Xem xét thẩm định tại chỗ khi đương sự vắng mặt được không?

Xem xét thẩm định tại chỗ khi đương sự vắng mặt được pháp luật cho phép theo quy định tại Điều 101 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Mặc dù Tòa án phải báo trước để đương sự biết và chứng kiến việc xem xét thẩm định, nhưng việc vắng mặt của đương sự không làm đình chỉ quá trình thu thập chứng cứ. Thẩm phán vẫn tiến hành xem xét thẩm định tại chỗ theo thủ tục chung với sự có mặt của đại diện cơ quan có thẩm quyền. Bài viết phân tích chi tiết quy định pháp lý và thực tiễn áp dụng trong trường hợp đương sự vắng mặt.

Trình tự thủ tục xem xét thẩm định tại chỗ

Trình tự thủ tục xem xét thẩm định tại chỗ được quy định chi tiết tại Điều 101 BLTTDS 2015, bao gồm:

• Bước 1: Đương sự nộp đơn yêu cầu gửi đến Tòa án có thẩm quyền, kèm theo các tài liệu, chứng cứ liên quan đến tranh chấp. Đơn yêu cầu xem xét thẩm định tại chỗ phải nêu rõ lý do cần thiết và thông tin cụ thể về tài sản cần xem xét. Tòa án sẽ xem xét tính hợp lệ của đơn yêu cầu và các tài liệu kèm theo để quyết định có thụ lý hay không. Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác sẽ giúp quá trình thụ lý diễn ra thuận lợi.
• Bước 2: Sau khi nhận được đơn yêu cầu hợp lệ, Thẩm phán sẽ ban hành thông báo tạm ứng chi phí xem xét thẩm định tại chỗ và ra quyết định xem xét thẩm định tại chỗ sau khi đương sự nộp lại biên lai nộp chi phí thẩm định cho thẩm phán. Quyết định này phải được gửi cho đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc cơ quan, tổ chức nơi có đối tượng cần xem xét kèm theo văn bản đề nghị cử đại diện tham gia. Việc thông báo trước cho các bên đương sự về thời gian và địa điểm tiến hành xem xét thẩm định tại chỗ là bắt buộc theo quy định pháp luật.
• Bước 3: Lập biên bản xem xét thẩm định tại chỗ theo quy định tại khoản 2 Điều 101 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Sau khi lập xong biên bản, người xem xét thẩm định phải yêu cầu đại diện các cơ quan có thẩm quyền ký tên và đóng dấu xác nhận.

>>> Xem thêm: Thủ tục xem xét thẩm định tại chỗ trong vụ án tranh chấp đất

Đương sự vắng mặt thì xem xét thẩm định tại chỗ được không?

Đương sự vắng mặt không ngăn cản việc tiến hành xem xét thẩm định tại chỗ theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Mặc dù Tòa án có nghĩa vụ báo trước việc xem xét thẩm định tại chỗ để đương sự biết và chứng kiến, nhưng pháp luật không quy định bắt buộc đương sự phải có mặt. Điều này được thể hiện rõ trong quy định về nội dung biên bản chỉ yêu cầu chữ ký của đương sự “nếu có mặt”.

Căn cứ theo khoản 2 Điều 101 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, việc xem xét thẩm định tại chỗ phải được ghi thành biên bản. Biên bản phải ghi rõ kết quả xem xét, thẩm định, mô tả rõ hiện trường, có chữ ký của người xem xét, thẩm định và chữ ký hoặc điểm chỉ của đương sự nếu họ có mặt. Cụm từ “nếu họ có mặt” chứng tỏ pháp luật đã dự liệu trường hợp đương sự vắng mặt và vẫn cho phép tiến hành xem xét thẩm định tại chỗ.

Khi đương sự vắng mặt, Tòa án vẫn tiến hành xem xét thẩm định tại chỗ theo thủ tục chung với sự có mặt của đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc Công an xã, phường hoặc cơ quan, tổ chức nơi có đối tượng cần xem xét thẩm định. Việc có mặt của đại diện cơ quan có thẩm quyền đảm bảo tính khách quan và minh bạch của quá trình xem xét. Thẩm phán sẽ tiến hành việc xem xét, ghi nhận hiện trạng tài sản và lập biên bản theo đúng quy định.

Biên bản xem xét thẩm định tại chỗ

Chi phí xem xét thẩm định tại chỗ

Chi phí xem xét thẩm định tại chỗ được quy định tại Điều 156 và Điều 157 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, bao gồm tiền tạm ứng chi phí và nghĩa vụ chịu chi phí cuối cùng. Việc xác định nghĩa vụ chịu chi phí không thay đổi do đương sự vắng mặt trong quá trình xem xét thẩm định. Chi phí vẫn được tính toán và phân bổ theo quy định chung của pháp luật tố tụng dân sự.

Nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng chi phí xem xét thẩm định tại chỗ thuộc về người yêu cầu Tòa án thực hiện biện pháp này. Trường hợp Tòa án xét thấy cần thiết và quyết định xem xét thẩm định tại chỗ thì nguyên đơn, người yêu cầu giải quyết việc dân sự, người kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm phải nộp tiền tạm ứng chi phí. Việc đương sự vắng mặt không ảnh hưởng đến nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng đã được xác định trước đó.

Nghĩa vụ chịu chi phí xem xét thẩm định tại chỗ được xác định sau khi kết thúc vụ án dựa trên kết quả giải quyết. Đương sự phải chịu chi phí nếu yêu cầu của họ không được Tòa án chấp nhận. Trường hợp yêu cầu Tòa án chia tài sản chung thì mỗi người được chia tài sản phải chịu phần chi phí theo tỷ lệ giá trị phần tài sản mà họ được chia. Trong vụ án ly hôn, nguyên đơn phải nộp chi phí xem xét thẩm định tại chỗ không phụ thuộc vào việc Tòa án chấp nhận hay không chấp nhận yêu cầu, trừ trường hợp cả hai thuận tình ly hôn thì mỗi bên chịu một nửa chi phí.

>> Xem thêm:

• Thủ tục xử lý tiền tạm ứng chi phí xem xét thẩm định tại chỗ
• Thời hạn nộp chi phí xem xét thẩm định tại chỗ

Các lưu ý về thủ tục xem xét thẩm định tại chỗ

Các lưu ý về thủ tục xem xét thẩm định tại chỗ khi đương sự vắng mặt liên quan đến việc hoãn thực hiện, nội dung biên bản và giá trị pháp lý. Việc đương sự vắng mặt không dẫn đến việc hoãn xem xét thẩm định tại chỗ vì pháp luật không quy định bắt buộc đương sự phải có mặt. Tòa án sẽ tiến hành theo kế hoạch đã thông báo trước đó với sự có mặt của đại diện cơ quan có thẩm quyền.

Nội dung biên bản khi đương sự vắng mặt vẫn phải ghi nhận đầy đủ các thông tin theo quy định tại khoản 2 Điều 101 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Biên bản ghi rõ kết quả xem xét, thẩm định, mô tả rõ hiện trường, thời gian tiến hành, những người tham gia và các tình tiết liên quan. Phần chữ ký của đương sự sẽ được ghi chú là “vắng mặt” hoặc “không có mặt” để thể hiện tình trạng thực tế. Điều này không làm ảnh hưởng đến tính đầy đủ và hợp lệ của biên bản.

Giá trị pháp lý của biên bản xem xét thẩm định tại chỗ khi đương sự vắng mặt không bị ảnh hưởng về mặt nguyên tắc. Biên bản vẫn có giá trị chứng cứ trong vụ án và được Tòa án sử dụng làm căn cứ giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, việc đương sự vắng mặt có thể ảnh hưởng đến tính thuyết phục của chứng cứ nếu có tranh chấp về nội dung biên bản. Do đó, đương sự nên cân nhắc tham gia để bảo vệ quyền lợi của mình và có thể đưa ra ý kiến về kết quả xem xét.

Câu hỏi thường gặp (FAQ) về xem xét thẩm định tại chỗ khi đương sự vắng mặt

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp khi đương sự có yêu cầu xem xét thẩm định tại chỗ, quý khách có thể tham khảo.

Nếu tôi vắng mặt nhưng người đại diện theo ủy quyền (luật sư) của tôi có mặt thì sao?

Nếu người đại diện theo ủy quyền hợp pháp của Quý khách có mặt, họ sẽ thay mặt Quý khách thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ trong buổi xem xét, thẩm định. Trong trường hợp này, về mặt pháp lý, Quý khách không bị xem là “vắng mặt”. Người đại diện sẽ tham gia, đưa ra ý kiến và ký vào biên bản thay cho Quý khách.

Thế nào là “thông báo hợp lệ” của Tòa án về buổi thẩm định?

Thông báo hợp lệ là việc Tòa án đã gửi văn bản thông báo về thời gian, địa điểm thẩm định cho Quý khách bằng một trong các phương thức được pháp luật quy định như: tống đạt trực tiếp (có ký nhận), gửi qua dịch vụ bưu chính (có bảo đảm, phiếu báo phát), hoặc niêm yết công khai tại nơi cư trú nếu không thể tống đạt trực tiếp.

Nếu tôi không nhận được thông báo của Tòa án và vắng mặt thì biên bản có hợp lệ không?

Nếu Quý khách có thể chứng minh Tòa án đã không thực hiện thủ tục thông báo hợp lệ cho Quý khách, Quý khách có quyền khiếu nại và yêu cầu Tòa án không sử dụng biên bản đó làm chứng cứ hoặc yêu cầu tiến hành thẩm định lại. Gánh nặng chứng minh việc đã thông báo hợp lệ thuộc về Tòa án.

Làm thế nào để tôi phản đối nội dung biên bản thẩm định nếu tôi đã vắng mặt?

Sau khi biên bản được lập, Quý khách có quyền yêu cầu Tòa án cho sao chụp, ghi chép lại nội dung biên bản. Tại các giai đoạn tố tụng tiếp theo, như phiên họp công khai chứng cứ hoặc tại phiên tòa, bạn có quyền trình bày ý kiến, đưa ra lập luận và các chứng cứ khác để phản bác lại những nội dung trong biên bản mà Quý khách cho là không chính xác. Ngoài ra khi ký tên trên biên bản Quý khách có quyền ghi nhận ý kiến của mình đối với nội dung biên bản này

Việc người yêu cầu thẩm định vắng mặt và việc bên kia vắng mặt có gì khác nhau không?

Về mặt thủ tục, không có sự khác biệt. Tòa án vẫn tiến hành thẩm định nếu một trong hai bên vắng mặt. Tuy nhiên, về mặt thực tế, nếu người yêu cầu vắng mặt, họ sẽ mất đi cơ hội chỉ dẫn cho Tòa án xem xét những chi tiết quan trọng mà họ muốn làm rõ, có thể làm giảm hiệu quả của chính yêu cầu mà họ đưa ra.

Nếu biết trước không thể tham gia, tôi nên làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình?

Quý khách nên thực hiện một trong hai cách sau: Một là, làm đơn xin hoãn gửi Tòa án (nếu có lý do chính đáng). Hai là, làm văn bản ủy quyền cho người khác (như luật sư hoặc người thân) thay mặt Quý khách tham gia buổi thẩm định để đảm bảo quyền lợi của Quý khách không bị ảnh hưởng.

Việc vắng mặt tại buổi thẩm định gây ra những bất lợi cụ thể nào?

Những bất lợi chính bao gồm: mất quyền chỉ dẫn, giải thích trực tiếp cho Hội đồng thẩm định về các vấn đề tranh chấp trên thực địa; mất quyền giám sát quá trình đo đạc, xem xét để đảm bảo tính chính xác; và mất quyền phản đối ngay lập tức các ghi nhận không đúng trong biên bản, khiến việc tranh luận sau này khó khăn hơn.

Sự có mặt của đại diện UBND xã có thay thế cho việc bảo vệ quyền lợi của bên vắng mặt không?

Không. Đại diện UBND xã hoặc công an chỉ tham gia với tư cách là người chứng kiến khách quan để đảm bảo quá trình thẩm định diễn ra đúng pháp luật, không phải để bảo vệ quyền lợi cho bất kỳ bên nào. Họ không có nghĩa vụ và cũng không thể đưa ra các lập luận hay ý kiến thay cho đương sự vắng mặt.

Tôi có quyền yêu cầu Tòa án tiến hành xem xét, thẩm định lại lần thứ hai không?

Pháp luật không cấm việc thẩm định lại. Tuy nhiên, Quý khách phải đưa ra được lý do chính đáng để yêu cầu thẩm định lại, ví dụ như chứng minh được lần thẩm định trước có vi phạm nghiêm trọng về thủ tục, hoặc hiện trạng tài sản đã có sự thay đổi lớn làm ảnh hưởng đến bản chất vụ án. Việc quyết định có thẩm định lại hay không thuộc thẩm quyền của Tòa án.

Nếu cả hai bên đương sự đều vắng mặt thì Tòa án có tiến hành thẩm định không?

Có. Miễn là Tòa án đã thông báo hợp lệ và có sự tham gia của các thành phần bắt buộc khác (UBND xã phường hoặc Công an xã, phường, thị trấn hoặc cơ quan, tổ chức nơi có đối tượng cần xem xét, thẩm định), Tòa án vẫn sẽ tiến hành thẩm định. Biên bản sẽ ghi rõ sự vắng mặt của tất cả các đương sự.

Bên đương sự có mặt có thể lợi dụng sự vắng mặt của tôi để trình bày sai sự thật không?

Bên có mặt có thể trình bày các ý kiến có lợi cho họ. Tuy nhiên, Thẩm phán và các thành viên khác có trách nhiệm ghi nhận hiện trạng một cách khách quan, dựa trên những gì quan sát được, không chỉ dựa vào lời nói của một bên. Sự có mặt của đại diện chính quyền địa phương cũng là một yếu tố kiểm soát chéo để hạn chế việc này.

Dịch vụ luật sư tham gia tố tụng vụ án dân sự

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ luật sư tham gia tố tụng vụ án dân sự trọn gói, bao gồm hỗ trợ chuyên nghiệp trong các thủ tục xem xét thẩm định tại chỗ. Đội ngũ luật sư có kinh nghiệm sẽ thực hiện những công việc sau để bảo vệ quyền lợi tối đa cho Quý khách hàng:

• Tư vấn chiến lược tố tụng
• Soạn thảo đơn yêu cầu xem xét thẩm định tại chỗ
• Đại diện tham gia tố tụng trong vụ án dân sự với tư cách đại diện theo ủy quyền
• Tham gia buổi xem xét
• Rà soát nội dung biên bản xem xét thẩm định tại chỗ, đảm bảo ghi nhận chính xác kết quả và yêu cầu sửa đổi nếu có sai sót
• Tham gia các buổi làm việc, phiên tòa

Kết luận

Xem xét thẩm định tại chỗ khi đương sự vắng mặt được pháp luật cho phép và không ảnh hưởng đến tính hợp pháp của thủ tục. Biên bản xem xét vẫn có giá trị chứng cứ đầy đủ với sự có mặt của đại diện cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên, đương sự nên cân nhắc tham gia để bảo vệ quyền lợi và có thể đưa ra ý kiến về kết quả xem xét. Để được hỗ trợ chuyên nghiệp và đảm bảo quyền lợi tối đa trong quá trình tố tụng dân sự, Quý khách hàng hãy liên hệ ngay Luật Long Phan PMT qua hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.

Tags: biên bản xem xét thẩm định tại chỗ, đương sự vắng mặt, Tố tụng dân sự, xem xét thẩm định tại chỗ