Thủ tục kiện đòi mở lối đi vào nhà đất

Thủ tục kiện đòi mở lối đi vào nhà đất yêu cầu chủ sở hữu bất động sản tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam. Quý khách hàng cần chuẩn bị hồ sơ, nộp đơn khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền. Tòa án sẽ xem xét bằng chứng, tổ chức phiên tòa và ban hành quyết định cuối cùng. Bài viết dưới đây của Long Phan PMT sẽ hướng dẫn chi tiết các bước thực hiện thủ tục pháp lý này.

Hòa giải tranh chấp tại UBND cấp xã

Căn cứ khoản 2 Điều 325 Luật Đất đai 2024 thì tranh chấp yêu cầu mở lối đi qua phải tiến hành hoà giải tại ủy ban nhân dân cấp xã. Trừ trường hợp tranh chấp lối đi từ giao dịch mua bán, tặng cho,… thì không bắt buộc thủ tục này. 

Đồng thời căn cứ khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP có quy định: Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai năm 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

Vì vậy, hòa giải tranh chấp tại UBND cấp xã là một trong những điều kiện tiên quyết để khởi kiện tại Tòa án. 

Khởi kiện để giải quyết tranh chấp tại Tòa án

Trường hợp hòa giải tranh chấp tại UBND cấp xã không thành thì có quyền khởi kiện đến Tòa án. 

Xác định tòa án có thẩm quyền

Người khởi kiện cần xác định đúng tòa án có thẩm quyền giải quyết. Căn cứ khoản 9 Điều 26, Điều 35 và điểm c khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì Tòa án cấp huyện nơi có đất có thẩm quyền giải quyết tranh chấp này.  

Đơn kiện và hồ sơ tài liệu kèm theo

Người khởi kiện chuẩn bị Đơn khởi kiện theo 23 – DS ban hành kèm Nghị quyết 01/2017/NQ – HĐTP. Kèm theo đơn khởi kiện cần chuẩn bị các hồ sơ bao gồm:

• Giấy tờ pháp lý của người khởi kiện. 
• Biên bản hòa giải không thành tại UBND cấp xã. 
• Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất (sổ đỏ, hợp đồng, giấy tờ viết tay hợp lệ…)
• Bản đồ địa chính, sơ đồ nhà đất (nếu có)
• Hình ảnh, video, nhân chứng (nếu có)
• Tài liệu, chứng cứ khác có liên quan.

Nội dung này căn cứ Điều 189 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. 

Phương thức nộp và thủ tục tiếp nhận đơn kiện

Người khởi có thể nộp đơn trực tiếp hoặc qua bưu điện hoặc cổng thông tin đến Tòa án có thẩm quyền. Đồng thời, người khởi kiện có thể tự mình hoặc ủy quyền cho người khác nộp đơn. 

Tòa án qua bộ phận tiếp nhận đơn phải nhận đơn khởi kiện do người khởi kiện nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính và phải ghi vào sổ nhận đơn; trường hợp Tòa án nhận đơn khởi kiện được gửi bằng phương thức gửi trực tuyến thì Tòa án in ra bản giấy và phải ghi vào sổ nhận đơn.

Thủ tục này thực hiện theo Điều 190 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. 

Nghĩa vụ nộp tạm ứng án phí và các chi phí tố tụng khác

Sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu xét thấy vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án thì Thẩm phán phải thông báo ngay cho người khởi kiện biết để họ đến Tòa án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí trong trường hợp họ phải nộp tiền tạm ứng án phí.

Theo đó, người khởi kiện có nghĩa vụ nộp tạm ứng án phí theo thông báo của Tòa. Đồng thời nộp lại biên lai nộp tạm ứng cho tòa án trong 7 ngày kể từ ngày nhận thông báo. 

Trong quá trình giải quyết vụ án, đương sự có thể phải nộp một số chi phí tố tụng khác:

• Chi phí đo vẽ đất tranh chấp.
• Chi phí xem xét thẩm định tại chổ đất tranh chấp.
• Chi phí tổ chức định giá, thẩm định giá tài sản tranh chấp.
• Chi phí bảo đảm khi áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời. 

Các chi phí được Tòa án Thông báo cho đương sự có yêu cầu thực hiện thủ tục nêu trên. 

Quá trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án

Thời hạn chuẩn bị xét xử

Căn cứ Điều 203 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì thời gian chuẩn bị xét xử vụ án tranh chấp lối đi tại Tòa là:

• 4 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án.
• Có thể gia hạn thêm 2 tháng trong trường hợp phức tạp.

Hoạt động thu thập chứng cứ

Để giải quyết vụ án, Tòa án nghiên cứu hồ sơ và thực hiện thủ tục tố tụng cần thiết. Trong đó, quan trọng hơn hết là hoạt động thu thập chứng cứ. Hoạt động này có thể được thực hiện như sau:

• Yêu cầu đương sự, cá nhân, cơ quan, tổ chức cung cấp tài liệu, chứng cứ liên quan giải quyết vụ án. 
• Yêu cầu cơ quan quản lý đất đai cung cấp thông tin nguồn gốc pháp lý của đất; tình trạng quy hoạch sử dụng đất. 
• Yêu cầu Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận thông tin liên quan quá trình sử dụng đất,… thông tin khác có liên quan. 
• Tiến hành thủ tục xem xét thẩm định tại chổ theo yêu cầu đương sự hoặc khi cần thiết. 
• Tiến hành đo vẽ, định giá hoặc thẩm định giá phần đất đang tranh chấp mở lối đi. 
• Các thủ tục tố tụng khác. 

Mỗi vụ án, Tòa án sẽ xem xét áp dụng các hoạt động tố tụng phù hợp. 

Căn cứ xác định quyền sử dụng hạn chế bất động sản liền kề

Căn cứ Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 thì việc yêu cầu mở lối đi chung chỉ được thực hiện khi:

• Đất bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác.
• Không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng.

Trong trường hợp này, người có đất bị vây bọc có quyền yêu cầu mở lối đi chung. 

Việc yêu cầu mở lối đi cần đảm bảo:

• Thuận tiện và hợp lý nhất. 
• Có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.
• Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Ngoài ra, cần xác định tính chất quy hoạch sử dụng đất theo bản đồ địa chính. Bởi một số trường hợp đất có lối đi nội bộ nhưng có thể bị lấn chiếm. 

>>Xem thêm: Điều kiện để được mở lối đi qua bất động sản liền kề

Các cấp xét xử vụ án tranh chấp mở lối đi

Tranh chấp mở lối đi là tranh chấp dân sự, vì vậy căn cứ Điều 17 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 thì vụ án này được giải quyết theo 2 cấp xét xử: Sơ thẩm và Phúc thẩm.

Khi không đồng ý với quyết định của Bản án sơ thẩm, đương sự có quyền kháng cáo để giải quyết theo thủ tục phúc thẩm. Trường hợp đối với Bản án đã có hiệu lực pháp luật (bao gồm bản án sơ thẩm và phúc thẩm) thì chỉ được thực hiện xem xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm.  

Câu hỏi liên quan tranh chấp lối đi chung tại tòa

Nếu người hàng xóm tự ý rào chắn lối đi cũ thì phải làm gì?

Bạn cần lập vi bằng (nếu có thể), chụp ảnh, quay video và gửi đơn yêu cầu chính quyền địa phương can thiệp. Nếu không được, bạn có thể khởi kiện yêu cầu khôi phục quyền lối đi.

Trước đây có lối đi chung, nay bị lấn chiếm, tôi có thể lấy lại không?

Nếu bạn chứng minh được lối đi từng tồn tại, sử dụng liên tục, ổn định, không tranh chấp thì có quyền yêu cầu khôi phục lối đi hoặc yêu cầu mở lối đi khác thay thế.

Tôi có thể yêu cầu mở lối đi rộng bao nhiêu?

Chiều rộng lối đi sẽ do Tòa án xác định dựa trên nhu cầu sử dụng hợp lý, điều kiện thực tế và mức độ ảnh hưởng đến bất động sản liền kề.

Tôi đang ở nhà cha mẹ để lại, nhưng không có lối đi, có thể khởi kiện không?

Có. Bạn có quyền yêu cầu mở lối đi hợp lý qua các thửa đất liền kề nếu chứng minh được tình trạng bị vây bọc.

Tranh chấp lối đi có thể yêu cầu biện pháp khẩn cấp tạm thời không?

Có. Bạn có thể yêu cầu Tòa án cấm chuyển dịch, tháo dỡ rào chắn hoặc tạm thời mở lối đi trong thời gian giải quyết tranh chấp.

Bản án buộc mở lối đi nhưng bên kia không thi hành thì làm sao?

Bạn có quyền làm đơn yêu cầu thi hành án tại Chi cục Thi hành án dân sự địa phương. Cơ quan THADS có thể cưỡng chế tháo dỡ vật cản hoặc buộc thi hành theo bản án.

Dịch vụ tư vấn và giải quyết tranh chấp kiện đòi mở lối đi vào nhà đất

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ pháp lý:

• Tư vấn điều kiện được mở lối đi vào nhà đất.
• Tư vấn thủ tục kiện đòi mở lối đi vào nhà đất.
• Tư vấn quy định pháp luật về quyền yêu cầu mở lối đi vào nhà đất.
• Tư vấn soạn thảo đơn đề nghị giải quyết tranh chấp mở lối đi vào nhà đất.
• Tư vấn hướng giải quyết khi đất không có lối đi
• Đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong tranh chấp kiện đòi mở lối đi.
• Hỗ trợ các vấn đề pháp lý khác có liên quan.

Quyền về lối đi qua là một quyền dân sự vô cùng thiết thực của người dân. Bởi khi không có lối đi, hoặc có nhưng không đủ hoặc việc quyết định về lối đi làm ảnh hưởng, gây thiệt hại cho chủ sở hữu bất động sản bị vây bọc sẽ kéo theo rất nhiều phiền hà và bất tiện cho người dân. Trên đây trình bày của chúng tôi về vấn đề khởi kiện để kiện đòi mở lối đi vào nhà đất. Nếu có bất cứ thắc mắc nào hoặc nếu bạn cần được hỗ trợ để lập hồ sơ khởi kiện trong trường hợp này, xin vui lòng gọi ngay Công ty Luật Long Phan PMT qua hotline 1900.63.63.87 để được tư vấn. Xin cảm ơn.

Tags: Giải quyết tranh chấp đất đai​, Hướng dẫn khởi kiện, Tranh chấp lối đi chung