Nên định giá hay thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa?

Nên định giá hay thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa là vấn đề pháp lý quan trọng trong quá trình giải quyết tranh chấp dân sự. Định giá tài sản do Tòa án quyết định và thành lập Hội đồng định giá, trong khi thẩm định giá tài sản là hoạt động do các bên đương sự lựa chọn tổ chức thẩm định đủ điều kiện thực hiện. Việc lựa chọn hình thức phù hợp ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả giải quyết vụ án và quyền lợi của các bên liên quan. Bài viết sẽ phân tích chi tiết về quy trình, quyền và nghĩa vụ của các bên trong định giá và thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa.

Quy định pháp luật về định giá, thẩm định giá tài sản tranh chấp

Theo khoản 7 Điều 94 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, kết quả định giá tài sản, thẩm định giá tài sản là một nguồn chứng cứ trong tố tụng dân sự.

Định giá tài sản và thẩm định giá tài sản được quy định tại được quy định tại Điều 104 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, cụ thể như sau:

Định giá tài sản

Định giá tài sản là hoạt động xác định giá trị tài sản do Tòa án quyết định và thành lập Hội đồng định giá.

Căn cứ khoản 3 Điều 104 BLTTDS 2015, Tòa án ra quyết định định giá tài sản và thành lập Hội đồng định giá khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

• Theo yêu cầu của một hoặc các bên đương sự;
• Các đương sự không thỏa thuận lựa chọn tổ chức thẩm định giá tài sản hoặc đưa ra giá tài sản khác nhau hoặc không thỏa thuận được giá tài sản;
• Các bên thỏa thuận với nhau hoặc với tổ chức thẩm định giá tài sản theo mức giá thấp so với giá thị trường nơi có tài sản định giá tại thời điểm định giá nhằm trốn tránh nghĩa vụ với Nhà nước hoặc người thứ ba hoặc có căn cứ cho thấy tổ chức thẩm định giá tài sản đã vi phạm pháp luật khi thẩm định giá.

Quy trình định giá tài sản cơ bản được thực hiện như sau:

1. Bước 1. Tòa án ra quyết định định giá tài sản.
2. Bước 2. Thành lập Hội đồng định giá.
3. Bước 3. Hội đồng định giá thực hiện định giá và lập biên bản định giá tài sản.
4. Bước 4. Kết quả định giá được Tòa án sử dụng làm căn cứ giải quyết vụ án.

Thẩm định giá tài sản

Thẩm định giá tài sản là hoạt động xác định giá trị tài sản do các bên đương sự thỏa thuận lựa chọn tổ chức thẩm định giá có đủ điều kiện.​ Các bên đương sự có quyền thỏa thuận lựa chọn tổ chức thẩm định giá tài sản theo khoản 2 Điều 104 BLTTDS 2015.

Quy trình thẩm định giá tài sản tranh chấp cơ bản thực hiện như sau:

1. Bước 1. Các bên đương sự lựa chọn tổ chức thẩm định giá.
2. Bước 2. Tòa án tổ chức buổi làm việc, lấy ý kiến các đương sự thống nhất lựa chọn tổ chức thẩm định giá.
3. Bước 3. Ký hợp đồng dịch vụ với đơn vị thẩm định giá
4. Bước 4. Tổ chức thẩm định giá thực hiện thẩm định và lập chứng thư thẩm định giá.
5. Bước 5. Chứng thư thẩm định giá được tổ chức thẩm định giá cung cấp trực tiếp cho Tòa án.​​

Nên định giá hay thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa?

Biên bản định giá hay chứng thư thẩm định giá đều được xem là chứng cứ để tòa án giải quyết tranh chấp. Việc lựa chọn định giá hay thẩm định giá tài sản tranh chấp, đương sự nên xem xét một số các tiêu chí sau:

• Thứ nhất, về chi phí. Định giá do tòa án thành lập hội đồng còn thẩm định giá là đương sự ký hợp đồng dịch vụ với tổ chức thẩm định giá – Là một tổ chức kinh tế hoạt động theo sự cấp phép của Sở Tư pháp. Do đó, thường chi phí định giá sẽ thấp hơn so với thẩm định giá.
• Thứ hai, căn cứ để định giá hay thẩm định giá sẽ dựa trên Luật Giá 2023. Theo đó, Định giá tại Điều 23 Luật này sẽ do Bộ Tài chính và các cơ quan quản lý hành chính đối với tài sản đó quy định, ví dụ, giá trị quyền sử dụng đất thì sẽ theo cơ chế xác định giá đất của Luật Đất đai 2024 chẳng hạn. Còn Thẩm định giá theo Điều 42 của Luật này, được hướng dẫn chi tiết tại Thông tư 30/2024/TT-BTC thì sẽ thiên hướng theo thị trường, giá trị đầu tư, giá trị ngang bằng (phương pháp so sánh), giả thiết và đặt giả thiết…. Chính vì vậy, kết quả định giá thường sẽ thiên hướng theo giá niêm yết của Nhà nước tại thời điểm định giá. Còn chứng thư thẩm định giá thì sẽ thiên hướng theo xu thế thị trường và giá trị tương đương.
• Thứ ba, các đương sự có quyền cân nhắc yêu cầu tòa án tiến hành việc định giá/thẩm định giá lại hoặc thay đổi từ định giá sang thẩm định giá và ngược lại nếu nhận thấy kết quả trước đó không phản ánh đúng giá trị tài sản, có dấu hiệu bị xâm hại quyền lợi. Tuy nhiên, các đương sự cũng cần lưu ý về việc thực hiện yêu cầu này phải đảm bảo đủ 2 điều kiện: Một là không đồng ý với kết quả đầu tiên ngay sau khi nhận được, hai là phải đề nghị tòa án tiến hành việc định giá hoặc thẩm định giá lại trước khi phiên tòa diễn ra.

Câu hỏi thường gặp về định giá và thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa

Dưới đây là tổng hợp những câu hỏi thường gặp về định giá và thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa mà Quý khách hàng có thể tham khảo:

Ai là người chịu trách nhiệm thanh toán chi phí cho việc định giá tài sản do Tòa án tiến hành?

Người yêu cầu định giá tài sản sẽ phải nộp tạm ứng chi phí định giá. Tòa án sẽ quyết định nghĩa vụ chịu chi phí định giá cuối cùng dựa trên kết quả giải quyết vụ án, thường là bên thua kiện hoặc phân bổ theo tỷ lệ lỗi và quyền lợi của các bên, trừ khi có thỏa thuận khác theo Điều 165 BLTTDS 2015. Tham khảo thêm bài viết “Thủ tục định giá tài sản giải quyết tranh chấp tài sản ai phải đóng tiền“.

Phí tổn cho việc thẩm định giá tài sản do các bên lựa chọn tổ chức thẩm định được phân bổ như thế nào?

Chi phí thẩm định giá sẽ do bên thỏa thuận với tổ chức thẩm định giá và tự thanh toán theo hợp đồng dịch vụ đã ký. Các bên có thể thỏa thuận về tỷ lệ đóng góp chi phí này.

Thành phần cụ thể của Hội đồng định giá tài sản do Tòa án thành lập bao gồm những ai?

Theo điểm a khoản 4 Điều 104 BLTTDS 2015, Hội đồng định giá do Tòa án thành lập gồm Chủ tịch Hội đồng định giá là đại diện cơ quan tài chính và thành viên là đại diện các cơ quan chuyên môn có liên quan. Trong trường hợp cần thiết, đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có tài sản định giá được mời chứng kiến việc định giá.

Thời gian dự kiến để hoàn thành quy trình định giá tài sản là bao lâu?

Thời gian định giá phụ thuộc vào loại tài sản, mức độ phức tạp và sự phối hợp của các bên. Thông thường, quy trình này có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng kể từ khi Tòa án ra quyết định thành lập Hội đồng định giá.

Quy trình thẩm định giá tài sản thường kéo dài trong khoảng thời gian nào?

Thời gian thẩm định giá do tổ chức dịch vụ thực hiện thường được thỏa thuận trong hợp đồng giữa các bên và tổ chức thẩm định, nhưng cũng phụ thuộc vào tính chất tài sản. Quá trình này có thể nhanh hơn định giá nếu các bên hợp tác tốt và tài sản không quá phức tạp, thường mất từ vài tuần đến một hoặc hai tháng.

Biên bản định giá và Chứng thư thẩm định giá có giá trị pháp lý tương đương trước Tòa án không?

Cả hai đều được coi là nguồn chứng cứ theo Điều 94 BLTTDS 2015. Tuy nhiên, Tòa án sẽ đánh giá tính khách quan, hợp pháp và phù hợp của từng loại kết quả dựa trên hồ sơ vụ án, phương pháp xác định giá, và các chứng cứ khác. Không có quy định nào mặc nhiên coi một loại có giá trị cao hơn loại kia.

Tòa án có quyền bác bỏ kết quả định giá hoặc thẩm định giá không? Nếu có, trong trường hợp nào?

Tòa án có quyền không sử dụng kết quả định giá/thẩm định giá nếu nhận thấy kết quả đó không khách quan, không chính xác, vi phạm nghiêm trọng về trình tự, thủ tục, hoặc phương pháp xác định giá không phù hợp, không tuân thủ các quy định pháp luật. Trong trường hợp này, Tòa án có thể yêu cầu định giá/thẩm định giá lại.

Tòa án xử lý ra sao nếu các đương sự không thể đạt được đồng thuận về việc lựa chọn tổ chức thẩm định giá?

Theo khoản 3 Điều 104 BLTTDS 2015, nếu các đương sự không thỏa thuận được việc lựa chọn tổ chức thẩm định giá, hoặc đưa ra các mức giá khác nhau mà không thống nhất được, thì Tòa án sẽ ra quyết định tiến hành định giá tài sản và thành lập Hội đồng định giá.

Dịch vụ pháp lý của Luật Long Phan PMT trong định giá và thẩm định giá tài sản tranh chấp

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên sâu hỗ trợ Quý khách hàng trong các thủ tục định giá và thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa, bao gồm:

• Tư vấn pháp luật về quy trình, quyền và nghĩa vụ liên quan đến định giá và thẩm định giá tài sản.
• Hỗ trợ lựa chọn tổ chức thẩm định giá uy tín, đủ điều kiện theo quy định pháp luật.
• Đại diện Quý khách hàng làm việc với Tòa án, Hội đồng định giá trong quá trình định giá tài sản.
• Soạn thảo, nộp hồ sơ yêu cầu định giá hoặc thẩm định giá tài sản tranh chấp.
• Hỗ trợ thu thập, chuẩn bị chứng cứ, tài liệu liên quan đến giá trị tài sản tranh chấp.
• Hỗ trợ giải quyết các vướng mắc pháp lý phát sinh trong quá trình định giá và thẩm định giá.
• Tư vấn và hỗ trợ thủ tục định giá lại hoặc thẩm định lại khi có căn cứ nghi ngờ kết quả ban đầu không chính xác.

Kết luận

Việc lựa chọn định giá hay thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa phụ thuộc vào tình huống cụ thể và sự thỏa thuận giữa các bên. Luật Long Phan PMT sẵn sàng hỗ trợ Quý khách hàng thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan, đảm bảo kết quả khách quan và chính xác. Quý khách hàng vui lòng liên hệ hotline 1900636387 để được tư vấn luật dân sự và giải đáp kịp thời các vướng  mắt pháp lý.

Tags: Chi phí định giá tài sản, Định giá lại tài sản, Định giá tài sản, Kết luận định giá tài sản, Quy trình định giá tài sản, Quyền yêu cầu định giá tài sản, Thẩm định giá tài sản, Tổ chức thẩm định giá