Giải quyết tranh chấp hợp đồng thi công xây dựng

Giải quyết tranh chấp hợp đồng thi công xây dựng là vấn đề được đặt ra khi một trong các bên hợp đồng thi công xây dựng vi phạm nghĩa vụ. Nắm rõ các quy định của pháp luật về việc quy trình giải quyết tranh chấp giúp tiết kiệm thời gian và tránh trường hợp ngừng thi công ảnh hưởng công trình. Vì vậy, dưới đây chúng tôi sẽ hướng dẫn, phân tích các quy định pháp luật về Giải quyết tranh chấp hợp đồng thi công xây dựng.

Hợp đồng thi công xây dựng

Theo quy định tại khoản 2 Điều 140 Luật Xây dựng 2014 được hướng dẫn bởi khoản 1 Điều 3 Nghị định 37/2015/NĐ-CP thì hợp đồng thi công xây dựng là một dạng của hợp đồng xây dựng, được thỏa thuận bằng văn bản giữa bên giao thầu và bên nhận thầu để thực hiện một phần hay toàn bộ công việc trong hoạt động đầu tư xây dựng. Đương nhiên sự thỏa thuận này dựa trên nguyên tắc của giao dịch dân sự, các bên tự nguyện, thiện chí và tự do trong giao kết hợp đồng.

Về hình thức của hợp đồng thi công xây dựng phải được lập bằng văn bản. Pháp luật không bắt buộc phải công chứng hay chứng thực.

Về nội dung:  Theo Điều 141 Luật Xây dựng 2014 thì Hợp đồng thi xây dựng gồm:;

• Nội dung và khối lượng công việc;
• Chất lượng, yêu cầu kỹ thuật của công việc, nghiệm thu và bàn giao;
• Thời gian và tiến độ thực hiện hợp đồng;
• Giá hợp đồng, tạm ứng, đồng tiền sử dụng trong thanh toán và thanh toán hợp đồng xây dựng;
• Bảo đảm thực hiện hợp đồng, bảo lãnh tạm ứng hợp đồng;
• Điều chỉnh hợp đồng xây dựng;
• Quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng xây dựng;
• Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng, thưởng và phạt vi phạm hợp đồng;
• Tạm ngừng và chấm dứt hợp đồng xây dựng;
• Giải quyết tranh chấp hợp đồng xây dựng;
• Rủi ro và bất khả kháng;
• Quyết toán và thanh lý hợp đồng xây dựng;
• Các nội dung khác như bảo hiểm và bảo lãnh theo hợp đồng xây dựng, hợp đồng thầu phụ, an toàn lao động, bảo vệ môi trường và phòng chống cháy nổ.

Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng thi công xây dựng

Quyền của nhà thầu thi công xây dựng

Theo khoản 1 Điều 113 Luật Xây dựng 2014, nhà thầu thi công xây dựng có các quyền sau:

• Từ chối thực hiện những yêu cầu trái pháp luật;
• Đề xuất sửa đổi thiết kế xây dựng cho phù hợp với thực tế thi công để bảo đảm chất lượng và hiệu quả;
• Yêu cầu thanh toán giá trị khối lượng xây dựng hoàn thành theo đúng hợp đồng;
• Dừng thi công xây dựng khi có nguy cơ gây mất an toàn cho người và công trình hoặc bên giao thầu không thực hiện đúng cam kết trong hợp đồng;
• Yêu cầu bồi thường thiệt hại do bên giao thầu xây dựng gây ra;
• Các quyền khác theo quy định của hợp đồng và quy định của pháp luật có liên quan.

>> Tham khảo thêm: Mẫu giấy đề nghị tạm ứng theo hợp đồng

Nghĩa vụ của nhà thầu thi công xây dựng

• Chỉ được nhận thầu thi công xây dựng, công việc phù hợp với điều kiện năng lực hoạt động xây dựng của mình và thực hiện theo đúng hợp đồng đã ký kết;
• Lập và trình chủ đầu tư chấp thuận biện pháp thi công, trong đó quy định cụ thể biện pháp bảo đảm an toàn, vệ sinh môi trường;
• Thi công xây dựng theo đúng thiết kế, tiêu chuẩn áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật, bảo đảm chất lượng, tiến độ, an toàn và bảo vệ môi trường;
• Có hệ thống quản lý chất lượng phù hợp và thiết lập hồ sơ quản lý chất lượng công trình;
• Tuân thủ yêu cầu đối với công trường xây dựng;
• Chịu trách nhiệm về chất lượng, nguồn gốc của vật tư, nguyên liệu, vật liệu, thiết bị, sản phẩm xây dựng do mình cung cấp sử dụng vào công trình;
• Quản lý lao động trên công trường xây dựng, bảo đảm an ninh, trật tự, bảo vệ môi trường;
• Lập bản vẽ hoàn công, tham gia nghiệm thu công trình;
• Bảo hành công trình;
• Bồi thường thiệt hại khi vi phạm hợp đồng, sử dụng vật liệu không đúng chủng loại, không bảo đảm yêu cầu theo thiết kế được duyệt, thi công không bảo đảm chất lượng, gây ô nhiễm môi trường và hành vi vi phạm khác do mình gây ra;
• Chịu trách nhiệm về chất lượng thi công xây dựng 
• Các nghĩa vụ khác theo quy định của hợp đồng và quy định của pháp luật có liên quan.

(Khoản 2 Điều 113 Luật Xây dựng 2014, sửa đổi 2020)

Chủ đầu tư có các quyền sau

• Tự thực hiện thi công xây dựng công trình khi có đủ năng lực hoạt động thi công xây dựng công trình phù hợp hoặc lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng;
• Đàm phán, ký kết hợp đồng thi công xây dựng; giám sát và yêu cầu nhà thầu thi công xây dựng thực hiện đúng hợp đồng đã ký kết; xem xét, chấp thuận biện pháp thi công, biện pháp bảo đảm an toàn, vệ sinh môi trường do nhà thầu trình;
• Đình chỉ thực hiện hoặc chấm dứt hợp đồng với nhà thầu thi công xây dựng theo quy định của pháp luật và của hợp đồng xây dựng;
• Dừng thi công xây dựng công trình, yêu cầu nhà thầu thi công xây dựng khắc phục hậu quả khi vi phạm các quy định về chất lượng công trình, an toàn và bảo vệ môi trường;
• Yêu cầu tổ chức, cá nhân có liên quan phối hợp để thực hiện các công việc trong quá trình thi công xây dựng công trình;
• Các quyền khác theo quy định của pháp luật.

 Chủ đầu tư có các nghĩa vụ sau

• Lựa chọn nhà thầu có đủ điều kiện năng lực hoạt động thi công xây dựng phù hợp với loại, cấp công trình và công việc thi công xây dựng;
• Phối hợp, tham gia với Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện việc bồi thường thiệt hại, giải phóng mặt bằng xây dựng để bàn giao cho nhà thầu thi công xây dựng;
• Tổ chức giám sát và quản lý chất lượng trong thi công xây dựng phù hợp với hình thức quản lý dự án, hợp đồng xây dựng;
• Kiểm tra biện pháp thi công, biện pháp bảo đảm an toàn, vệ sinh môi trường;
• Tổ chức nghiệm thu, thanh toán, quyết toán công trình;
• Thuê tổ chức tư vấn có đủ năng lực hoạt động xây dựng để kiểm định chất lượng công trình khi cần thiết;
• Xem xét, quyết định các đề xuất liên quan đến thiết kế của nhà thầu trong quá trình thi công xây dựng;
• Lưu trữ hồ sơ xây dựng công trình;
• Chịu trách nhiệm về chất lượng, nguồn gốc của vật tư, nguyên liệu, vật liệu, thiết bị, sản phẩm xây dựng do mình cung cấp sử dụng vào công trình;
• Bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng và hành vi vi phạm khác do mình gây ra;
• Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Cơ sở pháp lý: Điều 112, Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2020)

Những tranh chấp thường xuyên phát sinh liên quan đến hoạt động thi công xây dựng

Một số tranh chấp được xác định theo giải quyết tranh chấp hợp đồng thi công xây dựng: 

• Tranh chấp do vi phạm tiến độ thanh toán theo hợp đồng.
• Tranh chấp do không đảm bảo tiến độ thi công, chất lượng công trình.
• Tranh chấp về phạt vi phạm trong hợp đồng thi công xây dựng.
• Tranh chấp do một bên đơn phương chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.
• Tranh chấp về bồi thường thiệt hại trong hợp đồng thi công xây dựng

>>> Xem thêm: Khi nào nhà thầu không được hoàn trả phí bảo đảm thực hiện hợp đồng?

Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng thi công xây dựng

Theo quy định tại khoản 8 Điều 146 Luật Xây dựng 2014 giải quyết tranh chấp hợp đồng thi công xây dựng dựa trên hai nguyên tắc căn bản:

Thứ nhất, tôn trọng các thỏa thuận hợp đồng và các cam kết trong quá trình thực hiện hợp đồng, bảo đảm bình đẳng và hợp tác;

Thứ hai, các bên hợp đồng có trách nhiệm tự thương lượng giải quyết tranh chấp. Theo đó, nếu các bên không tự thương lượng được thì có ba hình thức giải quyết, bao gồm: thông qua tổ chức hòa giải; trọng tài thương mại, Tòa án nhân dân.

Trình tự, thủ tục mỗi hình thức về cơ bản được thực hiện như sau:

Hòa giải

Đối với giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải được thực hiện theo khoản 2 Điều 45 Nghị định 37/2015/NĐ-CP. Các bên phải thỏa thuận giải quyết thông qua hòa giải được thực hiện bởi cơ quan, tổ chức hoạt một số chuyên gia. Chi phí cho ban xử lý tranh chấp được tính trong giá hợp đồng xây dựng và do mỗi bên hợp đồng chịu một nửa, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Trọng tài thương mại 

Đối với giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại sẽ được điều chỉnh bởi Luật Trọng tài thương mại 2010.

1. Nộp đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo với các nội dung như: ngày, tháng, năm; tên, địa chỉ; tóm tắt nội dung tranh chấp,…
2. Bị đơn nộp đơn bảo vệ trong thời hạn 10 ngày, kể từ khi nhận đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo.
3. Thành lập hội đồng trọng tài bao gồm một hoặc nhiều trọng tài viên, nếu các bên không thỏa thuận thì gồm ba trọng tài viên.
4. Tiến hành hòa giải để các bên thỏa thuận với nhau về phương hướng giải quyết tranh chấp.
5. Tổ chức phiên họp giải quyết tranh chấp. Bước sáu, hội đồng trọng tài ban hành phán quyết theo nguyên tắc đa số.

Tòa án

Đối với giải quyết bằng Tòa án nhân dân thì sẽ được điều chỉnh bởi Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

1. Đương sự nộp Đơn khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết tranh chấp về Hợp đồng thi công xây dựng. Sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo thì người khởi kiện phải làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí.
2. Tòa án sẽ tiến hành xem xét Đơn khởi kiện, nếu đáp ứng đủ các điều kiện thì sẽ được Tòa án thụ lý.
3. Vụ án bước vào giai đoạn chuẩn bị xét xử và hòa giải. Tại giai đoạn này Tòa án sẽ mở phiên họp kiểm tra, giao nộp, công khai chứng cứ và hòa giải. Mục đích là để các đương sự tự thỏa thuận với nhau về hướng giải quyết vụ án và cung cấp chứng cứ cho các bên đương sự.
4. Cuối cùng, Tòa án nhân dân sẽ ban hành quyết định đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm theo thủ tục chung.

Hợp đồng thi công xây dựng đóng vai trò là bản thỏa thuận giữa bên giao thầu và bên nhận thầu, đây là một văn bản quan trọng trong lĩnh vực xây dựng. Bởi nó ghi nhận các cam kết của các bên liên quan đến thi công công trình nhằm hoàn thành dự án đúng tiến độ. Khi phát sinh tranh chấp các bên có thể lựa chọn các hình thức tranh chấp sao cho đảm bảo được quyền lợi và giải quyết một cách nhanh nhất.

Dịch vụ luật sư hỗ trợ giải quyết tranh chấp hợp đồng thi công xây dựng

Việc khởi kiện cần phải lưu ý khá nhiều thông tin pháp lý nên việc thuê luật sư hỗ trợ là việc cần thiết:

• Tham gia vào quá trình thương lượng, hòa giải và khởi kiện;
• Thu thập chứng cứ, đưa ra hợp lý, đầy đủ các thiệt hại cần bồi thường
• Luật sư đại diện theo ủy quyền khởi kiện để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng;
• Liên hệ với cơ quan có thẩm quyền giải quyết;
• Luật sư sẽ giúp xem xét và nghiên cứu sự việc để hỗ trợ khởi kiện cho khách hàng;
• Soạn đơn có hình thức phù hợp với quy định của pháp luật, tránh trường hợp đơn không hợp lệ về hình thức khiến cho quá trình khởi kiện tốn nhiều thời gian hơn.

Giải quyết tranh chấp hợp đồng thi công xây dựng bằng thương lượng, nhờ bên thứ ba hòa giải hoặc khởi kiện bằng Trọng tài hoặc Tòa án. Tùy theo hình thức giải quyết mà có hồ sơ và quy trình tiến hành khác nhau. Trường hợp Quý khách hàng có bất cứ thắc mắc về nội dung bài viết hay cần hỗ trợ pháp luật, vui lòng liên hệ luật sư hợp đồng qua hotline 1900.63.63.87 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.