Thủ tục kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm [CẬP NHẬT 2025]

Thủ tục kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm là quy trình pháp lý quan trọng để bị cáo, bị hại hoặc những người tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp khi cho rằng bản án sơ thẩm chưa phản ánh đúng bản chất vụ án. Cập nhật đến năm 2025, Bộ luật Tố tụng hình sự và các nghị quyết hướng dẫn tiếp tục quy định chặt chẽ về quyền kháng cáo, thời hạn, cách lập đơn và thẩm quyền giải quyết. Việc hiểu đúng trình tự kháng cáo giúp hạn chế rủi ro bị từ chối hoặc bỏ lỡ thời hạn hợp pháp. Bài viết sau của Luật Long Phan PMT sẽ hướng dẫn chi tiết thủ tục theo quy định mới nhất.

Thời hạn kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm

Theo quy định tai Điều 333 Bộ Luật Tố tụng Hình sự 2015 (sửa đổi 2025), thời hạn kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm được xác định như sau:

• Trường hợp người kháng cáo có mặt tại phiên tòa sơ thẩm: thời hạn kháng cáo 15 ngày kể từ ngày tuyên án sơ thẩm.
• Trường hợp người kháng cáo vắng mặt tại phiên tòa sơ thẩm: thời hạn kháng cáo là 15 ngày kể từ ngày nhận được bản án hoặc ngày bản án được niêm yết công khai theo quy định.

Bên cạnh đó, trường hợp kháng cáo quá hạn trong vụ án hình sự theo quy định tại Điều 355 Luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025) cụ thể như sau:

• Việc kháng cáo quá hạn được chấp nhận nếu có lý do bất khả kháng hoặc do trở ngại khách quan mà người kháng cáo không thể thực hiện được việc kháng cáo trong thời hạn do Bộ luật này quy định.
• Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được đơn kháng cáo quá hạn, Tòa án cấp sơ thẩm phải gửi đơn kháng cáo, bản tường trình của người kháng cáo về lý do kháng cáo quá hạn và chứng cứ, tài liệu, đồ vật kèm theo (nếu có) cho Tòa án cấp phúc thẩm.
• Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được đơn kháng cáo quá hạn và chứng cứ, tài liệu, đồ vật kèm theo (nếu có), Tòa án cấp phúc thẩm thành lập Hội đồng gồm ba Thẩm phán để xem xét kháng cáo quá hạn. Hội đồng xét kháng cáo quá hạn có quyền ra quyết định chấp nhận hoặc không chấp nhận kháng cáo quá hạn và phải ghi rõ lý do của việc chấp nhận hoặc không chấp nhận trong quyết định.
• Phiên họp xét kháng cáo quá hạn phải có sự tham gia của Kiểm sát viên Viện kiểm sát cùng cấp. Trong thời hạn 03 ngày trước ngày xét đơn kháng cáo quá hạn, Tòa án cấp phúc thẩm gửi bản sao đơn kháng cáo quá hạn và chứng cứ, tài liệu kèm theo (nếu có) cho Viện kiểm sát cùng cấp. Kiểm sát viên phát biểu quan điểm của Viện kiểm sát về việc xét kháng cáo quá hạn.
• Quyết định của Hội đồng xét kháng cáo quá hạn được gửi cho người kháng cáo quá hạn, Tòa án cấp sơ thẩm và Viện kiểm sát cùng cấp với Tòa án cấp phúc thẩm.

Trường hợp Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận kháng cáo quá hạn thì Tòa án cấp sơ thẩm phải tiến hành các thủ tục do Bộ luật này quy định và gửi hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp phúc thẩm.

>>>> Xem thêm: Thời hạn xét xử sơ thẩm trong vụ án hình sự

Hồ sơ kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm

Theo khoản 2 Điều 332 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (sửa đổi 2025), đơn kháng cáo phải có các nội dung cơ bản sau:

• Ngày, tháng, năm làm đơn kháng cáo.
• Họ tên, địa chỉ của người kháng cáo.
• Lý do và yêu cầu của người kháng cáo.
• Chữ ký hoặc điểm chỉ của người kháng cáo.

Lưu ý: Người bị kết án đang bị tạm giam có thể nộp đơn trực tiếp tại trại tạm giam, và cán bộ quản giáo phải chuyển ngay cho Tòa án theo quy định.

Khi nộp đơn kháng cáo, mặc dù pháp luật không bắt buộc nhiều tài liệu kèm theo, nhưng để tăng tính thuyết phục và đảm bảo Tòa án cấp phúc thẩm có cơ sở xem xét, Quý khách nên chuẩn bị các tài liệu khuyến nghị sau:

• Bản sao bản án sơ thẩm (nếu đã được cấp);
• Các tài liệu, chứng cứ mới chứng minh yêu cầu kháng cáo (tài liệu nhân thân tốt, giấy khám bệnh, chứng từ bồi thường, xác nhận hoàn cảnh khó khăn…);.
• Tài liệu chứng minh lý do xin giảm nhẹ như giấy xác nhận bệnh lý, tai nạn, thương tật, giấy xác nhận lao động chính trong gia đình, giấy tờ thể hiện đã khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại, giấy khen, thành tích, giấy xác nhận tham gia công tác xã hội;
• Xác nhận người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;
• Tài liệu chứng minh lý do khách quan nếu xin chấp nhận kháng cáo quá hạn (nếu có);
• CCCD sao y, sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ tùy thân của người kháng cáo;
• Giấy ủy quyền hoặc văn bản chỉ định luật sư (nếu có luật sư hỗ trợ).

Tòa án phúc thẩm chỉ xem xét trong phạm vi kháng cáo/kháng nghị, nên việc trình bày rõ ràng lý do và nộp thêm chứng cứ bổ sung là yếu tố rất quan trọng để nâng cao cơ hội cải thiện bản án.

Nơi tiếp nhận và giải quyết thủ tục kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm

Bước 1: Nộp đơn kháng cáo đến Tòa án đã xét xử sơ thẩm

Theo khoản 1 Điều 332 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025), người kháng cáo nộp đơn bằng một trong các hình thức sau: 

• Nộp trực tiếp tại Tòa án cấp sơ thẩm; 
• Gửi đơn kháng cáo qua dịch vụ bưu chính; 
• Nộp tại trại tạm giam (nếu người kháng cáo đang bị tạm giam), cơ sở giam giữ phải chuyển ngay cho Tòa án; 
• Trình bày trực tiếp tại Tòa án, và Tòa án phải lập biên bản theo Điều 133 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025).

Bước 2: Tòa án sơ thẩm tiếp nhận và xử lý đơn kháng cáo

Theo Điều 334 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025), Tòa án cấp sơ thẩm thực hiện các công việc sau: 

• Vào sổ tiếp nhận và kiểm tra tính hợp lệ của đơn kháng cáo; 
• Nếu đơn hợp lệ, Tòa án thông báo về việc kháng cáo theo Điều 338 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015   
• Nếu nội dung kháng cáo chưa rõ, Tòa án yêu cầu người kháng cáo làm rõ;
• Nếu đơn nộp quá hạn, Tòa án yêu cầu người kháng cáo trình bày lý do và cung cấp chứng cứ chứng minh lý do chính đáng;
• Nếu người nộp đơn không có quyền kháng cáo, Tòa án trả lại đơn trong 03 ngày và thông báo bằng văn bản cho Viện kiểm sát cùng cấp. 

Bước 3: Chuyển hồ sơ lên Tòa án cấp phúc thẩm để giải quyết

Sau khi hoàn tất việc kiểm tra và xử lý đơn, Tòa án sơ thẩm tiến hành: 

• Lập hồ sơ phúc thẩm theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự; 
• Chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án và đơn kháng cáo hợp lệ lên Tòa án cấp phúc thẩm để giải quyết nội dung kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm.

Tòa án cấp sơ thẩm không giải quyết nội dung kháng cáo, mà chỉ thực hiện thủ tục tiếp nhận, kiểm tra và chuyển hồ sơ. Nội dung kháng cáo sẽ do Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết theo thủ tục phúc thẩm.

>>>> Xem thêm: Quy trình khởi tố vụ án hình sự sau khi sửa luật 2025

Thủ tục xét kháng cáo (xét xử phúc thẩm) bản án hình sự sơ thẩm

Thủ tục phúc thẩm được thực hiện theo Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025), gồm ba giai đoạn chính: thụ lý, chuẩn bị xét xử và xét xử phúc thẩm như sau: 

Bước 1: Tòa án cấp phúc thẩm thụ lý và chuyển hồ sơ cho Viện kiểm sát

Theo Điều 340 và Điều 341 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025) ngay sau khi nhận được hồ sơ vụ án có kháng cáo, kháng nghị và các tài liệu, chứng cứ kèm theo, Tòa án cấp phúc thẩm phải: 

• Vào sổ thụ lý vụ án; 
• Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày thụ lý, Chánh án Tòa án cấp phúc thẩm phân công Thẩm phán làm chủ tọa phiên tòa hoặc phiên họp phúc thẩm.
• Chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát cùng cấp để nghiên cứu; 
• Viện kiểm sát phải trả lại hồ sơ trong thời hạn luật quy định.

Bước 2: Chuẩn bị xét xử phúc thẩm 

Theo Điều 346 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025), sau khi thụ lý vụ án, Tòa án cấp phúc thẩm phải tiến hành các thủ tục chuẩn bị xét xử như sau:

• Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án quân sự cấp quân khu phải mở phiên tòa phúc thẩm trong 60 ngày kể từ ngày nhận hồ sơ vụ án; đối với vụ án đặc biệt nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt đến 20 năm tù, thời hạn là 90 ngày. Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao và Tòa án quân sự trung ương phải mở phiên tòa trong 90 ngày kể từ ngày nhận hồ sơ.
• Trong thời hạn 45 ngày (đối với TAND cấp tỉnh, Tòa án quân sự cấp quân khu) hoặc 75 ngày (đối với Tòa Phúc thẩm TAND tối cao, Tòa án quân sự trung ương) kể từ ngày thụ lý, Thẩm phán chủ tọa phải ra một trong hai quyết định là đình chỉ xét xử phúc thẩm hoặc đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm.
• Trong vòng 15 ngày kể từ ngày ra quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa phúc thẩm.
• Chậm nhất 10 ngày trước khi mở phiên tòa, Tòa án cấp phúc thẩm phải gửi quyết định đưa vụ án ra xét xử cho: Viện kiểm sát cùng cấp, người bào chữa, bị hại, người bảo vệ quyền lợi của bị hại, đương sự, người kháng cáo và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến kháng cáo, kháng nghị.

Bước 3: Phiên tòa xét xử phúc thẩm 

Theo Điều 354, Điều 357, Điều 358, Điều 359, Điều 360 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025), phiên tòa xét xử phúc thẩm được diễn ra như sau:

• Phiên tòa phúc thẩm có sự tham gia của Hội đồng xét xử phúc thẩm, Kiểm sát viên, người kháng cáo, bị cáo, bị hại, người bào chữa và các chủ thể khác theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.
• Hội đồng xét xử xem xét phần bản án, quyết định bị kháng cáo hoặc kháng nghị, đánh giá lại chứng cứ, nghe tranh luận và đưa ra phán quyết theo thẩm quyền phúc thẩm.
• Hội đồng xét xử có thể giữ nguyên, sửa, hủy bản án sơ thẩm hoặc đình chỉ xét xử phúc thẩm tùy theo nội dung kháng cáo, kháng nghị và kết quả tranh tụng tại phiên tòa.

>>> Xem thêm: Có được thay đổi nội dung kháng cáo bản án hình sự tại phiên tòa không?

Kết quả giải quyết kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm

Sau khi xem xét nội dung kháng cáo, kháng nghị và kết quả tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử phúc thẩm có thể đưa ra một trong ba nhóm quyết định sau:

• Nhóm 1: Bác kháng cáo – giữ nguyên bản án sơ thẩm 

Theo quy định tại Điều 356 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025), Tòa án phúc thẩm không chấp nhận kháng cáo, kháng nghị và giữ nguyên bản án sơ thẩm khi xét thấy các quyết định của bản án sơ thẩm có căn cứ và đúng pháp luật.

• Nhóm 2: Chấp thuận một phần kháng cáo – sửa bản án sơ thẩm 

Theo quy định tại khoản 1 Điều 357 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025) khi có căn cứ xác định bản án sơ thẩm đã tuyên không đúng với tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi phạm tội, nhân thân bị cáo hoặc có tình tiết mới thì Hội đồng xét xử phúc thẩm có quyền sửa bản án sơ thẩm như sau:

• • Miễn trách nhiệm hình sự hoặc miễn hình phạt cho bị cáo; không áp dụng hình phạt bổ sung; không áp dụng biện pháp tư pháp;
  • Áp dụng điều, khoản của Bộ luật Hình sự về tội nhẹ hơn;
  • Giảm hình phạt cho bị cáo;
  • Giảm mức bồi thường thiệt hại và sửa quyết định xử lý vật chứng;
  • Chuyển sang hình phạt khác thuộc loại nhẹ hơn;
  • Giữ nguyên hoặc giảm mức hình phạt tù và cho hưởng án treo.

Tại khoản 2 Điều này, Trường hợp Viện kiểm sát kháng nghị hoặc bị hại kháng cáo yêu cầu thì Hội đồng xét xử phúc thẩm có thể:

• • Tăng hình phạt, áp dụng điều, khoản của Bộ luật Hình sự về tội nặng hơn; áp dụng hình phạt bổ sung; áp dụng biện pháp tư pháp;
  • Tăng mức bồi thường thiệt hại;
  • Chuyển sang hình phạt khác thuộc loại nặng hơn;
  • Không cho bị cáo hưởng án treo.

Nếu có căn cứ thì Hội đồng xét xử vẫn có thể giảm hình phạt, áp dụng điều, khoản của Bộ luật Hình sự về tội nhẹ hơn, chuyển sang hình phạt khác thuộc loại nhẹ hơn, giữ nguyên mức hình phạt tù và cho hưởng án treo, giảm mức bồi thường thiệt hại.

• Nhóm 3: Chấp thuận toàn bộ kháng cáo – Hủy bản án sơ thẩm 

Theo quy định tại khoản 1 Điều 358 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025),  Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại trong các trường hợp:

• • Có căn cứ cho rằng cấp sơ thẩm bỏ lọt tội phạm, người phạm tội hoặc để khởi tố, điều tra về tội nặng hơn tội đã tuyên trong bản án sơ thẩm;
  • Việc điều tra ở cấp sơ thẩm không đầy đủ mà cấp phúc thẩm không thể bổ sung được;
  • Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong giai đoạn điều tra, truy tố.

Ngoài ra, tại Điều 360 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025) quy định về điều tra lại hoặc xét xử lại vụ án hình sự 

• • Sau khi Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại thì Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án cấp sơ thẩm có thẩm quyền tiến hành điều tra, truy tố, xét xử lại vụ án theo thủ tục chung quy định tại Bộ luật này.
  • Sau khi Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để xét xử lại thì Tòa án cấp sơ thẩm có thẩm quyền tiến hành xét xử lại vụ án theo thủ tục chung quy định tại Bộ luật này.

>>> Xem thêm: Thủ tục kháng cáo bản án hình sự của người bị tạm giam

Dịch vụ Luật sư hỗ trợ thực hiện thủ tục kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm

Luật sư có thể hỗ trợ Quý khách hàng trong toàn bộ quá trình làm thủ tục kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm, nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp được xem xét đầy đủ tại cấp phúc thẩm. Các dịch vụ pháp lý bao gồm:

• Tư vấn đánh giá căn cứ kháng cáo, hướng dẫn xác định nội dung nào có khả năng được Tòa án chấp nhận (giảm nhẹ hình phạt, xem xét nhân thân, tình tiết mới…);
• Soạn thảo đơn kháng cáo; tư vấn lựa chọn hình thức kháng cáo phù hợp với mục tiêu của người bị kết án hoặc người tham gia tố tụng;
• Nhận bào chữa cho thân chủ, làm việc, tranh tụng với Tòa án và Viện Kiểm sát, theo dõi tiến độ và hỗ trợ người kháng cáo trong suốt giai đoạn chuẩn bị xét xử;
• Tham gia bào chữa và bảo vệ quyền lợi tại phiên tòa phúc thẩm.

Sự tham gia của luật sư giúp tăng cường tính thuyết phục của kháng cáo, hạn chế rủi ro bị bác kháng cáo, đồng thời bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của Quý khách hàng trong quá trình tố tụng hình sự.

Các câu hỏi thường gặp về thủ tục kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm

Sau đây là phần giải đáp cho một số câu hỏi pháp lý thường gặp về thủ tục kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm

Người kháng cáo được bổ sung hoặc thay đổi nội dung kháng cáo trong bản án hình sự vào thời điểm nào?

Người kháng cáo được thay đổi, bổ sung hoặc rút kháng cáo trước khi mở phiên tòa hoặc ngay tại phiên tòa phúc thẩm theo khoản 1 Điều 342 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025). Nếu thực hiện trước phiên tòa, việc thay đổi hoặc rút kháng cáo phải lập thành văn bản và gửi Tòa án phúc thẩm, và Tòa án phải thông báo cho Viện kiểm sát và những người liên quan. Nếu thực hiện tại phiên tòa, nội dung thay đổi hoặc rút kháng cáo sẽ được ghi vào biên bản phiên tòa. Trường hợp chỉ rút một phần kháng cáo và phần đó không ảnh hưởng đến các nội dung kháng cáo, kháng nghị khác, Hội đồng xét xử sẽ đình chỉ phần đó. 

Người kháng cáo có được bổ sung chứng cứ trong giai đoạn phúc thẩm hay không?

Theo Điều 353 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi 2025), người kháng cáo có quyền bổ sung chứng cứ, tài liệu hoặc đồ vật trong giai đoạn phúc thẩm. Việc bổ sung có thể thực hiện trước khi mở phiên tòa hoặc ngay tại phiên tòa phúc thẩm. Mọi chứng cứ, bao gồm cả chứng cứ cũ và chứng cứ mới, đều phải được xem xét công khai. Khi nghị án và ra phán quyết, Hội đồng xét xử phúc thẩm phải đánh giá toàn diện tất cả chứng cứ đã được đưa ra. Điều này bảo đảm tính khách quan và quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp của người kháng cáo. 

Muốn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt cho người thân thì cần chuẩn bị những giấy tờ gì để Tòa án xem xét?

Người kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt cần chuẩn bị các tài liệu chứng minh tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, như giấy xác nhận bệnh lý, thương tật hoặc hoàn cảnh khó khăn. Những giấy tờ thể hiện người bị kết án là lao động chính trong gia đình, đã khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại, hoặc có thành tích, giấy khen, tham gia công tác xã hội đều được xem là tình tiết giảm nhẹ quan trọng.

Có thể cáo yêu cầu Tòa án phúc thẩm cho hưởng án treo không?

Bị cáo hoàn toàn có thể yêu cầu Tòa án phúc thẩm xem xét cho hưởng án treo. Theo Điều 355 Bộ luật Tố tụng hình sự, Hội đồng xét xử phúc thẩm có thẩm quyền sửa bản án sơ thẩm. Vì vậy, nếu bản án sơ thẩm chưa cho hưởng án treo nhưng bị cáo có đủ điều kiện theo Điều 65 Bộ luật Hình sự 2015, Tòa án phúc thẩm có thể xem xét lại. Việc xem xét này dựa trên nhân thân, tình tiết giảm nhẹ và mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội. Như vậy, án treo vẫn có thể được chấp nhận ở giai đoạn phúc thẩm nếu đáp ứng điều kiện luật định.

Bị hại có được kháng cáo yêu cầu áp dụng mức hình phạt nặng hơn cho bị cáo không?

Bị hại hoàn toàn có quyền kháng cáo để yêu cầu Tòa án xem xét áp dụng mức hình phạt nặng hơn đối với bị cáo. Theo điểm g khoản 2 Điều 62 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, bị hại có quyền đề nghị về hình phạt trong vụ án hình sự. Quyền này cho phép bị hại bày tỏ quan điểm về mức độ xử lý đối với hành vi phạm tội. Khi kháng cáo, bị hại cần nêu rõ lý do và căn cứ cho yêu cầu tăng hình phạt. Tòa án cấp phúc thẩm sẽ xem xét toàn diện nội dung kháng cáo để quyết định có chấp nhận hay không.

Kết luận

Việc thực hiện thủ tục kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm đòi hỏi người kháng cáo phải nắm rõ thời hạn, chuẩn bị đầy đủ chứng cứ và tuân thủ đúng quy trình tố tụng để tăng khả năng được Tòa án chấp nhận và bảo vệ tốt nhất quyền lợi của mình. Mỗi giai đoạn từ nộp đơn, thụ lý đến xét xử phúc thẩm đều có quy định chặt chẽ, vì vậy việc hiểu đúng và làm đúng là yếu tố then chốt. Nếu Quý khách còn vướng mắc hoặc cần hỗ trợ chuyên sâu, vui lòng liên hệ hotline 1900.63.63.87 để được Luật Long Phan PMT tư vấn và đồng hành trong suốt quá trình kháng cáo một cách hiệu quả và đúng pháp luật.