Xử lý khi bị cạnh tranh không lành mạnh trong sở hữu trí tuệ

Cạnh tranh không lành mạnh trong sở hữu trí tuệ đang diễn ra phổ biến tại thị trường Việt Nam với nhiều hình thức và thủ đoạn ngày càng tinh vi. Các hành vi này xâm phạm trực tiếp đến quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp, gây thiệt hại về uy tín thương hiệu và doanh thu. Việc nhận diện và xử lý kịp thời các hành vi cạnh tranh không lành mạnh đòi hỏi doanh nghiệp cần có chiến lược bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ một cách toàn diện.

Hành vi nào được xem là cạnh tranh không lành mạnh trong sở hữu trí tuệ

Pháp luật quy định rõ các hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Các hành vi này xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể kinh doanh. Cụ thể, gồm các hành vi sau:

• Sử dụng chỉ dẫn thương mại gây nhầm lẫn về chủ thể kinh doanh, hoạt động kinh doanh, nguồn gốc thương mại của hàng hóa, dịch vụ;
• Sử dụng chỉ dẫn thương mại gây nhầm lẫn về xuất xứ, cách sản xuất, tính năng, chất lượng, số lượng hoặc đặc điểm khác của hàng hóa, dịch vụ; về điều kiện cung cấp hàng hóa, dịch vụ;
• Sử dụng nhãn hiệu được bảo hộ tại một nước là thành viên của điều ước quốc tế có quy định cấm người đại diện hoặc đại lý của chủ sở hữu nhãn hiệu sử dụng nhãn hiệu đó mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam cũng là thành viên, nếu người sử dụng là người đại diện hoặc đại lý của chủ sở hữu nhãn hiệu và việc sử dụng đó không được sự đồng ý của chủ sở hữu nhãn hiệu và không có lý do chính đáng;
• Chiếm hữu, sử dụng tên miền trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, tên thương mại được bảo hộ của người khác hoặc chỉ dẫn địa lý mà mình không có quyền sử dụng với dụng ý xấu, lợi dụng uy tín, danh tiếng của nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý tương ứng nhằm thu lợi bất chính.

Cơ sở pháp lý: Điều 130 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2009, 2019, 2022) và  Điều 45 Luật Cạnh tranh 2018

Các biện pháp xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Pháp luật Việt Nam quy định ba nhóm biện pháp xử lý chính đối với hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Mỗi biện pháp áp dụng phụ thuộc vào mức độ vi phạm và thiệt hại thực tế. Việc lựa chọn biện pháp xử lý cần căn cứ vào tình huống cụ thể để đạt hiệu quả tối ưu.

>>> Xem thêm: Xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh như thế nào?

Biện pháp dân sự

Theo Điều 202, Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2009, 2019, 2022 (Sau đây gọi tắt là Luật Sở hữu trí tuệ) thì Tòa án áp dụng các biện pháp dân sự sau đây để xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ:

• Yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm
• Yêu cầu bồi thường thiệt hại

• Buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự;

• Buộc xin lỗi, cải chính công khai
• Buộc tiêu hủy hoặc buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại đối với hàng hóa, nguyên liệu, vật liệu và phương tiện được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ với điều kiện không làm ảnh hưởng đến khả năng khai thác quyền của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ

Xử phạt hành chính

Theo Điều 211, Luật Sở hữu trí tuệ thì tổ chức, cá nhân thực hiện một trong các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sau đây bị xử phạt vi phạm hành chính:

• Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây thiệt hại cho tác giả, chủ sở hữu, người tiêu dùng hoặc cho xã hội;
• Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán hàng hóa giả mạo về sở hữu trí tuệ quy định tại Điều 213 của Luật nàyhoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này;
• Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán, tàng trữ tem, nhãn hoặc vật phẩm khác mang nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý giả mạo hoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này.

Mức xử phạt hành chính. Tùy từng hành vi vi phạm mà mức xử phạt và hình thức xử phạt là khác nhau, chi tiết mức xử phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ được quy định tại tại Mục 2 Nghị định 99/2013/NĐ-CP. Tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ quy định tại khoản 1 Điều 211 của Luật này bị áp dụng các hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.

• Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 250.000.000.000 đồng (Mức xử phạt tùy vào hành vi, mức độ vi phạm). Mức phạt tiền trên là mức phạt tiền đối với cá nhân, mức phạt đối với tổ chức sẽ là 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
• Tịch thu tang vật
• Đình chỉ hoạt động

Truy cứu trách nhiệm hình sự

Theo Điều 212 Luật Sở hữu trí tuệ thì cá nhân, pháp nhân thương mại thực hiện hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

• Áp dụng với vi phạm nghiêm trọng
• Xử lý theo Điều 217 hoặc Điều 226 Bộ luật Hình sự, tùy vào hành vi của cá nhân tổ chức có thỏa mãn yếu tố cấu thành tội phạm

Khi bị cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ cần làm gì

Tiến hành thu thập bằng chứng

Thu thập bằng chứng đóng vai trò quyết định trong việc xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Chứng cứ cần đảm bảo tính pháp lý và độ tin cậy cao. Quy trình thu thập chứng cứ phải tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Các loại chứng cứ cần thu thập:

• Hình ảnh, video ghi lại hành vi vi phạm
• Tài liệu, hợp đồng, chứng từ liên quan
• Biên bản ghi nhận sự việc có xác nhận
• Kết quả giám định tư pháp (nếu cần)
• Lời khai của nhân chứng

>>> Xem thêm: Xử phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh về sở hữu công nghiệp

Phương án giải quyết tranh chấp

Pháp luật Việt Nam quy định nhiều phương án giải quyết tranh chấp cạnh tranh không lành mạnh. Việc lựa chọn phương án phù hợp phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và mục tiêu của doanh nghiệp. Mỗi phương án đều có ưu điểm và hạn chế riêng cần cân nhắc kỹ lưỡng.

1. Hòa giải, thương lượng

• Tiết kiệm thời gian và chi phí
• Bảo mật thông tin nội bộ
• Duy trì quan hệ kinh doanh

2. Khiếu nại hành chính

• Gửi đơn đến Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia
• Cung cấp hồ sơ chứng minh vi phạm
• Phối hợp điều tra, xác minh

Cơ sở pháp lý: Điều 96, Luật Cạnh tranh 2018

3. Tố giác/trình báo/yêu cầu xử lý hình sự

• Gửi đơn đến cơ quan cảnh sát điều tra – công an cấp huyện
• Được thực hiện khi có cơ sở xác định hành vi vi phạm thỏa mãn các yếu tố cấu thành tội phạm của Điều 217 hoặc Điều 226, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)
• Phối hợp cơ quan có thẩm quyền để làm sáng tỏ vụ việc
• Gồm các giai đoạn chính: điều tra, xác minh, truy tố và xét xử

4. Khởi kiện tòa án

Quy trình khởi kiện:

• Chuẩn bị đơn khởi kiện
• Thu thập chứng cứ đầy đủ
• Nộp án phí theo quy định
• Tham gia phiên tòa xét xử
• Thi hành bản án, quyết định

Cơ sở pháp lý: Điều 186, Điều 189, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật sư tư vấn phương án xử lý khi bị cạnh tranh không lành mạnh

Công ty Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn toàn diện về xử lý cạnh tranh không lành mạnh. Đội ngũ luật sư của chúng tôi sẽ hỗ trợ doanh nghiệp, cá nhân thông qua các công việc sau:

• Phân tích hồ sơ và đánh giá tính chất vụ việc
• Tư vấn chiến lược xử lý phù hợp
• Soạn thảo đơn khiếu nại, khởi kiện, tố giác/trình báo
• Thu thập, thẩm định chứng cứ bổ sung
• Đại diện trong quá trình giải quyết tranh chấp
• Thương lượng với bên vi phạm
• Tham gia phiên tòa bảo vệ quyền lợi
• Hỗ trợ thi hành quyết định xử lý
• Tư vấn biện pháp phòng ngừa vi phạm
• Hỗ trợ đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ

Cạnh tranh không lành mạnh trong sở hữu trí tuệ gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho doanh nghiệp. Công ty Luật Long Phan PMT với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ sẽ đồng hành cùng Quý khách hàng xây dựng chiến lược bảo vệ quyền lợi hiệu quả. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí về các giải pháp xử lý cạnh tranh không lành mạnh phù hợp với doanh nghiệp.