Giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND – Thủ tục thực hiện

Giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND là quy trình pháp lý được quy định trong Luật Đất đai 2024 nhằm xử lý tính ổn định về quyền sử dụng đất giữa các bên liên quan. Quy trình này bao gồm nhiều bước từ hòa giải tại cấp xã đến yêu cầu giải quyết tại UBND cấp huyện, cấp tỉnh theo thẩm quyền của từng cấp. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn Quý khách hàng thực hiện đúng trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND các cấp.

Các loại tranh chấp đất đai theo Luật Đất đai 2024

Tranh chấp đất đai theo khoản 47, Điều 3, Luật Đất đai 2024 là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai. Trạng thái này thường được phát hiện từ các vấn đề về ranh giới thửa đất, quyền sở hữu đất đai hoặc tài sản gắn liền với đất. Ví dụ cụ thể về tranh chấp đất đai bao gồm: tranh chấp về ranh giới giữa hai thửa đất liền, tranh chấp về quyền kế đất đai, tranh chấp về hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Dựa theo quy định trên và quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, tranh chấp đất đai có thể được phân chia thành hai loại:

• Tranh chấp xác định ai là người có quyền sử dụng đất hợp pháp.
• Tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất như tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,…

Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân các cấp

Căn cứ Điều 235, Điều 236 Luật Đất đai 2024, quy trình giải quyết tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân (UBND) các cấp trải qua các giai đoạn sau:

1. Giai đoạn hòa giải tại UBND cấp xã.
2. Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp huyện hoặc cấp tỉnh.

Bên cạnh việc nộp đơn đến UBND cấp huyện/tỉnh, một phương thức phổ biến hơn là nộp đơn khởi kiện tranh chấp tại Tòa án cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên, phạm vi bài viết này của Chúng tôi chỉ đề cập đến việc giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND. Về thủ tục khởi kiện, Quý bạn đọc có thể tham khảo bài viết “Thủ tục khởi kiện giải quyết tranh chấp đất đai mới nhất” của Chúng tôi

Hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân cấp xã

Thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã là thủ tục thường thấy trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai. Tuy nhiên, không phải mọi loại tranh chấp đất đai đều bắt buộc hòa giải tại UBND cấp xã.

Tuy nhiên, khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP có quy định đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án.

Như vậy, chỉ có những tranh chấp đất đai về xác định người có quyền sử dụng đất hợp pháp mới phải thực hiện hòa giải tại UBND cấp xã. Những tranh chấp đất đai khác không bắt buộc nhưng các bên có thể tự hòa giải hoặc lựa chọn các cơ chế hòa giải khác theo Điều 235 Luật Đất đai 2024.

Về quy trình hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã, Quý bạn đọc / Quý khách hàng có thể tham khảo chi tiết tại bài viết Hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND xã: Có bắt buộc? Thủ tục? của Chúng tôi.

Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp huyện hoặc cấp tỉnh

Việc nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp có thẩm quyền cần phải đáp ứng một số điều kiện nhất định và thực hiện theo thủ tục quy định tại Luật Đất đai 2024.

Điều kiện nộp đơn yêu cầu

Căn cứ khoản 2 Điều 235 và khoản 2, 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024, tranh chấp đất đai được yêu cầu giải quyết tại UBND cấp huyện hoặc cấp tỉnh nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau:

• Tranh chấp đất đai về xác định ai là người có quyền sử dụng đất hợp pháp.
• Phải thực hiện hòa giải tại UBND cấp xã.
• Hòa giải không thành.
• Các bên tranh chấp không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ khác về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của UBND

Theo điểm a, điểm b khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024, thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp có thẩm quyền được xác định như sau:

• Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết.
• Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết.

Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp có thẩm quyền

Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp có thẩm quyền được thực hiện theo khoản 3, khoản 4 Điều 236 Luật Đất đai 2024 và Điều 106 Nghị định 102/2024/NĐ-CP. Cụ thể:

Bước 1: Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền

Hồ sơ yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai bao gồm:

• Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai
• Biên bản hòa giải không thành công tại UBND cấp xã
• Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất (nếu có) như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ/Sổ hồng), hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế, văn bản đồng thuận phân chia tài sản;
• Giấy tờ tùy thân của người yêu cầu (CCCD/Hộ chiếu);
• Giấy ủy quyền (nếu người ủy quyền là người được ủy quyền);
• Các tài liệu khác có liên quan như sơ đồ thửa đất, hình ảnh thực tế, biên bản, cam kết, lời khai nhân chứng, biên lai đóng thuế.

Bước 2: Tiếp nhận và thụ lý đơn

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh có trách nhiệm:

• Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn phải thông báo bằng văn bản cho các bên tranh chấp đất đai và Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp về việc thụ lý đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai, trường hợp không thụ lý thì phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do;
• Giao trách nhiệm cơ quan tham mưu giải quyết.

Bước 3: Thẩm tra, xác minh, thu thập thông tin, tổ chức hòa giải

Cơ quan tham mưu có nhiệm vụ thẩm tra, xác minh vụ việc, tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp, tổ chức cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai (nếu cần thiết) và hoàn chỉnh hồ sơ trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp ban hành quyế.

Cơ quan chuyên môn được giao nhiệm vụ sẽ tiến hành các hoạt động xác minh, thu thập thông tin về nhiệm vụ tranh chấp, bao gồm:

• Gặp gỡ, lấy ý kiến ​​từ các bên tranh chấp;
• Kiểm tra thực địa tại khu đất tranh chấp;
• Thu thập hồ sơ địa chính, các tờ giấy liên quan đến quyền sử dụng đất;
• Tham khảo ý kiến ​​kiến ​​trúc của các cơ quan đặc biệt môn học khác, tổ chức, cá nhân có liên quan;
• Lập bản ghi nhận kết quả xác minh, thu thập thông tin.

Trong quá trình xác minh, các bên tranh chấp có trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu liên quan và hợp tác với cơ quan giải quyết tranh chấp.

Bước 4: Ban hành quyết định quyết định giải quyết tranh chấp

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền ban hành quyết định giải quyết tranh chấp hoặc quyết định công nhận hòa giải thành và gửi cho các bên tranh chấp, các tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ liên quan.

Thời gian giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND các cấp

Thời gian giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp có thẩm quyền quy định tại khoản 5 Điều 106 Nghị định 102/2024/NĐ-CP như sau:

• Thời gian thực hiện thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện không quá 45 ngày kể từ ngày thụ lý đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.
• Thời gian thực hiện thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh không quá 60 ngày kể từ ngày thụ lý đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.
• Đối với các xã miền núi, biên giới; đảo; vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn; vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn thì thời gian thực hiện được tăng thêm 10 ngày.

Không đồng ý quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của UBND thì phải làm sao?

Căn cứ khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024, trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền, các bên tranh chấp có quyền

• Khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.

hoặc

• Khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nếu quyết định giải quyết tranh chấp đất đai là của Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường. Quyết định giải quyết của Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường có hiệu lực thi hành.

Thời hạn khiếu nại hoặc khởi kiện là trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết tranh chấp đất đai lần đầu của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền.

Dịch vụ giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp có thẩm quyền

Khi sử dụng dịch vụ pháp lý của Luật Long Phan PMT trong việc giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND, Quý khách hàng sẽ được hỗ trợ các công việc sau:

• Phân tích vấn đề tranh chấp, đánh giá khả năng chiến thắng, xác định quyền giải quyết (UBND cấp nào hoặc Tòa án).
• Tư vấn thu thập và sắp xếp các tài liệu, chứng cứ liên quan đến quyền sử dụng đất.
• Chuẩn bị, soạn thảo đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp
• Tham gia các buổi hòa giải tại UBND
• Đại diện hoặc đồng hành động Quý khách trong các buổi làm việc với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Câu hỏi thường gặp về giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND

Dưới đây là giải đáp các thắc mắc về giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND:

Những loại giấy tờ nào khác có thể chứng minh quyền sử dụng đất ngoài Sổ đỏ/Sổ hồng?

Các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất được quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024 như: giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở cũ, quyết định giao đất, cho thuê đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, giấy tờ chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế quyền sử dụng đất được cơ quan có thẩm quyền xác nhận, biên lai nộp tiền sử dụng đất (nếu có).

Quy trình cưỡng chế thi hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND diễn ra như thế nào?

Trường hợp các bên không tự nguyện thi hành quyết định giải quyết tranh chấp đã có hiệu lực, cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành cưỡng chế thi hành theo quy định của pháp luật về thi hành án hành chính. Quy trình này bao gồm các bước như ra quyết định cưỡng chế, thông báo cưỡng chế và tổ chức cưỡng chế.

Các bên tranh chấp đất đai có trách nhiệm gì trong quá trình giải quyết tại UBND?

Các bên tranh chấp có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, trung thực thông tin, tài liệu liên quan đến vụ việc, hợp tác với cơ quan giải quyết tranh chấp và chấp hành các quyết định, yêu cầu của cơ quan này.

Những yếu tố nào có thể kéo dài thời gian giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND?

Thời gian giải quyết có thể kéo dài do tính chất phức tạp của vụ việc, sự vắng mặt của các bên liên quan, cần thời gian thu thập thêm chứng cứ, giám định hoặc do khối lượng công việc lớn của cơ quan giải quyết.

Người dân có thể tự hòa giải hoặc lựa chọn hòa giải thương mại trước khi đến UBND không?

Nhà nước khuyến khích các bên tự hòa giải hoặc hòa giải thông qua các tổ chức hòa giải thương mại. Nếu hòa giải thành công, các bên có thể không cần đến sự can thiệp của UBND.

Các chi phí nào có thể phát sinh trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND?

Thông thường, việc giải quyết tranh chấp tại UBND không thu phí. Tuy nhiên, các bên có thể phát sinh chi phí liên quan đến việc thu thập chứng cứ, thuê luật sư tư vấn hoặc các chi phí đi lại khác.

Nếu không tuân thủ quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của UBND thì sẽ có những hậu quả pháp lý gì?

Việc không tuân thủ quyết định giải quyết tranh chấp đã có hiệu lực có thể dẫn đến việc bị cưỡng chế thi hành, bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc phải chịu các trách nhiệm pháp lý khác theo quy định.

Người bị yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND có những quyền và nghĩa vụ gì?

Người bị yêu cầu giải quyết tranh chấp có quyền trình bày ý kiến, cung cấp chứng cứ, yêu cầu cơ quan giải quyết làm rõ các vấn đề liên quan và có nghĩa vụ hợp tác, cung cấp thông tin trung thực.

Sự khác biệt giữa thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của UBND và Tòa án là gì?

UBND giải quyết các tranh chấp đất đai mà các bên không có giấy chứng nhận hoặc có giấy chứng nhận nhưng hòa giải không thành tại cấp xã. Tòa án giải quyết các tranh chấp về quyền sử dụng đất đã có giấy chứng nhận hoặc không có giấy chứng nhận và các tranh chấp khác theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.

Trong trường hợp tranh chấp đất đai phức tạp, người dân nên làm gì?

Đối với các trường hợp tranh chấp phức tạp, người dân nên tìm kiếm sự tư vấn và hỗ trợ pháp lý từ luật sư hoặc các chuyên gia để được hướng dẫn cụ thể về quy trình và cách bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Luật sư hoặc người tư vấn pháp lý có vai trò như thế nào trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND?

Luật sư hoặc người tư vấn pháp lý có thể giúp khách hàng phân tích vụ việc, thu thập chứng cứ, soạn thảo văn bản, tham gia các buổi hòa giải và đại diện bảo vệ quyền lợi của khách hàng trước cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Quy hoạch sử dụng đất ảnh hưởng như thế nào đến việc giải quyết tranh chấp đất đai?

Quy hoạch sử dụng đất là một căn cứ quan trọng để xem xét và giải quyết tranh chấp liên quan đến mục đích sử dụng đất, ranh giới quy hoạch và các vấn đề khác liên quan đến quản lý đất đai.

Có những biện pháp nào để phòng ngừa tranh chấp đất đai?

Các biện pháp phòng ngừa bao gồm: thực hiện đúng các quy định của pháp luật về đất đai, công khai minh bạch thông tin về đất đai, thỏa thuận rõ ràng các vấn đề liên quan đến quyền sử dụng đất khi giao dịch, và giải quyết kịp thời các mâu thuẫn phát sinh.

Kết luận

Giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND là quy trình pháp lý quan trọng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất. Quy trình này đòi hỏi đảm bảo đúng trình tự, thủ tục từ hòa giải tại UBND cấp xã đến các bước giải quyết tại UBND cấp huyện, cấp tỉnh. Luật Long Phan PMT sẽ đồng hành động cùng quý khách hàng trong suốt quá trình giải quyết tranh chấp, hãy liên hệ hotline 1900636387 để được tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai hoặc sử dụng dịch vụ luật sư đất đai.

Tags: Giải quyết tranh chấp đất đai​, Hòa giải đất đai, Tranh chấp đất đai, UBND cấp huyện, Uỷ ban Nhân dân cấp xã