Trách nhiệm khi xảy ra tai nạn khi thuê xe tự lái

Trách nhiệm khi xảy ra tai nạn khi thuê xe tự lái cần phải xác định rõ trách nhiệm pháp lý giữa bên thuê và bên cho thuê vì vấn đề này còn ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan. Trên thực tế, các tranh chấp phát sinh có thể liên quan đến trách nhiệm dân sự, hành chính, thậm chí là hình sự, tùy thuộc vào mức độ thiệt hại và lỗi của từng bên. Bài viết dưới đây của Luật Long Phan PMT sẽ phân tích đầy đủ trách nhiệm của các bên khi tai nạn giao thông xảy ra trong quá trình thuê xe tự lái. 

Trách nhiệm bên thuê xe tự lái khi xảy ra tai nạn

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của bên thuê xe khi xảy ra tai nạn được quy định như sau:

Bồi thường cho bị hại

Khoản 2 Điều 2 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 quy định xe cơ giới là phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Khoản 1 Điều 601 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới. Do đó, xe cơ giới là nguồn nguy hiểm cao độ nên khi xảy ra tai nạn trong trường hợp thuê xe tự lái thì phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra theo Điều 601 Bộ luật Dân sự năm 2015. 

Trong quá trình bên thuê xe đang chiếm hữu và sử dụng xe ô tô cho thuê mà gây tai nạn, làm thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe hoặc tài sản của người khác thì bên thuê xe phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người bị thiệt hại theo khoản 2 Điều 601 Bộ luật Dân sự năm 2015. 

Bồi thường cho chủ xe theo hợp đồng thuê

Hợp đồng cho thuê xe là hợp đồng thuê tài sản theo khoản 1 Điều 472 Bộ luật Dân sự năm 2015. Khi trả lại tài sản thuê thì bên thuê phải trả lại tài sản thuê trong tình trạng như khi nhận, trừ hao mòn tự nhiên hoặc theo đúng như tình trạng đã thỏa thuận; nếu giá trị của tài sản thuê bị giảm sút so với tình trạng khi nhận thì bên cho thuê có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại, trừ hao mòn tự nhiên, theo khoản 1 Điều 482 Bộ luật Dân sự năm 2015. Theo đó, việc thuê xe tự lái mà gặp tai nạn dẫn đến xe bị hư hỏng thì bên thuê xe phải bồi thường thiệt hại cho chủ xe theo hợp đồng thuê xe đối với phần xe bị hư hỏng, thiệt hại. 

>>> Xem thêm: Hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng thuê xe

Chế tài hành chính nếu có vi phạm quy định điều khiển phương tiện khi tham gia giao thông

Người thuê xe vi phạm quy định điều khiển phương tiện khi tham gia giao thông sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định số 168/2024/NĐ-CP. Các mức phạt được phân loại theo tính chất và mức độ vi phạm gây tai nạn giao thông. Ví dụ đối với xe ô tô: 

• Khoản 8 Điều 6 Nghị định số 168/2024/NĐ-CP quy định phạt tiền từ 16.000.000 đồng đến 18.000.000 đồng đối với hành vi gây tai nạn giao thông không dừng ngay phương tiện, không giữ nguyên hiện trường, không trợ giúp người bị nạn hoặc không đến trình báo ngay với cơ quan công an, Ủy ban nhân dân nơi gần nhất.
• Khoản 10 Điều 6 Nghị định số 168/2024/NĐ-CP quy định phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 22.000.000 đồng đối với các hành vi điều khiển xe không quan sát, chạy quá tốc độ, vi phạm quy định dừng đỗ xe gây tai nạn giao thông,…
• Khoản 13 Điều 6 Nghị định số 168/2024/NĐ-CP quy định mức phạt từ 50.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng đối với hành vi lạng lách đánh võng, chạy quá tốc độ đuổi nhau, dùng chân điều khiển vô lăng gây tai nạn giao thông.

Chế tài hình sự

Người tham gia giao thông đường bộ vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác trong trường hợp đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì bên thuê xe có thể bị truy cứu hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo Điều 260 Bộ luật Hình sự năm 2015. Khung hình phạt đối với tội này từ phạt tiền đến tù có thời hạn tùy theo mức độ thiệt hại.

>>> Xem thêm: Trình tự giám định thương tật trong tai nạn giao thông

Trách nhiệm của bên cho thuê xe tự lái khi xảy ra tai nạn

Bên cho thuê xe cũng có trách nhiệm khi cho thuê xe tự lái gây tai nạn như sau:

Miễn trừ

Khoản 2 Điều 601 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra. Tuy nhiên, nếu bên cho thuê giao xe đủ điều kiện và người thuê có giấy phép lái xe hợp lệ thì khi xảy ra tai nạn, trách nhiệm sẽ chuyển sang bên thuê xe, tức có nghĩa bên thuê xe có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người bị hại. 

Giao xe không đủ điều kiện kỹ thuật hoặc giao cho người không đủ điều kiện lái

Trường hợp bên cho thuê xe giao xe không đủ điều kiện kỹ thuật hoặc bên cho thuê xe biết rõ bên thuê xe là người không đủ điều kiện điều khiển xe tham gia giao thông mà vẫn cho thuê, giao xe cho họ, thì khi có tai nạn xảy ra, cả hai bên phải liên đới bồi thường thiệt hại cho người bị hại theo khoản 4 Điều 601 Bộ luật Dân sự năm 2015 và phải bị phạt hành chính theo khoản 10, điểm i khoản 14 Điều 32 Nghị định số 168/2024/NĐ-CP. Hơn nữa, bên cho thuê xe có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm về tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ theo quy định tại Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015.

>> Xem thêm: Vi phạm giao thông gây chết người luật sư bào chữa như thế nào? 

Không mua hoặc hết hạn bảo hiểm bắt buộc

Trường hợp bên cho thuê không mua hoặc để hết hạn bảo hiểm bắt buộc thì bên cho thuê phải tự chi trả toàn bộ chi phí bồi thường vì không có bảo hiểm hỗ trợ và phải đối diện chế tài hành chính theo quy định tại điểm a, điểm b khoản 2 và điểm b, điểm c khoản 4 Điều 18 Nghị định số 168/2024/NĐ-CP. Việc không thực hiện nghĩa vụ mua bảo hiểm tạo ra rủi ro tài chính lớn cho chủ xe. Cụ thể, khi không có bảo hiểm bắt buộc, chủ xe phải bồi thường trực tiếp cho người bị thiệt hại với số tiền có thể lên đến hàng tỷ đồng trong các vụ tai nạn nghiêm trọng; chi phí điều trị y tế, thu nhập bị mất, thiệt hại tinh thần đều phải do chủ xe chi trả và thậm chí còn bị phạt hành chính. 

>>> Xem thêm: Tư vấn xác định lỗi và bồi thường khi xảy ra tai nạn giao thông

Vai trò của doanh nghiệp bảo hiểm

Doanh nghiệp bảo hiểm đóng vai trò quan trọng trong việc sử dụng các loại xe cơ giới, đặc biệt trong dịch vụ cho thuê xe. 

Đối với bảo hiểm bắt buộc

Theo khoản 2 Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2023, bảo hiểm bắt buộc đối với xe cơ giới bao gồm: 

• Bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới; 
• Bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc.

Theo khoản 1 Điều 7 Nghị định số 67/2023/NĐ-CP, khi mua bảo hiểm ô tô bắt buộc, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ thực hiện bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng về sức khỏe, tính mạng và tài sản đối với bên thứ ba và bồi thường thiệt hại về sức khỏe, tính mạng của hành khách nếu nguyên nhân dẫn đến thiệt hại là do ô tô gây ra. Do đó, mua bảo hiểm rất có lợi đối với chủ xe, bên cho thuê xe; giảm thiểu chi phí bồi thường phát sinh và thậm chí không bị phạt hành chính đối với hành vi không mua bảo hiểm bắt buộc hay bảo hiểm bắt buộc đã hết hạn. 

Đối với bảo hiểm xe

Bên cạnh bảo hiểm bắt buộc, chủ xe có thể mua thêm bảo hiểm xe tự nguyện như: Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển, Bảo hiểm vật chất ô tô, Bảo hiểm tai nạn lái xe, phụ xe và người ngồi trên xe,… Mức độ bảo vệ phụ thuộc vào loại bảo hiểm và số tiền bảo hiểm được lựa chọn. Việc mua bảo hiểm tự nguyện giúp chủ xe hoặc doanh nghiệp cho thuê xe giảm rủi ro tài chính và nâng cao uy tín với khách hàng. 

> Xem thêm:

• Hợp đồng bảo hiểm và những điều cần biết trước khi ký kết 
• Xe gây tai nạn, chủ xe hay bảo hiểm sẽ chi trả tiền bồi thường?
• Giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm xe ô tô

Khuyến nghị của luật sư để tránh rủi ro khi xe gây tai nạn

Luật sư Luật Long Phan PMT khuyến nghị Quý khách một số vấn đề sau để tránh rủi ro khi xe gây tai nạn: 

Trên xe sử dụng định vị GPS và camera giám sát hành trình

Việc trang bị thiết bị định vị GPS và camera giám sát hành trình trên xe cho thuê giúp giảm thiểu rủi ro và cung cấp bằng chứng quan trọng khi xảy ra tai nạn. Thiết bị định vị GPS cho phép theo dõi vị trí xe theo thời gian thực, giám sát tốc độ di chuyển, lộ trình di chuyển. Camera hành trình ghi lại hình ảnh trước và sau xe, cung cấp bằng chứng khách quan về tình huống gây tai nạn.

Dữ liệu từ thiết bị giám sát có thể được sử dụng để chứng minh mức độ lỗi của các bên liên quan trong tai nạn. Thông tin về tốc độ, thời gian, địa điểm giúp cơ quan chức năng xác định nguyên nhân tai nạn chính xác hơn. Việc có bằng chứng rõ ràng giúp giải quyết tranh chấp nhanh chóng và công bằng. Hơn nữa, thiết bị giám sát giúp doanh nghiệp cho thuê xe kiểm soát việc sử dụng xe, phát hiện sớm các hành vi vi phạm, khách hàng thuê xe cũng được bảo vệ khỏi các cáo buộc không có căn cứ. 

Mua thêm các gói bảo hiểm mở rộng

Việc mua thêm các gói bảo hiểm mở rộng ngoài bảo hiểm bắt buộc giúp tăng cường bảo vệ cho cả bên cho thuê xe và bên thuê xe. Điều này đặc biệt hữu ích trong các vụ tai nạn phức tạp có nhiều bên liên quan. Việc có hợp đồng bảo hiểm đầy đủ không chỉ giúp hạn chế nghĩa vụ bồi thường dân sự phát sinh mà còn góp phần bảo vệ uy tín, hình ảnh của đơn vị cho thuê xe trong mắt khách hàng. Chi phí để mua các gói bảo hiểm mở rộng thường không quá cao, nhưng mang lại lợi ích pháp lý và tài chính đáng kể trong trường hợp xảy ra rủi ro ngoài ý muốn.

Phân định rõ ràng trách nhiệm trong hợp đồng cho thuê

Hợp đồng cho thuê xe cần quy định rõ ràng trách nhiệm của các bên khi xảy ra tai nạn để tránh tranh chấp. Điều khoản về trách nhiệm bồi thường phải tuân thủ quy định pháp luật và không được miễn trừ trách nhiệm trái pháp luật. Hợp đồng cần xác định cụ thể các yếu tố sau:  

• Phương thức xác định thiệt hại;
• Quy định về điều kiện sử dụng xe: yêu cầu về trình độ lái xe, độ tuổi, tình trạng sức khỏe của người lái. 
• Điều khoản cấm: cấm sử dụng rượu bia, chất kích thích khi lái xe 
• Trách nhiệm bảo quản xe trong thời gian thuê;
• Thủ tục xử lý khi có sự cố cần được quy định chi tiết.
• Sử dụng bảo hiểm;
• Quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc giải quyết tai nạn. 

Việc có hợp đồng cho thuê xe rõ ràng, đầy đủ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên và giảm thiểu tranh chấp không đáng có xảy ra. 

Thực hiện đăng kiểm và mua bảo hiểm đúng hạn

Thông tư số 47/2024/TT-BGTVT quy định thủ tục đăng kiểm ô tô có hiệu lực từ 01/01/2025 với nhiều thay đổi về hồ sơ và quy trình. Xe ô tô phải được đăng kiểm theo chu kỳ quy định để đảm bảo đạt tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn môi trường. Chu kỳ đăng kiểm phụ thuộc vào loại xe và thời gian sử dụng. 

Bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc phải được duy trì liên tục trong suốt thời gian hoạt động của xe. Việc để gián đoạn bảo hiểm có thể dẫn đến xử phạt hành chính và rủi ro tài chính lớn khi xảy ra tai nạn. Chủ xe cần theo dõi thời hạn bảo hiểm và gia hạn kịp thời để tránh gián đoạn bảo vệ.

Các câu hỏi thường gặp về trách nhiệm khi xảy ra tai nạn khi thuê xe tự lái

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về trách nhiệm khi xảy ra tai nạn khi thuê xe tự lái 

Nếu tai nạn chỉ gây trầy xước nhẹ, tôi có cần báo công an không?

Nếu va chạm nhẹ, các bên có thể tự thỏa thuận về phương án đền bù mà không có tranh chấp, và có thể không cần gọi công an. Tuy nhiên, bắt buộc phải thông báo ngay cho đơn vị cho thuê xe để họ hướng dẫn và ghi nhận, tránh các rắc rối về sau khi trả xe.

Ai là người chịu trách nhiệm giám định mức độ hư hỏng của xe?

Nếu bên cho thuê có mua bảo hiểm thì công ty bảo hiểm sẽ cử giám định viên đến hiện trường hoặc địa điểm xe được đưa về để đánh giá tổn thất. Trong trường hợp không có bảo hiểm hoặc cần đánh giá độc lập, đơn vị cho thuê xe có thể chỉ định một gara hoặc trung tâm thẩm định uy tín.

Nếu bên thuê xe không đồng ý với kết quả giám định thiệt hại thì sao?

Trường hợp các bên không thống nhất về nguyên nhân và mức độ tổn thất thì có thể thỏa thuận thuê giám định viên độc lập, trừ trường hợp có thoả thuận khác trong hợp đồng bảo hiểm. Trường hợp các bên không thoả thuận được việc thuê giám định viên độc lập thì một trong các bên có quyền yêu cầu Toà án có thẩm quyền hoặc Trọng tài trưng cầu giám định viên độc lập. Kết luận của giám định viên độc lập có giá trị bắt buộc đối với các bên theo khoản 2 Điều 53 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022.

Biên bản của cảnh sát giao thông có vai trò gì trong việc xác định trách nhiệm?

Biên bản hiện trường vụ tai nạn của cơ quan công an là một trong những tài liệu pháp lý quan trọng nhất. Nó ghi nhận tình trạng hiện trường, lời khai ban đầu và là cơ sở chính để công ty bảo hiểm và các bên liên quan xác định lỗi và trách nhiệm bồi thường.

Bảo hiểm thân vỏ tự nguyện có chi trả cho trường hợp xe bị ngập nước hoặc mất cắp bộ phận không?

Phạm vi chi trả phụ thuộc vào gói bảo hiểm mà chủ xe đã mua. Thông thường, bảo hiểm vật chất cơ bản không bao gồm tổn thất do ngập nước (thủy kích) hoặc mất cắp bộ phận. Chủ xe cần mua thêm các điều khoản bổ sung (bảo hiểm mở rộng) để được bảo vệ trong các trường hợp này.

Thế nào được coi là “hao mòn tự nhiên”?

Hao mòn tự nhiên là sự suy giảm chất lượng vật lý của xe do quá trình sử dụng thông thường, chẳng hạn như lốp xe mòn đi một chút, độ phai màu nhẹ của sơn. Các vết trầy xước, móp méo do va chạm không được coi là hao mòn tự nhiên.

Lỗi được xác định như thế nào nếu không có camera hành trình làm bằng chứng?

Lỗi sẽ được xác định dựa trên biên bản của cảnh sát giao thông, dấu vết tại hiện trường, lời khai của các bên và nhân chứng (nếu có). Việc không có camera hành trình có thể khiến quá trình xác định lỗi trở nên phức tạp và kéo dài hơn. Do đó, chủ xe nên lắp đặt camera hành trình trong xe để giảm thiểu rủi ro pháp lý. 

Nếu bên thuê xe sử dụng rượu bia và gây tai nạn, bảo hiểm bắt  buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới có chi trả không?

Tuyệt đối không, theo điểm đ khoản 2 Điều 7 Nghị định số 67/2023/NĐ-CP . Việc điều khiển phương tiện khi trong cơ thể có nồng độ cồn hoặc chất kích thích là hành vi vi phạm pháp luật và là điều khoản loại trừ trong tất cả các hợp đồng bảo hiểm. 

Điều gì xảy ra nếu xe bị mất cắp hoàn toàn trong thời gian thuê?

Bên thuê xe phải trình báo công an ngay lập tức và thông báo cho đơn vị cho thuê. Trách nhiệm của bên thuê xe và bên cho thuê xe sẽ phụ thuộc vào điều khoản trong hợp đồng và kết luận của cơ quan điều tra. 

Dịch vụ luật sư về trách nhiệm khi xảy ra tai nạn khi thuê xe tự lái

Luật Long Phan hỗ trợ Quý khách các vấn đề pháp lý sau: 

• Tư vấn xác định trách nhiệm pháp lý khi có tai nạn xảy ra.
• Tư vấn về các loại bảo hiểm bắt buộc, bảo hiểm tự nguyện đối với xe cơ giới.
• Hỗ trợ soạn thảo, rà soát hợp đồng cho thuê xe.
• Tư vấn thương lượng, hòa giải giữa các bên.
• Soạn thảo đơn khởi kiện và các văn bản pháp lý khác liên quan.
• Đại diện tham gia tố tụng bảo vệ quyền lợi tại Tòa án. 

Kết luận

Tai nạn giao thông khi thuê xe tự lái không chỉ gây thiệt hại về tài sản, sức khỏe mà còn dẫn đến nhiều tranh chấp pháp lý phức tạp liên quan đến trách nhiệm bồi thường, thực hiện hợp đồng thuê xe và quyền lợi các bên liên quan. Việc hiểu rõ các quy định pháp luật về bảo hiểm, hợp đồng dân sự và trách nhiệm ngoài hợp đồng sẽ giúp người thuê xe, bên cho thuê và bên thứ ba liên quan bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Nếu còn thắc mắc, Quý khách hãy liên hệ Luật Long Phan PMT thông qua hotline 1900.63.63.87 để được hỗ trợ hiệu quả và nhanh nhất. 

Tags: bảo hiểm ô tô, Bồi thường thiệt hại, đăng kiểm xe, giám định thiệt hại, hợp đồng thuê xe, nguồn nguy hiểm cao độ, Tai nạn giao thông, thuê xe tự lái