Giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình

Giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình thường phát sinh từ việc xác định mốc giới đất, quyền sở hữu chung hay hành vi lấn chiếm. Tranh chấp có thể liên quan đến cây mọc trên ranh, cành rễ xâm lấn, hoặc tường rào xây sai vị trí gây thiệt hại cho bất động sản liền kề. Bài viết dưới đây của Luật Long Phan PMT sẽ phân tích quy định pháp luật, quy trình giải quyết và giải pháp pháp lý cụ thể để Quý khách hàng tham khảo.

Phân loại tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình

Giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình bắt đầu từ việc xác định chính xác loại tranh chấp. Phân loại tranh chấp theo đúng bản chất pháp lý giúp áp dụng biện pháp xử lý phù hợp. Mỗi loại tranh chấp liên quan đến cây ranh, tường rào có căn cứ pháp lý và hướng giải quyết riêng biệt.

Cây ranh (cây mọc ngay mốc/đường ranh)

Theo nguyên tắc, cây ranh mọc ngay trên mốc hoặc ngay ranh giới là sở hữu chung của hai bên theo khoản 3 Điều 176 Bộ luật Dân sự năm 2015. Theo đó, các bên đều có nghĩa vụ bảo vệ, chăm sóc; nếu có hoa lợi phát sinh từ cây và chi phí xử lý thì chia đều cho hai bên, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Khi hai bên không thống nhất được về việc xử lý cây ranh, các bên có thể nhờ Ủy ban nhân dân cấp xã tiến hành hòa giải bắt buộc. Nếu hòa giải không thành, Tòa án sẽ phân định quyền và nghĩa vụ của từng bên. Tranh chấp cây ranh thường phức tạp vì liên quan đến quyền lợi kinh tế từ cây trồng như thu hoạch quả, gỗ.

>> Xem thêm: Căn cứ giải quyết tranh chấp xác định ranh giới đất 

Cây trồng sát ranh, cành/rễ lấn sang

Theo khoản 2 Điều 175 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định người sử dụng đất chỉ được trồng cây và làm các việc khác trong khuôn viên đất thuộc quyền sử dụng của mình và theo ranh giới đã được xác định; nếu rễ cây, cành cây vượt quá ranh giới thì phải xén rễ, cắt, tỉa cành phần vượt quá, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Việc lấn chiếm này có thể gây thiệt hại như nứt tường, tắc cống thoát nước, rụng quả làm hư hại tài sản. Bên bị ảnh hưởng có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại cụ thể kèm chứng cứ chứng minh. Khoản 11 Điều 12 Luật Xây dựng năm 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) quy định rõ trách nhiệm đảm bảo không xâm lấn, gây nguy hiểm cho công trình lân cận.

>>> Xem thêm: Hướng xử lý khi cây trồng lấn chiếm không gian

Tường rào/móng tường lấn ranh

Tường rào/móng tường lấn ranh được phân biệt theo vị trí xây dựng. Nếu tường xây trên đường ranh pháp lý thì được coi là tài sản chung theo khoản 2 Điều 176 Bộ luật Dân sự năm 2015, trừ khi có thỏa thuận khác. Nếu tường lấn sang phần đất hàng xóm thì hành vi này được xem là lấn chiếm trái pháp luật. Chủ sở hữu tường có thể bị buộc tháo dỡ phần lấn chiếm, trả lại đất và bồi thường thiệt hại.

Xác minh, thu thập chứng cứ tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình

Thu thập chứng cứ chứng minh là bước then chốt trong giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình. Chứng cứ đầy đủ, chính xác quyết định thành công của quá trình giải quyết tranh chấp. Hệ thống chứng cứ cần được sưu tập có phương pháp, đảm bảo tính pháp lý.

• Giấy tờ đất đai: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;
• Hợp đồng mua bán/chứng thư cũ;
• Biên bản cắm mốc khi giao dịch đất đai, phân chia thừa kế cung cấp thông tin về ranh giới ban đầu;
• Trích lục, bản đồ địa chính qua các thời kỳ 1999, 2003, 2010, 2020; 
• Sổ mục kê đất đai;
• Hồ sơ đo vẽ cũ từ Văn phòng Đăng ký đất đai;
• Hình ảnh, video hiện trạng và nhật ký sự việc việc lấn ranh;
• Ghi chép chi tiết ngày tháng các sự cố như rụng cành, nứt tường, ngập úng do cây/tường gây ra;
• Nhân chứng chứng kiến việc lấn ranh như tổ trưởng khu phố, trưởng ấp, cán bộ địa chính xã;
• Giấy phép xây dựng, hồ sơ hoàn công đối với tường rào nếu có;
• Bằng chứng thiệt hại như báo giá sửa chữa, biên bản hiện trường do cơ quan có thẩm quyền lập đối với cây ranh;
• Tài liệu chứng cứ khác có liên quan.

Một số tài liệu trên cần được đối chiếu với hiện trạng thực tế để xác định sự thay đổi. Trường hợp giấy tờ bị thất lạc, các bên có thể yêu cầu cấp lại hoặc tìm trong hồ sơ lưu trữ của cơ quan có thẩm quyền.

Thương lượng giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình

Thương lượng là bước đầu tiên trong giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình. Phương thức này tiết kiệm thời gian, chi phí và duy trì mối quan hệ láng giềng tốt. Thành công của thương lượng phụ thuộc vào cách tiếp cận chuyên nghiệp và căn cứ pháp lý rõ ràng.

Gửi thư yêu cầu

Gửi thư yêu cầu bằng văn bản thể hiện thiện chí giải quyết một cách văn minh. Nội dung thư cần nêu rõ các yêu cầu cụ thể: tôn trọng ranh giới theo pháp luật, cắt tỉa cành rễ lấn sang, sửa/di chuyển tường về đúng ranh giới, bồi thường thiệt hại cụ thể, thời gian khắc phục hợp lý. Thời hạn thực hiện được ấn định từ 7-10 ngày để bên đối phương có đủ thời gian cân nhắc. Thư yêu cầu cần được gửi có xác nhận để có căn cứ cho các bước tiếp theo.

Cần lập biên bản có sự chứng kiến của chính quyền địa phương nếu thỏa thuận thành

Nếu thương lượng thành công, nên lập biên bản thỏa thuận, có chữ ký hai bên và sự chứng kiến của chính quyền địa phương (Ủy ban nhân dân xã, phường hoặc đại diện tổ dân phố) để bảo đảm giá trị pháp lý. Biên bản cần ghi rõ nội dung thỏa thuận, thời hạn thực hiện, trách nhiệm từng bên. Việc có chứng kiến của cơ quan có thẩm quyền giúp thỏa thuận có giá trị pháp lý cao, dễ dàng thực thi. Trường hợp thỏa thuận không thành, biên bản làm chứng sẽ là căn cứ chứng minh thiện chí của Quý khách hàng trong quá trình giải quyết tranh chấp. 

Hòa giải giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình

Hòa giải là cơ chế quan trọng, vừa là thủ tục bắt buộc trong tranh chấp đất đai, vừa là phương án giúp tiết kiệm chi phí, thời gian so với khởi kiện, đồng thời duy trì quan hệ láng giềng ổn định. Các bên có thể thỏa thuận linh hoạt về việc cắt tỉa cây, điều chỉnh tường hoặc chia sẻ chi phí sửa chữa. 

>> Xem thêm: Chi phí dự kiến khi giải quyết tranh chấp đất đai

Hòa giải bắt buộc tại Ủy ban nhân dân cấp xã

Hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã đối với tranh chấp ranh giới là thủ tục bắt buộc theo khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai năm 2024. Thủ tục hòa giải phải được tiến hành trước khi khởi kiện ra Tòa án. Quá trình hòa giải được thực hiện theo trình tự nghiêm ngặt với sự tham gia của cơ quan có thẩm quyền.

Trước khi hòa giải, các bên cần gửi đơn đề nghị trích đo địa chính tại Văn phòng Đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Trung tâm Kỹ thuật tài nguyên và môi trường yêu cầu xác định ranh giới theo hồ sơ địa chính và mốc giới pháp lý nhằm có căn cứ khách quan. Để tiến hành hòa giải cần nộp đơn đề nghị hòa giải tranh chấp ranh giới kèm toàn bộ chứng cứ tới Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp. Trình tự thủ tục giải quyết được tuân theo quy định tại khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai năm 2024, chi tiết hơn tại Điều 105 Nghị định số 102/2024/NĐ-CP. 

Kết quả hòa giải tranh chấp đất đai phải được lập thành biên bản. Nếu hòa giải thành công, các bên thực hiện theo thỏa thuận và tiến hành ghi nhận mốc giới mới. Nếu hòa giải không thành thì đây cũng là điều kiện để đương sự khởi kiện tại Tòa án. 

Hòa giải đối thoại tại Tòa án

Hòa giải tại Trung tâm hòa giải, đối thoại thuộc Tòa án được thực hiện theo nguyên tắc tại Điều 5 Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án năm 2020, đồng thời tuân theo trình tự thủ tục quy định tại Chương III của Luật này. Đây là cơ chế giải quyết tranh chấp mang tính chất hỗ trợ, khuyến khích các bên tự thỏa thuận với nhau thay vì phải tham gia ngay vào quá trình tố tụng. Phương thức này giúp tiết kiệm đáng kể thời gian, công sức và chi phí, đồng thời giảm thiểu căng thẳng, giữ gìn mối quan hệ giữa các bên, nhất là trong những tranh chấp phát sinh từ việc sử dụng đất, cây ranh hoặc tường rào liền kề.

Trong quá trình hòa giải, Hòa giải viên đóng vai trò trung gian khách quan, tạo điều kiện để các bên trình bày quan điểm, đưa ra giải pháp và tìm kiếm sự đồng thuận. Kết quả hòa giải thành được lập thành văn bản, có giá trị pháp lý ràng buộc tương tự như quyết định công nhận sự thỏa thuận của Tòa án. Trường hợp hòa giải thành công, các bên thực hiện theo thỏa thuận và tiến hành ghi nhận mốc giới mới. Trường hợp hòa giải không thành, quyền khởi kiện của đương sự tại Tòa án vẫn được bảo đảm theo quy định của pháp luật, không bị hạn chế hay ảnh hưởng.

Khởi kiện giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình

Khởi kiện là biện pháp cuối cùng khi thương lượng và hòa giải không thành công trong tranh chấp cây ranh/tường rào. Quá trình kiện tụng yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Luật Tố tụng Dân sự. Hiểu rõ thủ tục pháp lý giúp Quý khách chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và theo đúng trình tự.

Thời hiệu

Tranh chấp cây ranh hoặc tường rào thực chất là một dạng tranh chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất. Bởi lẽ, việc xác định cây mọc trên ranh, tường xây trên hoặc lấn sang đất liền kề đều liên quan trực tiếp đến phạm vi quyền sử dụng đất hợp pháp và quyền sở hữu tài sản trên đất của các bên. Theo khoản 3 Điều 155 Bộ luật Dân sự năm 2015, tranh chấp về quyền sử dụng đất thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện. Do đó, các bên có quyền khởi kiện bất cứ thời điểm nào.

Đối với yêu cầu bồi thường thiệt hại do cây, công trình gây ra, thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm theo Điều 588 Bộ luật Dân sự năm 2015. 

Thẩm quyền

Tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình là tranh chấp về pháp luật đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án theo khoản 9 Điều 26 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015. Căn cứ theo khoản 1 Điều 39, điểm a khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 (được sửa đổi bởi Khoản 2 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án năm 2025), theo đó, Tòa án nhân dân khu vực nơi có đất là Tòa án có thẩm quyền giải quyết. 

Đơn khởi kiện và tài liệu chứng cứ đính kèm

Thành phần hồ sơ khởi kiện giải quyết tranh chấp gồm: 

• Đơn khởi kiện phải tuân theo mẫu số 23-DS ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP và đáp ứng đủ nội dung theo khoản 4 Điều 189 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015;
• Biên bản hòa giải (nếu có); 
• Biên bản thương lượng (nếu có);
• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;
• Trích lục địa chính;
• Tài liệu chứng cứ liên quan được trình bày tại mục 2. 

Thủ tục thụ lý

Theo khoản 1 Điều 190 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, người khởi kiện làm đơn khởi kiện kèm theo tài liệu, chứng cứ gửi đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án. Tiếp đó, Thẩm phán thông báo cho người khởi kiện để họ đến Tòa án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí. Người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí theo Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 và nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí. Thẩm phán sẽ thụ lý đơn khởi kiện khi người khởi kiện nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí theo Điều 195 Bộ luật này. 

Trình tự giải quyết

Trình tự giải quyết tranh chấp được tuân theo Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 như sau: 

Sau khi thụ lý vụ án, Chánh án Tòa án quyết định phân công Thẩm phán giải quyết vụ án. Tiếp đó, Thẩm phán ra quyết định đưa vụ án ra xét xử rồi phiên tòa sơ thẩm được mở và xét xử theo trình tự tại Chương XIV Bộ luật này. 

Nếu không đồng ý với bản án/quyết định sơ thẩm của Tòa án cấp sơ thẩm, người kháng cáo làm đơn kháng cáo có đầy đủ nội dung theo khoản 1 Điều 272 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015. Tòa án cấp sơ thẩm phải kiểm tra tính hợp lệ của đơn kháng cáo. Sau khi xem xét đơn kháng cáo, Tòa án cấp sơ thẩm phải thông báo cho người kháng cáo biết để họ nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm theo quy định của pháp luật. 

Ngay sau khi nhận được hồ sơ vụ án, kháng cáo, kháng nghị và tài liệu, chứng cứ kèm theo, Tòa án cấp phúc thẩm phải vào sổ thụ lý. Sau đó, Thẩm phán sẽ ra quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm rồi phiên tòa xét xử phúc thẩm được mở và xét xử theo quy định tại Chương XVII Bộ luật này.  

>>> Xem thêm: Hướng giải quyết tranh chấp lấn chiếm đất chi tiết từ A đến Z

Thực tiễn căn cứ để xác định và giải quyết tranh chấp về cây và tường ranh

Thực tiễn xử lý tranh chấp cây ranh/tường rào đòi hỏi áp dụng linh hoạt các quy định pháp luật. Mỗi trường hợp cụ thể có đặc thù riêng cần được phân tích kỹ lưỡng. Kinh nghiệm thực tế cho thấy các nguyên tắc xử lý cần được vận dụng phù hợp với tình hình thực tế.

Cành, rễ vượt ranh

Theo khoản 2 Điều 175 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định rễ cây, cành cây vượt quá ranh giới thì chủ cây phải xén rễ, cắt, tỉa cành phần vượt quá để phòng ngừa nguy hiểm. Việc lấn chiếm này nếu gây thiệt hại bên bị ảnh hưởng có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại cụ thể kèm chứng cứ chứng minh. Việc chứng minh mối quan hệ nhân quả giữa cây và thiệt hại là yếu tố quan trọng. Chủ cây không thể viện lý do cây mọc tự nhiên để trốn tránh trách nhiệm pháp lý. 

Biện pháp khắc phục cần được thực hiện ngay sau khi có yêu cầu hợp lý trong thời hạn hợp lý. Thông thường, thời hạn từ 7-15 ngày được coi là phù hợp tùy theo tính chất công việc cần thực hiện. Việc cắt tỉa phải đảm bảo không làm chết cây và không ảnh hưởng đến phần cây ở phía bên sở hữu. Trường hợp tranh chấp về phương pháp cắt tỉa, có thể mời chuyên gia nông nghiệp tham gia tư vấn hoặc do cơ quan chuyên môn quyết định.

Cây ranh là thuộc sở hữu chung

Cây ranh thuộc sở hữu chung yêu cầu sự thống nhất của cả hai bên trong việc chặt bỏ, di dời. Trường hợp cây gây mất an toàn nghiêm trọng như nguy cơ đổ, làm nứt móng bên kia, bên bị ảnh hưởng có thể yêu cầu Tòa án cho phép xử lý. Quyền lợi kinh tế từ cây như thu hoạch quả, gỗ được chia đều trừ khi có thỏa thuận khác như mục 1 đã trình bày. 

Trường hợp cây ranh gây mất an toàn nghiêm trọng như nguy cơ đổ trong mưa bão, rễ làm nứt móng nhà, cành khô có thể rơi gây thương tích, pháp luật cho phép bên bị ảnh hưởng yêu cầu Tòa án ra quyết định xử lý. Tòa án sẽ cân nhắc mức độ nguy hiểm thực tế, giá trị kinh tế của cây, khả năng khắc phục để ra quyết định phù hợp. 

Thoát nước – nền, móng tường

Hệ thống thoát nước và móng tường phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc không được xâm lấn ranh giới theo Luật Xây dựng và các quy chuẩn kỹ thuật. Việc xả nước thải, nước mưa sang đất hàng xóm mà không có thỏa thuận là hành vi vi phạm pháp luật. Chủ nhà có nghĩa vụ xây dựng hệ thống thoát nước riêng biệt hoặc thống nhất với hàng xóm về phương án thoát nước chung. 

Vấn đề sạt lở đất do nước từ nhà hàng xóm chảy sang là tranh chấp phổ biến cần được xử lý dựa trên nguyên tắc bồi thường thiệt hại. Bên gây ra sạt lở phải có trách nhiệm gia cố, khắc phục và bồi thường thiệt hại đã xảy ra. Việc chứng minh nguyên nhân sạt lở có thể cần đến ý kiến giám định kỹ thuật của cơ quan chuyên môn.

Tường trên ranh được mặc định là chung

Tường xây dựng đúng trên đường ranh giới pháp lý được mặc định là tài sản chung của hai bên theo khoản 3 Điều 176 Bộ luật Dân sự năm 2015. Nguyên tắc này có nghĩa là mọi việc sửa chữa, cải tạo, đục lỗ, trổ cửa trên tường chung đều cần có sự đồng ý của cả hai bên chủ sở hữu. Việc sử dụng tường chung phải đảm bảo không ảnh hưởng đến quyền lợi của bên kia và không gây nguy hiểm cho công trình chung. Chi phí bảo trì, sửa chữa tường chung được chia theo tỷ lệ sử dụng thực tế hoặc theo thỏa thuận giữa các bên.

Tranh chấp về tường chung thường phát sinh khi một bên đơn phương sửa chữa, thay đổi mà không thông báo hoặc khi chia sẻ chi phí không công bằng. Việc giải quyết cần dựa trên nguyên tắc ai hưởng lợi thì phải góp phần chi phí tương ứng. Nếu việc sửa chữa do một bên gây ra thiệt hại thì bên đó phải chịu toàn bộ chi phí. Các thỏa thuận về tường chung nên được lập thành văn bản có chứng kiến để tránh tranh chấp sau này.

Tường lấn sang đất người khác

Tường lấn sang đất người khác cấu thành hành vi lấn chiếm trái pháp luật và tạo ra nghĩa vụ pháp lý cho chủ sở hữu tường phải khắc phục. Việc xác định lấn chiếm dựa trên so sánh giữa vị trí tường thực tế và ranh giới pháp lý trong hồ sơ địa chính. Chủ tường có nghĩa vụ tháo dỡ phần lấn chiếm và trả lại mặt bằng ban đầu cho chủ đất bị lấn. Ngoài ra, còn phải bồi thường thiệt hại do việc lấn chiếm gây ra bao gồm giá trị sử dụng đất trong thời gian bị lấn và các thiệt hại khác. Trường hợp ngoại lệ là khi có căn cứ hợp pháp cho việc lấn chiếm như quyền địa dịch được thỏa thuận bằng văn bản có công chứng, hợp đồng cho thuê đất dài hạn, hoặc thỏa thuận ranh giới mới được hai bên ký kết hợp pháp. 

Dịch vụ luật sư giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình

Luật sư của Luật Long Phan PMT có thể hỗ trợ Quý khách hàng trong các công việc sau:

• Tư vấn pháp lý về quyền và nghĩa vụ trong tranh chấp cây ranh, tường rào.
• Soạn thảo đơn yêu cầu, thư thương lượng, đơn hòa giải, đơn khởi kiện và các văn bản pháp lý liên quan.
• Thu thập, kiểm tra chứng cứ liên quan đến đối tượng tranh chấp.
• Đại diện làm việc tại Ủy ban nhân dân xã trong thủ tục hòa giải bắt buộc.
• Đại diện tham gia tố tụng bảo vệ quyền lợi tại Tòa án trong quá trình tố tụng.
• Đề xuất biện pháp khẩn cấp tạm thời nhằm ngăn chặn thiệt hại.
• Tư vấn và thực hiện thủ tục thi hành án dân sự sau khi bản án có hiệu lực.

Các câu hỏi thường gặp (FAQs)

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình:

Có thể yêu cầu bồi thường những loại thiệt hại nào từ cây ranh/tường rào của hàng xóm?

Khi cây ranh hoặc tường rào của hàng xóm gây thiệt hại, người bị ảnh hưởng có quyền yêu cầu bồi thường theo quy định tại Điều 589 Bộ luật Dân sự 2015. Các khoản bồi thường có thể bao gồm thiệt hại về tài sản như chi phí sửa chữa tường nhà, đường ống nước hay mái ngói bị hư hại. Ngoài ra, nếu phần đất bị lấn chiếm khiến gia chủ không thể sử dụng, họ cũng được yêu cầu bồi thường phần giá trị sử dụng đất bị mất. Bên cạnh đó, người bị thiệt hại có thể yêu cầu thanh toán các chi phí hợp lý phát sinh trong quá trình xử lý vụ việc. Ví dụ điển hình là chi phí thuê đơn vị giám định kỹ thuật để xác định mức độ thiệt hại.

Cách tính toán mức bồi thường thiệt hại cụ thể như thế nào?

Mức bồi thường thiệt hại thường được tính toán dựa trên các căn cứ cụ thể theo cơ sở tại Điều 583 Bộ luật Dân sự 2015 và được hướng dẫn bởi Khoản 1 Điều 3 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP. Việc xác định giá trị thiệt hại có thể căn cứ vào báo giá của các đơn vị thi công hoặc dịch vụ liên quan. Ngoài ra, cơ quan có chuyên môn sẽ lập biên bản giám định để đánh giá mức độ tổn thất thực tế. Trường hợp liên quan đến đất đai thì giá trị sử dụng đất tại thời điểm xảy ra thiệt hại cũng là căn cứ quan trọng. Người yêu cầu bồi thường cần cung cấp đầy đủ hóa đơn, chứng từ để chứng minh các khoản chi phí hợp lệ.

Trường hợp nào tường rào được coi là tài sản riêng dù xây trên ranh giới?

Trường hợp tường rào xây trên ranh giới thường được coi là tài sản chung của các hộ liền kề theo Điều 175 Bộ luật Dân sự 2015. Tuy nhiên, tường rào vẫn có thể được xác định là tài sản riêng trong một số tình huống cụ thể. Nếu hai bên có thỏa thuận bằng văn bản ghi nhận tường rào thuộc quyền sở hữu của một bên, thì thỏa thuận này sẽ được ưu tiên áp dụng. Bên cạnh đó, nếu một bên chứng minh được rằng mình đã tự bỏ toàn bộ chi phí xây dựng và được bên còn lại đồng ý từ trước, quyền sở hữu riêng cũng được công nhận. Khi có đủ căn cứ, tường rào dù nằm trên ranh giới vẫn được xem là tài sản riêng của một hộ.

Nếu cây ranh bị đổ do thiên tai gây thiệt hại thì chủ sở hữu có phải chịu trách nhiệm bồi thường?

Theo Điều 604 Bộ luật Dân sự 2015, chủ sở hữu có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do cây cối thuộc quyền quản lý của mình gây ra. Tuy nhiên, trường hợp cây ranh bị đổ do thiên tai được xem là sự kiện bất khả kháng. Đây là tình huống mà chủ sở hữu không thể dự kiến trước hoặc không thể ngăn chặn dù đã áp dụng các biện pháp phòng ngừa hợp lý. Do đó, trong trường hợp này chủ sở hữu được xác định là không có lỗi. Vì vậy, chủ sở hữu sẽ không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi cây đổ do thiên tai.

Nếu việc lấn ranh đã diễn ra từ lâu, có mất quyền khởi kiện không?

Việc lấn ranh diễn ra từ lâu không làm mất quyền khởi kiện của người bị xâm phạm quyền sử dụng đất. Theo khoản 3 Điều 155 Bộ luật Dân sự 2015, loại tranh chấp này không bị giới hạn về thời hiệu khởi kiện. Do đó, người dân vẫn có thể yêu cầu Tòa án giải quyết bất kỳ lúc nào khi phát sinh tranh chấp. Tuy nhiên, việc chứng minh hành vi lấn chiếm sau thời gian dài có thể gặp nhiều khó khăn. Người khởi kiện cần thu thập đầy đủ tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền của mình để bảo vệ tốt nhất lợi ích hợp pháp.

Kết luận

Giải quyết tranh chấp cây ranh/tường rào giữa hai hộ gia đình đòi hỏi hiểu rõ pháp luật về đất đai, dân sự và xây dựng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Việc phân loại tranh chấp, thu thập chứng cứ, tiến hành thương lượng, hòa giải và khởi kiện cần thực hiện đúng quy định để tránh rủi ro. Quý khách hàng có thể liên hệ Luật Long Phan PMT qua hotline 1900.63.63.87 để được tư vấn và hỗ trợ pháp lý toàn diện.

Tags: Hàng xóm lấn chiếm đất, Khởi kiện tranh chấp ranh giới, Tranh chấp cây ranh, Tranh chấp tường rào, xác định ranh giới đất