Vay nóng, cho vay nóng – Cần lưu ý gì để không phạm pháp?

Vay nóng đang trở thành một hiện tượng phổ biến trong xã hội Việt Nam, với nhiều rủi ro tiềm ẩn về pháp lý và tài chính. Hình thức cho vay này thường xuất hiện tại các khu vực đông dân cư, chợ truyền thống và khu công nghiệp, với lãi suất cao vượt quy định của pháp luật. Để bảo vệ quyền lợi của Quý khách trong các giao dịch vay nóng, bài viết sẽ phân tích chi tiết các quy định pháp luật và giải pháp thực tiễn.

Vay nóng là gì và Thực trạng cho vay nóng hiện nay

Vay nóng là hình thức vay tiền tư nhân với thủ tục đơn giản, giải ngân nhanh chóng nhưng kèm theo lãi suất cao. Hoạt động này thường diễn ra giữa cá nhân với cá nhân hoặc thông qua các đối tượng trung gian. Thực trạng cho vay nóng đang diễn biến phức tạp tại các thành phố lớn và khu công nghiệp.

Vay nóng khác biệt với vay ngân hàng ở chỗ không yêu cầu thế chấp tài sản, không cần chứng minh thu nhập. Người cho vay nóng thường chỉ cần người đi vay cung cấp chứng minh nhân dân/căn cước công dân và địa chỉ cư trú. Thời gian giải ngân có thể chỉ trong vòng 30 phút đến 2 giờ.

Theo số liệu thống kê của Bộ Công an năm 2023, có đến 90% vụ án liên quan đến “tín dụng đen” xuất phát từ vay nóng. Lãi suất phổ biến từ 180% đến 360%/năm, thậm chí có trường hợp lên đến 720%/năm. Đặc biệt, nhiều đối tượng xã hội đen đã lợi dụng hình thức này để thực hiện các hành vi phạm tội.

Pháp luật quy định như thế nào về hoạt động cho vay và cho vay nóng?

Quy định về lãi suất cho vay

Theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm. Theo khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP do Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao ban hành ngày 20/12/2021 quy định mức lãi suất cho vay tối đa để xác định tội cho vay lãi nặng là 5 lần lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố.

Quy định về hợp đồng cho vay

Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.

Hợp đồng vay tiền phải tuân thủ Điều 463 đến Điều 470 Bộ luật Dân sự 2015. Các điều khoản bắt buộc bao gồm: thông tin các bên, số tiền vay, lãi suất, thời hạn vay, phương thức trả nợ. Hợp đồng phải được ký kết trực tiếp giữa người cho vay và người vay.

Theo Điều 1117 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự.

Các hành vi vi phạm pháp luật trong vay nóng

Cho vay với lãi suất vượt quá 05 lần mức lãi suất cơ bản là vi phạm pháp luật hình sự. Hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 201, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017). Theo Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự với khung hình phạt cao nhất đến 03 năm tù.

Ngoài ra, trên thực tế trong các trường hợp cho vay nóng với lãi suất cao mà người cho vay còn có các hành vi như hành vi đe dọa, khủng bố để đòi nợ hoặc cưỡng đoạt tài sản thì còn có thể vi phạm vào Điều 168, 169 và 170 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)

Theo quy định tại khoản 4 Điều 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP thì hành vi cho vay tiền nhưng lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự sẽ bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng.

Như vậy, trường hợp cho vay nóng mà lãi suất vượt quá quy định của BLDS thì có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu thỏa mãn các yếu tố cấu thành tội phạm.

Lưu ý để tránh vi phạm pháp luật khi vay nóng và cho vay nóng

Lưu ý đối với người đi vay nóng

Quý khách cần ưu tiên các kênh vay chính thống như ngân hàng, tổ chức tín dụng được cấp phép. Trường hợp cần vay nóng, phải yêu cầu lập hợp đồng vay bằng văn bản, ghi rõ lãi suất và thời hạn trả nợ.

Không cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm như mật khẩu ngân hàng, hình ảnh nhạy cảm. Lưu giữ đầy đủ chứng từ giao dịch, tin nhắn, ghi âm các cuộc gọi để làm bằng chứng khi cần thiết.

Lưu ý đối với người cho vay nóng

Người cho vay phải tuân thủ quy định về lãi suất tối đa theo quy định của Điều 468, Bộ luật Dân sự 2015. Lập hợp đồng vay tiền đúng quy định pháp luật. Không sử dụng các biện pháp đe dọa, khủng bố để thu hồi nợ.

Ngoài ra, người cho vay cần nắm rõ các quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch vay mượn tránh trường hợp làm trái với quy định của pháp luật.

Đồng thời, người cho vay nên lập hợp đồng vay có ghi rõ các điều khoản bao gồm quyền và nghĩa vụ của các bên, thời hạn thanh toán, lãi suất cũng như chế tài trong trường hợp một trong hai bên vi phạm điều khoản thỏa thuận trong hợp đồng.

>>> Xem thêm: Cho vay với lãi suất cao thì phạm tội gì?

Tư vấn giải quyết tranh chấp và bào chữa hình sự trong giao dịch vay nóng

Long Phan PMT với đội ngũ Luật sư giàu kinh nghiệm, chuyên môn cao không chỉ hỗ trợ khách hành tư vấn phương án xử lý tranh chấp hợp đồng vay tài sản mà còn hỗ trợ việc bào chữa cho bị can/bị cáo trong vụ án hình sự liên quan đến giao dịch vay nóng

• Tư vấn pháp lý về tính hợp pháp của giao dịch vay nóng

• Thu thập, đánh giá chứng cứ liên quan đến khoản vay
• Đại diện khách hàng trong quá trình giải quyết tranh chấp
• Soạn thảo đơn khởi kiện, đơn tố cáo
• Tham gia phiên hòa giải, phiên tòa dân sự
• Bào chữa cho khách hàng trong các vụ án hình sự liên quan
• Hỗ trợ thương lượng với bên cho vay để đạt được thỏa thuận hợp lý

>>> Xem thêm: Dịch vụ Luật sư hình sự

Vay nóng tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nghiêm trọng cho cả người vay và người cho vay. Quý khách cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tham gia vào hoạt động này. Để được tư vấn chi tiết về các vấn đề pháp lý liên quan đến vay nóng, Quý khách vui lòng liên hệ Công ty Luật Long Phan PMT qua hotline 1900636387. Đội ngũ luật sư của chúng tôi sẽ hỗ trợ Quý khách giải quyết mọi vướng mắc về pháp lý trong giao dịch vay nóng.