Các trường hợp hợp đồng lao động bị vô hiệu và cách xử lý

Hợp đồng lao động bị vô hiệu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động và người sử dụng lao động. Xử lý hậu quả pháp lý của hợp đồng thường gây nhiều khó khăn. Bài viết dưới đây sẽ phân tích các trường hợp hợp đồng lao động bị vô hiệu theo quy định của pháp luật hiện hành.

Hợp đồng lao động bị vô hiệu

Nguyên tắc xác lập hợp đồng lao động

Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động. Việc giao kết hợp đồng lao động phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản sau:

• Tự nguyện: Hai bên tự do thỏa thuận, không bị ép buộc, lừa dối hay đe dọa. Người lao động có quyền tự do lựa chọn việc làm và nơi làm việc, người sử dụng lao động có quyền tự do tuyển chọn lao động.
• Bình đẳng: Hai bên có vị thế ngang nhau khi thương lượng và ký kết hợp đồng. Không phân biệt đối xử về giới tính, dân tộc, màu da, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo.
• Thiện chí và hợp tác: Hai bên cần thương lượng với tinh thần thiện chí, cùng hợp tác để đạt được thỏa thuận công bằng, hợp lý.
• Tự do thỏa thuận nhưng không được trái pháp luật và đạo đức xã hội: Nội dung hợp đồng do hai bên tự thỏa thuận nhưng phải tuân thủ các quy định pháp luật và không được vi phạm đạo đức xã hội.
• Giao kết trực tiếp: Người lao động phải trực tiếp giao kết hợp đồng lao động với người sử dụng lao động, không ủy quyền hoặc nhờ người khác giao kết thay.
• Theo đúng thẩm quyền: Người đại diện ký kết hợp đồng phải có đủ thẩm quyền theo quy định của pháp luật và điều lệ doanh nghiệp.

Nguyên tắc ký hợp đồng lao động

Hợp đồng lao động bị vô hiệu trong trường hợp nào

Theo Điều 49 Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng lao động có thể bị vô hiệu toàn bộ hoặc vô hiệu từng phần trong các trường hợp sau:

Hợp đồng lao động vô hiệu toàn bộ khi:

• Toàn bộ nội dung của hợp đồng lao động vi phạm pháp luật. Ví dụ: Hợp đồng quy định mức lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng, thời gian làm việc vượt quá quy định của pháp luật.
• Người giao kết hợp đồng lao động không đúng thẩm quyền. Ví dụ: Nhân viên phòng nhân sự không có thẩm quyền ký kết hợp đồng lao động thay mặt công ty.
• Vi phạm nguyên tắc giao kết hợp đồng lao động như: Không tự nguyện, không bình đẳng, không thiện chí và hợp tác, không trung thực. Ví dụ: Người lao động bị ép buộc ký hợp đồng dưới sự đe dọa.
• Công việc đã giao kết trong hợp đồng lao động là công việc mà pháp luật cấm. Ví dụ: Hợp đồng lao động để thực hiện các công việc bất hợp pháp như buôn bán ma túy, vũ khí.

Hợp đồng lao động vô hiệu từng phần khi nội dung của phần đó vi phạm pháp luật nhưng không ảnh hưởng đến các phần còn lại của hợp đồng. Ví dụ: Điều khoản về thời gian thử việc vượt quá quy định pháp luật nhưng các điều khoản khác vẫn hợp pháp.

Việc xác định hợp đồng lao động vô hiệu phải do cơ quan có thẩm quyền quyết định. Thông thường là tòa án khi giải quyết tranh chấp lao động.

Hậu quả pháp lý hợp đồng lao động vô hiệu

Quyền lợi của người lao động khi hợp đồng lao động bị vô hiệu

Khi hợp đồng lao động bị vô hiệu, quyền lợi của người lao động vẫn được bảo vệ theo nguyên tắc:

• Đối với thời gian đã làm việc theo hợp đồng vô hiệu, người lao động vẫn được hưởng các quyền lợi không thấp hơn quy định của pháp luật lao động và thỏa ước lao động tập thể (nếu có).
• Nếu hợp đồng có nội dung vi phạm quyền lợi của người lao động so với quy định pháp luật, phải điều chỉnh lại cho đúng và bồi hoàn phần chênh lệch cho người lao động.
• Thời gian làm việc theo hợp đồng vô hiệu vẫn được tính là thời gian làm việc cho người sử dụng lao động để làm căn cứ tính các chế độ theo quy định.
• Trường hợp chấm dứt hợp đồng do vô hiệu, người lao động được hưởng trợ cấp thôi việc theo quy định.
• Người sử dụng lao động phải bồi thường cho người lao động nếu việc giao kết hợp đồng vô hiệu gây thiệt hại cho người lao động.

Như vậy, pháp luật bảo vệ tối đa quyền lợi của người lao động khi hợp đồng lao động bị vô hiệu, đảm bảo họ không bị thiệt thòi do những sai phạm trong quá trình giao kết hợp đồng.

Cách xử lý khi hợp đồng lao động bị vô hiệu

Khi hợp đồng lao động bị vô hiệu, cách xử lý tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể:

Đối với hợp đồng lao động bị vô hiệu từng phần:

• Hai bên tiến hành sửa đổi, bổ sung phần bị vô hiệu cho phù hợp với pháp luật.
• Quyền lợi của người lao động trong thời gian từ khi bắt đầu làm việc đến khi sửa đổi hợp đồng được giải quyết theo thỏa ước lao động tập thể hoặc quy định pháp luật.
• Nếu không thống nhất sửa đổi được thì chấm dứt hợp đồng và giải quyết quyền lợi cho người lao động.

Đối với hợp đồng lao động bị vô hiệu toàn bộ:

• Do người giao kết không đúng thẩm quyền hoặc vi phạm nguyên tắc: Hai bên ký lại hợp đồng mới đúng quy định. Quyền lợi của người lao động trong thời gian làm việc theo hợp đồng cũ vẫn được bảo đảm.
• Do toàn bộ nội dung vi phạm pháp luật hoặc công việc bị cấm: Hai bên giao kết hợp đồng mới phù hợp pháp luật. Nếu không giao kết được hợp đồng mới thì chấm dứt hợp đồng, người sử dụng lao động phải trả một khoản tiền cho người lao động.

Trong mọi trường hợp, cần bảo đảm quyền lợi của người lao động không thấp hơn quy định pháp luật. Thời gian làm việc theo hợp đồng vô hiệu vẫn được tính là thời gian làm việc để hưởng các chế độ. Hậu quả pháp lý khi hợp đồng lao động vô hiệu theo quy định tại Điều 51 Bộ luật Lao động 2019.

Tư vấn, review hợp đồng lao động trước khi ký kết

Để tránh rủi ro hợp đồng lao động bị vô hiệu, dịch vụ tư vấn review hợp đồng lao động của Long Phan PMT cung cấp các dịch vụ sau:

• Tư vấn các quy định pháp luật về hợp đồng lao động, đặc biệt là các nội dung bắt buộc phải có trong hợp đồng.
• Tư vấn thẩm quyền ký kết hợp đồng của người đại diện doanh nghiệp.
• Tư vấn các nguyên tắc giao kết hợp đồng: tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác.
• Kiểm tra kỹ nội dung hợp đồng, đảm bảo không có điều khoản vi phạm pháp luật.
• Tư vấn trường hợp hợp đồng lao động bị vô hiệu.
• Hướng dẫn cách xử lý và giải quyết hợp đồng lao động bị vô hiệu.

Việc tư vấn, rà soát kỹ hợp đồng lao động trước khi ký kết sẽ giúp hạn chế tối đa rủi ro hợp đồng bị vô hiệu, bảo vệ quyền lợi của cả người lao động và người sử dụng lao động.

>> Xem thêm: Tư vấn giải quyết tranh chấp lao động khi không ký hợp đồng

Hợp đồng lao động bị vô hiệu có thể gây ra nhiều hệ lụy phức tạp. Để được tư vấn chi tiết về các vấn đề liên quan đến hợp đồng lao động, Quý khách hàng vui lòng liên hệ Hotline 1900636387 để được hỗ trợ từ các Luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi. Luật sư hợp đồng sẵn sàng hỗ trợ Quý khách hàng xây dựng và rà soát hợp đồng lao động đảm bảo tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi các bên.

Bài viết liên quan hợp đồng lao động bị vô hiệu:

• Tư vấn chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật
• Thủ tục tuyên vô hiệu do điều kiện của hợp đồng không thể xảy ra
• Hợp đồng thương mại bị tuyên vô hiệu khi nào