Thủ tục trưng cầu giám định sức khỏe khi bị làm nhục

​Thủ tục trưng cầu giám định sức khỏe khi bị làm nhục là bước quan trọng nhằm xác định mức độ tổn hại về thể chất và tinh thần của nạn nhân, từ đó làm cơ sở để khởi tố, điều tra và xét xử hành vi phạm tội. Việc giám định giúp cơ quan tiến hành tố tụng có căn cứ đánh giá hậu quả pháp lý và xác định trách nhiệm hình sự của người gây ra hành vi làm nhục. Bài viết dưới đây sẽ trình bày chi tiết về trình tự, thủ tục, thẩm quyền và các lưu ý pháp lý liên quan đến việc trưng cầu giám định sức khỏe trong trường hợp bị làm nhục.​

Có thể yêu cầu trưng cầu giám định sức khỏe không?

Trưng cầu giám định sức khỏe trong vụ án hình sự được quy định tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015. Cụ thể:​

• Theo khoản 1 Điều 205 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, khi thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 206 của Bộ luật này hoặc khi xét thấy cần thiết thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định giám định sức khỏe của bị hại liên quan đến vụ việc bị làm nhục; theo đó khoản 4 Điều 206 Bộ luật này quy định bắt buộc phải trưng cầu giám định khi cần xác định mức độ tổn hại sức khoẻ.
• Ngoài ra, tại khoản 1 Điều 207 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, đương sự hoặc người đại diện của họ có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu giám định những vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ.

Như vậy, khi rơi vào các trường hợp bắt buộc trưng cầu giám định hoặc khi xét thấy cần thiết hoặc khi có yêu cầu, cơ quan có thẩm quyền có thể trưng cầu giám định sức khỏe đối với bị hại trong vụ án làm nhục.

Trình tự, thủ tục trưng cầu giám định sức khỏe khi bị làm nhục

Trình tự, thủ tục trưng cầu giám định sức khỏe khi bị làm nhục nói riêng và trưng cầu giám định sức khỏe trong vụ án hình sự nói chung được thực hiện theo quy trình như sau:​

Bước 1. Ban hành và Gửi quyết định trưng cầu giám định

Theo quy định tại Điều 205 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định, trong đó nêu rõ nội dung cần giám định, người được giám định và tổ chức, cá nhân thực hiện giám định.

Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định trưng cầu giám định, cơ quan trưng cầu giám định phải giao hoặc gửi quyết định trưng cầu giám định, hồ sơ, đối tượng trưng cầu giám định cho tổ chức, cá nhân thực hiện giám định; gửi quyết định trưng cầu giám định cho Viện kiểm sát có thẩm quyền thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra.

Bước 2. Tiến hành giám định sức khỏe

Theo Điều 209 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, việc giám định sức khỏe có thể được tiến hành tại cơ quan giám định hoặc tại nơi tiến hành điều tra vụ án, hoặc giám định do cá nhân hoặc do tập thể thực hiện. Cụ thể:

Giám định có thể tiến hành tại cơ quan giám định hoặc tại nơi tiến hành điều tra vụ án

Việc giám định có thể tiến hành tại cơ quan giám định hoặc tại nơi tiến hành điều tra vụ án ngay sau khi có quyết định trưng cầu, yêu cầu giám định.

Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, người yêu cầu giám định có thể tham dự giám định nhưng phải báo trước cho người giám định biết.

Giám định do cá nhân hoặc do tập thể thực hiện

Việc giám định do cá nhân hoặc do tập thể thực hiện như sau:

• Thực hiện giám định: Tổ chức, cá nhân được trưng cầu tiến hành giám định theo nội dung yêu cầu và thời hạn quy định.
• Gửi kết luận giám định: Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi có kết luận giám định, tổ chức, cá nhân thực hiện giám định phải gửi kết luận cho cơ quan đã trưng cầu.​

Đối với trường hợp bị làm nhục, thời hạn giám định không quá 9 ngày kể từ ngày nhận được quyết định trưng cầu giám định.

Bước 3. Kết luận giám định

Theo Điều 213 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, Kết luận giám định phải được:

• Ghi rõ kết quả giám định đối với những nội dung đã được trưng cầu, yêu cầu và những nội dung khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.
• Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra kết luận giám định, tổ chức, cá nhân đã tiến hành giám định phải gửi kết luận giám định cho cơ quan đã trưng cầu, người yêu cầu giám định.
• Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận được kết luận giám định, cơ quan đã trưng cầu, người yêu cầu giám định phải gửi kết luận giám định cho Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra.
• Để làm sáng tỏ nội dung kết luận giám định, cơ quan trưng cầu, người yêu cầu giám định có quyền yêu cầu tổ chức, cá nhân đã tiến hành giám định giải thích kết luận giám định; hỏi thêm người giám định về những tình tiết cần thiết.

Yêu cầu giám định lại sức khỏe khi bị làm nhục khi nào?

Theo quy định tại Điều 211 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, khi có nghi ngờ kết luận giám định lần đầu không chính xác, cơ quan trưng cầu giám định tự mình hoặc thoe đề nghị của người tham giá tố tụng quyết định việc trưng cầi giám định lại sức khỏe khi bị làm nhục. Việc giám định lại sức khỏe do bị làm nhục được thực hiện như sau:

• Việc giám định lại phải do người giám định khác thực hiện.
• Trường hợp người trưng cầu giám định không chấp nhận yêu cầu giám định lại thì phải thông báo cho người đề nghị giám định bằng văn bản và nêu rõ lý do.
• Trường hợp có sự khác nhau giữa kết luận giám định lần đầu và kết luận giám định lại về cùng một nội dung giám định thì việc giám định lại lần thứ hai do người trưng cầu giám định quyết định. Việc giám định lại lần thứ hai phải do Hội đồng giám định thực hiện theo quy định của Luật giám định tư pháp.

Ngoài ra, Điều 212 của Bộ luật này cũng quy định thêm về trường hợp đặc biệt, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định việc giám định lại sau khi đã có kết luận của Hội đồng giám định. Việc giám định lại trong trường hợp đặc biệt phải do Hội đồng mới thực hiện, những người đã tham gia giám định trước đó không được giám định lại. Kết luận giám định lại trong trường hợp này được sử dụng để giải quyết vụ án.

Câu hỏi liên quan đến thủ tục trưng cầu giám định sức khỏe khi bị làm nhục

Để thuận tiện cho Quý khách hàng, dưới đây Chúng tôi có tổng hợp một số câu hỏi thường gặp liên quan đến thủ tục trưng cầu giám định sức khỏe khi bị làm nhục như sau:

Ai chịu trách nhiệm thanh toán chi phí giám định sức khỏe trong vụ án hình sự?

Trong vụ án hình sự, chi phí giám định tư pháp thường do Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định có trách nhiệm chi trả theo quy định tại khoản 1 Điều 8 Pháp lệnh 02/2012/UBTVQH14, trừ trường hợp vụ án khởi tố theo yêu cầu của bị hại (Pháp lệnh 05/2024/UBTVQH15 có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 có quy định tương tự).

Việc giám định có bao gồm đánh giá tổn thương tâm lý không?

Có, việc giám định sức khỏe trong trường hợp bị làm nhục nhằm xác định cả tổn hại về thể chất lẫn tinh thần. Giám định viên sẽ đánh giá các ảnh hưởng tâm lý như căng thẳng, lo âu, trầm cảm hoặc các rối loạn khác do hành vi làm nhục gây ra, dựa trên các tiêu chuẩn chuyên môn.

Nạn nhân có thể trực tiếp yêu cầu cơ quan chức năng tiến hành giám định không?

Theo Điều 207 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, nạn nhân (với tư cách đương sự) hoặc người đại diện có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu giám định. Cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét và quyết định việc trưng cầu.

Cần cung cấp những bằng chứng gì khi đề nghị trưng cầu giám định?

Khi đề nghị, nên cung cấp các thông tin, tài liệu liên quan đến vụ việc như tường trình sự việc, thông tin nhân chứng (nếu có), hồ sơ y tế ban đầu (nếu có), và mô tả chi tiết về những ảnh hưởng sức khỏe thể chất, tinh thần gặp phải.

Hậu quả pháp lý nếu nạn nhân từ chối giám định là gì?

Việc từ chối giám định có thể gây khó khăn cho việc chứng minh mức độ tổn hại sức khỏe, vốn là một yếu tố quan trọng để xác định tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội và trách nhiệm hình sự của người phạm tội. Điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả giải quyết vụ án.

Kết luận giám định có thể được sử dụng trong một vụ kiện dân sự đòi bồi thường không?

Có, kết luận giám định sức khỏe từ vụ án hình sự là một nguồn chứng cứ quan trọng và có thể được sử dụng trong một vụ kiện dân sự để yêu cầu bồi thường thiệt hại về sức khỏe, tinh thần do hành vi làm nhục gây ra.

Quy trình giám định khi bị làm nhục khác gì so với giám định trong vụ cố ý gây thương tích?

Về cơ bản, quy trình trưng cầu là tương tự. Tuy nhiên, nội dung giám định khi bị làm nhục thường tập trung nhiều hơn vào việc đánh giá tổn thương tâm lý, danh dự, nhân phẩm bên cạnh các tổn thương thể chất (nếu có), trong khi giám định cố ý gây thương tích chủ yếu xác định tỷ lệ tổn thương cơ thể.

Kết luận giám định có thời hạn hiệu lực không?

Pháp luật không quy định thời hạn hiệu lực cụ thể cho kết luận giám định. Tuy nhiên, giá trị chứng minh của kết luận có thể giảm nếu có sự thay đổi đáng kể về tình trạng sức khỏe của người được giám định theo thời gian hoặc có tình tiết mới phát sinh.

Nếu tổn hại sức khỏe (đặc biệt là tâm lý) xuất hiện muộn thì sao?

Nếu tổn hại sức khỏe xuất hiện hoặc trở nên rõ ràng sau một thời gian, nạn nhân vẫn có thể đề nghị giám định bổ sung, miễn là có căn cứ cho rằng tổn hại đó là hậu quả của hành vi làm nhục và việc giám định vẫn cần thiết cho việc giải quyết vụ án.

Nạn nhân có thể lựa chọn người hoặc tổ chức giám định không?

Cơ quan có thẩm quyền trưng cầu giám định sẽ lựa chọn cá nhân, tổ chức giám định theo danh sách và quy định của pháp luật về giám định tư pháp. Nạn nhân không có quyền trực tiếp lựa chọn người giám định.

Thông tin trong kết luận giám định được bảo mật như thế nào?

Kết luận giám định là tài liệu tố tụng, việc quản lý, sử dụng và bảo mật được thực hiện theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự. Chỉ những cơ quan, người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng có liên quan theo quy định mới được tiếp cận.

Luật sư tư vấn và thực hiện thủ tục trưng cầu giám định sức khỏe khi bị làm nhục tại Luật Long Phan PMT

Luật Long Phan PMT thực hiện các công việc sau:

• Tư vấn, hướng dẫn điều kiện, hồ sơ, trình tự pháp lý theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự và Luật Giám định tư pháp.
• Soạn thảo hồ sơ yêu cầu cơ quan có thẩm quyền trưng cầu tổn hại sức khỏe người bị làm nhục.
• Xem xét nội dung kết luận giám định về tổn thương sức khỏe, đánh giá tính hợp pháp và đầy đủ của kết luận.
• Soạn thảo hồ sơ và đề nghị giám định bổ sung, giám định lại khi có căn cứ nghi ngờ kết luận ban đầu.

Kết luận

Trưng cầu giám định sức khỏe khi bị làm nhục là một bước quan trọng trong quá trình tố tụng hình sự, giúp xác định mức độ tổn hại về thể chất và tinh thần của nạn nhân. Kết quả giám định không chỉ là cơ sở để khởi tố, điều tra và xét xử hành vi phạm tội mà còn đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại. Việc thực hiện đúng quy trình và thời hạn giám định là cần thiết để đảm bảo tính khách quan và chính xác của kết luận giám định.​ Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ pháp lý hình sự trong việc trưng cầu giám định sức khỏe, đảm bảo quyền lợi cho Quý khách hàng. Liên hệ ngay qua Hotline 1900.63.63.87 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Tags: Giám định pháp y, Giám định sức khỏe, Kết luận giám định, Làm nhục người khác, Trưng cầu giám định