Giải quyết ly hôn khi bị đơn là người nước ngoài không rõ địa chỉ

Giải quyết ly hôn khi bị đơn là người nước ngoài không rõ địa chỉ tạo ra thách thức phức tạp trong thực tiễn tư pháp Việt Nam. Vấn đề này xảy ra khi nguyên đơn không thể cung cấp thông tin chính xác về nơi cư trú hiện tại của bị đơn tại nước ngoài. Tòa án phải áp dụng các biện pháp đặc biệt để đảm bảo quyền lợi của đương sự. Bài viết này phân tích chi tiết các tình huống và giải pháp pháp lý trong giải quyết ly hôn với bị đơn nước ngoài không rõ địa chỉ.

Xác định nơi cư trú/làm việc cuối cùng của bị đơn là người nước ngoài tại Việt Nam

Trường hợp người bị kiện vẫn còn ở Việt Nam, tòa án xác định được nơi cư trú hoặc làm việc cuối cùng của bị đơn người nước ngoài tại Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết ly hôn. Tòa án thực hiện thụ lý vụ án theo thẩm quyền lãnh thổ và tiến hành tố tụng theo quy trình thông thường. Việc niêm yết thông báo tại địa chỉ cuối cùng đảm bảo quyền được thông tin của bị đơn người nước ngoài.

Theo quy định tại Điểm b, Khoản 1, Điều 5, Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP quy định nếu người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là người nước ngoài đang cư trú tại Việt Nam thì nơi cư trú của họ được xác định theo quy định của Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014; Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án ly hôn khi xác định được địa chỉ cư trú cuối cùng của bị đơn người nước ngoài trên lãnh thổ Việt Nam theo quy định tại Điều 39, Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Nguyên đơn cần cung cấp đầy đủ thông tin về nơi cư trú, làm việc cuối cùng của bị đơn tại Việt Nam để tòa án có căn cứ thụ lý và giải quyết. Việc xác minh thông tin địa chỉ được thực hiện thông qua hồ sơ xuất nhập cảnh, đăng ký tạm trú, hợp đồng lao động và các tài liệu liên quan.

Quá trình tống đạt được thực hiện theo quy định tại Khoản 1, Điều 22, Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, tòa án gửi giấy triệu tập đến địa chỉ cư trú cuối cùng của bị đơn tại Việt Nam. Trường hợp không tống đạt được trực tiếp, tòa án thực hiện niêm yết công khai tại Ủy ban nhân dân xã phường nơi bị đơn cư trú cuối cùng theo quy định tại Điều 179, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Thời gian niêm yết tối thiểu là 15 ngày theo quy định, sau đó tòa án tiến hành xét xử vắng mặt bị đơn nếu họ không có mặt tại phiên tòa.

>>> Xem thêm: Ly hôn thuận tình có yếu tố nước ngoài: Thủ tục và giấy tờ

Xác định nơi cư trú/làm việc cuối cùng ở nước ngoài của bị đơn

Khi xác định được nơi cư trú hoặc làm việc cuối cùng của bị đơn người nước ngoài tại nước sở tại, tòa án Việt Nam thực hiện thủ tục ủy thác tư pháp quốc tế. Việc ủy thác tư pháp được thực hiện thông qua Bộ Tư pháp Việt Nam và cơ quan tương ứng của nước sở tại theo các hiệp định tương trợ tư pháp song phương hoặc đa phương. Quá trình này đảm bảo việc tống đạt hợp pháp và bảo vệ quyền lợi của bị đơn người nước ngoài.

Hiện nay theo quy định tại Điều 13, Luật Tương trợ Tư pháp 2007 trong trường hợp cần thực hiện các việc tống đạt các giấy tờ tài liệu cho đương sự có địa chỉ cư trú tại nước ngoài, Toà án có thể thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp đối với nước sở tại, việc thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp cần được thực hiện bằng văn bản dưới hình thức ủy thác tư pháp về dân sự.

Thủ tục ủy thác tư pháp trong giải quyết ly hôn với bị đơn người nước ngoài được thực hiện theo quy định tại Điều 14, Luật tương trợ Tư pháp 2007 được tiến hành qua các bước sau đây:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam yêu cầu cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài tương trợ tư pháp về dân sự phải lập hồ sơ ủy thác và gửi cho Bộ Tư pháp.

Bước 2: Xem xét tính hợp lệ

Trong thời hạn mười ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hồ sơ ủy thác tư pháp về dân sự, Bộ Tư pháp vào sổ ủy thác tư pháp, kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ và chuyển cho cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài theo quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam và nước ngoài là thành viên hoặc thông qua kênh ngoại giao. Trường hợp hồ sơ không hợp lệ thì Bộ Tư pháp trả lại cho cơ quan đã lập hồ sơ và nêu rõ lý do.

Bước 3: Thông báo về kết quả

Trong thời hạn năm ngày làm việc, kể từ ngày nhận được văn bản của cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài thông báo kết quả thực hiện ủy thác tư pháp, Bộ Tư pháp chuyển văn bản đó cho Toà án..

Cơ quan có thẩm quyền của nước sở tại thực hiện tống đạt theo pháp luật nước đó và gửi biên bản tống đạt về Việt Nam thông qua đường ngoại giao. Thời gian thực hiện ủy thác tư pháp thường từ 3-6 tháng tùy thuộc vào hiệp định tương trợ và quy trình xử lý của nước tiếp nhận. Trường hợp tống đạt thành công, bị đơn có quyền tham gia tố tụng trực tiếp hoặc thông qua người đại diện theo pháp luật Việt Nam.

Sau khi nhận được biên bản tống đạt từ nước ngoài, tòa án tiến hành xét xử vụ án ly hôn theo thẩm quyền và trình tự quy định. Bản án được gửi cho bị đơn thông qua cơ quan đại diện ngoại giao hoặc lãnh sự Việt Nam tại nước sở tại. Việc niêm yết bản án tại nước ngoài được thực hiện theo yêu cầu ủy thác bổ sung để đảm bảo quyền kháng cáo của bị đơn người nước ngoài theo pháp luật Việt Nam.

Không xác định được nơi cư trú/làm việc cuối cùng của bị đơn là người nước ngoài

Hiện nay theo quy định tại Khoản 2, Điều 473, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, trường hợp không xác định được địa chỉ của đương sự ở nước ngoài thì người khởi kiện, người yêu cầu có thể yêu cầu Tòa án Việt Nam đề nghị cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài xác định địa chỉ của đương sự hoặc có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú hoặc yêu cầu Tòa án Việt Nam hoặc cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài tuyên bố đương sự mất tích hoặc đã chết theo quy định của pháp luật Việt Nam hoặc pháp luật nước ngoài hoặc điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Trường hợp cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài trả lời cho Tòa án Việt Nam không xác định được địa chỉ của đương sự ở nước ngoài hoặc sau 06 tháng mà không có trả lời thì lúc này, Tòa án có thể trả đơn khởi kiện theo quy định tại Điều 192, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 hoặc trong trường Toà án đã thụ lý giải quyết thì sẽ tiến hành đình chỉ giải quyết vụ án theo quy định tại điểm g, khoản 1, Điều 217 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 do không thể tống đạt thông báo thụ lý. 

Tuy nhiên, pháp luật cung cấp các hướng xử lý khả thi để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nguyên đơn trong những tình huống đặc biệt này.

Việc xác minh địa chỉ bị đơn người nước ngoài được thực hiện thông qua nhiều biện pháp như liên hệ người thân, nơi làm việc cũ, email cá nhân, mạng xã hội và công ty vận chuyển từng có giao dịch. Tòa án yêu cầu cơ quan xuất nhập cảnh cung cấp thông tin về lịch sử nhập cảnh và địa chỉ đăng ký tạm trú gần nhất của bị đơn. Nguyên đơn có trách nhiệm cung cấp mọi thông tin có thể giúp xác định địa chỉ hiện tại của bị đơn người nước ngoài theo khả năng và điều kiện thực tế.

Tòa án có thể tìm kiếm đại diện hợp pháp hoặc tài sản của bị đơn tại Việt Nam để tạo “điểm bám” thẩm quyền theo quy định pháp luật. Trường hợp bị đơn có con chung với nguyên đơn đang sinh sống tại Việt Nam, tòa án có thể xem xét giải quyết quyền nuôi con và nghĩa vụ cấp dưỡng song song với việc ly hôn. Việc chứng minh mối quan hệ hôn nhân và nỗ lực tìm kiếm bị đơn được ghi nhận trong hồ sơ vụ án để làm căn cứ xét xử.

Vai trò của dịch vụ luật sư trong giải quyết ly hôn phức tạp

Dịch vụ luật sư đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nguyên đơn giải quyết các vụ án ly hôn với bị đơn là người nước ngoài không rõ địa chỉ. Luật sư có kinh nghiệm trong lĩnh vực hôn nhân gia đình và tương trợ tư pháp quốc tế sẽ tư vấn chiến lược tố tụng phù hợp và hỗ trợ thu thập chứng cứ cần thiết. Việc có luật sư đại diện giúp đảm bảo quy trình tố tụng được thực hiện đúng quy định pháp luật và tối ưu hóa thời gian giải quyết.

Dựa trên những thông tin được cung cấp, Luật Long Phan PMT sẽ hỗ trợ Quý khách hàng thực hiện các công việc sau trong vụ án ly hôn có yếu tố nước ngoài:

• Tư vấn chi tiết về các quyền lợi và nghĩa vụ của Quý khách hàng trong quá trình tố tụng, bao gồm các vấn đề về quyền nuôi con, phân chia tài sản chung và yêu cầu cấp dưỡng.
• Hỗ trợ Quý khách hàng xác định chính xác Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án và vạch ra lộ trình, chiến lược tố tụng cụ thể để bảo vệ quyền lợi một cách hiệu quả nhất.
• Hướng dẫn và hỗ trợ Quý khách hàng soạn thảo đơn khởi kiện, thu thập và hoàn thiện toàn bộ hồ sơ, tài liệu cần thiết theo đúng quy định của pháp luật.
• Chuẩn bị các văn bản, làm đơn yêu cầu Tòa án thực hiện thủ tục ủy thác tư pháp quốc tế, nhằm mục đích tống đạt văn bản tố tụng hoặc thu thập thông tin, chứng cứ từ bị đơn ở nước ngoài.
• Hỗ trợ Quý khách hàng trong việc soạn thảo các văn bản, đơn từ khác phát sinh trong suốt quá trình giải quyết vụ án, đảm bảo tính pháp lý và chặt chẽ.
• Thay mặt Quý khách hàng làm việc với Tòa án và các cơ quan có thẩm quyền, trực tiếp tham gia các phiên tòa, phiên họp để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
• Liên hệ, phối hợp với các luật sư, văn phòng luật sư đồng nghiệp tại nước ngoài để hỗ trợ hiệu quả việc tống đạt giấy tờ và thu thập thông tin về bị đơn.

Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là những câu hỏi thường gặp về giải quyết ly hôn khi bị đơn là người nước ngoài không rõ địa chỉ.

Tòa án sẽ giải quyết ly hôn thế nào nếu người nước ngoài vẫn ở Việt Nam nhưng chỉ biết địa chỉ cuối cùng của bị đơn người nước ngoài ở Việt Nam?

Tòa án có thẩm quyền sẽ thụ lý vụ án. Trường hợp không thể tống đạt trực tiếp, Tòa án sẽ tiến hành thủ tục niêm yết công khai giấy tờ tố tụng tại nơi cư trú cuối cùng của bị đơn và sau đó có thể xét xử vắng mặt họ theo quy định.

Căn cứ pháp lý: Điều 39 và Điều 179 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

Cần làm gì khi nguyên đơn xác định được địa chỉ của bị đơn người nước ngoài ở nước ngoài?

Trong trường hợp này, Tòa án sẽ lập hồ sơ ủy thác tư pháp gửi Bộ Tư pháp để yêu cầu cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài hỗ trợ tống đạt các văn bản, giấy tờ tố tụng cho bị đơn.

Căn cứ pháp lý: Điều 13 và Điều 14 Luật Tương trợ Tư pháp 2007.

Tòa án có thụ lý đơn ly hôn không nếu không thể xác định được địa chỉ của bị đơn người nước ngoài?

Nếu không xác định được địa chỉ của bị đơn ở nước ngoài để tống đạt văn bản, Tòa án có thể trả lại đơn khởi kiện. Trường hợp đã thụ lý mà không thể tống đạt, Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án.

Căn cứ pháp lý: Điều 192 và Điểm g, Khoản 1, Điều 217 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

Khi không biết địa chỉ của bị đơn ở nước ngoài, nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án hỗ trợ như thế nào?

Nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án đề nghị cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài hỗ trợ xác định địa chỉ của bị đơn, hoặc yêu cầu Tòa án tuyên bố bị đơn mất tích theo quy định của pháp luật.

Căn cứ pháp lý: Khoản 2, Điều 473 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Vì sao việc xác định địa chỉ của bị đơn người nước ngoài lại quan trọng trong vụ án ly hôn?

Việc xác định địa chỉ là yếu tố bắt buộc để Tòa án thực hiện thủ tục tống đạt hợp lệ (niêm yết công khai hoặc ủy thác tư pháp), đảm bảo quyền tố tụng của bị đơn và là điều kiện để Tòa án có thể tiếp tục giải quyết vụ án.

Căn cứ pháp lý: Điều 179, Điểm g Khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

Kết luận

Giải quyết ly hôn khi bị đơn là người nước ngoài không rõ địa chỉ đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về pháp luật tố tụng dân sự và tương trợ tư pháp quốc tế. Quý khách hàng cần được tư vấn chuyên nghiệp để lựa chọn phương án tố tụng phù hợp và bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Luật Long Phan PMT sẵn sàng hỗ trợ Quý khách với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm trong giải quyết các vụ án ly hôn phức tạp. Liên hệ hotline: 1900636387 để nhận tư vấn và lập kế hoạch pháp lý tối ưu.

Tags: bị đơn là người nước ngoài không rõ địa chỉ, ly hôn có yếu tố nước ngoài, niêm yết công khai, Thủ tục tố tụng dân sự, tống đạt văn bản tố tụng, ủy thác tư pháp quốc tế