Thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết là một quy trình cho phép con cái xác lập quan hệ huyết thống với người cha đã khuất, đảm bảo quyền lợi về nhân thân và thừa kế. Việc này thường phức tạp hơn so với việc nhận cha khi người cha còn sống do yêu cầu về bằng chứng và thủ tục tòa án. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về thủ tục, hồ sơ cần thiết và các bước thực hiện để nhận cha con khi người cha đã chết.

Cha đã mất con có được thực hiện thủ tục nhận cha không?
Theo khoản 1 Điều 90 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, con có quyền nhận cha, mẹ của mình, kể cả trong trường hợp cha, mẹ đã chết. Điều này khẳng định rõ quyền nhận cha của con, ngay cả khi người cha đã qua đời. Quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi của con, đồng thời tôn trọng mối quan hệ huyết thống giữa cha và con.
Đối với con đã thành niên, việc nhận cha không cần sự đồng ý của mẹ. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho người con trưởng thành tự quyết định về việc xác lập quan hệ cha con theo pháp luật. Tuy nhiên, quá trình thực hiện thủ tục nhận cha khi cha đã mất có thể phức tạp hơn do không có sự hiện diện trực tiếp của người cha.

>>>Xem thêm: Cha không chịu nhận con giải quyết thế nào?
Thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết [đã cập nhật]
Thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết là một quy trình pháp lý quan trọng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người con. Quy trình này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật. Về cơ bản, thủ tục sẽ bao gồm các bước chính: chuẩn bị các bằng chứng để chứng minh quan hệ cha con; xác định chính xác cơ quan có thẩm quyền giải quyết; hoàn thiện đơn yêu cầu và các tài liệu liên quan; theo dõi trình tự giải quyết tại Tòa án; và cuối cùng là liên hệ cơ quan hộ tịch để hoàn tất việc đăng ký.
Chuẩn bị bằng chứng chứng minh quan hệ cha con
Để thực hiện thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết, bước đầu tiên và quan trọng nhất là thu thập đầy đủ các bằng chứng thuyết phục để chứng minh mối quan hệ cha con. Vì người cha đã qua đời và không thể thực hiện xét nghiệm ADN trực tiếp, việc tập hợp bằng chứng từ nhiều nguồn khác nhau là căn cứ cốt lõi để Tòa án xem xét và công nhận yêu cầu.
Các loại bằng chứng cần thu thập bao gồm:
-
Giấy tờ, tài liệu pháp lý:
- Giấy khai sinh của con: Tài liệu gốc ghi nhận thông tin của người con, dù có thể chưa có tên người cha.
- Giấy chứng tử của người cha: Chứng cứ xác nhận người cha đã qua đời, là điều kiện để tiến hành thủ tục trong trường hợp đặc biệt này.
- Giấy tờ tùy thân của người cha: CCCD/CMND, hộ chiếu, sổ hộ khẩu để đối chiếu và xác minh thông tin.
- Sổ hộ khẩu cũ, giấy tờ khác: Các tài liệu thể hiện sự chung sống hoặc mối quan hệ gia đình giữa người cha và người con (hoặc mẹ của người con).
-
Bằng chứng về mối quan hệ tình cảm, trách nhiệm:
- Thư từ, ảnh chụp chung, nhật ký: Các vật chứng thể hiện sự gắn bó, quan tâm giữa người cha và người con, hoặc giữa người cha và mẹ của con.
- Bằng chứng về việc cấp dưỡng: Các hóa đơn chuyển tiền, biên lai học phí, hoặc giấy tờ khác chứng minh người cha đã thực hiện nghĩa vụ chu cấp, nuôi dưỡng người con.
-
Lời khai của người làm chứng:
- Lời khai của mẹ đẻ: Nếu mẹ đẻ còn sống, lời khai của bà là một chứng cứ vô cùng quan trọng.
- Lời khai của người thân, hàng xóm, bạn bè: Những người biết rõ về mối quan hệ giữa cha và mẹ, hoặc biết việc người cha đã công nhận con trong đời sống hàng ngày. Lời khai cần được lập thành văn bản có công chứng hoặc xác nhận của cơ quan thẩm quyền.
-
Kết quả xét nghiệm huyết thống (ADN):
- Đây là bằng chứng khoa học có giá trị cao nhất. Dù người cha đã mất, có thể tiến hành xét nghiệm ADN gián tiếp với những người thân ruột thịt của người cha như: ông bà nội, chú, bác, anh chị em ruột của người cha.
Xác định cơ quan có thẩm quyền thụ lý giải quyết
Việc xác định đúng cơ quan có thẩm quyền là bước tiếp theo để thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết được tiến hành thuận lợi. Nộp hồ sơ đúng nơi sẽ giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo yêu cầu được xử lý theo đúng pháp luật.
- Cơ quan có thẩm quyền: Theo Khoản 2 Điều 101 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa án là cơ quan có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận cha, mẹ, con.
- Thẩm quyền theo lãnh thổ:
- Theo quy định tại Khoản 2, Điều 39, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án có thẩm quyền giải quyết yêu cầu về công nhận cha, mẹ, con là Tòa án nơi người yêu cầu (con hoặc người giám hộ của con) cư trú, làm việc. Do đó, Quý khách hàng cần nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân nơi người có yêu cầu nhận cha (thường là người con hoặc người đại diện hợp pháp của con) đang cư trú.
- Trường hợp có yếu tố nước ngoài: Nếu có đương sự ở nước ngoài hoặc việc yêu cầu công nhận cha cho con liên quan đến yếu tố nước ngoài (ví dụ: người con đang ở nước ngoài hoặc người mẹ của con đang ở nước ngoài), thì thẩm quyền giải quyết có thể thuộc về Tòa án nhân dân cấp tỉnh và có thể phải tiến hành ủy thác tư pháp theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
Việc xác định chính xác Tòa án có thẩm quyền sẽ giúp quá trình giải quyết yêu cầu nhận cha cho con diễn ra thuận lợi, tránh tình trạng hồ sơ bị trả lại do nộp sai thẩm quyền.
Đơn yêu cầu công nhận cha cho con và tài liệu đính kèm
Chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ và đúng quy định là yếu tố quyết định việc Tòa án có thụ lý yêu cầu hay không.
- Mẫu đơn yêu cầu: Sử dụng Mẫu số 01-VDS (Đơn yêu cầu giải quyết việc dân sự) ban hành kèm theo Nghị quyết số 04/2018/NQ-HĐTP.
- Nội dung chính trong đơn:
- Thông tin người yêu cầu: Họ tên, ngày sinh, địa chỉ, giấy tờ tùy thân của người con (hoặc người giám hộ).
- Thông tin người cha đã chết: Họ tên, ngày sinh, nơi cư trú cuối cùng, ngày mất.
- Thông tin người mẹ (nếu có).
- Nội dung yêu cầu: Ghi rõ yêu cầu Tòa án công nhận quan hệ cha con và nêu căn cứ của yêu cầu.
- Tài liệu, chứng cứ đính kèm: Kèm theo đơn là danh mục và bản sao của tất cả các bằng chứng đã thu thập được ở bước trên.

Trình tự tiếp nhận và giải quyết (việc dân sự)
Sau khi hồ sơ đã được chuẩn bị đầy đủ, việc nắm rõ trình tự tiếp nhận và giải quyết tại Tòa án là rất quan trọng để thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết được tiến hành một cách bài bản. Quy trình này thuộc phạm vi giải quyết việc dân sự, tuân thủ chặt chẽ theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Trình tự tiếp nhận và giải quyết yêu cầu công nhận cha cho con (việc dân sự) tại Tòa án bao gồm các bước sau:
Bước 1: Nộp hồ sơ yêu cầu
Bước 2: Kiểm tra và thụ lý hồ sơ
Sau khi Tòa án nhận được hồ sơ yêu cầu, quy trình kiểm tra và thụ lý sẽ diễn ra như sau:
- Kiểm tra tính hợp lệ: Cán bộ Tòa án sẽ tiến hành kiểm tra tính hợp lệ và đầy đủ của các giấy tờ trong hồ sơ. Việc này nhằm đảm bảo hồ sơ đáp ứng các yêu cầu về mặt hình thức và nội dung theo quy định pháp luật.
- Thông báo nộp tạm ứng lệ phí: Nếu hồ sơ được đánh giá là đầy đủ và hợp lệ, Tòa án sẽ thông báo cho người yêu cầu về việc nộp tiền tạm ứng lệ phí giải quyết việc dân sự. Khoản tạm ứng này là bắt buộc để vụ việc được tiếp tục xử lý.
- Ra thông báo thụ lý hồ sơ: Ngay sau khi người yêu cầu nộp đủ tiền tạm ứng lệ phí và Tòa án nhận được biên lai thu tiền, Tòa án sẽ ra Thông báo thụ lý hồ sơ. Ngày ghi trên biên lai thu tiền tạm ứng lệ phí chính là ngày thụ lý hồ sơ vụ việc.
Bước 3: Chuẩn bị xét đơn yêu cầu
Giai đoạn này là quá trình Tòa án thu thập và xác minh các thông tin, bằng chứng để làm rõ yêu cầu công nhận cha cho con.
- Thu thập chứng cứ và xác minh: Tòa án sẽ tiến hành thu thập thêm các chứng cứ cần thiết, xác minh tính xác thực của các tài liệu đã nộp, và làm rõ các tình tiết liên quan đến mối quan hệ cha con. Tòa án có thể yêu cầu trưng cầu giám định (ví dụ: giám định ADN gián tiếp với người thân của cha), hoặc yêu cầu các cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, thông tin có liên quan.
- Triệu tập người liên quan: Trong quá trình chuẩn bị, Tòa án có thể triệu tập những người có liên quan đến vụ việc (như người mẹ của con, người thân của người cha đã mất, hoặc những người làm chứng khác) để lấy lời khai, làm rõ các tình tiết và cung cấp thông tin.
Bước 4: Mở phiên họp giải quyết việc dân sự
Khi các công tác chuẩn bị đã hoàn tất, Tòa án sẽ tổ chức phiên họp để xem xét và đưa ra quyết định về yêu cầu công nhận cha cho con.
- Tiến hành phiên họp: Tòa án sẽ mở phiên họp để xem xét yêu cầu. Tại phiên họp, Hội đồng xét xử sẽ phân tích, đánh giá các tài liệu, bằng chứng đã thu thập được, cùng với lời khai của các bên và những người có liên quan.
Đánh giá và ra quyết định: Dựa trên toàn bộ hồ sơ vụ việc, các bằng chứng và quy định của pháp luật, Hội đồng xét xử sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc có công nhận quan hệ cha con hay không.
Bước 5: Ra Quyết định công nhận
Bước cuối cùng trong trình tự giải quyết của Tòa án là ban hành Quyết định công nhận quan hệ cha con, nếu yêu cầu có căn cứ.
- Ban hành Quyết định: Nếu yêu cầu công nhận cha cho con có đầy đủ căn cứ và các điều kiện theo quy định của pháp luật, Tòa án sẽ ra Quyết định công nhận quan hệ cha con.
- Hiệu lực pháp luật: Quyết định này sẽ có hiệu lực pháp luật sau một khoảng thời gian nhất định (thường là 15 ngày kể từ ngày tuyên án) nếu không có kháng cáo hoặc kháng nghị theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự. Quyết định có hiệu lực pháp luật là cơ sở để Quý khách hàng thực hiện các thủ tục tiếp theo tại cơ quan hộ tịch.
Việc tuân thủ đúng trình tự này sẽ giúp Quý khách hàng hoàn tất thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết một cách hiệu quả và đảm bảo quyền lợi.
>>> Xem thêm: Yêu cầu Tòa án xác nhận cha cho con: Thủ tục năm 2025
Liên hệ cơ quan hộ tịch đăng ký khai sinh theo quyết định công nhận cha cho con của Tòa án
Khi đã có Quyết định của Tòa án hiệu lực pháp luật, bước cuối cùng là đăng ký tại cơ quan hộ tịch để chính thức ghi nhận quan hệ cha con trên giấy tờ.
-
Hồ sơ cần chuẩn bị:
- Quyết định công nhận cha cho con của Tòa án (bản sao có chứng thực).
- Tờ khai đăng ký nhận cha, mẹ, con (theo mẫu).
- Bản chính Giấy khai sinh của người con.
- Giấy tờ tùy thân của người yêu cầu đăng ký.
- Giấy chứng tử của người cha.
-
Cơ quan đăng ký có thẩm quyền:
- Theo Điều 7 Luật Hộ tịch 2014, cơ quan có thẩm quyền là Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người con đang cư trú.
-
Trình tự thực hiện:
- Nộp đầy đủ hồ sơ tại bộ phận Tư pháp – Hộ tịch của UBND cấp xã.
- Cán bộ tư pháp kiểm tra hồ sơ. Nếu hợp lệ, sẽ tiến hành ghi bổ sung thông tin của người cha vào Giấy khai sinh và Sổ hộ tịch.
- Người yêu cầu nhận lại Giấy khai sinh đã được cập nhật thông tin.
Hoàn tất bước này, thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết được xem là kết thúc, đảm bảo mọi quyền lợi hợp pháp cho người con theo quy định pháp luật.
Dịch vụ pháp lý hỗ trợ thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết
Nhận cha cho con khi người cha đã chết là một thủ tục phức tạp và đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về luật pháp, đặc biệt là các quy định liên quan đến Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Để đảm bảo quyền lợi của Quý khách hàng được bảo vệ tối đa và quá trình thực hiện diễn ra thuận lợi, việc sử dụng dịch vụ hỗ trợ chuyên nghiệp từ Luật Long Phan PMT là một giải pháp hiệu quả.
Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn toàn diện, hỗ trợ Quý khách hàng trong mọi giai đoạn của thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết, bao gồm:
- Tư vấn chuyên sâu: Hướng dẫn chi tiết về các quy định pháp luật liên quan đến quyền nhận cha con, đặc biệt trong trường hợp người cha đã qua đời.Tư vấn về các điều kiện và yêu cầu để yêu cầu Tòa án công nhận quan hệ cha con.
- Hỗ trợ thu thập bằng chứng: Hướng dẫn Quý khách hàng cách thức và nguồn thu thập các bằng chứng chứng minh quan hệ cha con (ảnh, thư từ, lời khai, hóa đơn, v.v.). Tư vấn về việc thực hiện xét nghiệm huyết thống với những người thân ruột thịt của người cha đã mất để có bằng chứng khoa học thuyết phục.
- Xác định cơ quan có thẩm quyền: Tư vấn và xác định chính xác Tòa án nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết yêu cầu của Quý khách hàng, giúp tránh tình trạng nộp sai thẩm quyền và tiết kiệm thời gian.
- Hỗ trợ soạn thảo hồ sơ: Soạn thảo Đơn yêu cầu công nhận cha cho con đúng mẫu theo Nghị quyết số 04/2018/NQ-HĐTP và các văn bản pháp luật hiện hành. Chuẩn bị đầy đủ các tài liệu, hồ sơ đính kèm theo yêu cầu của Tòa án.
- Đại diện và tham gia tố tụng: Tham gia các phiên họp, phiên tòa do Tòa án triệu tập, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Quý khách hàng trong suốt quá trình tố tụng.
- Hỗ trợ liên hệ cơ quan hộ tịch: Sau khi có Quyết định của Tòa án, chúng tôi sẽ hướng dẫn và hỗ trợ Quý khách hàng thực hiện các thủ tục đăng ký tại cơ quan hộ tịch để ghi chú bổ sung thông tin người cha vào giấy khai sinh của con.
Với sự đồng hành của Luật Long Phan PMT, Quý khách hàng sẽ được hỗ trợ chuyên nghiệp, hiệu quả trong việc thực hiện thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết, đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của con được công nhận đầy đủ.
Câu hỏi thường gặp về thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết
Dưới đây là những câu hỏi thường gặp về thủ tục công nhận cha cho con khi người cha đã chết.
Có quy định về thời hiệu yêu cầu Tòa án công nhận cha cho con không?
Pháp luật hiện hành không quy định thời hiệu đối với yêu cầu xác định cha, mẹ, con. Căn cứ theo các quy định về quyền nhân thân trong Bộ luật Dân sự 2015, quyền được nhận cha, mẹ là quyền nhân thân cơ bản, gắn liền với mỗi cá nhân và không bị giới hạn bởi thời gian. Do đó, người con có thể khởi kiện yêu cầu công nhận cha vào bất kỳ lúc nào, không phụ thuộc vào thời điểm người cha qua đời.
Ai là người có quyền nộp đơn yêu cầu công nhận cha cho con khi người cha đã mất?
Người có quyền yêu cầu bao gồm:
- Người con, nếu đã thành niên và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự.
- Người mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp của người con, nếu người con là người chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự.
- Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về gia đình, trẻ em, chẳng hạn như Hội Liên hiệp Phụ nữ, cũng có quyền yêu cầu vì lợi ích của người con.
Quyết định công nhận cha con của Tòa án có tự động xác lập quyền thừa kế không?
Quyết định của Tòa án là cơ sở pháp lý cốt lõi để xác lập quyền thừa kế. Tuy nhiên, quyết định này chỉ công nhận mối quan hệ cha con, không tự động phân chia di sản. Sau khi có quyết định, người con chính thức trở thành người thừa kế thuộc hàng thứ nhất theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015. Để nhận tài sản, người con cần tiến hành thêm thủ tục khai nhận hoặc khởi kiện yêu cầu phân chia di sản thừa kế.
Thời gian giải quyết một vụ việc công nhận cha cho con thường kéo dài bao lâu?
Thời gian giải quyết phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tính phức tạp của vụ việc và sự hợp tác của các bên. Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu là 01 tháng. Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình này có thể kéo dài hơn, thường từ 04 đến 06 tháng hoặc lâu hơn nếu có tình tiết phức tạp như cần trưng cầu giám định nhiều lần hoặc xác minh chứng cứ ở xa.
Sau khi được công nhận, người con có bắt buộc phải đổi sang họ của cha không?
Việc đổi họ cho con không phải là thủ tục bắt buộc. Theo Điều 27 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân có quyền có họ, tên và việc xác định họ được thực hiện theo quy định. Người con đã thành niên có quyền giữ nguyên họ của mình hoặc làm thủ tục thay đổi họ sang họ của cha nếu có nguyện vọng. Đối với con chưa thành niên, việc thay đổi họ cần có sự đồng ý của cả cha (trong trường hợp này là đã có quyết định của Tòa) và mẹ.
Nếu người cha đã chết là người nước ngoài, thủ tục có điểm gì khác biệt?
Nếu người cha đã chết là người nước ngoài, vụ việc sẽ có yếu tố nước ngoài. Thẩm quyền giải quyết trong trường hợp này sẽ thuộc về Tòa án nhân dân cấp tỉnh theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự. Quy trình tố tụng có thể phức tạp hơn do liên quan đến việc ủy thác tư pháp để xác minh thông tin, tống đạt văn bản ra nước ngoài và áp dụng pháp luật của nước ngoài nếu cần thiết.
Kết luận
Thủ tục nhận cha cho con khi người cha đã chết là một quy trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác và am hiểu các quy định của pháp luật. Nếu Quý khách hàng gặp bất kỳ vướng mắc nào trong quá trình thực hiện thủ tục phức tạp này, đừng ngần ngại liên hệ luật sư dân sự của Luật Long Phan PMT qua hotline: 1900.63.63.87. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ Quý khách hàng một cách chuyên nghiệp, giúp Quý khách giải quyết mọi vấn đề liên quan đến thủ tục nhận cha con và bảo vệ quyền lợi chính đáng.
Mình muốn tư vấn đất và để nhận cha khi cha đã mất