Hướng xử lý khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa

Hướng xử lý khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa là một quá trình pháp lý phức tạp nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng. Khi đối mặt với sự im lặng hoặc các lập luận phủ nhận trách nhiệm từ bệnh viện, người bị thiệt hại không thể bị động. Thay vào đó, cần phải ngay lập tức triển khai các hành động pháp lý cụ thể và mạnh mẽ để buộc bên có lỗi phải thực thi nghĩa vụ bồi thường theo đúng quy định của pháp luật. Bài viết của Luật Long Phan PMT phân tích chi tiết hướng xử lý khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa.

Thực hiện các biện pháp khẩn cấp và xác minh, thu thập chứng cứ

Bước đầu tiên và mang tính quyết định trong hướng xử lý khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa là phải bảo toàn và thu thập đầy đủ chứng cứ. Các tài liệu này là cơ sở không thể thiếu để chứng minh sự việc và yêu cầu bệnh viện chịu trách nhiệm. Quý khách hàng cần hành động một cách nhanh chóng và có hệ thống để không bỏ lỡ các bằng chứng quan trọng.

Ngay khi sức khỏe đã ổn định, Quý khách cần thực hiện việc ghi nhận tình trạng thương tích hoặc biến chứng thông qua hình ảnh, video. Đồng thời, phải lưu giữ toàn bộ hồ sơ, tài liệu phát sinh trong quá trình điều trị, bao gồm chỉ định của bác sĩ, phiếu phẫu thuật, phiếu gây mê hồi sức, bảng theo dõi diễn biến, kết quả cận lâm sàng (CLS), và hình ảnh từ hệ thống PACS (Picture Archiving and Communication System). 

Bên cạnh đó, các hóa đơn, chứng từ thanh toán viện phí, chi phí mua thuốc và vật tư y tế là chứng cứ trực tiếp về thiệt hại tài chính. Nếu có thực hiện khám, chẩn đoán tại các cơ sở y tế khác sau sự cố, kết quả từ các nơi này cũng là một nguồn chứng cứ khách quan để đối chiếu.

Thủ tục tiếp theo là gửi đơn yêu cầu chính thức đến bệnh viện (kèm theo giấy ủy quyền nếu là người đại diện) để được cung cấp bản sao hồ sơ bệnh án. Quyền này được pháp luật bảo vệ tại Điều 12 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023, quy định người bệnh có quyền “đọc, xem, sao chụp, ghi chép hồ sơ bệnh án và cung cấp tóm tắt hồ sơ bệnh án”. Các tài liệu cần yêu cầu bao gồm: tóm tắt bệnh án, nhật ký trực, phiếu mổ/gây mê, toàn bộ chỉ định và kết quả cận lâm sàng, log hệ thống quản lý thông tin bệnh viện (HIS/LIS/RIS), biên bản bàn giao giữa các ca trực, và hóa đơn chi tiết. 

Song song đó, cần gửi văn bản phản ánh đến Sở Y tế, đề nghị thành lập Hội đồng chuyên môn theo Điều 101 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 để đánh giá sự cố y khoa có phải do sai sót chuyên môn kỹ thuật hay không. Kết luận của Hội đồng chuyên môn là căn cứ pháp lý quan trọng nhất để xác định lỗi của bệnh viện.

>>> Xem thêm: Trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong tai biến y khoa

Xác định căn cứ và mức bồi thường

Việc xác định đầy đủ và chính xác các khoản thiệt hại là yêu cầu nền tảng để đưa ra yêu cầu bồi thường hợp lý. Các khoản thiệt hại có thể yêu cầu bồi thường bao gồm:

• Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa và phục hồi: Bao gồm toàn bộ viện phí, tiền thuốc, chi phí mua vật tư y tế, chi phí cho các liệu trình vật lý trị liệu, phục hồi chức năng. Ngoài ra, các chi phí hợp lý cho việc đi lại và ăn ở của người bệnh và người thân trong quá trình điều trị tại cơ sở y tế cũng được tính vào khoản này.
• Thu nhập thực tế bị mất hoặc giảm sút: Khoản này áp dụng cho cả người bị thiệt hại và người chăm sóc (trong trường hợp người chăm sóc phải nghỉ việc để hỗ trợ). Thu nhập được xác định dựa trên hợp đồng lao động, bảng lương, hoặc các chứng cứ khác về thu nhập trung bình trước khi xảy ra sự cố.
• Chi phí hợp lý cho người chăm sóc: Nếu người bệnh mất khả năng tự chăm sóc và cần người hỗ trợ thường xuyên, chi phí thuê người chăm sóc hoặc phần thu nhập bị mất của người thân đảm nhận việc này sẽ được bồi thường.
• Thiệt hại khác: Pháp luật cũng dự liệu các thiệt hại khác như chi phí sửa chữa thẩm mỹ do sẹo, chi phí mua sắm các dụng cụ trợ giúp sinh hoạt (xe lăn, nạng), hoặc chi phí cải tạo nơi ở cho phù hợp với tình trạng sức khỏe mới.
• Tổn thất về tinh thần: Các bên có thể thỏa thuận về mức bù đắp tổn thất tinh thần. Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ ấn định một mức nhưng không quá năm mươi lần mức lương cơ sở (đối với trường hợp sức khỏe bị xâm phạm) và không quá một trăm lần mức lương cơ sở (đối với trường hợp tính mạng bị xâm phạm). 
• Trong trường hợp bệnh viện hoặc công ty bảo hiểm chậm thanh toán sau khi đã có thỏa thuận hoặc bản án có hiệu lực, bên bị thiệt hại còn có quyền yêu cầu trả tiền lãi trên số tiền chậm trả.

Cơ sở pháp lý: Điều 590 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 7 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP.

>>> Xem thêm: Bồi thường thiệt hại do tổn thất về tinh thần giải quyết thế nào?

Tài liệu chứng cứ khuyến nghị tối thiểu cần có

Theo quy định tại khoản 4 Điều 189 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, khi nộp đơn khởi kiện, người khởi kiện phải nộp  tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm. Đây là những tài liệu chứng minh cho các lập luận và yêu cầu của Quý khách hàng. Bộ hồ sơ chứng cứ tối thiểu nên bao gồm:

• Trích sao hồ sơ bệnh án đầy đủ: Đây là tài liệu cốt lõi, phản ánh toàn bộ quá trình chẩn đoán và điều trị tại bệnh viện. 
• Phiếu tư vấn và cam kết đồng ý phẫu thuật/thủ thuật: Tài liệu này có giá trị để đối chiếu nội dung bệnh viện đã tư vấn về các nguy cơ, rủi ro, biến chứng có thể xảy ra so với sự cố thực tế.
• Kết quả giám định: Bao gồm kết quả giám định tỷ lệ tổn thương cơ thể và đặc biệt là kết luận giám định chuyên môn y khoa từ một Hội đồng chuyên môn độc lập.
• Hồ sơ tài chính chứng minh thiệt hại: Tập hợp toàn bộ hóa đơn viện phí, chi phí thuốc men, chi phí đi lại, ăn ở. Kèm theo đó là hợp đồng lao động, bảng lương hoặc các giấy tờ khác chứng minh thu nhập bị mất hoặc giảm sút.
• Các bằng chứng trực quan và nhân chứng: Hình ảnh, video ghi lại tình trạng thương tích, lời khai của các nhân chứng (nếu có), bản ghi log từ hệ thống camera an ninh của bệnh viện hoặc hệ thống quản lý thông tin.
• Văn bản từ chối bồi thường của bệnh viện/bảo hiểm: Nếu có, văn bản này là một chứng cứ quan trọng thể hiện quan điểm chính thức của phía bệnh viện, đồng thời là mốc để tính lãi chậm trả sau này.
• Kết luận của Hội đồng chuyên môn: Đây là chứng cứ quan trọng nhất nếu khẳng định rằng sự cố là do lỗi chuyên môn.

Khiếu nại

Khi có dấu hiệu vi phạm quy định chuyên môn, quy tắc quản lý của bệnh viện hoặc khi bệnh viện từ chối cung cấp thông tin, hồ sơ bệnh án trái pháp luật, Quý khách hàng có quyền thực hiện thủ tục khiếu nại. 

Quy trình khiếu nại được thực hiện theo Điều 7 Luật Khiếu nại 2011. Quý khách hàng gửi đơn khiếu nại lần đầu đến Giám đốc bệnh viện, người đứng đầu cơ sở khám chữa bệnh. Nếu không nhận được câu trả lời thỏa đáng, hết thời hạn giải quyết hoặc không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu, Quý khách hàng có quyền khiếu nại lần hai. Đơn khiếu nại lần hai được gửi đến cơ quan quản lý nhà nước trực tiếp của bệnh viện/Sở Y tế.

Về thời hiệu, Điều 9 Luật Khiếu nại 2011 quy định thời hiệu khiếu nại là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được hành vi hành chính. Thủ tục khiếu nại là một biện pháp độc lập nhưng có thể tiến hành song song với việc yêu cầu thường thiệt hại dựa trên các thống kê chi phí đã được lập ở mục “Xác định căn cứ và mức bồi thường”. Việc theo đuổi con đường khiếu nại không chỉ nhằm mục đích bồi thường mà còn góp phần làm rõ trách nhiệm quản lý và chuyên môn của cơ sở y tế.

>>> Xem thêm: Giải quyết tranh chấp bồi thường do phẫu thuật thẩm mỹ lỗi

Yêu cầu xử lý hình sự

Trong những trường hợp sự cố y khoa gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, hướng xử lý khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa có thể bao gồm cả việc yêu cầu cơ quan điều tra vào cuộc. Biện pháp này được áp dụng khi có dấu hiệu vi phạm quy định về khám, chữa bệnh gây hậu quả (tử vong, tổn hại nặng). Đây là phương án pháp lý mạnh mẽ nhất, không chỉ nhằm vào trách nhiệm dân sự mà còn truy cứu trách nhiệm hình sự của cá nhân liên quan.

Khi có dấu hiệu vi phạm, Quý khách hàng có thể tố giác để Cơ quan điều tra xác minh, trưng cầu để cơ quan điều tra xác minh, trưng cầu một Hội đồng chuyên môn độc lập để làm rõ có hay không có sai sót chuyên môn và mối quan hệ nhân quả giữa sai sót đó với hậu quả xảy ra.

Cơ sở pháp lý cho việc này là Điều 315 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về Tội vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế, cấp phát, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác. Khung hình phạt có thể lên đến 15 năm tù tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hậu quả (làm chết 03 người trở lên). Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 đến 05 năm.

Khởi kiện dân sự tại Tòa án

Khi các phương án thương lượng, hòa giải không đạt được kết quả, khởi kiện dân sự tại Tòa án là hướng xử lý cuối cùng và toàn diện nhất. Đây là thủ tục pháp lý chính thức để Tòa án, với vai trò là cơ quan xét xử, ra phán quyết buộc bệnh viện phải thực hiện nghĩa vụ bồi thường.

Thẩm quyền của Tòa án

Bồi thường sự cố y khoa là bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Do đó, theo khoản 6 Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) 2015, đây là tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Theo quy định tại Điều 35, Điều 39 BLTTDS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), tranh chấp khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa do Tòa án nhân dân khu vực nơi bị đơn cư trú/có trụ sở giải quyết. Tuy nhiên, do đây là tranh chấp về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, nên theo điểm d khoản 1 Điều 40 BLTTDS 2015, nguyên đơn có quyền lựa chọn yêu cầu Tòa án khu vực nơi mình cư trú giải quyết.

Đơn khởi kiện và thành phần hồ sơ

Để bắt đầu quá trình tố tụng, người khởi kiện cần chuẩn bị đơn khởi kiện gửi đến Tòa án. Đơn khởi kiện phải theo mẫu số 23-DS ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP. Kèm theo đơn khởi kiện phải có tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm (Điều 189 BLTTDS 2015).

Thủ tục thụ lý

Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện. Trường hợp khởi kiện yêu cầu bồi thường về tính mạng, sức khỏe, người khởi kiện được miễn nộp tiền tạm ứng án phí khi có đơn đề nghị miễn, giảm tạm ứng án phí. Khi đó, Thẩm phán phải thụ lý vụ án khi nhận được đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo.

Cơ sở pháp lý: Điều 191, Điều 195 BLTTDS 2015; điểm d khoản 1 Điều 12, Điều 14 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14. 

Trình tự giải quyết

Thời hạn chuẩn bị xét xử tranh chấp khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa là 04 tháng, kể từ ngày thụ lý vụ án. Thời hạn này có thể gia hạn nhưng không quá 02 tháng đối với vụ án có tính chất phức tạo hoặc do sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan. Trong thời hạn 01 tháng, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa, trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 02 tháng.

Trường hợp có kháng cáo, kháng nghị, thời hạn chuẩn bị xét xử phúc thẩm là 02 tháng, có thể kéo dài nhưng không quá 02 tháng. Trong thời hạn 01 tháng, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa phúc thẩm, Trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 02 tháng.

Một lưu ý đặc biệt quan trọng trong quá trình tố tụng là vai trò của giám định y khoa. Người khởi kiện cần chủ động đề nghị Tòa án ra quyết định trưng cầu giám định y khoa tại một cơ quan chuyên môn độc lập. Kết luận giám định sẽ là căn cứ khoa học, khách quan để Tòa án xác định có hay không có sai sót chuyên môn, mức độ lỗi, và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi của y bác sĩ và thiệt hại xảy ra, từ đó làm cơ sở vững chắc để ra phán quyết cuối cùng. 

Tuy nhiên, bệnh viện chỉ phát sinh nghĩa vụ bồi thường khi có lỗi chuyên môn gây ra thiệt hại. Nếu sự cố y khoa được xác định là rủi ro khách quan, xảy ra dù đội ngũ y tế đã thực hiện đúng và đầy đủ quy trình kỹ thuật, thì việc bệnh viện từ chối bồi thường là có cơ sở pháp lý.

Cơ sở pháp lý: Điều 102, Điều 203, Điều 286 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 và Điều 584 Bộ luật dân sự 2015. 

>>> Xem thêm: Thủ tục giải quyết vụ án dân sự sơ thẩm

Dịch vụ luật sư tư vấn và tham gia giải quyết tranh chấp khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ pháp lý toàn diện, đồng hành cùng Quý khách hàng trong suốt quá trình xử lý khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa. Dịch vụ của chúng tôi bao gồm:

• Xây dựng một lộ trình hành động chi tiết, bao gồm các bước từ thương lượng, khiếu nại đến khởi kiện, phù hợp với tình huống cụ thể.
• Soạn thảo và gửi các văn bản, yêu cầu pháp lý đến bệnh viện để yêu cầu cung cấp đầy đủ hồ sơ, tài liệu theo quy định.
• Hướng dẫn và hỗ trợ Quý khách hàng trong việc thu thập, hợp pháp hóa các hóa đơn, chứng từ để chứng minh thiệt hại một cách đầy đủ.
• Soạn thảo và nộp đơn khiếu nại, đơn tố giác, đơn khởi kiện và các văn bản tố tụng khác tới các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
• Trực tiếp đại diện Quý khách hàng tham gia các buổi đàm phán, hòa giải với bệnh viện và công ty bảo hiểm.
• Đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Quý khách hàng tại các phiên tòa.

Các câu hỏi thường gặp

Để giúp Quý khách có một cái nhìn tổng quan và rõ ràng hơn về quyền lợi cũng như các bước cần thực hiện, Luật Long Phan PMT đã tổng hợp và giải đáp những câu hỏi thường gặp nhất dưới đây.

Sự khác biệt chính giữa khiếu nại, khởi kiện dân sự và yêu cầu xử lý hình sự là gì?

Khiếu nại là biện pháp hành chính nhằm vào các quyết định, hành vi quản lý của bệnh viện. Khởi kiện dân sự tập trung vào việc yêu cầu bồi thường các thiệt hại về vật chất và tinh thần. Yêu cầu xử lý hình sự chỉ áp dụng cho các trường hợp nghiêm trọng có dấu hiệu tội phạm, nhằm truy cứu trách nhiệm hình sự (phạt tù, cấm hành nghề) đối với cá nhân vi phạm.

Có thể khởi kiện cá nhân bác sĩ hay y tá trực tiếp điều trị không?

Quý khách nên khởi kiện bệnh viện (pháp nhân) nơi bác sĩ, y tá làm việc. Bệnh viện có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người của mình gây ra trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao (Điều 597 Bộ luật Dân sự 2015). Sau đó, bệnh viện có quyền yêu cầu người lao động có lỗi phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định.

>>> Xem thêm: Tư vấn trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người của pháp nhân gây ra

Có thể yêu cầu bồi thường cho những tổn thất trong tương lai không?

Có, thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm bao gồm chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút (Điều 590 Bộ luật Dân sự 2015). Nếu chứng minh được rằng sự cố y khoa gây ra những tổn thương cần điều trị lâu dài, bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu bồi thường cho các chi phí hợp lý sẽ phát sinh trong tương lai.

Có thể thương lượng bồi thường trước khi khởi kiện không?

Hoàn toàn có thể và nên thương lượng trước khi khởi kiện để tiết kiệm thời gian, chi phí. Quý khách nên gửi văn bản yêu cầu bồi thường chính thức có xác nhận nhận văn bản từ bệnh viện, nêu rõ các khoản thiệt hại và căn cứ pháp lý để làm cơ sở đàm phán.

Có thể yêu cầu bệnh viện bồi thường thêm sau khi đã ký thỏa thuận không?

Sau khi ký thỏa thuận bồi thường, nguyên tắc chung là các bên phải tuân thủ nội dung đã cam kết. Tuy nhiên, nếu phát hiện có thiệt hại mới phát sinh sau thỏa thuận mà các bên chưa biết và chưa thống nhất, Quý khách vẫn có quyền yêu cầu bồi thường bổ sung phần thiệt hại mới này.

Có cần phải hòa giải trước khi khởi kiện không?

Pháp luật không bắt buộc phải hòa giải trước khi khởi kiện đối với tranh chấp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Tuy nhiên các bên nên tiến hành hòa giải để tiết kiệm tối đa thời gian và chi phí so với quá trình tố tụng tại Tòa án.

Kết luận

Quy trình pháp lý và các hướng xử lý khi bệnh viện từ chối bồi thường sự cố y khoa đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về pháp luật và kinh nghiệm thực tiễn. Để đảm bảo các quyền lợi chính đáng về sức khỏe và tài sản được bảo vệ một cách hiệu quả, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các luật sư chuyên nghiệp là một giải pháp cần thiết. Nếu Quý khách hàng đang đối mặt với tình huống này và cần tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ ngay với Luật Long Phan PMT qua Hotline 1900.63.63.87 để được hỗ trợ pháp lý kịp thời.

Tags: Bệnh viện từ chối bồi thường, Bồi thường sự cố y khoa, bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, Khởi kiện bệnh viện, Sai sót chuyên môn y tế, Tai biến y khoa