Thủ tục tố tụng hình sự đối với người chưa thành niên

Thủ tục tố tụng hình sự đối với người chưa thành niên là thủ tục tiến hành tố tụng khi người chưa thành niên là bị can, bị cáo, người bị hại trong vụ án hình sự. Do người chưa thành niên là một chủ thể đặc biệt được pháp luật bảo vệ nên trong việc giải quyết vụ án hình sự thì pháp luật sẽ quy định một thủ tục đặc biệt dành cho họ. Vậy thủ tục tố tụng hình sự đối với người chưa thành niên được pháp luật quy định như thế nào, mời bạn cùng theo dõi bài viết sau đây.

Thủ tục tố tụng hình sự đối với người chưa thành niên

>>>Xem thêm:
Luật Sư Hỗ Trợ Gì Khi Đương Sự Thực Hiện Thủ Tục Đối Chất?

Thế nào là người chưa thành niên?

Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi, vì theo khoa học người chưa thành niên là người chưa phát triển hoàn toàn về nhận thức và nhân cách nên chưa có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của công dân theo quy định. Do đó, khi tham gia vào thủ tục tố tụng hình sự pháp luật cũng quy định cho đối tượng này những quyền và nghĩa vụ đặc biệt.

Người tiến hành tố tụng đối với vụ án có người chưa thành niên

Đối với vụ án có người chưa thành niên thì pháp luật quy định thêm một số yêu cầu đối với người tiến hành tố tụng để đáp ứng việc giải quyết vụ án một cách hiệu quả. Các yêu cầu đó được quy định cụ thể tại Điều 415 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 như sau:

Người tiến hành tố tụng đối với vụ án có người dưới 18 tuổi phải là người đã được đào tạo hoặc có kinh nghiệm điều tra, truy tố, xét xử vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi, có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi.

Người tiến hành tố tụng đối với vụ án có người chưa thành niên

Xác định tuổi của người bị buộc tội, người bị hại là người dưới 18 tuổi

Việc xác định tuổi của người bị buộc tội, người bị hại là người dưới 18  tuổi có vai trò rất quan trọng trong việc giải quyết vụ án, do tuổi của các đối tượng này là một trong những nhân tố cấu thành tội phạm, cũng như trong việc xác định mức hình phạt. Pháp luật quy định cụ thể cách xác định tuổi của người dưới 18 tuổi tại Điều 417 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 như sau:

Việc xác định tuổi của người bị buộc tội, người bị hại là người dưới 18 tuổi do cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thực hiện theo quy định của pháp luật.

Trường hợp đã áp dụng các biện pháp hợp pháp mà vẫn không xác định được chính xác thì ngày, tháng, năm sinh của họ được xác định:

• Trường hợp xác định được tháng nhưng không xác định được ngày thì lấy ngày cuối cùng của tháng đó làm ngày sinh.
• Trường hợp xác định được quý nhưng không xác định được ngày, tháng thì lấy ngày cuối cùng của tháng cuối cùng trong quý đó làm ngày, tháng sinh.
• Trường hợp xác định được nửa của năm nhưng không xác định được ngày, tháng thì lấy ngày cuối cùng của tháng cuối cùng trong nửa năm đó làm ngày, tháng sinh.
• Trường hợp xác định được năm nhưng không xác định được ngày, tháng thì lấy ngày cuối cùng của tháng cuối cùng trong năm đó làm ngày, tháng sinh.

Trường hợp không xác định được năm sinh thì phải tiến hành giám định để xác định tuổi.

Nguyên tắc xác định tuổi

Lấy lời khai, hỏi cung, đối chất

Thủ tục lấy lời khai, hỏi cung, đối chất của người dưới 18 tuổi được thực hiện theo quy định sau:

Điều 421. Lấy lời khai người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ, người bị hại, người làm chứng; hỏi cung bị can; đối chất

Khi lấy lời khai người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ, người bị hại, người làm chứng, hỏi cung bị can là người dưới 18 tuổi, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải thông báo trước thời gian, địa điểm lấy lời khai, hỏi cung cho người bào chữa, người đại diện, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.

Việc lấy lời khai người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, bị tạm giữ, hỏi cung bị can phải có mặt người bào chữa hoặc người đại diện của họ.

Việc lấy lời khai của người bị hại, người làm chứng phải có người đại diện hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ tham dự.

Người bào chữa, người đại diện có thể hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can là người dưới 18 tuổi nếu được Điều tra viên, Kiểm sát viên đồng ý. Sau mỗi lần lấy lời khai, hỏi cung của người có thẩm quyền kết thúc thì người bào chữa, người đại diện có thể hỏi người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can.

Thời gian lấy lời khai người dưới 18 tuổi không quá hai lần trong 01 ngày và mỗi lần không quá 02 giờ, trừ trường hợp vụ án có nhiều tình tiết phức tạp.

Thời gian hỏi cung bị can là người dưới 18 tuổi không quá hai lần trong 01 ngày và mỗi lần không quá 02 giờ, trừ trường hợp:

1. Phạm tội có tổ chức;
2. Để truy bắt người phạm tội khác đang bỏ trốn;
3. Ngăn chặn người khác phạm tội;
4. Để truy tìm công cụ, phương tiện phạm tội hoặc vật chứng khác của vụ án;
5. Vụ án có nhiều tình tiết phức tạp.
6. Người có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ tiến hành đối chất giữa bị hại là người dưới 18 tuổi với bị can, bị cáo để làm sáng tỏ tình tiết của vụ án trong trường hợp nếu không đối chất thì không thể giải quyết được vụ án.

Quyền bào chữa

Theo điều 422, Quyền bào chữa của người bị buộc tội là người dưới 18 tuổi được quy định như sau:

Người bị buộc tội là người dưới 18 tuổi có quyền tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa.

Người đại diện của người dưới 18 tuổi bị buộc tội có quyền lựa chọn người bào chữa hoặc tự mình bào chữa cho người dưới 18 tuổi bị buộc tội.

Trường hợp người bị buộc tội là người dưới 18 tuổi không có người bào chữa hoặc người đại diện của họ không lựa chọn người bào chữa thì Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án phải chỉ định người bào chữa theo quy định tại Điều 76 của Bộ luật này.

Thủ tục xét xử

Theo điều 423, Thủ tục xét xử người dưới 18 tuổi được pháp luật quy định cụ thể như sau:

Thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án phải có một Hội thẩm là giáo viên hoặc cán bộ Đoàn thanh niên hoặc người có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người dưới 18 tuổi.

Trường hợp đặc biệt cần bảo vệ bị cáo, bị hại là người dưới 18 tuổi thì Tòa án có thể quyết định xét xử kín.

Phiên tòa xét xử bị cáo là người dưới 18 tuổi phải có mặt người đại diện của bị cáo, đại diện của nhà trường, tổ chức nơi bị cáo học tập, sinh hoạt, trừ trường hợp những người này vắng mặt mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan.

Việc xét hỏi, tranh luận với bị cáo, bị hại, người làm chứng là người dưới 18 tuổi tại phiên tòa được tiến hành phù hợp với lứa tuổi, mức độ phát triển của họ. Phòng xử án được bố trí thân thiện, phù hợp với người dưới 18 tuổi.

Đối với vụ án có bị hại, người làm chứng là người dưới 18 tuổi, Hội đồng xét xử phải hạn chế việc tiếp xúc giữa bị hại, người làm chứng với bị cáo khi bị hại, người làm chứng trình bày lời khai tại phiên tòa. Thẩm phán chủ tọa phiên tòa có thể yêu cầu người đại diện, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp hỏi bị hại, người làm chứng.

Khi xét xử, nếu thấy không cần thiết phải quyết định hình phạt đối với bị cáo thì Hội đồng xét xử áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quy định chi tiết việc xét xử vụ án có người dưới 18 tuổi của Tòa gia đình và người chưa thành niên.

Trên đây là toàn bộ thông tin cần thiết khi tiến hành giải quyết một vụ án hình sự đối với người chưa thành niên. Các thủ tục như xác định tuổi, lấy lời khai, hỏi cung, đối chất, bào chữa và xét xử là những thủ tục quan trọng, đây là những quy định pháp luật bảo vệ đối tượng đặc biệt là người chưa thành niên.

Trong quá trình tìm hiểu, nếu quý bạn đọc có bất kỳ khó khăn, vướng mắc hay các vấn đề khác liên quan đến nhận thừa kế thì hãy gọi ngay vào HOTLINE 1900.63.63.87 để được TƯ VẤN LUẬT DÂN SỰ  nhanh chóng và kịp thời. Xin cảm ơn!