Hợp đồng FIDIC là gì? Hướng dẫn lựa chọn và sử dụng hợp đồng

Hợp đồng FIDIC là hình thức tiêu chuẩn được sử dụng phổ biến nhất của hợp đồng xây dựng quốc tế trên thế giới hiện nay. Hiện nay các dự án xây dựng có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam cũng đều sử dụng mẫu hợp đồng FIDIC, vì thế, bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn lựa chọn và sử dụng hợp đồng FIDIC để các nhà đầu tư cân nhắc và lựa chọn.

Hợp đồng FIDIC là gì? Cách lựa chọn và sử dụng mẫu hợp đồng FIDIC

Hợp đồng FIDIC là gì?

Hiện nay các dự án xây dựng có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam cũng đều sử dụng mẫu hợp đồng FIDIC. Hợp đồng FIDIC là hình thức tiêu chuẩn được sử dụng phổ biến nhất của hợp đồng xây dựng quốc tế trên thế giới hiện nay.

Đối tượng sử dụng mẫu hợp đồng FIDIC

Trong các dự án quốc tế, các bên tham gia thường gặp khó khăn trong việc thống nhất về mẫu hợp đồng, họ phải sử dụng những mẫu hợp đồng không quen thuộc.

Hợp đồng FIDIC do Hiệp hội Các kỹ sư tư vấn quốc tế biên soạn (FIDIC), ra đời đã trở thành hợp đồng mẫu tiêu chuẩn trong lĩnh vực xây dựng, kỹ thuật quốc tế, được chấp nhận rộng rãi trên thế giới hiện nay. Theo đó, hợp đồng FIDIC là hợp đồng thuộc lĩnh vực xây dựng và kỹ thuật dành cho các dự án đầu tư quốc tế lớn và nhỏ, mà các bên tham gia đầu tư dự án có quốc tịch khác nhau, nói các ngôn ngữ khác nhau và đến từ các khu vực pháp lý khác nhau.

Các dạng hợp đồng FIDIC

Hiện nay, FIDIC ra mắt các loại hợp đồng FIDIC đáp ứng từng nhu cầu của các bên tham gia cùng với quy mô của dự án. Các loại hợp đồng FIDIC được phân loại theo màu sắc tương ứng với các mô hình đầu tư vào dự án xây dựng, kỹ thuật, cụ thể:

• Sách xanh (The Green Book)

Sách xanh được sử dụng trong các dự án giá trị tương đối nhỏ, thời gian thi công ngắn hoặc liên quan đến công việc đơn giản hoặc lặp đi lặp lại. Theo hướng dẫn của FIDIC, các dự án có giá trị dưới 500.000 USD hoặc thời gian xây dựng dưới 06 tháng, hoặc công việc có tính đơn giản như công việc nạo vét có thể là một ví dụ điển hình, thì nên sử dụng sách xanh.

Ở hợp đồng này, nhà thầu được yêu cầu thi công công trình phù hợp với các thiết kế mà không cần quan tâm đến việc thiết kế đó do chủ đầu tư hay nhà tư vấn hoặc kiến trúc sư của nhà đầu tư, hoặc thậm chí là được chính nhà thầu cung cấp.

• Sách đỏ (The Red Book)

Đối với những dự án lớn hoặc phức tạp hơn, sách đỏ sẽ được xem xét sử dụng. Theo đó, sách đỏ được dùng cho mẫu hợp đồng xây dựng hoặc các công việc kỹ thuật mà Chủ đầu tư (Employer) chịu trách nhiệm hầu như toàn bộ cho phần thiết kế, nhà thầu cũng được phép thiết kế một phần trong dự án, nhưng không phải là toàn bộ.

Nhà tư vấn (Engineer) có nhiệm vụ là quản lý hợp đồng, giám sát công tác thi công và xác nhận thanh toán. Vê phần của chủ đầu tư, thì họ sẽ được thông báo đầy đủ bởi nhà tư vấn, cùng với quyền được đưa ra các quyết định thay đổi trong dự án. Nhà thầu (Contractor) trong hợp đồng này sẽ được thanh toán trên cơ sở đo lường cho số lượng công việc thực tế được thực hiện. Khoản thanh toán hợp đồng được chấp nhận dựa trên số lượng công việc ước tính.

• Sách hồng (The Pink Book)

Đây là sản phẩm phái sinh từ sách đỏ, được soạn thảo để sử dụng cho các dự án do các Ngân hàng Phát triển Đa phương (Multilateral Development Banks – MDBs) thực hiện tài trợ vốn cho dự án. Hợp đồng này có các đặc tính tương như sách đỏ, như chủ đầu tư chịu trách nhiệm cho phần thiết kế, nhà thầu sẽ được thanh toán trên cơ sở đo lường cho số lượng công việc thực tế được thực hiện.

• Sách vàng (The Yellow Book)

Đối với các dự án mà nhà thầu chịu trách nhiệm gần như toàn bộ thiết kế và vừa thi công, thì sách vàng là sự lựa chọn phù hợp. Sách vàng hay còn gọi là hợp đồng nhà máy và thiết kế – thi công, là một loại hợp đồng trọn gói với các khoản thanh toán được thực hiện khi đạt được những mốc hoàn thành quan trọng dựa trên chứng nhận do nhà tư vấn đưa ra. Người tư vấn đóng vai trò quản lý dự án, giám sát các công trình và xác nhận thanh toán. Ở hợp đồng này, nhà thầu chịu sự lệ thuộc vào việc hoàn thành các nghĩa vụ theo tiến độ để hoàn thiện dự án, và nhà thầu thường được thanh toán một lần

• Sách cam (The Orange Book)

Sách cam được sử dụng trong các dự án thiết kế – xây dựng và chìa khóa trao tay (Design-Build and Turnkey), mà nhà thầu cũng phải chịu trách nhiệm thực hiện gần như toàn bộ thiết kế. Việc thiết kế bao gồm các dự án nhà máy, các cơ sở hạ tầng và các loại dự án khác. Đối với các dự án mà nhà đầu tư yêu cầu thì phải có bản phác thảo do nhà đầu tư chuẩn bị. Người tư vấn trong hợp đồng này sẽ đóng vai trò quản lý hợp đồng, giám sát việc sản xuất và lắp dựng tại công trường hoặc công việc xây dựng và chứng nhận việc thanh toán.

• Sách bạc (The Silver Book)

Sách bạc hay còn gọi là hợp đồng dự án trao tay/EPC, phù hợp để sử dụng trong các dự án điện và cơ sở hạ tầng tư nhân, trong đó nhà thầu sẽ đảm nhận toàn bộ trách nhiệm thiết kế và thực hiện dự án. Những dự án này yêu cầu nhà thầu cung cấp đầy đủ các tiện ích cho chủ đầu tư và các tiện ích này đã sẵn sàng hoạt động vào lúc bàn giao. Thiết kế do Nhà thầu thực hiện và việc thanh toán thường được thực hiện một lần.

Nhà thầu đảm nhận nhiều công việc và rủi ro hơn về chi phí, thời gian đầu tư xây dựng được xác định nghiêm ngặt. Trong khi sự tham gia của Chủ đầu tư là nhỏ (tài chính tư nhân hoặc tài chính của chính phủ), chủ đầu tư không muốn tham gia vào tiến độ hàng ngày của công việc, miễn là kết quả cuối cùng đáp ứng các tiêu chí thực hiện mà anh ta đã chỉ định. Chính vì vậy, hợp đồng này yêu cầu nhà thầu phải chịu trách nhiệm cao hơn trong việc thiết kế và thi công dự án, và sách bạc chỉ thích hợp để sử dụng với các nhà thầu có kinh nghiệm quen thuộc với kỹ thuật quản lý rủi ro phức tạp.

• Hợp đồng DBO (Contract for Design, Build and Operate Projects)

Đây là hợp đồng thiết kế, thi công và vận hành, được FIDIC soạn thảo để hạn chế rủi ro mà có thể xảy ra liên tục sau khi bàn giao dự án bởi lý do của việc thiết kế, tay nghề hay vật liệu kém chất lượng. Vì vậy, hợp đồng DBO phù hợp với trường hợp bên nhận chuyển giao dự án của chủ đầu tư cần cam kết bảo trì trong thời gian dài. Sự cam kết này được xem là quan trọng bên cạnh nghĩa vụ thiết kế và thi công.

Nhà thầu phải vận hành và bảo trì dự án được hoàn thiện dưới danh nghĩa của chủ đầu tư trong một khoảng thời gian khoảng 20 năm từ ngày ban hành chứng chỉ vận hành khi hoàn thành việc xây dựng dự án. Trong suốt thời hạn 20 năm, chủ đầu tư là chủ sở hữu của dự án, nhà thầu vận hành dự án và chịu các rủi ro phát sinh. Tuy nhiên, nhà thầu sẽ không chịu trách nhiệm về các chi phí tài chính đối với dự án hoặc không phải đảm bảo sự thành công của dự án đó trong suốt thời gian dài.

• Sách xanh (The Blue Book)

Sách Xanh (The Blue Book) là loại hợp đồng dùng cho các dự án liên quan đến các công việc nạo vét, cải tạo, và xây dựng phụ trợ với một loạt các thỏa thuận hành chính. Thông thường, chủ đầu tư là người chịu trách nhiệm thiết kế và phần quan trọng nhất của hợp đồng; là phần mô tả hoạt động của dự án, xác định chi tiết trong các thông số kỹ thuật, bản vẽ và thiết kế của công trình.

• Sách Trắng (The White Book)

Đây là loại hợp đồng được sử dụng để chỉ định nhà tư vấn cung cấp các dịch vụ cho chủ đầu tư như nghiên cứu tính khả thi, thiết kế, hợp đồng quản lý và điều hành dự án. Sách trắng thông thường được tham khảo để xây dựng nền tảng thỏa thuận giữa nhà tư vấn và chủ đầu tư khi việc xây dựng và thiết kế được thực hiện sẽ phù hợp với một hợp đồng FIDIC nhất định nào khác.

Đối tượng sử dụng hợp đồng FIDIC

>>> Xem thêm: Tư vấn soạn thảo hợp đồng cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình (PC)

Căn cứ, điều kiện để sử dụng hợp đồng FIDIC

Loại hợp đồng mẫu sẽ được chủ đầu tư hoặc các bên lựa chọn tùy thuộc vào nhu cầu của từng dự án và sở thích của chủ đầu tư về việc ai sẽ chịu trách nhiệm thiết kế. Đặc trưng của các hợp đồng FIDIC là sự công bằng trong việc phân phối rủi ro giữa các chủ thể bên trong hợp đồng, rủi ro sẽ tương ứng với thỏa thuận về giá trị của hợp đồng, quyền kiểm soát chất lượng dự án. Do đó, kể từ giai đoạn khởi đầu của dự án, những người soạn thảo hợp đồng sẽ phân tích rủi ro và xác định hình thức hợp đồng phù hợp nhất với mức độ rủi ro, và sự chấp nhận chất lượng của dự án.

Khi nào không nên sử dụng hợp đồng FIDIC

Đối với những hợp đồng xây dựng, kỹ thuật đơn giản, quy mô nhỏ, hoặc các bên có thể thống nhất với nhau về hình thức hợp đồng, hoặc muốn tự thiết kế một mẫu hợp đồng riêng với nhau nhằm mục đích hợp tác lâu dài, thì các bên không cần sử dụng hợp đồng FIDIC. Các điều khoản trong hợp đồng FIDIC không phải là hoàn toàn phù hợp đối với mọi trường hợp. Tùy thuộc vào đặc trưng kinh tế, pháp luật ở quốc gia đang được đầu tư, thì phải cân nhắc cẩn thận đối với việc sử dụng hợp đồng FIDIC.

Sử dụng hợp đồng FIDIC

>>> Xem thêm: Cơ sở xác định công việc đã hoàn thành trong hợp đồng thi công xây dựng

>>> Xem thêm: Hướng dẫn lập hợp đồng tặng cho nhà đất có điều kiện

Trên đây là toàn bộ nội dung hỗ trợ pháp luật liên quan đến hợp đồng FIDIC là gì, hướng dẫn lựa chọn và sử dụng hợp đồng. Nếu như bạn có bất cứ vướng mắc nào hoặc có nhu cầu tìm hiểu thêm xin vui lòng liên hệ TƯ VẤN LUẬT HỢP ĐỒNG qua HOTLINE 1900.63.63.87 để được hỗ trợ pháp luật kịp thời và tốt nhất. Luật sư của Long Phan PMT hy vọng có thể giúp đỡ được nhiều người với nhiều nhu cầu dịch vụ pháp lý khác nhau. Chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe những thắc mắc từ quý khách hàng mọi lúc, mọi nơi, kết nối bạn đến với những tư vấn từ những luật sư giỏi về chuyên môn, nhiệt tình trong công việc. Xin cảm ơn!