Đất kê khai trong sổ mục kê bị người khác chiếm có đòi lại được không?

Đất kê khai trong sổ mục kê bị người khác chiếm là tình trạng xảy ra không hiếm trong thực tế. Nhiều người dân gặp khó khăn khi muốn lấy lại đất đã bị chiếm dụng trái phép. Vấn đề này đặt ra câu hỏi về quyền sở hữu và sử dụng đất đai hợp pháp. Pháp luật Việt Nam có những quy định cụ thể để bảo vệ quyền lợi của chủ sở hữu đất. Bài viết sẽ phân tích khả năng đòi lại đất trong trường hợp này.

Sổ mục kê đất đai là gì?

Theo quy định của Luật Đất đai 2024 hiện nay thì không quy định chi tiết khái niệm sổ mục kê đất đai là gì. Tuy nhiên, trước đây tại khoản 15 Điều 4 Luật Đất đai 2003 có quy định sổ mục kê đất đai là sổ được lập cho từng đơn vị xã, phường, thị trấn để ghi nhận các thửa đất và các thông tin về thửa đất đó.

Tại khoản 2, Điều 129, Luật Đất đai 2024 có quy định hồ sơ địa chính được lập dưới dạng số, bao gồm các tài liệu sau đây:

• Bản đồ địa chính;
• Sổ mục kê đất đai;
• Sổ địa chính;
• Bản sao các loại giấy chứng nhận bao gồm: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Như vậy, từ các quy định trên có thể hiểu sổ mục kê đất đai là loại giấy tờ pháp lý được cơ quan có thẩm quyền là UBND xã lập, dùng để lưu thông tin và quản lý đất đối với nơi chưa lập được cơ sở dữ liệu đất đai.

Giá trị pháp lý của sổ mục kê đất đai

Sổ mục kê có giá trị pháp lý như sau:

1. Là căn cứ để cấp Giấy chứng nhận.

• Căn cứ khoản 1 Điều 137 Luật Đất đai 2024, hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định mà có sổ mục kê lập trước ngày 18/12/1980 mà có tên người sử dụng đất thì được cấp Giấy chứng nhận và không phải nộp tiền sử dụng đất.
• Trường hợp hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có sổ mục kê được lập trước ngày 18/12/1980 (trên sổ mục kê ghi tên người khác) kèm theo giấy tờ về việc chuyển quyền sử dụng đất, nhưng đến trước ngày 01/8/2024 chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật và đất đó không có tranh chấp thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Việc thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.

2. Căn cứ để xác định sử dụng ổn định khi cấp Giấy chứng nhận.

Theo khoản 4 Điều 34 Nghị định 101/2024/NĐ-CP thì sổ mục kê được lập qua các thời kỳ là căn cứ để xác định hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định khi cấp Giấy chứng nhận với điều kiện sổ mục kê có ghi thông tin về thời gian 

Như vậy nếu đất đã được kê khai trong sổ mục kê đất mà bị người khác chiếm thì có thể đòi lại được đất nếu chứng minh được quyền sử dụng hợp pháp, lâu dài của mình.

Khởi kiện đòi lại đất đã được kê khai trong sổ mục kê đất

Theo quy định tại Điều 235 và Điều 236 Luật đất đai 2024trước khi yêu cầu Tòa án có thẩm quyền hoặc UBND có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thì các bên tranh chấp cần phải thực hiện thủ tục hòa giải bắt buộc tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp.

Hồ sơ khởi kiện theo khoản 4 và khoản 5 Điều 189, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 bao gồm các tài liệu sau:

• Đơn khởi kiện theo mẫu số 23-DS ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP.
• Sổ mục kê
• Chứng cứ chứng minh đất đai là tài sản: Các tài liệu, chứng từ chứng minh nguồn gốc, quá trình tạo lập tài sản.
• Các tài liệu khác có liên quan: Biên bản hòa giải, biên bản xác minh của cơ quan có thẩm quyền.

Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, người khởi kiện cần thực hiện các bước sau:

• Xác định Tòa án có thẩm quyền: Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp, trừ một số trường hợp thuộc thẩm quyền của tòa án cấp tỉnh
• Nộp đơn khởi kiện và hồ sơ kèm theo tại Tòa án. Người khởi kiện có thể nộp trực tiếp hoặc gửi qua đường bưu điện.
• Đóng tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm. Mức tạm ứng án phí sẽ được Tòa án thông báo sau khi nhận đơn khởi kiện.
• Tòa án thụ lý vụ án.
• Chuẩn bị xét xử sơ thẩm: hòa giải; xem xét, thẩm định tại chỗ, thẩm định giá tài sản, đo vẽ; tiếp cận công khai chừn cứ
• Xét xử sơ thẩm.

Dịch vụ tư vấn đòi lại đất kê khai trong sổ mục bị chiếm

Liên quan đến khởi kiện đòi lại đất đã kê khai trong sổ mục kê đất mà bị người khác chiếm, công ty Luật TNHH MTV Long Phan PMT cung cấp dịch vụ luật sư tư vấn và tố tụng:

• Tư vấn quy định liên quan đất kê khai trong sổ mục 
• Tư vấn thu thập tài liệu, chứng cứ 
• Đại diện theo ủy quyền và bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho đương sự trong tranh chấp đất đai
• Tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đương sự trong các vụ án.
• Bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho nguyên đơn, bị đơn dân sự…

Việc đòi lại đất kê khai trong sổ mục kê bị người khác chiếm đòi hỏi chứng cứ và quy trình pháp lý phức tạp. Chủ sở hữu cần nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình theo quy định pháp luật. Tham khảo ý kiến chuyên gia là bước quan trọng để có hướng giải quyết hiệu quả. Quý vị có thể liên hệ hotline 1900636387 để được tư vấn chi tiết về trường hợp cụ thể. Đội ngũ luật sư tranh tụng chuyên nghiệp của chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ bảo vệ quyền lợi của quý vị.