Giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ

Giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không có giấy tờ là một quy trình pháp lý phức tạp, đòi hỏi sự cẩn trọng và hiểu biết về pháp luật. Để phân chia di sản và có thể được công nhận quyền sử dụng đất, các bên cần nắm rõ các bước từ thu thập chứng cứ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất, thực hiện thủ tục đề nghị cung cấp dữ liệu đất đai, tiến hành thương lượng, hòa giải, cho đến chuẩn bị thủ tục khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền theo quy định của Bộ luật Dân sự và Luật Đất đai 2024. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết các giải pháp và căn cứ pháp lý quan trọng.

Giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không có giấy tờ theo thủ tục nào
Giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không có giấy tờ theo thủ tục nào

Nội Dung Bài Viết

Thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ

Tranh chấp thừa kế đất đai thường được giải quyết thông qua thương lượng và/hoặc khởi kiện tại Tòa án. Ngoài ra, các bên có thể lựa chọn hòa giải tại UBND cấp xã, tuy nhiên, đây không phải là thủ tục bắt buộc trước khi khởi kiện. 

Việc thương lượng được thực hiện dựa trên thiện chí giữa các bên và không có quy trình thủ tục chi tiết được quy định trong quy định pháp luật. Do đó, nội dung mục này, Chúng tôi sẽ trình bày quy trình thủ tục khởi kiện tranh chấp thừa kế đất. Tuy nhiên, do tính đặc thù của đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ, trước khi khởi kiện, người khởi kiện cần thực hiện thêm thủ tục đề nghị cung cấp dữ liệu đất đai để xác định di sản là nhà đất hợp pháp, làm căn cứ cho việc khởi kiện.

Thực hiện thủ tục đề nghị cung cấp dữ liệu đất đai

Khi khởi kiện, người khởi kiện cần chứng minh cho yêu cầu khởi kiện của mình. Đối với thừa kế đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ, việc chứng minh nhà đất là di sản hợp pháp để phân chia sẽ phức tạp hơn. Khi đó, người khởi kiện cần thực hiện thủ tục đề nghị cung cấp dữ liệu đất đai để chứng minh và làm căn cứ cho việc khởi kiện.

Các tài liệu thu thập được thể hiện thông qua các tài liệu kê khai, tài liệu chứng minh quyền sử dụng đất đai qua các thời kỳ; các tài liệu thể hiện giao dịch sử dụng đất; xác nhận của Ủy ban Nhân dân về hiện trạng đất đai.

Về thủ tục chi tiết, mời Quý độc giả, Quý khách hàng tham khảo bài viết “Hướng dẫn trích lục thông tin nhà đất nhanh chóng” của Chúng tôi.

Khởi kiện tranh chấp thừa kế đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ

Khi tranh chấp thừa kế đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ không thể giải quyết bằng thương lượng, hòa giải, việc khởi kiện là hành động pháp lý cần thực hiện.

Thủ tục khởi kiện tranh chấp thừa kế đất chưa có sổ đỏ, không có giấy tờ tương tự như tranh chấp thừa kế đất đai thông thường. Quy trình cơ bản có các bước sau đây:

  1. Bước 1: Chuẩn bị và nộp đơn khởi kiện đến Tòa án nơi bị đơn cư trú.
  2. Bước 2: Tòa án xem xét đơn khởi kiện và thụ lý nếu đủ điều kiện.
  3. Bước 3: Chuẩn bị xét xử. Trong quá trình chuẩn bị xét xử, Tòa án có thể thực hiện các thủ tục xem xét thẩm định tại chỗ, thẩm định giá hoặc định giá tài sản, …
  4. Bước 4: Xét xử sơ thẩm vụ án.
  5. Bước 5: Kháng cáo, kháng nghị và thực hiện phúc thẩm vụ án (nếu có).

Cụ thể từng bước, Quý khách hàng có thể tham khảo bài viết “Giải quyết tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất như thế nào?” của Chúng tôi.

Thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ
Thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ

Căn cứ giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa sổ đỏ, không giấy tờ

Để giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ, Tòa án thường căn cứ vào các cơ sở sau đây:

  • Căn cứ xác định nhà đất là di sản hợp pháp, thuộc quyền sở hữu của người chết, bao gồm:
    • Nguồn gốc sử dụng đất.
    • Quá trình sử dụng đất.
    • Hiện trạng sử dụng đất.
  • Phương thức phân chia thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ: thừa kế theo di chúc hay thừa kế theo pháp luật; phân chia theo giá trị hay chia theo hiện trạng.
  • Quyền của người quản lý, tôn tạo nhà đất là di sản.

Câu hỏi liên quan về giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ

Dưới đây là những tổng hợp của Chúng tôi về những câu hỏi liên quan đến giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ.

Việc định giá nhà đất không có sổ đỏ để chia thừa kế tại Tòa án được tiến hành ra sao?

Khi giải quyết tranh chấp, nếu các bên không thỏa thuận được về giá trị nhà đất không có sổ đỏ, Tòa án sẽ tiến hành thủ tục định giá tài sản theo quy định tại Điều 104 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Tòa án có thể thành lập Hội đồng định giá hoặc trưng cầu tổ chức thẩm định giá chuyên nghiệp. Việc định giá sẽ dựa trên giá thị trường tại thời điểm xét xử, có xem xét đến các yếu tố như vị trí, diện tích, hiện trạng sử dụng, tình trạng pháp lý (mặc dù chưa có sổ đỏ nhưng có các giấy tờ, bằng chứng khác về quyền sử dụng hợp pháp), và các yếu tố ảnh hưởng khác để xác định giá trị tài sản một cách hợp lý.

Sau khi bản án của Tòa án phân chia di sản là đất không có sổ đỏ có hiệu lực, làm thế nào để người thừa kế được cấp Giấy chứng nhận?

Sau khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật về việc phân chia di sản là quyền sử dụng đất (dù đất đó trước đây chưa có sổ đỏ nhưng Tòa án đã công nhận quyền sử dụng hợp pháp), người được hưởng thừa kế có quyền làm thủ tục đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật Đất đai 2024 và các văn bản hướng dẫn. Hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận sẽ bao gồm bản án hoặc quyết định của Tòa án, cùng với các giấy tờ tùy thân và giấy tờ khác theo yêu cầu của cơ quan đăng ký đất đai.

Di chúc để lại nhà đất chưa có sổ đỏ có được coi là hợp pháp không?

Một di chúc định đoạt nhà đất chưa có sổ đỏ vẫn có thể được coi là hợp pháp nếu đáp ứng đủ các điều kiện về hiệu lực của di chúc theo quy định tại Điều 624 đến Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 (ví dụ: người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt; nội dung di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc phù hợp). Việc nhà đất chưa có sổ đỏ không làm di chúc vô hiệu, nhưng việc thi hành di chúc sẽ phụ thuộc vào kết quả xác minh, công nhận quyền sử dụng đất hợp pháp của người đã mất đối với nhà đất đó theo quy định của pháp luật đất đai.

Người thừa kế đang trực tiếp quản lý, sử dụng đất không có sổ đỏ của người chết để lại có được ưu tiên gì khi chia di sản không?

Khi chia di sản là đất không có sổ đỏ, người thừa kế đang trực tiếp quản lý, sử dụng đất đó có thể được xem xét một số ưu tiên nhất định, đặc biệt nếu việc quản lý, sử dụng đó là hợp pháp, ổn định, lâu dài và họ đã có công sức duy trì, tôn tạo di sản. Theo Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015, khi phân chia di sản, nếu có người thừa kế đã chung sống với người để lại di sản hoặc đã có công sức quản lý, tôn tạo di sản, thì người đó có thể được ưu tiên nhận hiện vật hoặc được thanh toán một phần giá trị công sức. Tòa án sẽ xem xét từng trường hợp cụ thể để đảm bảo quyền lợi hợp lý cho các bên.

Phần công sức đóng góp vào việc tôn tạo, duy trì giá trị nhà đất không có sổ đỏ được Tòa án tính cho người thừa kế như thế nào?

Khi giải quyết tranh chấp, Tòa án sẽ xem xét yêu cầu về công sức tôn tạo, duy trì giá trị nhà đất không có sổ đỏ của người thừa kế theo quy định tại Điều 615 và Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015. Người yêu cầu phải chứng minh được những đóng góp cụ thể của mình (ví dụ: chi phí xây dựng, sửa chữa, cải tạo làm tăng giá trị tài sản; công sức quản lý trực tiếp giúp di sản không bị hư hỏng, lấn chiếm). Tòa án có thể yêu cầu định giá phần giá trị tăng thêm do công sức đóng góp hoặc xem xét một cách hợp lý để trích một phần giá trị di sản tương xứng với công sức đó để thanh toán cho người có công trước khi chia thừa kế.

Nếu đất không có sổ đỏ là nơi ở duy nhất của một trong các đồng thừa kế, việc phân chia sẽ được ưu tiên giải quyết ra sao?

Trường hợp đất không có sổ đỏ là nơi ở duy nhất của một trong các đồng thừa kế và họ không có chỗ ở nào khác, Tòa án sẽ cân nhắc yếu tố này khi phân chia di sản để đảm bảo quyền có chỗ ở hợp pháp theo Hiến pháp và pháp luật.

Theo nguyên tắc ưu tiên chia hiện vật, nếu các bên thỏa thuận được và việc chia không ảnh hưởng lớn đến giá trị sử dụng, người đang ở có thể được ưu tiên nhận phần đất có nhà và thanh toán giá trị chênh lệch cho các đồng thừa kế khác. Nếu không thể chia hiện vật, việc giải quyết có thể theo hướng người đó tiếp tục sử dụng và thanh toán giá trị kỷ phần cho người khác, hoặc bán tài sản để chia tiền, nhưng Tòa án sẽ xem xét giải pháp hợp tình, hợp lý nhất.

Nhà đất không sổ đỏ hình thành trong thời kỳ hôn nhân của người đã mất được xác định là di sản riêng hay tài sản chung vợ chồng như thế nào?

Việc xác định nhà đất không sổ đỏ hình thành trong thời kỳ hôn nhân của người đã mất là di sản riêng hay tài sản chung vợ chồng sẽ căn cứ vào các quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình. Theo nguyên tắc chung, tài sản được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân là tài sản chung của vợ chồng (Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014), trừ trường hợp được tặng cho riêng, thừa kế riêng hoặc có thỏa thuận khác. Người yêu cầu xác định là tài sản riêng phải có nghĩa vụ chứng minh. Nếu là tài sản chung, phần tài sản của người vợ/chồng còn sống sẽ được tách ra, phần còn lại của người đã mất mới được xác định là di sản để chia thừa kế.

Chi phí khởi kiện và giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất không có sổ đỏ có cao hơn trường hợp đất đã có sổ không?

Chi phí khởi kiện ban đầu (tạm ứng án phí) thường được tính dựa trên giá trị tài sản tranh chấp theo Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14, không phân biệt đất có sổ hay không. Tuy nhiên, tổng chi phí giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất không có sổ đỏ có thể cao hơn do tính chất phức tạp của việc thu thập chứng cứ, xác minh nguồn gốc, định giá tài sản. Các chi phí phát sinh thêm có thể bao gồm chi phí trích lục hồ sơ đất đai, chi phí cho Thừa phát lại lập vi bằng, chi phí giám định (nếu cần), và thời gian giải quyết vụ án có thể kéo dài hơn, dẫn đến các chi phí gián tiếp khác.

Khi nào thì nên lựa chọn thương lượng thay vì khởi kiện đối với tranh chấp thừa kế đất không giấy tờ?

Thương lượng luôn là phương án được khuyến khích hàng đầu trong mọi tranh chấp, kể cả tranh chấp thừa kế đất không giấy tờ, nhằm tiết kiệm thời gian, chi phí và duy trì tình cảm gia đình. Nên lựa chọn thương lượng khi: các bên đồng thừa kế còn thiện chí, sẵn sàng lắng nghe và nhân nhượng; có cơ sở để xác định tương đối rõ ràng về quyền lợi của mỗi người; các chứng cứ về nguồn gốc, quá trình sử dụng đất tương đối rõ ràng dù không có sổ đỏ; và các bên muốn có giải pháp nhanh chóng, ít tốn kém. Nếu thương lượng không thành hoặc một bên không hợp tác, việc khởi kiện ra Tòa án là biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi.

Tư vấn thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế không có sổ đỏ

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý liên quan đến giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất không có sổ đỏ như sau:

  • Tư vấn xác định quyền thừa kế nhà đất không có sổ đỏ.
  • Tư vấn thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã, bao gồm việc chuẩn bị hồ sơ, tham gia hòa giải và xử lý kết quả hòa giải.
  • Tư vấn thủ tục khởi kiện tranh chấp thừa kế nhà đất tại Tòa án, bao gồm việc chuẩn bị hồ sơ, nộp đơn khởi kiện và tham gia phiên tòa.
  • Tư vấn về quyền và nghĩa vụ của người thừa kế, bao gồm quyền sử dụng, chuyển nhượng và chia tài sản.
  • Tư vấn về chia di sản thừa kế theo hiện vật hoặc theo giá trị, bao gồm việc chia theo hiện vật hoặc chia theo giá trị, và các phương thức thực hiện phù hợp.
  • Tư vấn về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho nhà đất không có sổ đỏ, bao gồm việc chuẩn bị hồ sơ, xác minh nguồn gốc đất và tài sản gắn liền với đất.
  • Tư vấn về quyền lợi của người thừa kế trong trường hợp nhà đất không có sổ đỏ, bao gồm quyền sử dụng, chuyển nhượng và chia tài sản.
  • Tư vấn về việc giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất không có sổ đỏ, bao gồm hòa giải, thương lượng và khởi kiện tại Tòa án.

Kết luận

Bài viết đã phân tích sự cần thiết của việc thu thập các tài liệu chứng minh nguồn gốc, quá trình sử dụng đất liên tục, ổn định và thủ tục đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền cung cấp dữ liệu đất đai để làm cơ sở xác lập quyền. Đồng thời, nhấn mạnh vai trò của việc ưu tiên thương lượng, hòa giải giữa các đồng thừa kế trước khi cân nhắc đến biện pháp khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo trình tự của Bộ luật Tố tụng Dân sự. Tòa án sẽ dựa trên các chứng cứ về tính hợp pháp của di sản, di chúc (nếu có) hoặc quy định thừa kế theo pháp luật, cũng như công sức quản lý, tôn tạo của các bên để đưa ra phán quyết phân chia di sản công bằng.

Công ty Luật Long Phan PMT chuyên cung cấp dịch vụ vấn pháp toàn diện về giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất không sổ đỏ. Với đội ngũ luật giàu kinh nghiệm tận tâm, chúng tôi cam kết hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn hòa giải ban đầu đến khi phán quyết cuối cùng của tòa án. Để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ pháp lý, bạn có thể liên hệ trực tiếp với Luật Long Phan PMT qua hotline: 1900636387 để được hỗ trợ.

Tags: , , , , , , , ,

Luật sư điều hành Phan Mạnh Thăng

Thạc Sĩ – Luật Sư Phan Mạnh Thăng thành viên đoàn luật sư Tp.HCM. Founder Công ty luật Long Phan PMT. Chuyên tư vấn giải quyết các vấn đề về đất đai, hợp đồng thương mại ổn thỏa và nhanh nhất. 13 năm kinh nghiệm của mình, Luật sư đã giải quyết thành công nhiều yêu cầu pháp lý.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Luật Long Phan PMT chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng Luật Long Phan PMT sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

(2) bình luận “Giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất chưa có sổ đỏ, không giấy tờ

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

  1. Nguyễn Thắng says:

    Kính gửi luật sư.tôi có vấn đề này xin hỏi và nhờ luật sư tư vấn dùm ạ.
    Tôi chung sống cùng Bố Mẹ cho đến khi tất cả bố và mẹ đến nay đã mất.trước lúc họ mất,ho có tự nguyện viết DI CHÚC bằng tay.một văn bản có hai dòng chữ của hai người nhưng không ký tên,không chứng nhận gì của nhà nước.lúc còn sống ông bà vẫn nói miệng rằng nhà này con út sẽ được toàn quyền sử dụng.nhưng đến khi cả ông và bà đã mất đến hôm nay thì tôi phát hiện giấy tờ trên đã được cất giữ trong tủ.và hôm nay những thành viên các anh,các chị đòi tranh chấp phân chia căng nhà trên mà tôi đã và đang tôn thờ ông bà .
    Giờ tôi phải làm thế nào thưa luật ,xin cảm ơn và trân trọng!

    • Luật Sư Vũ Viết Năng says:

      Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về Công ty Luật Long Phan PMT. Về thông tin bạn cung cấp, chúng tôi xin được tư vấn như sau:
      Thoe thông tin bạn cung cấp thì bố mẹ bạn trước lúc mất có viết di chúc và cất trong tủ, trên đó lại không có chữ ký. Theo Điều 633 Bộ Luật Dân sự 2015 thì khi lập di chúc không có người làm chứng, người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc. Do đó, di chúc của bố mẹ bạn sẽ không có giá trị pháp lý và theo quy định tại Điều 650 Bộ Luật Dân sư 2015 thì trường hợp di chúc không hợp pháp thì áp dụng thừa kế theo pháp luật.
      Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn liên quan đến thắc mắc của bạn. Nếu như bạn có bất cứ vướng mắc nào, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua HOTLINE 1900.63.63.87 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất. Xin cảm ơn!

  Miễn Phí: 1900.63.63.87