Khiếu nại về thẩm quyền của hội đồng trọng tài – trình tự giải quyết

Khiếu nại về thẩm quyền của hội đồng trọng tài đòi hỏi các bên hiểu rõ về quy trình, thời hạn và căn cứ pháp lý theo quy định của Luật Trọng tài thương mại Việt Nam. Vấn đề này phát sinh khi một bên tranh chấp cho rằng hội đồng trọng tài không có quyền xét xử vụ việc cụ thể đó. Bài viết sẽ phân tích chi tiết về quy định pháp luật và trình tự khiếu nại về thẩm quyền của hội đồng trọng tài trong giải quyết tranh chấp thương mại.

Thẩm quyền của Hội đồng trọng tài

Thẩm quyền của hội đồng trọng tài là khả năng pháp lý cho phép hội đồng trọng tài thực hiện việc giải quyết tranh chấp giữa các bên. Tại Việt Nam, thẩm quyền này được quy định cụ thể trong Luật Trọng tài thương mại 2010.

Theo Điều 2 Luật Trọng tài thương mại 2010, trọng tài có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại, tranh chấp giữa các bên trong đó ít nhất một bên có hoạt động thương mại và tranh chấp khác giữa các bên mà pháp luật quy định được giải quyết bằng trọng tài. Đây là quy định nền tảng xác định phạm vi thẩm quyền của hội đồng trọng tài.

Hội đồng trọng tài không có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp không được pháp luật cho phép giải quyết bằng trọng tài, như tranh chấp về hôn nhân, gia đình, lao động và các tranh chấp hành chính.

Ngoài ra, thẩm quyền của hội đồng trọng tài còn bị giới hạn bởi phạm vi của thỏa thuận trọng tài. Hội đồng trọng tài chỉ có thẩm quyền giải quyết những tranh chấp được các bên thỏa thuận đưa ra trọng tài

Theo khoản 1, Điều 43, Luật Trọng tài thương mại 2010 thì Trước khi xem xét nội dung vụ tranh chấp, Hội đồng trọng tài phải xem xét thẩm quyền của mình. Trong trường hợp vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của mình thì Hội đồng trọng tài tiến hành giải quyết tranh chấp theo quy định của Luật này. Trường hợp không thuộc thẩm quyền giải quyết của mình thì Hội đồng trọng tài quyết định đình chỉ việc giải quyết và thông báo ngay cho các bên biết.

Các căn cứ khiếu nại thẩm quyền trọng tài

Khiếu nại về thẩm quyền của hội đồng trọng tài thường dựa trên những căn cứ cụ thể theo quy định của Luật Trọng tài thương mại. Điều 43 Luật Trọng tài thương mại 2010 cho phép các bên phản đối thẩm quyền của hội đồng trọng tài trong nhiều trường hợp. Việc nhận diện đúng căn cứ khiếu nại sẽ quyết định hiệu quả của quá trình giải quyết.

Cụ thể tại khoản 2, Điều 43 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định trong quá trình giải quyết tranh chấp, nếu phát hiện Hội đồng trọng tài vượt quá thẩm quyền, các bên có thể khiếu nại với Hội đồng trọng tài. Hội đồng trọng tài có trách nhiệm xem xét, quyết định.

Căn cứ phổ biến nhất để khiếu nại thẩm quyền của hội đồng trọng tài là thiếu thỏa thuận trọng tài hợp lệ. Trường hợp này xảy ra khi không tồn tại thỏa thuận trọng tài giữa các bên hoặc thỏa thuận không đáp ứng các yêu cầu về hình thức và nội dung theo quy

Tranh chấp nằm ngoài phạm vi thỏa thuận trọng tài cũng là căn cứ phổ biến để khiếu nại thẩm quyền. Điều này xảy ra khi hội đồng trọng tài thụ lý giải quyết tranh chấp không được quy định trong thỏa thuận trọng tài giữa các bên.

Trình tự khiếu nại và thẩm quyền giải quyết

Các bước ban đầu

Quy trình khiếu nại về thẩm quyền của hội đồng trọng tài bắt đầu bằng việc thông báo chính thức. Trong trường hợp không đồng ý với quyết định của Hội đồng trọng tài quy định tại Điều 43 của Luật này, trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quyết định của Hội đồng trọng tài, các bên có quyền gửi đơn yêu cầu Toà án có thẩm quyền xem xét lại quyết định của Hội đồng trọng tài. Bên khiếu nại phải đồng thời thông báo việc khiếu nại cho Hội đồng trọng tài.

Để chuẩn bị khiếu nại hiệu quả, bên khiếu nại cần thu thập đầy đủ tài liệu và bằng chứng liên quan. Các tài liệu này bao gồm hợp đồng chứa thỏa thuận trọng tài, biên bản đàm phán, thư từ trao đổi và các chứng cứ khác chứng minh cho căn cứ khiếu nại. Việc thu thập đầy đủ và hệ thống hóa tài liệu sẽ giúp quá trình khiếu nại diễn ra thuận lợi.

Theo khoản 2, Điều 44, Luật Trọng tài thương mại 2010 (Luật TTTM) quy định Đơn khiếu nại phải có những nội dung chủ yếu sau đây:

• Ngày, tháng, năm làm đơn khiếu nại;
• Tên và địa chỉ của bên khiếu nại;
• Nội dung yêu cầu.

Đơn khiếu nại phải kèm theo bản sao đơn khởi kiện, thoả thuận trọng tài, quyết định của Hội đồng trọng tài. Trường hợp giấy tờ kèm theo bằng tiếng nước ngoài thì phải dịch ra tiếng Việt và được chứng thực hợp lệ.

Quy trình giải quyết đơn khiếu nại của tòa án

Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn khiếu nại và tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn, Tòa án phải thông báo cho Hội đồng trọng tài biết về việc Tòa án đang thụ lý, giải quyết đơn khiếu nại.

Thẩm phán căn cứ vào đơn khiếu nại, tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn và quy định tại các điều 5, 6, 18 Luật TTTM để xác định khiếu nại về thẩm quyền của Hội đồng trọng tài là có căn cứ hay không có căn cứ. Trong trường hợp cần thiết, Thẩm phán có thể đề nghị Hội đồng trọng tài trình bày ý kiến của họ về nội dung khiếu nại.

Trong thời hạn quy định tại khoản 4 Điều 44 Luật TTTM, Thẩm phán phải xem xét, ra quyết định giải quyết khiếu nại. Quyết định giải quyết khiếu nại được thực hiện theo Mẫu số 03 ban hành kèm theo Nghị quyết này. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày ra Quyết định giải quyết khiếu nại, Tòa án gửi quyết định cho các bên, Hội đồng trọng tài, Trọng tài viên, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp.

Căn cứ vào quy định của pháp luật mà Thẩm phán chấp nhận hoặc không chấp nhận khiếu nại quyết định của Hội đồng trọng tài về thẩm quyền của Hội đồng trọng tài. Tòa án nêu rõ lý do và căn cứ của việc chấp nhận hoặc không chấp nhận khiếu nại.

Cơ sở pháp lý: Điều 44, Luật Trọng tài thương mại 2010 (được hướng dẫn bởi Điều 10 Nghị quyết 01/2014/NQ-HĐTP có hiệu lực thi hành kể từ ngày 02 tháng 7 năm 2014)

Sau khi có quyết định của tòa án

Trường hợp Tòa án xác định vụ tranh chấp không thuộc thẩm quyền của Hội đồng trọng tài

Trường hợp Tòa án xác định vụ tranh chấp không thuộc thẩm quyền của Hội đồng trọng tài, thì xử lý như sau:

• Trường hợp Hội đồng trọng tài đã ra quyết định đình chỉ việc giải quyết vụ việc thì các bên có quyền thỏa thuận, lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp.
• Trường hợp vụ việc đang được Hội đồng trọng tài tiến hành giải quyết tranh chấp thì trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại của Tòa án, Hội đồng trọng tài phải ra quyết định đình chỉ giải quyết tranh chấp theo quy định tại khoản 6 Điều 44 Luật TTTM.
• Trường hợp Hội đồng trọng tài đã ra phán quyết trọng tài thì một hoặc các bên có quyền yêu cầu Tòa án hủy phán quyết trọng tài theo thủ tục chung.

Trường hợp Tòa án xác định vụ tranh chấp thuộc thẩm quyền của Hội đồng trọng tài

Trường hợp Tòa án xác định vụ tranh chấp thuộc thẩm quyền của Hội đồng trọng tài thì xử lý như sau:

• Trường hợp Hội đồng trọng tài đã ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ việc thì trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại của Tòa án, Hội đồng trọng tài tiếp tục thụ lý, giải quyết tranh chấp theo thủ tục chung.
• Trường hợp Hội đồng trọng tài đã ra phán quyết trọng tài thì một hoặc các bên có quyền yêu cầu thi hành phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài hoặc yêu cầu Tòa án hủy phán quyết trọng tài theo thủ tục chung.
• Trường hợp vụ việc đang được Hội đồng trọng tài tiến hành giải quyết tranh chấp thì Hội đồng trọng tài tiếp tục giải quyết theo thủ tục chung.

Tuyệt vời! Bài viết đã cung cấp một cái nhìn tổng quan chi tiết và rõ ràng về quy trình khiếu nại thẩm quyền của Hội đồng Trọng tài theo luật pháp Việt Nam. Để làm cho bài viết thêm phần hoàn chỉnh, đây là phần Hỏi đáp (FAQ) được bổ sung, tập trung vào các thắc mắc thường gặp và làm rõ thêm các khía cạnh pháp lý quan trọng:

Luật sư tư vấn thủ tục khiếu nại về thẩm quyền của Hội đồng trọng tài

Luật sư đóng vai trò quan trọng trong việc tư vấn thủ tục khiếu nại về thẩm quyền của Hội đồng trọng tài. Công việc của luật sư không chỉ dừng lại ở việc soạn thảo đơn khiếu nại, mà còn bao gồm nhiều công đoạn phức tạp từ việc phân tích thỏa thuận trọng tài, thu thập chứng cứ, đến đại diện tại các phiên họp và xử lý các quyết định của Hội đồng trọng tài và Tòa án.

• Phân tích thỏa thuận trọng tài
• Xác định căn cứ khiếu nại
• Thu thập và đánh giá chứng cứ
• Đánh giá tính chiến lược của việc khiếu nại
• Soạn thảo đơn khiếu nại và hồ sơ đính kèm đơn khiếu nại
• Tham gia các buổi làm việc giải quyết đơn khiếu nại tại tòa án

Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là giải đáp các thắc mắc thường gặp:

Thỏa thuận trọng tài hợp lệ cần đáp ứng những yêu cầu gì?

Thỏa thuận trọng tài cần được lập thành văn bản, thể hiện rõ ý chí của các bên trong việc lựa chọn trọng tài để giải quyết tranh chấp. Nội dung thỏa thuận cần xác định rõ phạm vi tranh chấp có thể đưa ra trọng tài và tổ chức trọng tài được lựa chọn (nếu có). Thỏa thuận trọng tài sẽ bị vô hiệu khi rơi vào các trường hợp được quy định tại Điều 18 Luật Trọng tài thương mại 2010

Thời hạn để Tòa án ra quyết định giải quyết khiếu nại về thẩm quyền của Hội đồng Trọng tài là bao lâu?

Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày thụ lý đơn khiếu nại, Thẩm phán phải đưa ra quyết định giải quyết khiếu nại đó. (khoản 4 điều 44 Luật Trọng tài thương mại 2010)

Quyết định của Tòa án về thẩm quyền của Hội đồng Trọng tài có thể bị khiếu nại tiếp không?

Quyết định của Tòa án về khiếu nại thẩm quyền Hội đồng trọng tài là quyết định cuối cùng và có hiệu lực thi hành ngay.

Hậu quả pháp lý của việc Hội đồng Trọng tài ra phán quyết vượt quá thẩm quyền là gì?

Phán quyết của Hội đồng Trọng tài ra vượt quá thẩm quyền có thể bị Tòa án hủy theo yêu cầu của một bên.

Luật sư có vai trò như thế nào trong quá trình khiếu nại thẩm quyền của Hội đồng Trọng tài?

Luật sư sẽ hỗ trợ khách hàng trong việc phân tích thỏa thuận trọng tài, đánh giá chứng cứ, soạn thảo đơn khiếu nại, và đại diện khách hàng tại Tòa án để bảo vệ quyền lợi.

Phí trọng tài được phân bổ như thế nào khi Hội đồng Trọng tài bị xác định là không có thẩm quyền?

Tòa án sẽ quyết định việc phân bổ chi phí trọng tài dựa trên từng trường hợp cụ thể.

Trường hợp thỏa thuận trọng tài không rõ ràng thì giải quyết như thế nào?

Trong trường hợp thỏa thuận trọng tài không rõ ràng, Tòa án sẽ xem xét ý chí chung của các bên để xác định thẩm quyền của Hội đồng Trọng tài.

Có bắt buộc phải có luật sư khi tiến hành thủ tục khiếu nại thẩm quyền của hội đồng trọng tài không?

Việc có luật sư không bắt buộc, tuy nhiên, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình, các bên nên có luật sư để tư vấn và đại diện trong suốt quá trình tố tụng.

Trong trường hợp có yếu tố nước ngoài thì việc khiếu nại thẩm quyền của Hội đồng Trọng tài có gì khác biệt?

Trong trường hợp này, các quy định và điều ước quốc tế có liên quan cũng sẽ được áp dụng bên cạnh Luật Trọng tài thương mại Việt Nam, và các quy định của pháp luật tố tụng dân sự.

Khi tiến hành các thủ tục khiếu nại thì các tài liệu cần dịch thuật công chứng không?

Theo Luật TTTM 2010, trong trường hợp giấy tờ kèm theo bằng tiếng nước ngoài thì phải dịch ra tiếng Việt và được chứng thực hợp lệ.

Sau khi nộp đơn khiếu nại tới toà án thì hội đồng trọng tài có được tiếp tục tiến hành giải quyết vụ việc không?

Trong khi Tòa án giải quyết đơn khiếu nại, Hội đồng trọng tài vẫn có thể tiếp tục giải quyết tranh chấp theo khoản 5, Điều 44, Luật Trọng tài thương mại 2010

Nếu có sự thay đổi về thành viên Hội đồng trọng tài trong quá trình tố tụng, điều này có ảnh hưởng đến thẩm quyền của Hội đồng không?

Sự thay đổi thành viên Hội đồng trọng tài, nếu được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật và quy tắc tố tụng trọng tài, thường không ảnh hưởng đến thẩm quyền của Hội đồng trọng tài.

Nếu Thỏa thuận trọng tài có điều khoản trái với quy định của pháp luật Việt Nam, nó có còn hiệu lực không?

Tùy thuộc vào bản chất của điều khoản vi phạm, Tòa án có thể tuyên bố điều khoản đó vô hiệu hoặc toàn bộ thỏa thuận trọng tài vô hiệu.

Kết luận

Khiếu nại về thẩm quyền của Hội đồng trọng tài là một quyền quan trọng của các bên trong tố tụng trọng tài, được pháp luật ghi nhận nhằm đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả của phương thức giải quyết tranh chấp này. Trình tự giải quyết khiếu nại đã được quy định chặt chẽ, từ việc nộp đơn khiếu nại đến Hội đồng trọng tài, việc ra quyết định của Tòa án. Liên hệ hotline 1900636387 để được các luật sư của Luật Long Phan PMT hướng dẫn chi tiết thủ tục

Tags: Hội đồng trọng tài, Khiếu nại thẩm quyền, Luật Trọng tài thương mại 2010, Thỏa thuận trọng tài, Trọng tài thương mại