Trường hợp nào được phép bắt người theo Bộ luật Tố tụng hình sự

Trường hợp nào được phép bắt người là câu hỏi thường thấy trong quá trình tố tụng hình sự. Việc bắt người được thực hiện theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 và các văn bản hướng dẫn liên quan. Vậy được phép bắt người trong những trường hợp nào và hành vi bắt người nào thì vi phạm pháp luật là những câu hỏi rất nhiều người quan tâm. Trong bài viết dưới đây, Luật Long Phan PMT sẽ giải đáp về vấn đề này và tư vấn trong trường hợp bị bắt.

Bắt người trong Tố tụng hình sự là gì?

Theo quy định tại Điều 109 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, Bắt người là biện pháp ngăn chặn trong Tố tụng hình sự. Đối tượng áp dụng: bị can, bị cáo, người đang bị truy nã và cả người chưa bị khởi tố hình sự (trong trường hợp khẩn cấp hoặc phạm tội quả tang). Mục đích: kịp thời ngăn chặn tội phạm hoặc khi có căn cứ chứng tỏ người bị buộc tội sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc sẽ tiếp tục phạm tội hoặc để bảo đảm thi hành án.

Các trường hợp được phép bắt người

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 109 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (BLTTHS) thì có 05 trường hợp được bắt người:

Bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp

Giữ người trong trường hợp khẩn cấp được quy định tại Điều 110 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

• Có đủ căn cứ để xác định người đó đang chuẩn bị thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng;
• Người cùng thực hiện tội phạm, bị hại hoặc người có mặt tại nơi xảy ra tội phạm chính mắt nhìn thấy và xác nhận đúng là người đã thực hiện tội phạm mà xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn;
• Có dấu vết của tội phạm ở người, tại chỗ ở, nơi làm việc hoặc trên phương tiện của người bị nghi thực hiện tội phạm và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn hoặc tiêu hủy chứng cứ.

Sau khi giữ người, nếu xét thấy cần thiết thì cơ quan có quyền ra lệnh bắt giữ (được quy định tại Khoản 2 Điều 110) sẽ ra lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp và gửi ngay cho Viện kiểm sát phê chuẩn.

>>> Xem thêm: Trường hợp bắt người khẩn cấp

Bắt người phạm tội quả tang

Bắt người phạm tội quả tang được quy định tại Điều 111 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 như sau:

• Đối tượng bị áp dụng: người đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm mà bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt;
• Người có thẩm quyền: bất kỳ ai cũng có quyền bắt đối với người phạm tội quả tang;
• Khi bắt người phạm tội quả tang thì người nào cũng có quyền tước vũ khí, hung khí của người bị bắt.

>>> Xem thêm: Người dân có được tự ý bắt người phạm tội quả tang không

Bắt người đang bị truy nã

Theo Điều 112 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, việc bắt người đang bị truy nã được quy định như sau:

• Đối tượng bị áp dụng: người đang có quyết định truy nã của cơ quan có thẩm quyền;
• Người có thẩm quyền: bất kỳ người nào cũng được phép bắt người đang bị truy nã;
• Khi bắt người đang bị truy nã thì người nào cũng có quyền tước vũ khí, hung khí của người bị bắt.

Bắt bị can, bị cáo để tạm giam

Việc bắt bị can, bị cáo để tạm giam được quy định tại Điều 113 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 như sau:

• Đối tượng áp dụng: bị can, bị cáo trong vụ án hình sự;
• Người có thẩm quyền: Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp; Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp; Chánh án, Phó Chánh án Tòa án các cấp; Hội đồng xét xử.
• Người thi hành lệnh, quyết định phải đọc và giải thích lệnh, quyết định, quyền và nghĩa vụ của người bị bắt cho người bị bắt và phải lập biên bản về việc bắt; giao lệnh, quyết định cho người bị bắt.
• Phải có mặt của người chứng kiến: Tại nơi cư trú phải có đại diện chính quyền cấp xã; Tại nơi học tập, làm việc phải có đại diện cơ quan, tổ chức nơi người bị bắt học tập, làm việc.

Lưu ý: không được bắt người vào ban đêm, trừ trường hợp phạm tội quả tang hoặc bắt người đang bị truy nã

>>> Xem thêm: Trường hợp nào bị tạm giam trong vụ án hình sự

Bắt người bị yêu cầu dẫn độ

Việc bắt người trong trường hợp bị yêu cầu dẫn độ chỉ được tiến hành khi có đủ các căn cứ sau:

• Tòa án đã có quyết định xem xét yêu cầu dẫn độ đối với người đó hoặc quyết định dẫn độ đối với người đó đã có hiệu lực pháp luật;
• Có căn cứ cho rằng người bị yêu cầu dẫn độ bỏ trốn hoặc gây khó khăn, cản trở việc xem xét yêu cầu dẫn độ hoặc thi hành quyết định dẫn độ.

Bắt người trái pháp luật có thể chịu trách nhiệm hình sự

Luật sư tư vấn trong trường hợp bị bắt

Trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, nếu rơi vào trường hợp bị bắt, người bị bắt sẽ bị hạn chế một số quyền nhất định và cần phải có những hiểu biết liên quan đến quá trình tố tụng để bảo vệ quyền và lợi ích của mình. Do đó, Luật Long Phan PMT sẽ tư vấn một số vấn đề liên quan đến tố tụng hình sự như sau:

• Tư vấn giải quyết vụ án hình sự: hành vi có cấu thành tội phạm không? Mức khung hình phạt, giảm nhẹ, tăng nặng hình phạt, các quy định khác liên quan được yêu cầu…
• Tư vấn thủ tục tố tụng hình sự
• Soạn thảo đơn từ: xin bảo lĩnh, xin miễn truy cứu trách nhiệm hình sự,…
• Quá trình điều tra: xác minh, thu thập bằng chứng, chứng cứ; làm việc với cơ quan điều tra;…
• Giai đoạn truy tố: xây dựng các lập luận, hướng giải quyết vụ án,…
• Giai đoạn xét xử: tham gia bảo vệ thân chủ trong các phiên tòa

Bắt người trong quá trình tố tụng hình sự là một biện pháp ngăn chặn cần thiết và bắt buộc trong một số trường hợp. Trên đây là bài viết tư vấn chi tiết về các trường hợp được phép bắt người theo Bộ luật Tố tụng hình sự. Nếu quý bạn đọc có bất kỳ thắc mắc, khó khăn hay các vấn đề khác liên quan đến lĩnh vực hình sự thì hãy gọi ngay vào Hotline 1900.63.63.87 để được Tư vấn luật hình sự chi tiết và đầy đủ. Xin cảm ơn!