Cần phải làm gì khi bị cáo không đủ khả năng để bồi thường

Cần phải làm gì khi bị cáo không đủ khả năng để bồi thường là vấn đề cần được giải đáp để đưa ra hướng xử lý cho bị cáo. Bồi thường được coi là một trong các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ thông tin đến Quý bạn đọc cách xử lý cho bị cáo khi không đủ khả năng bồi thường.

Không đủ khả năng bồi thường, bị cáo cần làm gì

Bồi thường thiệt hại là gì?

Bồi thường thiệt hại là một chế định quan trọng được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015. Là  hình thức trách nhiệm dân sự nhằm buộc bên có hành vi gây thiệt hại phải khắc phục hậu quả bằng cách đền bù các tổn thất về vật chất và tổn thất về tinh thần cho bên bị thiệt hại. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại về vật chất là trách nhiệm bù đắp tổn thất về vật chất thực tế, được tính thành tiền do bên vi phạm nghĩa vụ gây ra, bao gồm tổn thất về tài sản, chi phí để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại, thu nhập thực tế bị mất, bị giảm sút.

Quy định pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại

Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại

Căn cứ Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 2 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường bao gồm:

• Có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác;
• Có thiệt hại xảy ra là thiệt hại về vật chất, thiệt hại về tinh thần;
• Có mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại xảy ra và hành vi xâm phạm. Thiệt hại xảy ra phải là kết quả tất yếu của hành vi xâm phạm và ngược lại hành vi xâm phạm là nguyên nhân gây ra thiệt hại.
• Người gây thiệt hại, chủ sở hữu tài sản, người chiếm hữu tài sản không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

Như vậy, để phát sinh trách nhiệm bồi thường cần phải đáp ứng đầy đủ các căn cứ trên.

Quy định pháp luật về bồi thường thiệt hại

>>>Xem thêm: Bồi thường thiệt hại do tổn thất về tinh thần giải quyết như thế nào?

Năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại

Đối với năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại đã được quy định cụ thể tại Điều 586 Bộ luật Dân sự 2015:

“1. Người từ đủ mười tám tuổi trở lên gây thiệt hại thì phải tự bồi thường.

2. Người chưa đủ mười lăm tuổi gây thiệt hại mà còn cha, mẹ thì cha, mẹ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại; nếu tài sản của cha, mẹ không đủ để bồi thường mà con chưa thành niên gây thiệt hại có tài sản riêng thì lấy tài sản đó để bồi thường phần còn thiếu, trừ trường hợp quy định tại Điều 599 của Bộ luật này.

Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi gây thiệt hại thì phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu không đủ tài sản để bồi thường thì cha, mẹ phải bồi thường phần còn thiếu bằng tài sản của mình.

3. Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi gây thiệt hại mà có người giám hộ thì người giám hộ đó được dùng tài sản của người được giám hộ để bồi thường; nếu người được giám hộ không có tài sản hoặc không đủ tài sản để bồi thường thì người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu người giám hộ chứng minh được mình không có lỗi trong việc giám hộ thì không phải lấy tài sản của mình để bồi thường.”

Nếu như căn cứ vào quy định của Bộ luật dân sự 2015 thì đối với trường hợp Người từ đủ 18 tuổi trở lên sẽ phải tự chịu trách nhiệm bồi thường. Tuy nhiên đối với những người hợp đặc biệt như người chưa đủ 15 tuổi, người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi, người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi thì sẽ có những sự giúp đỡ từ cha mẹ hoặc người giám hộ khi gây ra thiệt hại.

>>> Xem thêm: Các trường hợp gây thiệt hại mà không phải bồi thường

Giảm mức bồi thường thiệt hại

Khi bị cáo không có đủ khả năng bồi thường thiệt hại

Đối với trường hợp là người từ đủ 18 tuổi trở lên nhưng không có đủ khả năng bồi thường vẫn có hai cách dưới đây để giảm mức bồi thường.

Thỏa thuận với bên bị thiệt hại

Căn cứ vào quy định về nguyên tắc bồi thường thiệt hại tại Khoản 2 Điều 585 Bộ luật dân sự 2015 theo đó người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường khi có lỗi vô ý. Khác với hành vi gây thiệt hại với lỗi cố ý, lỗi vô ý khi gây ra thiệt hại là trường hợp một người không thấy trước hành vi của mình có khả năng gây thiệt hại, mặc dù phải biết hoặc có thể biết trước thiệt hại sẽ xảy ra hoặc thấy trước hành vi của mình có khả năng gây thiệt hại, nhưng cho rằng thiệt hại sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn chặn được. Tuy nhiên, hành vi vô ý này không làm loại trừ trách nhiệm bồi thường của người gây ra thiệt hại.

Như vậy, đối với hành vi vô ý gây ra thiệt hại, người gây thiệt hại có thể được xem xét giảm mức bồi thường

Giảm mức bồi thường do thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình

Đối với thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình trong quy định của pháp luật dân sự có quy định rõ ràng điều kiện để có thể xem xét giảm mức bồi thường thiệt hại. Tất nhiên rằng đối với trường hợp thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình phải đi kèm với hành vi có lỗi vô ý hoặc hành vi không có lỗi. Như vậy, có thể nói rằng lỗi vô ý là điều kiện cần và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình là điều kiện đủ để có thể được giảm mức bồi thường thiệt hại.

Tuy nhiên để có thể xác định cụ thể thế nào là “thiệt hại vượt quá khả năng kinh tế” còn cần xem xét tại những trường hợp cụ thể.

>>>Xem thêm: Không bồi thường cho người bị thiệt hại có bị tăng nặng trách nhiệm hình sự

Luật sư tư vấn khi bị cáo không đủ khả năng bồi thường

Chúng tôi cung cấp đến Quý khách hàng dịch vụ tư vấn khi bị cáo không đủ khả năng bồi thường như sau:

• Tư vấn căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường của bị cáo
• Tư vấn mức bồi thường thiệt hại cụ thể
• Tư vấn các trường hợp miễn trách nhiệm bòi thường
• Tư vấn các hướng xử lý hiệu quả khi bị cáo không đủ khả năng để bồi thường
• Tham gia thương lượng, thỏa thuận trong bồi thường thiệt hại
• Tư vấn các vấn đề pháp lý khác có liên quan

Bồi thường, khắc phục hậu quả à một trong các biện pháp để được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, không phải người phạm tội nào cũng có đủ khả khả năng để bồi thường. Khi gặp những trường hợp này thì cần có những giải pháp và cụ thể những giải pháp đó đã được chúng tôi trình bày ở trên. Nếu Quý khách còn có những thắc mắc hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ luật sư bào chữa cho bị cáo thì có thể liên hệ qua Hotline: 1900.63.63.87 để được luật sư hình sự hỗ trợ và hướng dẫn.