Phân chia nhà cha mẹ cho đã sửa chữa cải tạo khi ly hôn

Phân chia nhà cha mẹ cho đã sửa chữa cải tạo khi ly hôn như thế nào là đúng luật? Trường hợp này về nguyên tắc thực hiện theo quy định Luật hôn nhân và gia đình. Đây là tranh chấp nhà đất cha mẹ cho khi ly hôn. Trước hết cần phải xác định nhà mà bố mẹ đã cho là tài sản của vợ chồng hay chưa, đã được sang tên để thành tài sản chung hay bố mẹ chỉ cho một trong các bên là vợ hoặc chồng. Bài viết dưới đây Luật Long Phan PMT sẽ phân tích rõ hơn vấn đề này.

Các vấn đề cần xác định để phân chia nhà cha mẹ cho đã sửa chữa cải tạo khi ly hôn

Khi ly hôn, việc phân chia nhà cha mẹ cho nhưng sau đó có sửa chữa, cải tạo lại nhà ở cần xác định một số vấn đề sau đây để việc phân chia được thực hiện theo đúng quy định pháp luật:

• Xác định nhà được cho riêng hay cho chung hai vợ chồng.
• Xác định giá trị phần sửa chữa, cải tạo nhà ở.
• Xác định công sức, đóng góp của vợ chồng trong việc cải tạo, sửa chữa nhà ở.

Xác định nhà được cho riêng hay cho chung hai vợ chồng?

Mục đích của việc xác định nhà được cho riêng hay cho chung hai vợ chồng là để phân định rõ đâu là tài sản chung, đâu là tài sản riêng của vợ, chồng.

• Trường hợp nhà được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân, theo khoản 1 Điều 43 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, đây được xác định là tài sản riêng của vợ hoặc chồng. Khi đó, nhà được tặng cho riêng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung (theo khoản 4 Điều 59 Luật HNGĐ 2014).
• Trường hợp nhà được tặng cho chung cho hai vợ chồng, căn cứ khoản 1 Điều 33 Luật HNGĐ 2014, đây được xác định là tài sản chung của vợ chồng và sẽ được phân chia theo quy định pháp luật. Ngoài ra, đối với trường hợp được tặng cho riêng nhưng sau đó nhà được nhập vào tài sản chung theo Điều 46 Luật HNGĐ 2014 thì cũng được xem là tài sản chung của vợ chồng.

Để xác định nhà được tặng cho là tài sản riêng hay chung vợ chồng thì thường xem xét đến các căn cứ sau:

• Thời điểm tặng cho là trước thời kỳ hôn nhân hay trong thời kỳ hôn nhân.
• Có hay không thỏa thuận tặng cho riêng nhà trong thời kỳ hôn nhân. Theo nguyên tắc tài sản tạo lập trong thời kỳ hôn nhân là tài sản chung của vợ chồng, do đó, trường hợp xác định là tài sản riêng thì phải có căn cứ chứng minh, thường là thỏa thuận tặng cho riêng.
• Có hay không việc nhập tài sản là nhà được tặng cho vào tài sản chung.

Xác định giá trị phần sửa chữa, cải tạo nhà

Đối với nhà được tặng cho, sau đó vợ chồng có sự sửa chữa, cải tạo nhà trong quá trình sử dụng, làm tăng giá trị của căn nhà thì phần giá trị sửa chữa, cải tạo nhà cũng cần được xác định rõ để phân chia khi ly hôn.

Giá trị phần sửa chữa, cải tạo nhà có thể bao gồm:

• Chi phí xây thêm tầng, cơi nới phòng ốc, lắp đặt kết cấu phụ.
• Giá trị phần nội thất cố định được lắp đặt trong thời kỳ hôn nhân.
• Giá trị gia tăng tổng thể của căn nhà sau cải tạo.

Phần giá trị này các bên có thể tự thỏa thuận. Tuy nhiên, khi có tranh chấp, việc định giá hoặc thẩm định giá là cần thiết để có được con số cụ thể phục vụ cho việc phân chia cũng như giải quyết tranh chấp theo quy định.

Xác định công sức, đóng góp của vợ và chồng trong việc cải tạo, sửa chữa căn nhà 

Việc phân chia tài sản khi ly hôn không chỉ dựa trên hình thức sở hữu, mà còn dựa vào công sức đóng góp của mỗi bên, đặc biệt là trong trường hợp nhà ở được tặng cho riêng, là tài sản riêng của một bên. Theo nguyên tắc tại Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

• Cả vợ và chồng đều có quyền ngang nhau đối với tài sản chung hình thành từ công sức đóng góp.
• Nếu nhà là tài sản riêng nhưng có sự đầu tư, đóng góp từ người còn lại thì có thể yêu cầu chia phần giá trị gia tăng hoặc ghi nhận công sức đóng góp.

Công sức của vợ hoặc chồng trong việc sửa chữa, tôn tạo căn nhà có thể tồn tại dưới nhiều hình thức, bao gồm:

• Góp tiền sửa chữa: Trực tiếp chi tiền để mua vật liệu, thuê nhân công.
• Công lao động thực tế: Tham gia xây dựng, cải tạo, dọn dẹp, thi công.
• Quản lý, duy trì tài sản: Một bên chăm lo, bảo quản nhà, thanh toán chi phí sửa chữa định kỳ.
• Hỗ trợ gián tiếp: Một bên lo toàn bộ chi tiêu sinh hoạt, nuôi con, để người kia tập trung sửa nhà.

Thủ tục phân chia nhà được tặng cho có sửa chữa, cải tạo khi ly hôn tại Tòa án

Việc phân chia tài sản khi ly hôn, trong đó có thể có tài sản là nhà được tặng cho riêng nhưng có cải tạo, sửa chữa, trước tiên sẽ do các bên thỏa thuận. Thỏa thuận phân chia tài sản khi ly hôn cần được lập bằng văn bản và dù không bắt buộc nhưng các bên nên có công chứng, chứng thực để tạo cơ sở cho việc thực hiện cũng như giải quyết tranh chấp sau này (nếu có).

Tuy nhiên, trên thực tế, việc phát sinh tranh chấp chia tài sản khi ly hôn, đặc biệt là khi nhà ở được tặng cho riêng và có cải tạo sửa chữa trong thời kỳ hôn nhân. Nếu không thỏa thuận được, các bên có quyền yêu cầu Tòa án có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp theo quy định pháp luật. Thủ tục giải quyết tại Tòa tương tự như thủ tục ly hôn đơn phương có tranh chấp tài sản, tuy nhiên, đối với phân chia nhà được tặng cho có sửa chữa, cải tạo trong thời kỳ hôn nhân, Quý khách hàng sẽ cần lưu ý các vấn đề và thủ tục sau:

• Cung cấp hồ sơ pháp lý về căn nhà được tặng cho, việc sửa chữa, cải tạo nhà.
• Nghĩa vụ nộp tạm ứng án phí khi có yêu cầu chia tài sản.
• Thủ tục xem xét thẩm định tại chỗ, đo vẽ và xác định giá trị căn nhà, phần sửa chữa, cải tạo.
• Căn cứ Tòa án phân chia và quyền cư trú của người phụ thuộc.

Cung cấp hồ sơ pháp lý về căn nhà được tặng cho, việc sửa chữa, cải tạo

Để yêu cầu phân chia nhà ở được tặng cho, các bên cần cung cấp giấy tờ pháp lý về căn nhà được tặng cho, quá trình sửa chữa, cải tạo nhà ở. Đây là cơ sở để Tòa án xác định nhà được tặng cho là tài sản chung hay tài sản riêng, xác định giá trị phần sửa chữa, cải tạo.

Một số giấy tờ về căn nhà và giấy tờ liên quan đến việc sửa chữa, cải tạo nhà như:

• Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà.
• Thỏa thuận tặng cho nhà. 
• Văn bản, hóa đơn, chứng từ, biên nhận,… chứng minh việc sửa chữa, cải tạo nhà. 
• Tài liệu, chứng cứ khác có liên quan.

Nghĩa vụ nộp tạm ứng án phí khi có yêu cầu chia

Yêu cầu chia tài sản khi ly hôn là áp dụng mức tạm ứng án phí có giá ngạch. Nghĩa là, tiền tạm ứng án phí sẽ phụ thuộc vào giá trị tài sản được yêu cầu chia. Công thức tính được quy định tại Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14. Công thức cụ thể như sau:

• Từ 6 triệu đồng trở xuống: 300 nghìn đồng. 
• Từ trên 6 triệu đến 400 triệu đồng: 5% giá trị tài sản có tranh chấp.
• Từ trên 400 triệu đến 800 triệu đồng : 20.000.000 đồng + 4% của phần giá trị tài sản có tranh chấp vượt 400 triệu đồng.
• Từ trên 800 triệu đến 02 tỷ đồng: 36.000.000 đồng + 3% của phần giá trị tài sản có tranh chấp vượt 800 triệu đồng.
• Từ trên 02  đến 04 tỷ đồng: 72.000.000 đồng + 2% của phần giá trị tài sản có tranh chấp vượt 02 tỷ đồng.
• Từ trên 04 tỷ : 112.000.000 đồng + 0,1% của phần giá trị tài sản tranh chấp vượt 04 tỷ đồng.

Xem xét thẩm định tại chỗ, đo vẽ và xác định giá trị căn nhà, phần sửa chữa

Do tài sản tranh chấp liên quan đến nhà ở, vì vậy cần thực hiên xác minh hiện trạng. Đồng thời, tòa án cần xác định giá trị tài sản để có thể phân chia theo quy định. Việc xác minh này sẽ được thực hiện thông qua thủ tục:

• Xem xét, thẩm định tại chỗ.
• Định giá hoặc thẩm đinh giá căn nhà và phần sửa chữa.
• Thực hiện đo vẽ để xác định diện tích, kết cấu hiện tại của căn nhà.

Thông qua các thủ tục này, Tòa án có thể xác định các vấn đề:

• Đưa người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vào tham gia vụ án.
• Hiện trạng thực tế của căn nhà.
• Phần giá trị tài sản là tài sản riêng.
• Phần giá trị tăng thêm do sửa chữa, tôn tạo.
• Căn cứ phân chia giá trị phù hợp với công sức đóng góp của từng bên.

Căn cứ Tòa án phân chia và quyền cư trú của người phụ thuộc

Khi phân chia nhà được tặng cho, ngoài việc xác định tài sản chung hay riêng tòa án còn xác định công sức đóng góp, làm tăng giá trị tài sản của các bên. Ngoài ra, việc phân chia còn phải đảm bảo nguyên tắc tại khoản 5 Điều 59 Luật HNGĐ 2014. Theo đó, khi phân chia tài sản  bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của ợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

Đối với trường hợp tài sản phân chia là nhà ở Tòa án còn phải xem xét đến quyền lợi về nơi cư trú của những đối tượng nêu trên và những người phụ thuộc khác như cha, mẹ…

Câu hỏi thường gặp về phân chia nhà cha mẹ cho đã sửa chữa cải tạo khi ly hôn

Dưới đây là tổng hợp những câu hỏi thường gặp về phân chia nhà cha mẹ cho đã sửa chữa cải tạo khi ly hôn.

Làm thế nào để chứng minh nhà đất là tài sản riêng được cha mẹ cho khi không có văn bản tặng cho chính thức?

Khi không có văn bản tặng cho chính thức, việc chứng minh nhà đất là tài sản riêng được cha mẹ cho sẽ dựa vào các nguồn chứng cứ khác. Vi dụ như các giấy tờ giao dịch liên quan đến việc sử dụng, quản lý riêng biệt tài sản đó, hoặc việc tài sản được hình thành từ nguồn gốc tài sản riêng của cha mẹ và chỉ đứng tên một người con trong thời kỳ hôn nhân cũng là những yếu tố quan trọng. Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định tài sản được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân là tài sản riêng, do đó, việc chứng minh ý chí “cho riêng” của cha mẹ là mấu chốt.

Phần giá trị sửa chữa, cải tạo có luôn được chia đôi không?

Không nhất thiết phải chia đôi. Khi phân chia tài sản, theo Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa án sẽ xem xét yếu tố công sức đóng góp của mỗi bên vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung, cũng như vào việc làm tăng giá trị tài sản riêng của vợ hoặc chồng. Do đó, phần giá trị tăng thêm từ việc sửa chữa, cải tạo sẽ được phân chia dựa trên mức độ đóng góp thực tế (tiền bạc, công sức) của mỗi người. Nếu một bên chứng minh được mình đóng góp nhiều hơn, họ có thể được hưởng phần giá trị tương xứng lớn hơn.

Thế nào là “nhập tài sản riêng vào tài sản chung” đối với nhà ở một cách cụ thể?

Việc “nhập tài sản riêng vào tài sản chung” đối với nhà ở được quy định tại Điều 46 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Cụ thể, điều này xảy ra khi vợ chồng có thỏa thuận bằng văn bản về việc xác lập căn nhà (vốn là tài sản riêng của một bên) trở thành tài sản chung của cả hai. Một hình thức thể hiện phổ biến là việc cả hai vợ chồng cùng đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với căn nhà đó. Nếu không có thỏa thuận rõ ràng hoặc hành động pháp lý cụ thể này, việc một bên chỉ ở cùng hoặc cùng sửa chữa nhà riêng của bên kia chưa đủ để coi là đã nhập thành tài sản chung.

Nhà đất được cha mẹ tặng cho riêng trước thời kỳ hôn nhân nhưng được sửa chữa, cải tạo lớn trong thời kỳ hôn nhân bằng công sức, tài sản chung thì chia thế nào?

Căn nhà được tặng cho riêng trước hôn nhân vẫn được xác định là tài sản riêng của người được tặng cho, theo Điều 43 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Tuy nhiên, phần giá trị căn nhà tăng thêm do việc đầu tư công sức, tiền bạc chung của cả hai vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân để sửa chữa, cải tạo lớn sẽ được coi là có đóng góp chung. Khi ly hôn, theo nguyên tắc tại Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, người có tài sản riêng phải thanh toán cho bên còn lại một khoản tiền tương xứng với công sức và phần tài sản chung đã đầu tư vào việc cải tạo, làm tăng giá trị căn nhà đó.

Có thể yêu cầu chia cả phần giá trị chênh lệch do biến động thị trường của căn nhà (ngoài phần sửa chữa) không?

Đối với nhà là tài sản riêng của một bên, phần giá trị tăng thêm do biến động tự nhiên của thị trường bất động sản (không phải do công sức đóng góp của bên kia) về nguyên tắc vẫn thuộc về chủ sở hữu tài sản riêng đó. Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 tại Điều 59 tập trung vào việc ghi nhận công sức đóng góp vào việc duy trì, phát triển tài sản. Do đó, bên không phải chủ sở hữu thường chỉ có thể yêu cầu chia phần giá trị tăng thêm trực tiếp từ việc đầu tư, cải tạo, sửa chữa mà họ đã góp vào, chứ không phải phần giá trị tăng lên đơn thuần do yếu tố thị trường đối với phần tài sản gốc.

Việc sửa chữa nhà không có giấy phép xây dựng hoặc sai phép ảnh hưởng thế nào đến việc phân chia?

Phần công trình xây dựng không có giấy phép hoặc sai phép có thể không được pháp luật công nhận giá trị đầy đủ khi phân chia và có thể đối mặt với các biện pháp xử lý hành chính theo Luật Xây dựng, như phạt tiền hoặc buộc tháo dỡ. Khi Tòa án xem xét phân chia, giá trị của phần xây dựng trái phép này có thể bị khấu trừ hoặc không được tính. Các bên có thể phải cùng liên đới chịu trách nhiệm đối với các hậu quả pháp lý phát sinh từ việc xây dựng không phép hoặc sai phép đó.

Nếu có khoản vay ngân hàng được thế chấp bằng chính căn nhà đó để sửa chữa thì khoản nợ đó giải quyết ra sao khi ly hôn?

Khoản nợ phát sinh trong thời kỳ hôn nhân nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình hoặc để tạo lập, duy trì, phát triển tài sản chung (bao gồm cả việc sửa chữa nhà ở chung hoặc nhà riêng dùng làm nơi ở chung) thường được coi là nghĩa vụ chung về tài sản của vợ chồng theo Điều 37 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Khi ly hôn, khoản nợ này sẽ được xem xét để phân chia trách nhiệm trả nợ cho cả hai bên, trừ khi một bên chứng minh được đó là nợ riêng của bên kia và việc vay không nhằm mục đích chung của gia đình.

Một bên có được ưu tiên nhận hiện vật là căn nhà và thanh toán chênh lệch cho bên kia không?

Khi phân chia tài sản, Tòa án sẽ cố gắng đảm bảo lợi ích của các bên. Theo Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc chia tài sản chung có thể bằng hiện vật, bằng giá trị hoặc giao cho một bên nhận hiện vật và thanh toán cho bên kia phần chênh lệch. Tòa án sẽ xem xét nguyện vọng, điều kiện thực tế của mỗi bên, đặc biệt là ưu tiên bảo vệ quyền lợi của vợ, con chưa thành niên hoặc con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự. Nếu một bên có nhu cầu chính đáng về chỗ ở (ví dụ, đang trực tiếp nuôi con nhỏ) và có khả năng tài chính để thanh toán phần giá trị cho bên kia, Tòa án có thể xem xét giao nhà cho người đó.

Luật sư tư vấn phân chia nhà được cha mẹ tặng cho đã sửa chữa, cải tạo khi ly hôn

Đối với việc phân chia nhà cha mẹ cho đã qua sửa chữa, cải tạo khi ly hôn, Luật sư chuyên về hôn nhân và gia đình sẽ thực hiện các công việc sau:

• Phân tích hồ sơ, tình trạng pháp lý của nhà ở, các vấn đề cần giải quyết liên quan đến việc được tặng cho và quá trình sửa chữa, cải tạo.
• Hỗ trợ khách hàng xác định, thu thập và chuẩn bị các tài liệu, chứng cứ chứng minh nguồn gốc tài sản, thời điểm tặng cho, ý chí của người tặng cho (cho riêng hay cho chung).
• Hỗ trợ thu thập bằng chứng về chi phí, công sức đóng góp của mỗi bên vào việc sửa chữa, cải tạo và làm tăng giá trị căn nhà (hóa đơn, hợp đồng, hình ảnh).
• Thay mặt hoặc cùng khách hàng tham gia thương lượng, đàm phán với bên còn lại nhằm đạt được thỏa thuận phân chia tài sản nhanh chóng và hiệu quả, tránh các tranh chấp kéo dài không cần thiết.
• Chuẩn bị, soạn thảo các loại văn bản cần thiết như thỏa thuận phân chia tài sản (nếu các bên tự thỏa thuận được), đơn khởi kiện ly hôn và yêu cầu chia tài sản, bản tự khai, các văn bản trình bày ý kiến, kiến nghị gửi Tòa án.
• Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho khách hàng trong suốt quá trình tố tụng tại Tòa án.
• Tư vấn về quyền cư trú và các vấn đề liên quan đến con cái
• Hỗ trợ khách hàng trong việc yêu cầu thi hành án.

Kết luận

Việc phân chia nhà cha mẹ cho đã qua sửa chữa, cải tạo khi ly hôn là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự xem xét kỹ lưỡng nhiều yếu tố pháp lý và thực tế. Trọng tâm của quá trình này là xác định rõ ràng nguồn gốc tài sản (là tài sản riêng được tặng cho một bên hay tài sản chung của vợ chồng), giá trị của phần tài sản đã được sửa chữa, cải tạo trong thời kỳ hôn nhân, và công sức đóng góp cụ thể của mỗi bên vào việc duy trì, tôn tạo và làm tăng giá trị khối tài sản đó. Nếu Quý khách còn thắc mắc vui lòng liên hệ đến Luật sư Hôn nhân gia đình thông qua hotline: 1900.63.63.87 để được hỗ trợ tư vấn.

Tags: Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, nhà đất cha mẹ cho, Phân chia tài sản ly hôn, sửa chữa cải tạo nhà ở, Tài sản chung vợ chồng, tài sản riêng khi ly hôn, thủ tục ly hôn có tranh chấp tài sản, tranh chấp hôn nhân gia đình