Tranh chấp đất đai nào được giải quyết bằng trọng tài?

Tranh chấp đất đai nào được giải quyết bằng trọng tài? Theo quy định mới của Luật Đất đai 2024, trọng tài thương mại có thẩm quyền giải quyết một số loại tranh chấp đất đai. Việc hiểu rõ các trường hợp giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài giúp các bên có thêm phương thức giải quyết hiệu quả, đặc biệt trong bối cảnh hoạt động thương mại liên quan đến đất đai ngày càng phát triển. Bài viết này của Luật Long Phan PMT sẽ phân tích chi tiết vấn đề này.

Trọng tài có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai trong trường hợp nào?

Theo khoản 5 Điều 236 Luật Đất đai 2024, thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai được phân định rõ ràng. Cụ thể, khoản 5 Điều 236 Luật Đất đai 2024 quy định: “Tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai do Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự hoặc do Trọng tài thương mại Việt Nam giải quyết theo quy định của pháp luật về trọng tài thương mại.”

Như vậy, thẩm quyền của trọng tài thương mại trong việc giải quyết tranh chấp đất đai chỉ giới hạn ở những tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại có liên quan đến đất đai. Điều này có nghĩa là không phải mọi tranh chấp đất đai đều có thể được giải quyết bằng phương thức trọng tài.

>>> Xem thêm: Tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài thương mại

Các loại tranh chấp đất đai thường gặp được giải quyết bằng trọng tài

Trong lĩnh vực thương mại liên quan đến đất đai, một số loại tranh chấp thường phát sinh và có thể được giải quyết bằng trọng tài thương mại nếu đáp ứng đủ các điều kiện luật định. Dưới đây là các tranh chấp thường gặp:

• Tranh chấp phát sinh từ hợp đồng mua bán, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất giữa các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế hoặc cá nhân có hoạt động thương mại.
• Tranh chấp phát sinh từ hợp đồng cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất, nhà xưởng, mặt bằng kinh doanh.
• Các tranh chấp liên quan đến góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất vào các dự án kinh doanh,
• Các tranh chấp phát sinh từ hợp đồng hợp tác kinh doanh, liên doanh trong lĩnh vực bất động sản, như tranh chấp về phân chia lợi nhuận, quyền quản lý, điều hành dự án,…

Như vậy, việc xác định loại tranh chấp đất đai cụ thể và kiểm tra sự tồn tại của thỏa thuận trọng tài là bước quan trọng để xác định thẩm quyền giải quyết của trọng tài thương mại.

>>> Xem thêm: Thỏa thuận cả trọng tài và tòa án giải quyết tranh chấp

Điều kiện giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài thương mại

Để một tranh chấp đất đai có thể được giải quyết thông qua trọng tài thương mại, cần phải đáp ứng đồng thời các điều kiện theo quy định tại Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010 và khoản 5 Điều 236 Luật Đất đai 2024. Cụ thể như sau:

Thứ nhất, phải tồn tại một thỏa thuận trọng tài hợp lệ giữa các bên tranh chấp. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.

Thứ hai, tranh chấp đất đai phải phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai.

Thứ ba, tranh chấp đó không thuộc trường hợp pháp luật quy định không được giải quyết bằng trọng tài.

Thứ tư, các bên tham gia tranh chấp phải có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp một bên là cá nhân mất năng lực hành vi dân sự hoặc qua đời, việc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài sẽ được thực hiện thông qua người đại diện hợp pháp hoặc người thừa kế, trừ khi có thỏa thuận khác trong thỏa thuận trọng tài.

Tóm lại, để giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện trên.

Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài

Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài thương mại được quy định chi tiết trong Luật Trọng tài thương mại 2010. Cụ thể, quy trình này bao gồm các bước sau:

Bước 1: Nộp đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo

• Nguyên đơn gửi đơn khởi kiện đến Trung tâm trọng tài(nếu chọn giải quyết tại Trung tâm) hoặc gửi cho bị đơn (nếu là trọng tài vụ việc).
• Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đơn khởi kiện hợp lệ và chứng từ nộp tạm ứng phí trọng tài, Trung tâm trọng tài phải gửi bản sao đơn khởi kiện và các tài liệu liên quan cho bị đơn.
• Thời hiệu khởi kiện giải quyết tranh chấp bằng trọng tài là 02 năm kể từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, trừ trường hợp luật chuyên ngành có quy định khác.

Bước 2: Bị đơn nộp bản tự bảo vệ

• Đối với vụ việc giải quyết tại Trung tâm trọng tài, trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận đơn khởi kiện và tài liệu kèm theo (hoặc thời hạn khác theo thỏa thuận hoặc quy tắc tố tụng), bị đơn phải gửi bản tự bảo vệ cho Trung tâm trọng tài. Thời hạn này có thể được gia hạn bởi Trung tâm trọng tài dựa trên tình tiết cụ thể.
• Đối với trọng tài vụ việc, trong thời hạn tương tự, bị đơn phải gửi bản tự bảo vệ và thông tin về Trọng tài viên do mình chọn cho nguyên đơn và Trọng tài viên.

Bước 3: Thành lập Hội đồng trọng tài

• Hội đồng trọng tài có thể gồm một hoặc nhiều Trọng tài viên theo thỏa thuận của các bên.
• Nếu các bên không có thỏa thuận về số lượng Trọng tài viên, Hội đồng trọng tài sẽ bao gồm ba Trọng tài viên.

Bước 4: Mở phiên họp giải quyết tranh chấp

• Phiên họp giải quyết tranh chấp thường được tiến hành không công khai, trừ khi các bên có thỏa thuận khác.
• Các bên có quyền tham dự trực tiếp hoặc ủy quyền cho người đại diện, mời người làm chứng, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
• Hội đồng trọng tài có thể cho phép người khác tham dự phiên họp nếu được sự đồng ý của các bên.
• Trình tự và thủ tục phiên họp do quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài quy định (đối với trọng tài vụ việc do các bên thỏa thuận).

Bước 5: Hòa giải

• Theo yêu cầu của các bên, Hội đồng trọng tài có thể tiến hành hòa giải để các bên tự thỏa thuận về việc giải quyết tranh chấp.
• Khi hòa giải thành công, Hội đồng trọng tài lập biên bản hòa giải thành, có chữ ký của các bên và xác nhận của các Trọng tài viên.
• Hội đồng trọng tài ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các bên. Quyết định này là chung thẩm và có giá trị như phán quyết trọng tài.

Bước 6: Hội đồng trọng tài ra phán quyết

• Nếu hòa giải không thành, Hội đồng trọng tài sẽ ra phán quyết trọng tài dựa trên kết quả xem xét hồ sơ, chứng cứ và ý kiến của các bên.
• Phán quyết trọng tài được thông qua bằng cách biểu quyết theo nguyên tắc đa số. Trường hợp không đạt được đa số, phán quyết được lập theo ý kiến của Chủ tịch Hội đồng trọng tài.
• Phán quyết trọng tài là chung thẩm và có hiệu lực kể từ ngày ban hành.

Dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài thương mại tại Luật Long Phan PMT

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên sâu và toàn diện về giải quyết tranh chấp đất đai bằng phương thức trọng tài thương mại. Dịch vụ của Chúng tôi bao gồm:

• Nghiên cứu hồ sơ pháp lý liên quan đến tranh chấp đất đai, đánh giá bản chất vụ việc.
• Tư vấn quyền và nghĩa vụ của các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp.
• Soạn thảo đơn khởi kiện và các văn bản có liên quan.
• Soạn thảo bản tự bảo vệ, thu thập và chuẩn bị các tài liệu, chứng cứ để phản bác yêu cầu của nguyên đơn.
• Tham gia vào quá trình lựa chọn hoặc chỉ định trọng tài viên.
• Đại diện cho khách hàng tham gia các buổi làm việc, phiên họp giải quyết tranh chấp.
• Trình bày lập luận, đưa ra các chứng cứ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.
• Tham gia vào quá trình hòa giải (nếu có) để tìm kiếm giải pháp thỏa thuận giữa các bên.
• Phân tích phán quyết trọng tài, tư vấn hiệu lực và các bước tiếp theo để thi hành phán quyết (nếu cần).
• Hỗ trợ khách hàng trong quá trình yêu cầu Tòa án hủy phán quyết trọng tài(nếu có căn cứ).
• Tư vấn và hỗ trợ các vấn đề pháp lý khác liên quan đến giải quyết tranh chấp đất đai.

Câu hỏi thường gặp về giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài thương mại

Dưới đây là các câu hỏi thường gặp về vấn đề này mà Quý khách hàng có thể tham khảo:

Thời hạn tối đa để khởi kiện giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài là bao lâu?

Thời hiệu khởi kiện để giải quyết bất đồng bằng trọng tài là 02 năm kể từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, trừ khi luật chuyên ngành có quy định khác.

Những bước chính trong quy trình giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài thương mại là gì?

Quy trình bao gồm nộp đơn khởi kiện, bị đơn nộp bản tự biện hộ, thành lập Hội đồng trọng tài, mở phiên họp giải quyết tranh chấp, hòa giải (nếu có), và cuối cùng là Hội đồng trọng tài đưa ra phán quyết.

Phán quyết của trọng tài thương mại có giá trị pháp lý như thế nào?

Phán quyết trọng tài là chung thẩm và có hiệu lực kể từ ngày ban hành.

Các bên có thể thỏa thuận về số lượng trọng tài viên trong Hội đồng trọng tài không?

Có, Hội đồng trọng tài có thể gồm một hoặc nhiều Trọng tài viên theo sự thỏa thuận của các bên. Nếu không có thỏa thuận, Hội đồng sẽ bao gồm ba Trọng tài viên.

Vai trò của hòa giải trong quá trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài là gì?

Theo yêu cầu của các bên, Hội đồng trọng tài có thể tiến hành hòa giải để các bên tự nguyện đạt được thỏa thuận về việc giải quyết mâu thuẫn.

Điều gì xảy ra nếu hòa giải không thành công trong quá trình trọng tài?

Nếu hòa giải không thành, Hội đồng trọng tài sẽ đưa ra phán quyết dựa trên các bằng chứng và lập luận của các bên.

Những loại hợp đồng thương mại liên quan đến đất đai nào thường dẫn đến tranh chấp được giải quyết bằng trọng tài?

Các hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất, nhà xưởng, mặt bằng kinh doanh, hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất, và các hợp đồng hợp tác kinh doanh, liên doanh trong lĩnh vực bất động sản thường phát sinh tranh chấp có thể giải quyết bằng trọng tài.

Làm thế nào để xác định một tranh chấp đất đai có phát sinh từ hoạt động thương mại hay không?

Cần xem xét bản chất của giao dịch, các điều khoản trong hợp đồng, và mục đích kinh doanh của các bên liên quan đến quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất.

 Kết luận

Tranh chấp đất đai phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai là đối tượng giải quyết của trọng tài thương mại khi có thỏa thuận trọng tài hợp lệ. Việc lựa chọn trọng tài để giải quyết tranh chấp đất đai mang lại nhiều ưu điểm về thời gian và tính chuyên nghiệp. Luật Long Phan PMT với đội ngũ luật sư chuyên nghiệp, sẵn sàng cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ pháp lý toàn diện trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai bằng trọng tài thương mại. Quý khách hàng có nhu cầu được tư vấn và hỗ trợ, xin vui lòng liên hệ hotline 1900636387 để được Luật Long Phan PMT hỗ trợ kịp thời và hiệu quả.

Tags: Giải quyết tranh chấp đất đai​, Hòa giải trọng tài, Hoạt động thương mại liên quan đến đất đai, Luật Đất đai 2024, Luật trọng tài thương mại​, Luật Trọng tài thương mại 2010, Phán quyết trọng tài​, Thẩm quyền của trọng tài, Thỏa thuận trọng tài, Thủ tục giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, Tranh chấp đất đai