYT và người tham gia bảo hiểm. Người thực hiện hành vi này có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ vi phạm. Bài viết dưới đây của Long Phan PMT sẽ phân tích cụ thể các quy định pháp luật về xử lý hành vi chiếm đoạt tiền BHYT, từ xác định tính chất bắt buộc của BHYT đến các hình thức xử lý và hướng giải quyết khi bị khởi tố.

Bảo hiểm y tế có phải là loại hình bắt buộc không?

Bảo hiểm y tế (BHYT) là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy định của Luật này để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện. Điều này được quy định rõ trong Điều 2 Luật Bảo hiểm y tế 2008 (được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 1 Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2014). Mọi công dân Việt Nam đều có nghĩa vụ tham gia BHYT, trừ một số trường hợp đặc biệt.

BHYT giúp người dân được chăm sóc sức khỏe, giảm gánh nặng chi phí khi khám chữa bệnh. Mục đích của BHYT là bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho người dân. Nó đóng vai trò quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội.

BHYT hoạt động theo nguyên tắc chia sẻ rủi ro giữa những người tham gia, không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ BHYT được hình thành từ đóng góp của người tham gia, người sử dụng lao động và hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.

Tính bắt buộc của BHYT thể hiện qua việc quy định các nhóm đối tượng phải tham gia như:

• Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên;
• Người lao động là người quản lý doanh nghiệp hưởng tiền lương;
• Cán bộ, công chức, viên chức (sau đây gọi chung là người lao động);
• Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn theo quy định của pháp luật;
• Người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng;
• Người đang hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng do bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hoặc mắc bệnh thuộc danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày;
• Người từ đủ 80 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp tuất hằng tháng;
• Cán bộ xã, phường, thị trấn đã nghỉ việc đang hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng;
• Người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp;
• Sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sỹ quan, binh sỹ quân đội đang tại ngũ;
• Sỹ quan, hạ sỹ quan nghiệp vụ và sỹ quan, hạ sỹ quan chuyên môn, kỹ thuật đang công tác trong lực lượng công an nhân dân, học viên công an nhân dân, hạ sỹ quan, chiến sỹ phục vụ có thời hạn trong công an nhân dân và thân nhân;
• Người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;
• Học viên cơ yếu được hưởng chế độ, chính sách theo chế độ, chính sách đối với học viên ở các trường quân đội, công an;
• Cán bộ xã, phường, thị trấn đã nghỉ việc đang hưởng trợ cấp hằng tháng từ ngân sách nhà nước;
• Người đã thôi hưởng trợ cấp mất sức lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng từ ngân sách nhà nước;
• Người có công với cách mạng, cựu chiến binh;
• Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp đương nhiệm;
• Trẻ em dưới 6 tuổi;
• Người thuộc diện hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội hằng tháng;
• Người thuộc hộ gia đình nghèo;
• Người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn;
• Người đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn;
• Người đang sinh sống tại xã đảo, huyện đảo;
• Thân nhân của người có công với cách mạng là cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng, con của liệt sỹ; người có công nuôi dưỡng liệt sỹ;
• Thân nhân của người có công với cách mạng, trừ các đối tượng quy định tại điểm i khoản này;
• Người đã hiến bộ phận cơ thể người theo quy định của pháp luật;Người nước ngoài đang học tập tại Việt Nam được cấp học bổng từ ngân sách của Nhà nước Việt Nam;
• Người thuộc hộ gia đình cận nghèo;
• Học sinh, sinh viên;
• Nhóm tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình gồm những người thuộc hộ gia đình.

>>>Xem thêm: Các chính sách bảo hiểm xã hội Doanh nghiệp khi hoạt động

Hành vi chiếm đoạt tiền bảo hiểm y tế xử phạt hành chính thế nào?

Hành vi chiếm đoạt tiền bảo hiểm y tế (BHYT) bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 4 và khoản 5 Điều 80 Nghị định 117/2020/NĐ-CP. Cụ thể, mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi chiếm đoạt tiền bảo hiểm y tế.

Đây là mức phạt tiền đối với cá nhân vi phạm. Trường hợp bên vi phạm là tổ chức thì mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân là 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.

Ngoài ra người vi phạm còn bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như:

• Buộc hoàn trả số tiền mà đối tượng tham gia bảo hiểm y tế bị thiệt hại (nếu có).
• Trường hợp không hoàn trả được cho đối tượng thì nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.
• Buộc nộp số lợi bất hợp pháp có được vào tài khoản thu của quỹ bảo hiểm y tế.

Mức phạt này nhằm răn đe, ngăn chặn các hành vi gian lận, lạm dụng quỹ BHYT. Tuy nhiên, nếu hành vi gây thiệt hại lớn hoặc có tính chất nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chiếm đoạt tiền bảo hiểm y tế có bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Chiếm đoạt tiền bảo hiểm y tế (BHYT) có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 215 Bộ luật Hình sự 2015. Điều luật này quy định về tội gian lận BHYT, áp dụng cho hành vi chiếm đoạt tiền BHYT từ 10 triệu đồng trở lên hoặc gây thiệt hại từ 20 triệu đồng trở lên.

Theo đó, người thực hiện hành vi gian lận BHYT có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đến 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. Các hành vi bị truy cứu bao gồm:

• Lập hồ sơ bệnh án, kê đơn thuốc khống.
• Kê tăng số lượng hoặc thêm loại thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật chi phí giường bệnh và các chi phí khác mà thực tế người bệnh không sử dụng.
• Giả mạo hồ sơ, thẻ BHYT.
• sử dụng thẻ bảo hiểm y tế được cấp khống, thẻ bảo hiểm y tế giả, thẻ đã bị thu hồi, thẻ bị sửa chữa, thẻ bảo hiểm y tế của người khác trong khám chữa bệnh hưởng chế độ bảo hiểm y tế trái quy định.

Trong các trường hợp vi phạm các hành vi dưới đây, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đến 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm

• Có tổ chức.
• Có tính chất chuyên nghiệp.
• Chiếm đoạt tiền BHYT từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng.
• Gây thiệt hại từ 200 triệu đến dưới 500 triệu đồng.
• Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt.
• Tái phạm nguy hiểm.
• Phạm tội trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

Trường hợp chiếm đoạt từ 500 triệu đồng trở lên hoặc gây thiệt hại từ 500 triệu đồng trở lên, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 05-10 năm.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền bổ sung từ 10 triệu đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm.

>>>Xem thêm: Khung hình phạt Tội tham ô tài sản trong lĩnh vực y tế có tình tiết giảm nhẹ

Tư vấn hướng giải quyết khi bị khởi tố hành vi gian lận bảo hiểm y tế

Khi bị khởi tố về hành vi gian lận bảo hiểm y tế (BHYT), việc liên hệ và nhận tư vấn từ Luật sư chuyên môn là cần thiết. Tại Long Phan PMT, Chúng tôi cung cấp các dịch vụ sau đây:

• Tư vấn chi tiết về tội danh, khung hình phạt và các quy định pháp luật liên quan.
• Thu thập, đánh giá chứng cứ và xây dựng chiến lược bào chữa phù hợp.
• Tham gia các buổi lấy lời khai, hỏi cung để bảo vệ quyền lợi của khách hàng.
• Nghiên cứu hồ sơ vụ án và đưa ra ý kiến phản biện nếu có sai sót.
• Chuẩn bị bản luận cứ bào chữa và tham gia phiên tòa để bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho khách hàng.
• Tư vấn các biện pháp khắc phục hậu quả và giảm nhẹ hình phạt nếu có.
• Đề xuất phương án giải quyết dân sự (bồi thường thiệt hại) nếu có.
• Tư vấn về quyền kháng cáo, đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm nếu cần thiết.

Hành vi chiếm đoạt tiền bảo hiểm y tế là vi phạm pháp luật nghiêm trọng, có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu Quý khách cần tư vấn chi tiết về vấn đề này, vui lòng liên hệ Long Phan PMT qua hotline 1900.63.63.87 để được hỗ trợ. Chúng tôi cam kết bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp tối đa cho Quý khách.