Gian lận trong đấu thầu gây thiệt hại bao nhiêu bị truy cứu hình sự

Gian lận trong đấu thầu là hành vi vi phạm pháp luật gây ra những tác động xấu đến với kinh tế, xã hội. Để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hoạt động đấu thầu, pháp luật Việt Nam đã quy định rõ ràng các khung hình phạt đối với hành vi này. Việc xử phạt sẽ căn cứ tính chất, mức độ để xem xét bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay chỉ phạt hành chính. Bài viết này của Long Phan PMT sẽ phân tích cấu thành tội gian lận trong đấu thầu và mức độ thiệt hại dẫn đến truy cứu hình sự.

Cấu thành tội gian lận trong đấu thầu

Khách thể của tội phạm

Khách thể của tội phạm này là trật tự quản lý kinh tế, đặc biệt là những quy định về đấu thầu, đảm bảo sự công bằng, minh bạch và cạnh tranh lành mạnh giữa các chủ thể tham gia đấu thầu. Hành vi gian lận trong đấu thầu xâm phạm trực tiếp đến lợi ích của nhà nước, tổ chức, cá nhân và cộng đồng khi những nguyên tắc này bị phá vỡ.

Các quy định về đấu thầu nhằm mục tiêu lựa chọn nhà thầu có năng lực, từ đó đảm bảo hiệu quả kinh tế và sự phát triển bền vững của xã hội. Bất kỳ hành vi gian lận nào trong quá trình đấu thầu đều sẽ gây thiệt hại về kinh tế, xã hội và uy tín của các bên liên quan.

Chủ thể của tội phạm

Chủ thể phải đáp ứng điều kiện về năng lực trách nhiệm hình sự, tức là phải từ đủ 16 tuổi trở lên đối với tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Đối với cá nhân từ 14 đến dưới 16 tuổi, chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng được quy định trong Bộ luật Hình sự.

Mặt khách quan của tội phạm

Mặt khách quan của tội phạm này thể hiện qua hành vi gian lận trong quá trình đấu thầu. Cụ thể, người phạm tội đã có những hành vi gian dối để tác động, can thiệp trái pháp luật vào quá trình đấu thầu nhằm mục đích chiếm đoạt quyền lợi cho bản thân hoặc cho tổ chức của mình.

Các hành vi có thể kể đến bao gồm:

• Thông thầu: Các nhà thầu thông đồng với nhau hoặc với bên mời thầu để dàn xếp kết quả đấu thầu theo hướng có lợi cho một hoặc một số nhà thầu nhất định.
• Cản trở thầu: Sử dụng các biện pháp để ngăn cản, gây khó khăn hoặc cản trở cho các nhà thầu khác tham gia hoặc thực hiện đấu thầu.
• Lập hồ sơ thầu giả: Làm giả hoặc cố ý cung cấp thông tin sai lệch trong hồ sơ dự thầu nhằm đạt được lợi thế trong quá trình xét thầu.
• Thay đổi kết quả đấu thầu: Cố ý làm sai lệch kết quả xét thầu để đảm bảo lợi ích riêng cho mình hoặc bên liên quan.

Mặt khách quan của tội phạm này thường đi kèm với hậu quả là thiệt hại về tài sản hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình đấu thầu công bằng, minh bạch. Việc xác định mức độ thiệt hại do hành vi gian lận gây ra là yếu tố quan trọng để định khung hình phạt.

Mặt chủ quan của tội phạm

Mặt chủ quan của tội gian lận trong đấu thầu được xác định dựa trên yếu tố lỗi cố ý. Người phạm tội thực hiện hành vi với ý thức rõ ràng về hành vi vi phạm của mình và mong muốn đạt được mục đích thông qua việc gian lận. Họ có nhận thức đầy đủ về hành vi phạm tội nhưng vẫn thực hiện với mong muốn đạt được các lợi ích kinh tế hoặc lợi ích khác.

Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp có dấu hiệu gian lận trong đấu thầu đều dẫn đến trách nhiệm hình sự. Việc xác định hành vi có đủ yếu tố cấu thành tội phạm hay không phụ thuộc vào mức độ thiệt hại cụ thể, tính chất và hậu quả do hành vi gây ra.

Gian lận trong đấu thầu gây thiệt hại bao nhiêu thì bị truy cứu hình sự?

Theo Điều 222 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, người thực hiện hành vi gian lận trong đấu thầu sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng trở lên, hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý hành chính hoặc kỷ luật trước đó.

• Mức thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng: Hình phạt có thể từ cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
• Mức thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng: Phạm tội thuộc trường hợp này sẽ bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm.
• Mức thiệt hại từ 1.000.000.000 đồng trở lên: Hình phạt nặng nhất với mức tù từ 10 năm đến 20 năm.

Các hành vi được xem là có dấu hiệu của tội gian lận trong đấu thầu bao gồm:

• Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu;
• Thông thầu;
• Cản trở hoạt động đấu thầu;
• Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu;
• Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu;
• Chuyển nhượng thầu trái phép.

Như vậy, mức độ thiệt hại sẽ quyết định khung hình phạt dành cho hành vi gian lận trong đấu thầu. Đồng thời, người vi phạm còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 đến 05 năm hoặc tịch thu tài sản.

Gian lận đấu thầu chưa đến mức truy cứu hình sự xử phạt thế nào?

Trường hợp hành vi gian lận trong đấu thầu chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự, các cá nhân hoặc tổ chức có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 3 Điều 37 Nghị định 122/2021/NĐ-CP. Mức phạt hành chính được quy định như sau:

• Đối với tổ chức: Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng.
• Đối với cá nhân: Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng.

Ngoài ra, tổ chức, cá nhân vi phạm còn có thể bị tước quyền tham gia đấu thầu, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định tùy theo mức độ và hành vi vi phạm.

>>>Xem thêm: Tư vấn xử lý khi nhà thầu vi phạm hợp đồng liên danh

Dịch vụ luật sư bào chữa tội phạm thực hiện hành vi gian lận trong đấu thầu

Long Phan PMT cung cấp dịch vụ luật sư bào chữa cho các cá nhân, tổ chức bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi gian lận trong đấu thầu. Các dịch vụ luật sư sẽ cung cấp bao gồm:

• Tư vấn các quy định của pháp luật về tội gian lận trong đấu thầu, giúp khách hàng hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình trong quá trình tố tụng.
• Tư vấn về trách nhiệm pháp lý, khung hình phạt có thể áp dụng dựa trên mức độ thiệt hại và vai trò của khách hàng trong hành vi vi phạm.
• Tham gia các buổi làm việc với cơ quan điều tra.
• Chuẩn bị các tài liệu, đơn từ, và lập luận pháp lý để trình bày trước tòa, giúp bảo vệ bị cáo.
• Đề nghị tòa án xem xét các yếu tố giảm nhẹ như vai trò phụ, hoàn cảnh cá nhân, mức độ thiệt hại thực tế, từ đó yêu cầu giảm nhẹ hình phạt.
• Nếu bị cáo không đồng ý với bản án sơ thẩm, hướng dẫn khách hàng nộp đơn kháng cáo lên tòa án cấp phúc thẩm để xem xét lại vụ án.

>>>Xem thêm: Dịch vụ luật sư bào chữa cho tội phạm kinh tế

Như vậy, gian lận trong đấu thầu không chỉ gây thiệt hại về mặt tài chính mà còn ảnh hưởng lớn đến tính minh bạch của quá trình đấu thầu. Tùy vào mức độ vi phạm và thiệt hại người thực hiện hành vi này phải chịu các hình phạt hành chính hoặc hình sự. Nếu còn thắc mắc về hành vi này hoặc có nhu cầu tư vấn hình sự chuyên sâu vui lòng liên hệ 1900636387 để Long Phan PMT hỗ trợ.