Thủ tục yêu cầu bồi thường do lỗi cung cấp thông tin sai lệch

Thủ tục yêu cầu bồi thường do lỗi cung cấp thông tin sai lệch là quy trình pháp lý mà bên bị thiệt hại thực hiện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Hành vi cung cấp thông tin không chính xác, không đầy đủ hoặc gây nhầm lẫn từ phía tổ chức, cá nhân kinh doanh có thể dẫn đến những tổn thất đáng kể về tài sản, sức khỏe và tinh thần cho người tiêu dùng. Bài viết dưới đây của Luật Long Phan PMT sẽ phân tích chi tiết các bước cần tiến hành để yêu cầu bồi thường hiệu quả theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường do lỗi cung cấp thông tin sai lệch

Để một yêu cầu bồi thường được chấp nhận, cần phải hội tụ đủ các yếu tố cấu thành trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng theo quy định tại Điều 584 Bộ luật Dân sự (BLDS) 2015, được hướng dẫn bởi Điều 2 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP. Việc xác định chính xác các điều kiện này là cơ sở nền tảng cho toàn bộ quá trình khiếu nại, khởi kiện về sau. Đây là bước pháp lý đầu tiên và cốt lõi trong thủ tục yêu cầu bồi thường do lỗi cung cấp thông tin sai lệch.

Yếu tố đầu tiên là có hành vi trái pháp luật. Đây chính là hành vi cung cấp thông tin sai lệch, không đầy đủ, không chính xác về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Điều 10 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (BVQLNTD) 2023 đã nghiêm cấm hành vi này, cụ thể tại điểm a khoản 1: “Lừa dối hoặc gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng thông qua việc cung cấp thông tin sai lệch, không đầy đủ, không chính xác…”. Hành vi này có thể bao gồm thông tin sai về sản phẩm, dịch vụ, uy tín doanh nghiệp, hoặc các giấy tờ chứng nhận giả mạo. Do đó, khi một tổ chức, cá nhân kinh doanh vi phạm quy định này, họ đã thực hiện một hành vi trái pháp luật.

Yếu tố thứ hai là có thiệt hại thực tế xảy ra. Thiệt hại phải là tổn thất thực tế, có thể xác định được, bao gồm thiệt hại về vật chất và tổn thất về tinh thần. Thiệt hại vật chất có thể là tài sản bị hư hỏng, chi phí sửa chữa, chi phí y tế, thu nhập bị mất hoặc giảm sút (Điều 589, 590 BLDS 2015). Ngoài thiệt hại vật chất, bên bị thiệt hại còn có thể yêu cầu một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu.

Yếu tố thứ ba là mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại xảy ra. Thiệt hại phát sinh phải là kết quả tất yếu của hành vi cung cấp thông tin sai lệch, và ngược lại hành vi này phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra thiệt hại. Việc chứng minh quan hệ nhân quả đòi hỏi phải loại trừ các nguyên nhân khác có thể gây ra thiệt hại tương tự. 

Yếu tố cuối cùng là lỗi của bên gây thiệt hại. Lỗi có thể là lỗi cố ý (biết thông tin sai nhưng vẫn cung cấp) hoặc lỗi vô ý (do cẩu thả mà cung cấp thông tin sai). Tuy nhiên, một điểm đặc biệt cần lưu ý trong các vụ việc liên quan đến người tiêu dùng là theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 91 Bộ luật Tố tụng Dân (BLTTDS) sự 2015 và khoản 2 Điều 69 Luật BVQLNTD 2023 , người tiêu dùng khởi kiện không có nghĩa vụ chứng minh lỗi của tổ chức, cá nhân kinh doanh. Nghĩa vụ chứng minh mình không có lỗi thuộc về bên bị kiện. Tuy nhiên, Người tiêu dùng có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ và chứng minh để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình theo quy định của pháp luật.

>>> Xem thêm: Chế tài bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng trong dân sự

Thu thập chứng cứ và định lượng thiệt hại

Thu thập chứng cứ chứng minh thông tin sai lệch đóng vai trò then chốt trong thủ tục yêu cầu bồi thường. Việc chuẩn bị đầy đủ và chính xác các loại chứng cứ sẽ tăng khả năng thành công của vụ kiện. 

Tài liệu chứng minh hành vi cung cấp thông tin sai lệch

Đây là nhóm tài liệu nhằm chứng minh sự tồn tại của hành vi vi phạm từ phía bên bán hoặc bên cung cấp dịch vụ. Theo Điều 94 BLTTDS 2015, các tài liệu chứng minh có thể bao gồm:

• Tài liệu đọc được, nhìn được, dữ liệu điện tử: Ảnh chụp màn hình quảng cáo trên website, mạng xã hội, email, tin nhắn Zalo, Messenger (log chat) trao đổi với nhân viên bán hàng, các tờ rơi sản phẩm, hợp đồng mua bán, phiếu bảo hành có ghi thông tin về sản phẩm.
• Văn bản của cơ quan có thẩm quyền: Kết luận giám định của một tổ chức giám định chuyên nghiệp xác định thông tin kỹ thuật được cung cấp là sai, văn bản trả lời của một cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận thông tin mà doanh nghiệp công bố là không đúng sự thật.
• Thông tin đúng được công bố, xác thực: Các tài liệu, công bố chính thức từ nhà sản xuất hoặc các nguồn đáng tin cậy khác chứng minh thông tin mà Quý khách hàng nhận được là sai.

Tài liệu chứng minh thiệt hại

Đây là nhóm tài liệu nhằm xác định mức độ tổn thất mà Quý khách hàng phải gánh chịu, làm cơ sở để tính toán số tiền yêu cầu bồi thường:

• Hóa đơn, chứng từ về chi phí phát sinh: Hóa đơn sửa chữa tài sản bị hư hỏng, hóa đơn mua lại sản phẩm thay thế, hóa đơn viện phí, tiền thuốc men nếu thiệt hại về sức khỏe.
• Tài liệu chứng minh thu nhập bị mất, bị giảm sút: Hợp đồng lao động, bảng lương, sao kê tài khoản ngân hàng cho thấy thu nhập đã bị ảnh hưởng do phải nghỉ việc để giải quyết hậu quả của thông tin sai lệch.
• Các giấy tờ, tài liệu khác: Giấy tờ chứng minh tổn thất về tài sản, báo cáo giám định về mức độ hư hỏng, các tài liệu chứng minh tổn thất về sức khỏe, tinh thần (nếu có).

Thông báo vi phạm và yêu cầu bồi thường

Thông báo vi phạm và yêu cầu bồi thường là bước tiền tố tụng quan trọng trong thủ tục yêu cầu bồi thường. Việc thực hiện đúng trình tự này không chỉ thể hiện thiện chí giải quyết tranh chấp mà còn tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho các bước tiếp theo. 

Quý khách hàng nên lập một văn bản chính thức dưới dạng “Thông báo về việc vi phạm và yêu cầu bồi thường thiệt hại”. Văn bản này cần trình bày rõ ràng, mạch lạc, viện dẫn các căn cứ pháp lý và chứng cứ cụ thể.

Nội dung của văn bản cần nêu rõ các vấn đề sau:

• Thông tin của bên bị thiệt hại (người gửi) và bên vi phạm (người nhận).
• Trình bày lại sự việc: Mô tả chi tiết hành vi cung cấp thông tin sai lệch.
• Liệt kê các chứng cứ chứng minh cho hành vi sai lệch (kèm theo bản sao).
• Phân tích hậu quả: Nêu rõ những thiệt hại thực tế về tài sản, sức khỏe, tinh thần đã xảy ra.
• Định lượng thiệt hại: Liệt kê chi tiết các khoản chi phí và tổn thất, kèm theo chứng từ chứng minh (hóa đơn, báo giá…).
• Đưa ra yêu cầu cụ thể: Nêu rõ số tiền bồi thường, yêu cầu đổi trả sản phẩm, hoặc một phương án khắc phục hậu quả khác.
• Ấn định thời hạn phản hồi: Đưa ra một khoảng thời gian hợp lý (ví dụ: 7-15 ngày) để bên vi phạm xem xét và trả lời yêu cầu.

Khởi kiện dân sự

Khi phương án thương lượng không thành công, khởi kiện dân sự là biện pháp pháp lý cuối cùng và mạnh mẽ nhất trong thủ tục yêu cầu bồi thường do lỗi cung cấp thông tin sai lệch. 

Tranh chấp về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án (khoản 6 Điều 26 BLTTDS 2015). Theo Điều 35 và khoản 1 Điều 39 BLTTDS 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2025, tranh chấp bồi thường do lỗi cung cấp thông tin sai lệch thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân khu vực nơi bị đơn cư trú/có trụ sở.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện phải làm đơn khởi kiện. Đơn khởi kiện phải bao gồm thông tin người khởi kiện, người bị kiện, quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm và những vấn đề cụ thể yêu cầu Tòa án giải quyết. Thành phần hồ sơ bao gồm đơn khởi kiện và các tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm. Người khởi kiện gửi đơn khởi kiện kèm theo tài liệu, chứng cứ mà mình hiện có đến Tòa án (Điều 189, Điều 190 BLTTDS 2015).

Sau khi nhận được đơn khởi kiện, tài liệu và chứng cứ, Thẩm phán sẽ xem xét liệu vụ án có thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án hay không. Nếu vụ án thuộc thẩm quyền, Thẩm phán sẽ thông báo ngay cho người khởi kiện để họ đến Tòa án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí trong trường hợp họ phải nộp tiền tạm ứng án phí. Thẩm phán thụ lý vụ án khi người khởi kiện nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí. Trường hợp người khởi kiện được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí thì Thẩm phán phải thụ lý vụ án khi nhận được đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo (Điều 195 BLTTDS 2015).

Thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm là 04 tháng, kể từ ngày thụ lý vụ án. Đối với vụ án có tính chất phức tạp hoặc do sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn nhưng không quá 02 tháng. Trong thời hạn 01 tháng, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa, trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 02 tháng (Điều 203 BLTTDS 2015).

Trường hợp có kháng cáo, kháng nghị thời hạn chuẩn bị xét xử phúc thẩm là 02 tháng, kể từ ngày thụ lý vụ án. Đối với vụ án có tính chất phức tạp hoặc do sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan thì Chánh án Tòa án cấp phúc thẩm có thể quyết định kéo dài thời hạn chuẩn bị xét xử, nhưng không được quá 01 tháng.

>>> Xem thêm: Thẩm quyền giải quyết tranh chấp bồi thường ngoài hợp đồng

Dịch vụ luật sư tư vấn và tham gia giải quyết tranh chấp

Luật Long Phan PMT với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ Quý khách hàng trong suốt quá trình giải quyết tranh chấp. Dịch vụ của chúng tôi bao gồm:

• Phân tích và đánh giá tính khả thi của vụ việc dựa trên các chứng cứ hiện có và quy định pháp luật. 
• Xây dựng chiến lược pháp lý tối ưu cho từng giai đoạn của quá trình giải quyết tranh chấp. 
• Hướng dẫn thu thập và hoàn thiện hệ thống chứng cứ chứng minh hành vi vi phạm và thiệt hại. 
• Soạn thảo các văn bản pháp lý chuyên nghiệp như thông báo vi phạm, yêu cầu bồi thường, đơn khởi kiện. 
• Chuẩn bị hồ sơ tố tụng đầy đủ và tuân thủ đúng thủ tục tố tụng dân sự. 
• Đại diện tại các phiên tòa và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của Quý khách hàng. 

Các câu hỏi thường gặp

Dưới đây, Luật Long Phan PMT đã tổng hợp và giải đáp một số câu hỏi thường gặp nhất để làm rõ hơn các vấn đề pháp lý về thủ tục yêu cầu bồi thường do lỗi cung cấp thông tin sai lệch.

Mức bồi thường cho tổn thất về tinh thần được xác định như thế nào?

Mức bồi thường cho tổn thất tinh thần trước hết do các bên tự thỏa thuận. Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định nhưng không vượt quá mức trần do pháp luật quy định. Ví dụ, theo Điều 590 và Điều 591 Bộ luật Dân sự 2015, mức bồi thường tổn thất tinh thần do sức khỏe bị xâm phạm không quá 50 lần mức lương cơ sở, và do tính mạng bị xâm phạm không quá 100 lần mức lương cơ sở.

Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường do thông tin sai lệch là bao lâu?

Theo Điều 588 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là 03 năm kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm. Quý khách hàng cần lưu ý tính toán chính xác thời điểm phát hiện ra thông tin sai lệch để không bị quá thời hiệu.

Thời hiệu khởi kiện 03 năm được tính chính xác từ thời điểm nào?

Thời điểm người có quyền yêu cầu biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm là khi họ nhận ra được hoặc có thể khẳng định được về việc quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm. Trường hợp người có quyền yêu cầu phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm là trong điều kiện, hoàn cảnh bình thường, nếu có thiệt hại xảy ra thì người đó biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc trường hợp pháp luật có quy định phải biết (Điều 5 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP).

Làm cách nào để thu thập chứng cứ đối với quảng cáo sai lệch trên nền tảng số khi chúng có thể bị gỡ bỏ?

Ngay khi phát hiện, Quý khách cần hành động ngay lập tức bằng cách: chụp ảnh màn hình, quay video màn hình toàn bộ nội dung quảng cáo và đường dẫn URL. Để tăng tính pháp lý, biện pháp hiệu quả nhất là sử dụng dịch vụ lập vi bằng của Thừa phát lại để ghi nhận lại sự tồn tại của nội dung quảng cáo tại một thời điểm cụ thể.

Nếu nhiều bên cùng cung cấp thông tin sai lệch dẫn đến thiệt hại, trách nhiệm bồi thường được phân chia ra sao?

Theo Điều 587 Bộ luật Dân sự 2015, trường hợp nhiều người cùng gây thiệt hại thì họ phải liên đới bồi thường cho người bị thiệt hại. Trách nhiệm bồi thường của từng người được xác định tương ứng với mức độ lỗi, nếu không xác định được mức độ lỗi thì họ phải bồi thường thiệt hại theo phần bằng nhau.

Nếu nhân viên cung cấp thông tin sai lệch, nên kiện nhân viên đó hay công ty?

Quý khách nên khởi kiện công ty (pháp nhân). Theo Điều 597 Bộ luật Dân sự 2015, pháp nhân phải bồi thường thiệt hại do người của mình gây ra trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao. Sau đó, công ty có quyền yêu cầu người lao động có lỗi phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật.

Kết luận

Quá trình yêu cầu bồi thường do lỗi cung cấp thông tin sai lệch đòi hỏi sự am hiểu pháp lý và chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt chứng cứ để bảo vệ quyền lợi. Để đảm bảo các thủ tục được tiến hành chính xác và hiệu quả, việc tìm đến sự hỗ trợ chuyên nghiệp từ luật sư là một giải pháp thiết thực. Nếu Quý khách hàng cần tư vấn chi tiết hoặc hỗ trợ pháp lý về thủ tục yêu cầu bồi thường, vui lòng liên hệ ngay với Luật Long Phan PMT qua hotline 1900.63.63.87 để được trợ giúp kịp thời.

Tags: Bồi thường thiệt hại, khởi kiện dân sự, Thông tin sai lệch, Thu thập chứng cứ, Thủ tục yêu cầu bồi thường